Page 478
ਤੇਲ ਜਲੇ ਬਾਤੀ ਠਹਰਾਨੀ ਸੂੰਨਾ ਮੰਦਰੁ ਹੋਈ ॥੧॥
ଯେବେ ପ୍ରାଣ ରୂପୀ ତେଲ ଜାଲିଯାଏ, ଅର୍ଥାତ ଶରୀରରୁ ପ୍ରାଣ ବାହାରିଯାଏ, ସେତେବେଳେ ସୁରତି ରୂପୀ ବତୀ ଜାଲିଯାଏ, ଚାରିଆଡେ ଅନ୍ଧାର ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଶରୀର ରୂପୀ ମନ୍ଦିର ଶୁନସାନ ହୋଇଯାଏ॥1॥
ਰੇ ਬਉਰੇ ਤੁਹਿ ਘਰੀ ਨ ਰਾਖੈ ਕੋਈ ॥
ହେ ଉଦାସ ମନୁଷ୍ୟ! ତୋର ପ୍ରାଣ ଯିବା ସମୟରେ ତୋତେ ଏକ ଘଡି ମଧ୍ୟ ରଖିବାକୁ କେହି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବେ ନାହିଁ।
ਤੂੰ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਸੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏଥିପାଇଁ ତୁ ରାମ ନାମର ଭଜନ ସ୍ମରଣ କର ॥1॥ରୁହ॥
ਕਾ ਕੀ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਕਹੁ ਕਾ ਕੋ ਕਵਨ ਪੁਰਖ ਕੀ ਜੋਈ ॥
କୁହ! କିଏ କାହାର ମାତା ଆଉ କିଏ କାହାର ପିତା ଅଟେ? କିଏ କେଉଁ ପୁରୁଷର ପତ୍ନୀ ଅଟେ?
ਘਟ ਫੂਟੇ ਕੋਊ ਬਾਤ ਨ ਪੂਛੈ ਕਾਢਹੁ ਕਾਢਹੁ ਹੋਈ ॥੨॥
ଯେବେ ପ୍ରାଣୀ ରୂପୀ ପାତ୍ର ଫାଟି ଯାଏ, ଅର୍ଥାତ ଦେହାନ୍ତ ହେବା ପରେ କେହି କଥା ପଚାରନ୍ତି ନାହିଁ, ସମସ୍ତେ ଏହା କହନ୍ତି ଯେ ମୃତ ଶରୀରକୁ ଘରୁ ଶୀଘ୍ର କାଢ॥2॥
ਦੇਹੁਰੀ ਬੈਠੀ ਮਾਤਾ ਰੋਵੈ ਖਟੀਆ ਲੇ ਗਏ ਭਾਈ ॥
ପିଣ୍ଡାରେ ବସି ମାତା କ୍ରନ୍ଦନ କରିଥାଏ ଆଉ ଭାଇ ଏହାକୁ ଉଠାଇ ଶ୍ମଶାନ ନେଇଥାଏ।
ਲਟ ਛਿਟਕਾਏ ਤਿਰੀਆ ਰੋਵੈ ਹੰਸੁ ਇਕੇਲਾ ਜਾਈ ॥੩॥
ନିଜ ବାଲ ରାମ୍ପି ମୃତକର ପତ୍ନୀ ରୋଦନ କରିଥାଏ ଆଉ ଆତ୍ମା ଏକା ଚାଲିଯାଏ॥3॥
ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਸੁਨਹੁ ਰੇ ਸੰਤਹੁ ਭੈ ਸਾਗਰ ਕੈ ਤਾਈ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ହେ ସନ୍ଥଜନ! ଏହି ଭବସାଗର ବିଷୟରେ ଶୁଣ।
ਇਸੁ ਬੰਦੇ ਸਿਰਿ ਜੁਲਮੁ ਹੋਤ ਹੈ ਜਮੁ ਨਹੀ ਹਟੈ ਗੁਸਾਈ ॥੪॥੯॥
ହେ ଗୋସାଇଁ! ଏହି ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ କର୍ମ କାରଣରୁ ବହୁତ ଅତ୍ୟାଚାର ସହ୍ୟ କରିଥାଏ ଆଉ ଯମଦୂତ ତାହାର ପିଛା ଛାଡେ ନାହିଁ॥4॥6॥
ਦੁਤੁਕੇ॥
ଦୁତୁକେ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ଇଶ୍ଵର ଏକ ଅଟନ୍ତି ଯାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇ ପାରେ।
ਆਸਾ ਸ੍ਰੀ ਕਬੀਰ ਜੀਉ ਕੇ ਚਉਪਦੇ ਇਕਤੁਕੇ ॥
ଆଶା ଶ୍ରୀ କବୀର ଜୀ ଚଉପଦୀ ଇକତୁକେ॥
ਸਨਕ ਸਨੰਦ ਅੰਤੁ ਨਹੀ ਪਾਇਆ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଚାରି ପୁତ୍ର ସନକ, ସନନ୍ଦନ, ସନାତନ ଏବଂ ସନତ କୁମାର ବଡ ଜ୍ଞାନୀ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅନ୍ତ ପାଇ ପାରି ନାହାନ୍ତି।
ਬੇਦ ਪੜੇ ਪੜਿ ਬ੍ਰਹਮੇ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥੧॥
ବେଦର ଜ୍ଞାତା ବ୍ରହ୍ମା ମଧ୍ୟ ବେଦ ପଢି ନିଜ ଅମୂଲ୍ୟ ଜନ୍ମ ହରାଇଛନ୍ତି, ଅର୍ଥାତ ସେ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କ ଅନ୍ତ ପାଇ ପାରି ନାହାନ୍ତି॥1॥
ਹਰਿ ਕਾ ਬਿਲੋਵਨਾ ਬਿਲੋਵਹੁ ਮੇਰੇ ਭਾਈ ॥
ହେ ମୋର ଭାଇ! ଯେପରି ଦୁଧର ମନ୍ଥନ କରାଯାଏ, ସେପରି ହିଁ ବାରମ୍ବାର ହରିଙ୍କ ଜପ କର।
ਸਹਜਿ ਬਿਲੋਵਹੁ ਜੈਸੇ ਤਤੁ ਨ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଯେପରି ଦୁଧର ମନ୍ଥନ ଧୀରେ ଧୀରେ କରିଲେ ମାଖନ ଦୁଧରୁ ମିଳେନାହିଁ, ସେପରି ହିଁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଅବସ୍ଥାରେ ହରିଙ୍କ ନାମ ଜପ, କାରଣ ସ୍ମରଣର ଫଳ ପରମ ତତ୍ତ୍ଵ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਤਨੁ ਕਰਿ ਮਟੁਕੀ ਮਨ ਮਾਹਿ ਬਿਲੋਈ ॥
ନିଜ ତନକୁ ମାଠିଆ ବନାଅ ଆଉ ଏଥିରେ ନିଜ ମନର ଦଣ୍ଡ ଦ୍ଵାରା ମନ୍ଥନ କର।
ਇਸੁ ਮਟੁਕੀ ਮਹਿ ਸਬਦੁ ਸੰਜੋਈ ॥੨॥
ଏହି ମାଠିଆର ଭିତରେ ଶବ୍ଦ ରୂପୀ ଦହି ସଞ୍ଚିତ କର॥2॥
ਹਰਿ ਕਾ ਬਿਲੋਵਨਾ ਮਨ ਕਾ ਬੀਚਾਰਾ ॥
ହରିନାମର ମନ୍ଥନ ମନ ଦ୍ଵାରା ତାହାଙ୍କ ସ୍ମରଣ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਪਾਵੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਧਾਰਾ ॥੩॥
ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ମନୁଷ୍ୟ ନାମ ରୂପୀ ଅମୃତ ଧାରାକୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିନିଏ॥3॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਜੇ ਮੀਰਾ ॥
ହେ କବୀର! ଯଦି ପ୍ରଭୁ ବାଦଶାହ ଦୟା ଦୃଷ୍ଟି ଧାରଣ କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ
ਰਾਮ ਨਾਮ ਲਗਿ ਉਤਰੇ ਤੀਰਾ ॥੪॥੧॥੧੦॥
ମନୁଷ୍ୟ ରାମଙ୍କ ନାମ ସହିତ ଲାଗି ଭବସାଗରରୁ ପାର ହୋଇ କୂଳରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଏ॥4॥1॥10॥
ਆਸਾ ॥
ଆଶା ॥
ਬਾਤੀ ਸੂਕੀ ਤੇਲੁ ਨਿਖੂਟਾ ॥
ଶରୀର ରୂପୀ ଦୀପକରେ ପ୍ରାଣ ରୂପୀ ତେଲ ସେଶ ହୋଇଯାଇଛି, ଅର୍ଥାତ ଶରୀରରେ ପ୍ରାଣ ନିଷ୍ପନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି, ସୁରତି ରୂପୀ ବତୀ ଶୁଖି ଯାଇଛି ଅର୍ଥାତ ଜୀବର ସୁରତି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି।
ਮੰਦਲੁ ਨ ਬਾਜੈ ਨਟੁ ਪੈ ਸੂਤਾ ॥੧॥
ଜୀବ ରୂପୀ ନଟ ଚିର ନିଦ୍ରାରେ ଶୋଇଯାଇଛି ଆଉ ଏବେ ଢୋଲ-ମଞ୍ଜରୀ ମଧ୍ୟ ବାଜୁ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ ଜୀବର ସାରା କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇ ଯାଇଛି॥1॥
ਬੁਝਿ ਗਈ ਅਗਨਿ ਨ ਨਿਕਸਿਓ ਧੂੰਆ ॥
ତୃଷ୍ଣା ରୂପୀ ଅଗ୍ନି ଲିଭି ଯାଇଛି ଆଉ ସଂକଲ୍ପ-ବିକଳ୍ପ ରୂପୀ ଧୂଆଁ ବାହାରୁ ନାହିଁ।
ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਏਕੁ ਅਵਰੁ ਨਹੀ ਦੂਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏକ ପ୍ରଭୁ ହିଁ ସାରା ଜଗତରେ ବାସ କରନ୍ତି, ଆଉ କେହି ନାହାନ୍ତି॥1॥ରୁହ॥
ਟੂਟੀ ਤੰਤੁ ਨ ਬਜੈ ਰਬਾਬੁ ॥
ତାର ଛିଣ୍ଡି ଯାଇଛି, ବୀଣା ବାଜୁ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରୁ ଜୀବର ବୃତ୍ତି ନିବୃତ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଛି।
ਭੂਲਿ ਬਿਗਾਰਿਓ ਅਪਨਾ ਕਾਜੁ ॥੨॥
ଭୁଲରେ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଗାଡି ଦେଇଛି॥2॥
ਕਥਨੀ ਬਦਨੀ ਕਹਨੁ ਕਹਾਵਨੁ ॥ ਸਮਝਿ ਪਰੀ ਤਉ ਬਿਸਰਿਓ ਗਾਵਨੁ ॥੩॥
ଯେବେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ସେତେବେଳେ ସେ ଉପଦେଶ ଦେବା, ବିବାଦ କରିବା ଆଦି ଭୁଲି ଯାଏ॥3॥
ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਪੰਚ ਜੋ ਚੂਰੇ ॥ ਤਿਨ ਤੇ ਨਾਹਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਦੂਰੇ ॥੪॥੨॥੧੧॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ପାଞ୍ଚ ବିକାର ନଷ୍ଟ କରି ଦେଇଥାଏ, ତାହା ଠାରୁ ପରମ ପଦ ମୋକ୍ଷର ପ୍ରାପ୍ତି ଦୂର ହୋଇ ନଥାଏ॥4॥2॥11॥
ਆਸਾ ॥
ଆଶା ॥
ਸੁਤੁ ਅਪਰਾਧ ਕਰਤ ਹੈ ਜੇਤੇ ॥
ପୁତ୍ର ଯେତେ ଅପରାଧ କଲେ ମଧ୍ୟ,
ਜਨਨੀ ਚੀਤਿ ਨ ਰਾਖਸਿ ਤੇਤੇ ॥੧॥
ମାତା ତାହା ଚିତ୍ତରେ ରଖେ ନାହିଁ ॥1॥
ਰਾਮਈਆ ਹਉ ਬਾਰਿਕੁ ਤੇਰਾ ॥
ହେ ମୋର ରାମ! ମୁଁ ତୋର ନିରୀହ ସନ୍ତାନ ଅଟେ,
ਕਾਹੇ ਨ ਖੰਡਸਿ ਅਵਗਨੁ ਮੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତୁ ମୋର ଅବଗୁଣକୁ କାହିଁକି ନଷ୍ଟ କରି ନାହୁଁ?॥1॥ରୁହ॥
ਜੇ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਪ ਕਰੇ ਕਰਿ ਧਾਇਆ ॥
ଯଦି ଅବୁଝା ପୁତ୍ର ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରୋଧରେ ନିଜ ମାତାକୁ ମାରିବା ଧାଇଁ ଥାଏ,
ਤਾ ਭੀ ਚੀਤਿ ਨ ਰਾਖਸਿ ਮਾਇਆ ॥੨॥
ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ମାତା ମାତା ତାହା ଚିତ୍ତରେ ରଖେ ନାହିଁ॥2॥
ਚਿੰਤ ਭਵਨਿ ਮਨੁ ਪਰਿਓ ਹਮਾਰਾ ॥
ମୋର ମନ ଚିନ୍ତା ଓ ବିବ୍ରତର ଭଅଁରରେ ପଡି ଯାଇଛି।
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਕੈਸੇ ਉਤਰਸਿ ਪਾਰਾ ॥੩॥
ପ୍ରଭୁ ନାମ ବିନା ଏହା ସେ କିପରି ପାର ହୋଇ ପାରିବ?॥3॥
ਦੇਹਿ ਬਿਮਲ ਮਤਿ ਸਦਾ ਸਰੀਰਾ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ମୋର ଶରୀରକୁ ସର୍ବଦା ନିର୍ମଳ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରଦାନ କର, କାରଣ
ਸਹਜਿ ਸਹਜਿ ਗੁਨ ਰਵੈ ਕਬੀਰਾ ॥੪॥੩॥੧੨॥
କବୀର ତୋର ସ୍ଵାଭାବିକ ଗୁଣ ଗାନ କରିଥାଏ॥4.3॥12॥
ਆਸਾ ॥
ଆଶା ॥
ਹਜ ਹਮਾਰੀ ਗੋਮਤੀ ਤੀਰ ॥
ଆମର ହଜ୍ଜ କିମ୍ବା ତୀର୍ଥ ଗୋମତୀ କୂଳ ଚାଲିଲେ ହୋଇଥାଏ,
ਜਹਾ ਬਸਹਿ ਪੀਤੰਬਰ ਪੀਰ ॥੧॥
ଯେଉଁଠି ପୀତାମ୍ବର ପୀର (ପରମାତ୍ମା) ବାସ କରିଥାନ୍ତି॥1॥
ਵਾਹੁ ਵਾਹੁ ਕਿਆ ਖੂਬੁ ਗਾਵਤਾ ਹੈ ॥
ବାଃ! ବାଃ! ମୋର ମନ କେତେ ଖୁବ ଗାନ କରୁଛି।
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਭਾਵਤਾ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହରିଙ୍କ ନାମ ମୋର ମନକୁ ବହୁତ ଲୋଭାୟିତ କରୁଛି॥1॥ରୁହ॥