Page 473
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ ॥
ପଉଡି ॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਵਡਾ ਕਰਿ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿਸੁ ਵਿਚਿ ਵਡੀਆ ਵਡਿਆਈਆ ॥
ସତିଗୁରୁ ବଡା କରି ସାଲାହିଏ ଯୀଶୁ ବିଚି ବଡିଆ ବଡିଆଇଆ ॥
ଯେଉଁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଠାରେ ମହାନ ଗୁଣ ମହଜୁଦ ଅଛି, ତାହାକୁ ବଡ ମାନି ତାହାଙ୍କ ସ୍ତୁତି କରିବା ଉଚିତ।
ਸਹਿ ਮੇਲੇ ਤਾ ਨਦਰੀ ਆਈਆ ॥
ସହି ମେଲେ ତା ନଦରୀ ଆଇଆ ॥
ଯେତେବେଳ ଭଗବାନଙ୍କ କୃପାରୁ ସଦଗୁରୁ ମିଳିଯାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସେ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ବଡିମାକୁ ଦେଖିଥାଏ।
ਜਾ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਤਾ ਮਨਿ ਵਸਾਈਆ ॥
ଜା ତିସୁ ଭାଣା ତା ମନି ବସାଇଆ ॥
ଯେବେ ତାହାଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ସେ ମନୁଷ୍ୟର ମନରେ ବାସ କରିଥାନ୍ତି।
ਕਰਿ ਹੁਕਮੁ ਮਸਤਕਿ ਹਥੁ ਧਰਿ ਵਿਚਹੁ ਮਾਰਿ ਕਢੀਆ ਬੁਰਿਆਈਆ ॥
କରି ହୁକମୁ ମସତକୀ ହଥୁ ଧରି ବିଚହୁ ମାରି କଢିଆ ବୁରିଆଇଆ ॥
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ହୁକୁମ ହେଲେ ସଦଗୁରୁ ମନୁଷ୍ୟର ମସ୍ତକ ଉପରେ ହାତ ରଖି ସବୁ ମନ୍ଦ ବାହାରକୁ ଫୋପାଡି ଦେଇଥାଏ।
ਸਹਿ ਤੁਠੈ ਨਉ ਨਿਧਿ ਪਾਈਆ ॥੧੮॥
ସହି ତୁଠଇ ନଉ ନିଧି ପାଇଆ ॥18॥
ଯେବେ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଯାନ୍ତି, ନବନିଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ॥18॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ସଲୋକୁ ମଃ 1 ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1 ॥
ਪਹਿਲਾ ਸੁਚਾ ਆਪਿ ਹੋਇ ਸੁਚੈ ਬੈਠਾ ਆਇ ॥
ପହିଲା ସୁଚା ଆପୀ ହୋଇ ସୂଚୟ ବୈଠା ଆଇ ॥
ପ୍ରଥମେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନିଜେ ନିର୍ମଳ ହୋଇ ପବିତ୍ର ଚଉକିରେ ବସିଯାଏ।
ਸੁਚੇ ਅਗੈ ਰਖਿਓਨੁ ਕੋਇ ਨ ਭਿਟਿਓ ਜਾਇ ॥
ସୁଚେ ଅଗୟ ରଖିଓନୁ କୋଇ ନ ଭିଟିଓ ଜାଇ ॥
ଶୁଦ୍ଧ ଭୋଜନ ଯାହାକୁ କେହି ସ୍ପର୍ଶ କରିନଥାଏ, ତାହାକୁ ପରସା ଯାଏ।
ਸੁਚਾ ਹੋਇ ਕੈ ਜੇਵਿਆ ਲਗਾ ਪੜਣਿ ਸਲੋਕੁ ॥
ସୁଚା ହୋଇ କୈ ଜେବିଆ ଲଗା ପଡଣି ସଲୋକୁ ॥
ଏହିପରି ପବିତ୍ର ହୋଇ ସେ ଭୋଜନ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ଆଉ ସେତେବେଳେ ଶ୍ଳୋକ ପଢିବାକୁ ଲାଗିଥାଏ।
ਕੁਹਥੀ ਜਾਈ ਸਟਿਆ ਕਿਸੁ ਏਹੁ ਲਗਾ ਦੋਖੁ ॥
କୁହଥୀ ଜାଇ ଶଟିଆ କିସୁ ଏହୁ ଲଗା ଦୋଖୁ ॥
ନିଜର ପବିତ୍ର ଭୋଜନକୁ ନିଜ ପେଟରେ ଅଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଥାନକୁ ନେଇଥାଏ, ଏହି ଦୋଷ କାହାକୁ ଲାଗିଥାଏ?
ਅੰਨੁ ਦੇਵਤਾ ਪਾਣੀ ਦੇਵਤਾ ਬੈਸੰਤਰੁ ਦੇਵਤਾ ਲੂਣੁ ਪੰਜਵਾ ਪਾਇਆ ਘਿਰਤੁ ॥ ਤਾ ਹੋਆ ਪਾਕੁ ਪਵਿਤੁ ॥
ଅନୁ ଦେବତା ପାଣି ଦେବତା ବୈସନ୍ତରୁ ଦେବତା ଲୁଣୁ ପଞ୍ଜବା ପାଇଆ ଘିରତୁ ॥ ତା ହୋଆ ପାକୁ ପବିତୁ ॥
ଅନ୍ନ, ଜଳ, ଅଗ୍ନି ଏବଂ ଲୁଣ ଚାରି ଦେବତା ଅର୍ଥାତ ପବିତ୍ର ପଦାର୍ଥ ଅଟେ, ଯେତେବେଳେ ପଞ୍ଚମ ପଦାର୍ଥ ଘିଅ ଦିଆଯାଏ ସେତେବେଳେ ଶୁଦ୍ଧ ଏବଂ ପବିତ୍ର ଭୋଜନ ବନିଯାଏ।
ਪਾਪੀ ਸਿਉ ਤਨੁ ਗਡਿਆ ਥੁਕਾ ਪਈਆ ਤਿਤੁ ॥
ପାପୀ ସିଉ ତନୁ ଗଡିଆ ଥୁକା ପଇଆ ତିତୁ ॥
ଦେବତା ଭଳି ପବିତ୍ର ଭୋଜନ ପାପୀ ତନର ସଂଯୋଗରୁ ଅପବିତ୍ର ହୋଇଯାଏ ଆଉ ତାହା ଉପରେ ପୁଣି ଛେପ ପକା ଯାଏ।
ਜਿਤੁ ਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਨ ਊਚਰਹਿ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਰਸ ਖਾਹਿ ॥
ଜିତୁ ମୁଖି ନାମୁ ନ ଉଚରହି ବିନୁ ନାବୈ ରସ ଖାହି ॥
ହେ ନାନକ! ସେହି ମୁହଁ ଯିଏ ନାମର ଉଚ୍ଚାରଣ କରେ ନାହିଁ ଆଉ ନାମ ବିନା ରସ ଭୋଗ କରିଥାଏ,
ਨਾਨਕ ਏਵੈ ਜਾਣੀਐ ਤਿਤੁ ਮੁਖਿ ਥੁਕਾ ਪਾਹਿ ॥੧॥
ନାନକ ଏବୈ ଜାଣିଏ ତିତୁ ମୁଖି ଥୁକା ପାହି ॥1॥
ଏହା ଭାବ ଯେ ସେହି ମୁହଁ ଉପରେ ଛେପ ପଡିଥାଏ॥1॥
ਮਃ ੧ ॥
ମଃ 1 ॥
ମହଲା 1 ॥
ਭੰਡਿ ਜੰਮੀਐ ਭੰਡਿ ਨਿੰਮੀਐ ਭੰਡਿ ਮੰਗਣੁ ਵੀਆਹੁ ॥
ଭଣ୍ଡି ଜମୀଏ ଭଣ୍ଡି ନିମିଏ ଭଣ୍ଡି ମଙ୍ଗଣୁ ବିଆହୁ ॥
ନାରୀ ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ଅଟେ, ତାହା ମାଧ୍ୟମରୁ ମନୁଷ୍ୟ ଗର୍ଭରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥାଏ, ତାହାର ମାଧ୍ୟମରୁ ପ୍ରାଣୀର ଶରୀର ବନିଥାଏ,
ਭੰਡਹੁ ਹੋਵੈ ਦੋਸਤੀ ਭੰਡਹੁ ਚਲੈ ਰਾਹੁ ॥
ଭଣ୍ଡହୁ ହୋବୈ ଦୋସତି ଭଣ୍ଡହୁ ଚଲଇ ରାହୁ ॥
ନାରୀ ସହିତ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟ ସଙ୍ଗ କରିଥାଏ ଆଉ ନାରୀ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଦୁନିଆର ଉତ୍ପତ୍ତିର ମାର୍ଗ ଜାରି ରହିଥାଏ।
ਭੰਡੁ ਮੁਆ ਭੰਡੁ ਭਾਲੀਐ ਭੰਡਿ ਹੋਵੈ ਬੰਧਾਨੁ ॥
ଭଣ୍ଡୁ ମୁଆ ଭଣ୍ଡୁ ଭାଲିଏ ଭଣ୍ଡି ହୋବୈ ବନ୍ଧାନୁ ॥
ଯଦି କୌଣସି ମନୁଷ୍ୟର ପତ୍ନୀ ମରିଯାଏ, ତାହାହେଲେ ସେ ଅନ୍ୟ ସ୍ତ୍ରୀ ଖୋଜିଥାଏ, ନାରୀ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ତାହାର ଅନ୍ୟ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ବନିଥାଏ।
ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ ॥
ସୋ କିଉ ମନ୍ଦା ଆଖିଏ ଜିତୁ ଜମହି ରାଜାନ ॥
ପୁଣି ସେହି ନାରୀ ପାଖରେ କଣ ମନ୍ଦ ଅଛି? ଯିଏ ବଡ ବଡ ରାଜା ମହାରାଜାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଛି।
ਭੰਡਹੁ ਹੀ ਭੰਡੁ ਊਪਜੈ ਭੰਡੈ ਬਾਝੁ ਨ ਕੋਇ ॥
ଭଣ୍ଡହୁ ହି ଭଣ୍ଡୁ ଉପଜୟ ଭଣ୍ଡୟ ବାଝୁ ନ କୋଇ ॥
ନାରୀ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ନାରୀ ଜାତ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ନାରୀ ବିନା କେହି ମଧ୍ୟ ଜାତ ହୋଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ।
ਨਾਨਕ ਭੰਡੈ ਬਾਹਰਾ ਏਕੋ ਸਚਾ ਸੋਇ ॥
ନାନକ ଭଣ୍ଡୟ ବାହରା ଏକୋ ସଚା ସୋଇ ॥
କିନ୍ତୁ ହେ ନାନକ! କେବଳ ଏକ ପରମାତ୍ମା ହିଁ ନାରୀଙ୍କ ବିନା ଅଯୋନିରେ ଥାଆନ୍ତି।
ਜਿਤੁ ਮੁਖਿ ਸਦਾ ਸਾਲਾਹੀਐ ਭਾਗਾ ਰਤੀ ਚਾਰਿ ॥
ଜିତୁ ମୁଖୀ ସଦା ସାଲାହିଏ ଭାଗା ରତୀ ଚାରି ॥
ଯେଉଁ ମୁଖ ଦ୍ଵାରା ସଦା ଗୁଣସ୍ତୁତି ହୋଇଥାଏ, ସେ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଏବଂ ସୁନ୍ଦର ଅଟେ।
ਨਾਨਕ ਤੇ ਮੁਖ ਊਜਲੇ ਤਿਤੁ ਸਚੈ ਦਰਬਾਰਿ ॥੨॥
ନାନକ ତେ ମୁଖ ଉଜଲେ ତିତୁ ସଚୟ ଦରବାରି ॥2॥
ହେ ନାନକ! ସେହି ମୁଖ ସେହି ସତ୍ୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ଉଜ୍ଜଳ ହୋଇଥାଏ ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ ॥
ପଉଡି ॥
ਸਭੁ ਕੋ ਆਖੈ ਆਪਣਾ ਜਿਸੁ ਨਾਹੀ ਸੋ ਚੁਣਿ ਕਢੀਐ ॥
ସଭୁ କୋ ଆଖଇ ଆପଣା ଯୀଶୁ ନାହି ସୋ ଚୁଣୀ କଢୀଏ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ସମସ୍ତେ ତୋତେ ନିଜର ମାଲିକ କହିଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଯାହାର ତୁ ନାହିଁ, ତାହାକୁ ବାଛି ତୁ କାଢିଦେଉ।
ਕੀਤਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਲੇਖਾ ਸੰਢੀਐ ॥
କୀତା ଆପୋ ଆପଣା ଆପେ ହୀ ଲେଖା ସନ୍ଧିଏ ॥
ପ୍ରତି ପ୍ରାଣୀ ନିଜ କର୍ମ ଅନୁସାରେ କର୍ମର ଫଳ ଭୋଗ କରିଥାଏ ଆଉ ନିଜ ହିସାବ ନିକାସ କରେ।
ਜਾ ਰਹਣਾ ਨਾਹੀ ਐਤੁ ਜਗਿ ਤਾ ਕਾਇਤੁ ਗਾਰਬਿ ਹੰਢੀਐ ॥
ଜା ରହଣା ନାହି ଏତୁ ଜଗି ତା କାଇତୁ ଗାରବି ହଣ୍ଢୀଏ ॥
ଯଦି ମନୁଷ୍ୟ ଏହି ଜଗତରେ ସଦା ରହେ ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ ସେ କାହିଁକି ଅଭିମାନ କରିଥାଏ?
ਮੰਦਾ ਕਿਸੈ ਨ ਆਖੀਐ ਪੜਿ ਅਖਰੁ ਏਹੋ ਬੁਝੀਐ ॥ ਮੂਰਖੈ ਨਾਲਿ ਨ ਲੁਝੀਐ ॥੧੯॥
ମନ୍ଦା କିଶୟ ନ ଆଖିଏ ପଡି ଅଖରୁ ଏହୋ ବୁଝିଏ ॥ ମୁରଖଇ ନାଲି ନ ଲୁଝିଏ ॥19॥
କାହାକୁ ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦ କୁହ ନାହିଁ ଆଉ ବିଦ୍ୟା ଦ୍ଵାରା ଏହି କଥାକୁ ବୁଝିବା ଉଚିତ, କଦାପି ଝଗଡା କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ॥19॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ସଲୋକୁ ମଃ 1 ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1 ॥
ਨਾਨਕ ਫਿਕੈ ਬੋਲਿਐ ਤਨੁ ਮਨੁ ਫਿਕਾ ਹੋਇ ॥
ନାନକ ଫିକୟ ବୋଲିଏ ତନୁ ମନୁ ଫିକା ହୋଇ ॥
ହେ ନାନକ! ଫିକା କହିବା ଦ୍ଵାରା ତନ ମନ ଫିକା ପଡିଯାଏ।
ਫਿਕੋ ਫਿਕਾ ਸਦੀਐ ਫਿਕੇ ਫਿਕੀ ਸੋਇ ॥
ଫିକୋ ଫିକା ସଦିଏ ଫିକେ ଫିକି ସୋଇ ॥
କଡା କହୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଦୁନିଆରେ କଟୁଭାଷୀ ଭାବେ ପରିଚିତ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ତାହର କଡା ବଚନକୁ ମନେ ରଖିଥାନ୍ତି।
ਫਿਕਾ ਦਰਗਹ ਸਟੀਐ ਮੁਹਿ ਥੁਕਾ ਫਿਕੇ ਪਾਇ ॥
ଫିକା ଦରଗହ ସଟିଏ ମୁହି ଥୁକା ଫିକେ ପାଇ ॥
କଡା ସ୍ଵଭାବ ବାଲା ଜୀବ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାତ ହୋଇଥାଏ ଆଉ କଟୁଭାଷୀର ମୁହଁ ଉପରେ ଛେପ ପଡିଥାଏ।
ਫਿਕਾ ਮੂਰਖੁ ਆਖੀਐ ਪਾਣਾ ਲਹੈ ਸਜਾਇ ॥੧॥
ଫିକା ମୁରଖୁ ଆଖିଏ ପାଣା ଲହୟ ସଜାଇ ॥1॥
କଟୁଭାଷୀ ମନୁଷ୍ୟକୁ ମୂର୍ଖ କୁହାଯାଏ ଆଉ ଦଣ୍ଡ ସ୍ୱରୂପ ତାହାକୁ ଜୋତା ମାଡ ହୋଇଥାଏ॥1॥
ਮਃ ੧ ॥
ମଃ 1 ॥
ମହଲା 1 ॥
ਅੰਦਰਹੁ ਝੂਠੇ ਪੈਜ ਬਾਹਰਿ ਦੁਨੀਆ ਅੰਦਰਿ ਫੈਲੁ ॥
ଅନ୍ଦରହୁ ଝୁଠେ ପୈଜ ବାହରି ଦୁନିଆ ଅନ୍ଦରୀ ଫଇଲୁ ॥
ମନରେ ମିଥ୍ୟା ଥାଏ, କିନ୍ତୁ ବାହାରୁ ସତ୍ୟବାଦୀ ଭଳି ଦେଖାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଦୁନିଆରେ ଗର୍ବୀ ହିଁ ହୋଇଥାଏ।
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਜੇ ਨਾਵਹਿ ਉਤਰੈ ਨਾਹੀ ਮੈਲੁ ॥
ଅଠଷଠି ତୀରଥ ଯେ ନାବହି ଉତରୟ ନାହି ମଇଳୁ ॥
ସେ ଚଉଷଠି ତୀର୍ଥର ସ୍ନାନ କରିଥାଉ, ତଥାପି ତାହାର ମନରୁ ମଇଳା ଦୂର ହୁଏନାହିଁ।
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਪਟੁ ਅੰਦਰਿ ਬਾਹਰਿ ਗੁਦੜੁ ਤੇ ਭਲੇ ਸੰਸਾਰਿ ॥
ଜିହ୍ନ ପଟୁ ଅନ୍ଦରି ବାହରି ଗୁଦଡୁ ତେ ଭଲେ ସଂସାରୀ ॥
ଏହି ଦୁନିଆରେ ସେହି ଲୋକ ଭଲ ଅଟେ, ଯାହାର ମନରେ ରେଶମ ଭଳି କୋମଳତା ଥାଏ, ହୋଇଥାଉ ସେ ପିନ୍ଧି ଥିବା ପୋଷାଳ ଫଟା ଓ ଚିରା।
ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਨੇਹੁ ਲਗਾ ਰਬ ਸੇਤੀ ਦੇਖਨ੍ਹ੍ਹੇ ਵੀਚਾਰਿ ॥
ତିହ୍ନ ନେହୁ ଲଗା ରବ ସେତି ଦେଖହ୍ନି ବିଚାରୀ ॥
ଭଗବାନଙ୍କ ସହିତ ତାହାର ବହୁତ ପ୍ରେମ ଥାଏ ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଦର୍ଶନର ଧ୍ୟାନ ଥାଏ।
ਰੰਗਿ ਹਸਹਿ ਰੰਗਿ ਰੋਵਹਿ ਚੁਪ ਭੀ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ॥
ରଙ୍ଗୀ ହସହି ରଙ୍ଗୀ ରୋବହି ଚୁପ ଭୀ କରି ଜାହି ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପ୍ରେମରେ ସେ ହସିଥାଏ, କ୍ରନ୍ଦନ କରିଥାଏ ଆଉ ଚୁପ ହୋଇଯାଏ।
ਪਰਵਾਹ ਨਾਹੀ ਕਿਸੈ ਕੇਰੀ ਬਾਝੁ ਸਚੇ ਨਾਹ ॥
ପରବାହ ନାହି କିଶୟ କେରି ବାଝୁ ସଚେ ନାହ ॥
ସେ ନିଜ ସତ୍ୟସ୍ଵରୂପ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ବିନା କାହାକୁ ଖାତିର କରେ ନାହିଁ।
ਦਰਿ ਵਾਟ ਉਪਰਿ ਖਰਚੁ ਮੰਗਾ ਜਬੈ ਦੇਇ ਤ ਖਾਹਿ ॥
ଦରି ବାଟ ଉପରି ଖରଚୁ ମଙ୍ଗା ଯବଇ ଦେଇ ତ ଖାହି ॥
ଭୂ-ଦ୍ଵାରର ମାର୍ଗରେ ବସି ସେ ଭୋଜନ ଯାଚନା କରିଥାଏ ଆଉ ଯେତେବେଳେ ସେ ଦିଅନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଖାଇଥାଏ।
ਦੀਬਾਨੁ ਏਕੋ ਕਲਮ ਏਕਾ ਹਮਾ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾ ਮੇਲੁ ॥
ଦୀବାନୁ ଏକୋ କଲମ ଏକା ହମା ତୁମ୍ହା ମେଲୁ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ କଚେରୀ ଏକ ଅଟେ ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଜୀବର ଭାଗ୍ୟ ଲେଖିବା ବାଲା ମଧ୍ୟ କଲମ ଏକ ଅଟେ, ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ ସେଇଠି ହୋଇଥାଏ।
ਦਰਿ ਲਏ ਲੇਖਾ ਪੀੜਿ ਛੁਟੈ ਨਾਨਕਾ ਜਿਉ ਤੇਲੁ ॥੨॥
ଦରି ଲଏ ଲେଖା ପିଡି ଛୁଟଇ ନାନକା ଜୀଉ ତେଲୁ ॥2॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ କର୍ମର ହିସାବ କରାଯାଏ, ହେ ନାନକ! ଅପରାଧୀ ମନୁଷ୍ୟ ଘଣାରେ ତୈଳ ବୀଜ ଚାପି ହେବା ଭଳି ଚାପି ହୋଇଯାଏ॥2॥