Page 89
ਜਿਨ ਕਉ ਹੋਆ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਹਰਿ ਸੇ ਸਤਿਗੁਰ ਪੈਰੀ ਪਾਹੀ ॥
जसलाई परमात्मा दयालु हुनुहुन्छ, सतगुरुलाई नमन गर्नुहोस्।
ਤਿਨ ਐਥੈ ਓਥੈ ਮੁਖ ਉਜਲੇ ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਪੈਧੇ ਜਾਹੀ ॥੧੪॥
संसार र आखिरमा, तिनीहरूको अनुहार उज्यालो हुन्छ, तिनीहरू सम्मानको पोशाक लगाएर परम पुरुष भगवानको दरबारमा जान्छन्।।१४।।
ਸਲੋਕ ਮਃ ੨ ॥
श्लोक महला २ ॥
ਜੋ ਸਿਰੁ ਸਾਂਈ ਨਾ ਨਿਵੈ ਸੋ ਸਿਰੁ ਦੀਜੈ ਡਾਰਿ ॥
जुन शीर ईश्वरको यादमा नमन हुँदैन, त्यस शीरलाई काटिदिनुपर्दछ।
ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਪਿੰਜਰ ਮਹਿ ਬਿਰਹਾ ਨਹੀ ਸੋ ਪਿੰਜਰੁ ਲੈ ਜਾਰਿ ॥੧॥
हे नानक! त्यो मानव संरचनालाई लिएर जलाउनुपर्छ, त्यो मानव संरचना जसले भगवान् बाट अलग हुन नपरोस्।।१।।
ਮਃ ੫ ॥
महला ५।।
ਮੁੰਢਹੁ ਭੁਲੀ ਨਾਨਕਾ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜਨਮਿ ਮੁਈਆਸੁ ॥
हे नानक! जुन जीव-स्त्रीले संसारको मूल भगवानलाई बिर्सेको हुन्छ, त्यो जीव बारम्बार जन्मन्छ र मर्छ।
ਕਸਤੂਰੀ ਕੈ ਭੋਲੜੈ ਗੰਦੇ ਡੁੰਮਿ ਪਈਆਸੁ ॥੨॥
ऊ कस्तुरीको भ्रममा गन्दा पानीको गङ्गामा सुतिरहेकी छ।।२।।
ਪਉੜੀ ॥
पउडी।।
ਸੋ ਐਸਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਮਨ ਮੇਰੇ ਜੋ ਸਭਨਾ ਉਪਰਿ ਹੁਕਮੁ ਚਲਾਏ ॥
हे मेरो मन! सबै जीवहरूमाथि शासन गर्ने हरि-परमेश्वरको नाममा ध्यान गर्नुहोस्।
ਸੋ ਐਸਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੀਐ ਮਨ ਮੇਰੇ ਜੋ ਅੰਤੀ ਅਉਸਰਿ ਲਏ ਛਡਾਏ ॥
हे मेरो मन! हरि-परमेश्वरको नाम जप गर्नुहोस्, जसले तपाईंलाई अन्तिम क्षणमा मोक्ष दिनेछ।
ਸੋ ਐਸਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੀਐ ਮਨ ਮੇਰੇ ਜੁ ਮਨ ਕੀ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਸਭ ਭੁਖ ਗਵਾਏ ॥
हे मेरो मन! तपाईंले हरि-परमेश्वरको नाममा ध्यान गर्नुपर्छ, जसले तपाईंको मनको सबै लालसा र भोक हटाउँछ।
ਸੋ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ ਵਡਭਾਗੀ ਤਿਨ ਨਿੰਦਕ ਦੁਸਟ ਸਭਿ ਪੈਰੀ ਪਾਏ ॥
ती गुरुमुखहरू धेरै भाग्यशाली हुन्छन्, जसले ईश्वरनिन्दा गर्नेहरूलाई-दुष्टहरूलाई-त्यस भगवान् को नामको चिन्तन गरेर अधीनमा राख्छन्।
ਨਾਮੁ ਅਰਾਧਿ ਸਭਨਾ ਤੇ ਵਡਾ ਸਭਿ ਨਾਵੈ ਅਗੈ ਆਣਿ ਨਿਵਾਏ ॥੧੫॥
हे नानक! सबैभन्दा महान् नामको पूजा गर्नुहोस्; परमप्रभुले सबै जीवित प्राणीहरूलाई नामको लागि नमन गर्नुभएको छ।।१५।।
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
श्लोक महला ३॥
ਵੇਸ ਕਰੇ ਕੁਰੂਪਿ ਕੁਲਖਣੀ ਮਨਿ ਖੋਟੈ ਕੂੜਿਆਰਿ ॥
कुरूप र अनैतिक प्राणी-स्त्रीले धेरै सुन्दर लुगा लगाउँछिन्, तर मनको दोषका कारण उनी झूट बोल्छिन्।
ਪਿਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਨਾ ਚਲੈ ਹੁਕਮੁ ਕਰੇ ਗਾਵਾਰਿ ॥
उनी आफ्नो पति-मालिकको इच्छाअनुसार काम गर्दिनन्, उनी सधैँ आफ्नो पति-मालिकमाथि नियन्त्रण राख्छिन्।
ਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਜੋ ਚਲੈ ਸਭਿ ਦੁਖ ਨਿਵਾਰਣਹਾਰਿ ॥
जो जीव-स्त्री गुरुको आज्ञानुसार चल्दछ, ऊ समस्त दुःखहरूबाट बच्दछ।
ਲਿਖਿਆ ਮੇਟਿ ਨ ਸਕੀਐ ਜੋ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਕਰਤਾਰਿ ॥
परमात्माले पूर्व-कर्म फलका रूपमा जे लेखेका छन्, त्यसलाई मेटाउन वा परिवर्तन गर्न सकिँदैन।
ਮਨੁ ਤਨੁ ਸਉਪੇ ਕੰਤ ਕਉ ਸਬਦੇ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥
तसर्थ, उनले आफ्नो हृदय र प्राण आफ्ना पति-भगवानलाई अर्पण गर्नुपर्छ र आफ्नो प्रेमलाई नाममा राख्नुपर्छ।
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਆ ਦੇਖਹੁ ਰਿਦੈ ਬੀਚਾਰਿ ॥
आफ्नो मनमा विचार गर्नुहोस् कि नाम-स्मरणको माध्यमबाट बाहेक कसैले पनि भगवानलाई प्राप्त गरेको छैन।
ਨਾਨਕ ਸਾ ਸੁਆਲਿਓ ਸੁਲਖਣੀ ਜਿ ਰਾਵੀ ਸਿਰਜਨਹਾਰਿ ॥੧॥
हे नानक! साथै, जीव-महिला सुन्दर र कोमल हुन्छन्, जसको आदेशमा सृष्टिकर्ता स्वामी रमणले कार्य गर्छन्।।१।।
ਮਃ ੩ ॥
महला ३॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਗੁਬਾਰੁ ਹੈ ਤਿਸ ਦਾ ਨ ਦਿਸੈ ਉਰਵਾਰੁ ਨ ਪਾਰੁ ॥
मायाको भ्रम अज्ञानताको अन्धकार हो, यो भ्रम समुद्र जस्तै हो, जुन कुनै पनि पक्षबाट देखिँदैन।
ਮਨਮੁਖ ਅਗਿਆਨੀ ਮਹਾ ਦੁਖੁ ਪਾਇਦੇ ਡੁਬੇ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿ ॥
अज्ञानी मनमुख व्यक्तिहरू भगवानको नाम बिर्सेर डुब्छन् र भयानक पीडा भोग्छन्।
ਭਲਕੇ ਉਠਿ ਬਹੁ ਕਰਮ ਕਮਾਵਹਿ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਪਿਆਰੁ ॥
मायाबाट मोहित भएर ऊ बिहान उठ्छन् र धेरै अनुष्ठानहरू गर्छ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਹਿ ਆਪਣਾ ਭਉਜਲੁ ਉਤਰੇ ਪਾਰਿ ॥
जुन व्यक्तिला आफ्नो सतगुरुको सेवा गर्दछ, ऊ भवसागर पार हुँदछ।
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਚਿ ਸਮਾਵਹਿ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥੨॥
हे नानक! गुरुमुखहरूले सत्यनामलाई आफ्नो हृदयमा राख्छन् र साँचो भगवानमा लीन हुन्छन्।।२।।
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥
ਹਰਿ ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਭਰਪੂਰਿ ਦੂਜਾ ਨਾਹਿ ਕੋਇ ॥
ईश्वर सागर, मरुस्थल, धरती, र आकाशभित्र पूर्ण हुनुहुन्छ; उहाँबाहेक अरू कोही छैन।
ਹਰਿ ਆਪਿ ਬਹਿ ਕਰੇ ਨਿਆਉ ਕੂੜਿਆਰ ਸਭ ਮਾਰਿ ਕਢੋਇ ॥
भगवान् आफ्नो दरबारमा बस्छन् र आफैले जीवहरूको कार्यहरूको न्याय गर्छन् र सबै झुटहरूलाई बाहिर फ्याँक्छन्।
ਸਚਿਆਰਾ ਦੇਇ ਵਡਿਆਈ ਹਰਿ ਧਰਮ ਨਿਆਉ ਕੀਓਇ ॥
भगवान् ले सत्यवादीलाई अनुग्रह दिन्छन् र प्रत्येक प्राणीलाई उसको कर्मअनुसार इनाम दिएर न्यायसंगत ठान्छन्।
ਸਭ ਹਰਿ ਕੀ ਕਰਹੁ ਉਸਤਤਿ ਜਿਨਿ ਗਰੀਬ ਅਨਾਥ ਰਾਖਿ ਲੀਓਇ ॥
त्यसैले तपाईँहरू सबैले गरिब र अनाथहरूको रक्षा गर्ने हरिको महिमा गर्नुहुन्छ।
ਜੈਕਾਰੁ ਕੀਓ ਧਰਮੀਆ ਕਾ ਪਾਪੀ ਕਉ ਡੰਡੁ ਦੀਓਇ ॥੧੬॥
उनले सज्जनहरूलाई सम्मान र गरिमा प्रदान गर्छन् र दोषीहरूलाई सजाय दिन्छन्।।१६।।
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
श्लोक महला ३॥
ਮਨਮੁਖ ਮੈਲੀ ਕਾਮਣੀ ਕੁਲਖਣੀ ਕੁਨਾਰਿ ॥
मनमुख जीव-स्त्री विषयविकारहरूले मैला, कुलक्षणी र धूरी नारी हुन्।
ਪਿਰੁ ਛੋਡਿਆ ਘਰਿ ਆਪਣਾ ਪਰ ਪੁਰਖੈ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੁ ॥
उसले आफ्नो स्वमी तथा घर त्यगिदिन्छे अनि अन्य पुरुषसँग प्रेम गर्दछे।
ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਕਦੇ ਨ ਚੁਕਈ ਜਲਦੀ ਕਰੇ ਪੂਕਾਰ ॥
उसको तृष्णा कहिले तृप्त हुँदैन, ऊ तृष्णा अग्नीमा जल्दछे अनि तृष्णा अग्निमा जत्दै विलाप गरिरहन्छे।
ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਕੁਰੂਪਿ ਕੁਸੋਹਣੀ ਪਰਹਰਿ ਛੋਡੀ ਭਤਾਰਿ ॥੧॥
हे नानक! हरिनामबाहेक ऊ कुरुप र कुलक्षनी हो र उसका स्वामीले उसलाई त्यागेका छन्।।१।।