Page 77
ਇਹੁ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਮਾਇਆ ਝੂਠੀ ਅੰਤਿ ਛੋਡਿ ਚਲਿਆ ਪਛੁਤਾਈ ॥
यी सबै धन र लोभ झुटो हो। जसलाई अनन्तकाल त्यागेर पश्चात्ताप गर्दै प्राणी जान्छ।
ਜਿਸ ਨੋ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਗੁਰੁ ਮੇਲੇ ਸੋ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥
जसले भगवान् को कृपा पाउँछ उसले गुरुलाई भेट्छ र भगवानको पूजामा लीन हुन्छ।
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸੇ ਜਾਇ ਮਿਲੇ ਹਰਿ ਨਾਲਿ ॥੩॥
गुरुले सम्बोधन गर्छन्, हे नानक! जीवनको रातको तेस्रो प्रहरमा, हरि-भजन गर्ने प्राणी भगवानमा मिसिन्छ।।३।।
ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਚਲਣ ਵੇਲਾ ਆਦੀ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! जीवनको रातको चौथो घण्टामा, भगवानले मृत्युको समयलाई नजिक ल्याउनुभएको छ।
ਕਰਿ ਸੇਵਹੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਸਭ ਚਲੀ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਦੀ ॥
त्यसैले साथीहरू! आदरपूर्वक आफ्ना हातले सिद्ध सतगुरुको सेवा गर्नुहोस्, किनकि जीवनको सम्पूर्ण रात अहिले बितिरहेको छ।
ਹਰਿ ਸੇਵਹੁ ਖਿਨੁ ਖਿਨੁ ਢਿਲ ਮੂਲਿ ਨ ਕਰਿਹੁ ਜਿਤੁ ਅਸਥਿਰੁ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਹੋਵਹੁ ॥
विलम्ब नगरी भगवानको सेवा गर्नुहोस्, किनकि यसले तपाईंलाई सदाका लागि अमर बनाउनेछ।
ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਸਦ ਮਾਣਹੁ ਰਲੀਆ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਖ ਖੋਵਹੁ ॥
हे प्राणीहरू! भगवानको रङमा आनन्दित हुनुहोस् र जन्म र मृत्युको दुःख सदाका लागि बिर्सनुहोस्।
ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਸੁਆਮੀ ਭੇਦੁ ਨ ਜਾਣਹੁ ਜਿਤੁ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਸੁਖਾਂਦੀ ॥
सतगुरु र भगवान् मा भेद नगर्नुहोस्। सतगुरुलाई भेट्दा भगवानप्रतिको भक्ति सुखद हुन्छ।
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਸਫਲਿਓੁ ਰੈਣਿ ਭਗਤਾ ਦੀ ॥੪॥੧॥੩॥
हे नानक! जीवनरुपी रातको चौथो प्रहरमा, भगवान् को पूजा गर्ने प्राणीहरू, ती भक्तहरूको जीवन-रात सफल हुन्छ।।४।।१।।३।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
श्रीरागु महला ५ ॥
ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਧਰਿ ਪਾਇਤਾ ਉਦਰੈ ਮਾਹਿ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! रातको पहिलो प्रहरमा जीवनको रूपमा भगवान् ले प्राणीलाई आमाको गर्भमा राख्छन्।
ਦਸੀ ਮਾਸੀ ਮਾਨਸੁ ਕੀਆ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਕਰਿ ਮੁਹਲਤਿ ਕਰਮ ਕਮਾਹਿ ॥
आमाको गर्भमा नै परमप्रभुले उनलाई दस महिनामा मानवमा परिणत गर्नुहुन्छ। भगवानले उनलाई जीवनको रूपमा समय दिन्छन् र यस समयमा जीवले शुभ र अशुभ कार्यहरू गर्दछ।
ਮੁਹਲਤਿ ਕਰਿ ਦੀਨੀ ਕਰਮ ਕਮਾਣੇ ਜੈਸਾ ਲਿਖਤੁ ਧੁਰਿ ਪਾਇਆ ॥
भगवान् ले यो जीवनकाल निर्धारण गर्नुहुन्छ। जीवको अघिल्लो जन्मको कर्मका अनुसार, यस्तो भाग्य उनको निधारमा लेखिएको छ, जस्तो कि उसले कर्म गर्दछ।
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਸੁਤ ਬਨਿਤਾ ਤਿਨ ਭੀਤਰਿ ਪ੍ਰਭੂ ਸੰਜੋਇਆ ॥
भगवान् ले आमाबाबु, भाइ, छोरा, पत्नी आदिको सम्बन्धमा प्राणीलाई बाँध्छन्।
ਕਰਮ ਸੁਕਰਮ ਕਰਾਏ ਆਪੇ ਇਸੁ ਜੰਤੈ ਵਸਿ ਕਿਛੁ ਨਾਹਿ ॥
हरि स्वयम्ले प्राणीद्वारा असल वा नराम्रो कार्यहरू गराउँछन् र प्राणीको नियन्त्रणमा केही पनि हुँदैन।
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਧਰਿ ਪਾਇਤਾ ਉਦਰੈ ਮਾਹਿ ॥੧॥
हे नानक! रातको पहिलो घन्टामा जीवनको रूपमा भगवानले प्राणीलाई आमाको गर्भमा राख्छन्।।१।।
ਦੂਜੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਭਰਿ ਜੁਆਨੀ ਲਹਰੀ ਦੇਇ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! जीवनको रातको दोस्रो घन्टामा, प्राणीको पूर्ण युवावस्था वासना, आसक्ति र तृष्णाको लहरमा नदीजस्तै बग्छ।
ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਨ ਪਛਾਣਈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਮਨੁ ਮਤਾ ਅਹੰਮੇਇ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! अहंकारको नशामा परेकाले जनावरले दुष्टलाई चिन्न सक्दैन।
ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਨ ਪਛਾਣੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਆਗੈ ਪੰਥੁ ਕਰਾਰਾ ॥
प्राणीले असल र नराम्रो बिचको भिन्नता देखाउँदैन र यसका लागि अगाडिको बाटो अझ कठिन हुन्छ।
ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਬਹੂੰ ਨ ਸੇਵਿਆ ਸਿਰਿ ਠਾਢੇ ਜਮ ਜੰਦਾਰਾ ॥
उसले सतगुरुलाई चिन्दैन र उनको सेवामा संलग्न हुन्छ, र निर्दयी यमदूत उनको टाउकोमा (मृत्युको रूपमा) खडा हुन्छ।
ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਬ ਪਕਰਸਿ ਬਵਰੇ ਤਬ ਕਿਆ ਜਬਾਬੁ ਕਰੇਇ ॥
हे मूर्ख मानिस! धर्मराजले तपाईँलाई कहिले समातेर सोध्नेछन्? तपाईँले आफ्नो कार्यका लागि उसलाई के जवाफ दिनुहुनेछ?
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਦੂਜੈ ਪਹਰੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਭਰਿ ਜੋਬਨੁ ਲਹਰੀ ਦੇਇ ॥੨॥
हे नानक! जीवनको रातको दोस्रो घन्टामा, प्राणीको पूर्ण युवावस्था वासना, आसक्ति र तृष्णाको लहरमा नदीजस्तै बग्छ ॥२॥
ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਬਿਖੁ ਸੰਚੈ ਅੰਧੁ ਅਗਿਆਨੁ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! जीवनको रातको तेस्रो घण्टामा, अज्ञानी, मूर्ख प्राणीले आवेगको विष जम्मा गर्दछ।
ਪੁਤ੍ਰਿ ਕਲਤ੍ਰਿ ਮੋਹਿ ਲਪਟਿਆ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਅੰਤਰਿ ਲਹਰਿ ਲੋਭਾਨੁ ॥
उनी आफ्नो छोरा र पत्नीसँग मोहित हुन्छन् र उनको मनमा लोभको लहर उठ्छ।
ਅੰਤਰਿ ਲਹਰਿ ਲੋਭਾਨੁ ਪਰਾਨੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵੈ ॥
मनमा आकर्षक कुराहरूका लागि लोभको लहर हुन्छ। यसले भगवान् मा आफ्नो मन राख्दैन र भगवान् को पूजा गर्दैन।
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਿਉ ਸੰਗੁ ਨ ਕੀਆ ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਦੁਖੁ ਪਾਵੈ ॥
उसले सत्संसग मेलमिलाप गर्दैन र विभिन्न योनीहरूमा पीडित हुन्छ।
ਸਿਰਜਨਹਾਰੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਸੁਆਮੀ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨ ਲਗੋ ਧਿਆਨੁ ॥
उसले संसारका सृष्टिकर्ता प्रभुलाई बिर्सेको छ, र एक क्षणका लागि पनि प्रभुतिर आफ्नो ध्यान केन्द्रित गर्दैन।
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਬਿਖੁ ਸੰਚੇ ਅੰਧੁ ਅਗਿਆਨੁ ॥੩॥
हे नानक! जीवनको रातको तेस्रो घण्टामा, अज्ञानतामा अन्धो प्राणीले वासनाको विष जम्मा गर्न थाल्यो।॥३॥
ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਦਿਨੁ ਨੇੜੈ ਆਇਆ ਸੋਇ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! जीवनको रातको चौथो प्रहरमा, मृत्युको दिन नजिक आउँदैछ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਤੂੰ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਤੇਰਾ ਦਰਗਹ ਬੇਲੀ ਹੋਇ ॥
ए मेरो वणजारे मित्र! तपाईं सतगुरुको शरण लिनुहोस् र भगवानको नाम सम्झनुहोस्, उहाँ परकालमा तपाईंको एक मात्र सहारा हुनुहुनेछ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਪਰਾਣੀ ਅੰਤੇ ਹੋਇ ਸਖਾਈ ॥
हे प्राणी! गुरुले निर्देशन दिएको नाम सम्झनुहोस् र अन्त्यमा, यो तपाईंको सखा हुनेछ।