Page 77
ਇਹੁ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਮਾਇਆ ਝੂਠੀ ਅੰਤਿ ਛੋਡਿ ਚਲਿਆ ਪਛੁਤਾਈ ॥
ही संपत्ती, मालमत्ता आणि माया खोटे आहेत. सरतेशेवटी, आपल्याला पश्चाताप करून हे सर्व इथेच सोडून जावे लागते.
ਜਿਸ ਨੋ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਗੁਰੁ ਮੇਲੇ ਸੋ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥
ज्याला परमेश्वराचा आशीर्वाद लाभतो तो गुरूशी एकरूप होऊन परमेश्वराचे नाम नेहमी आपल्या अंतःकरणात प्रेमाने स्मरण करतो.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸੇ ਜਾਇ ਮਿਲੇ ਹਰਿ ਨਾਲਿ ॥੩॥
गुरू नानकजी म्हणतात, जो प्राणी जीवनाच्या रात्रीच्या तिसऱ्या टप्प्यात परमेश्वराच्या नामाचा जप करतो तो परमेश्वरात विलीन होतो.
ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਚਲਣ ਵੇਲਾ ਆਦੀ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! जीवनाच्या रात्रीच्या चौथ्या टप्प्यात (वृद्धावस्था)) असते, यावेळी या जगातून निघून जाण्याची तुमची वेळ आली आहे.
ਕਰਿ ਸੇਵਹੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਸਭ ਚਲੀ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਦੀ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! आपल्या शिकवणींचे पालन करून सद्गुरूची सेवा करा, कारण तुमच्या आयुष्यातील संपूर्ण रात्र आता निघून जात आहे.
ਹਰਿ ਸੇਵਹੁ ਖਿਨੁ ਖਿਨੁ ਢਿਲ ਮੂਲਿ ਨ ਕਰਿਹੁ ਜਿਤੁ ਅਸਥਿਰੁ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਹੋਵਹੁ ॥
प्रत्येक क्षणी परमेश्वराचे नामस्मरण करा आणि हे सर्व करतांना थोडाही विलंब करू नका, जेणेकरून तुम्हाला आध्यात्मिक स्थिरता प्राप्त होईल.
ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਸਦ ਮਾਣਹੁ ਰਲੀਆ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਖ ਖੋਵਹੁ ॥
अशाप्रकारे,परमेश्वराशी एकरूप होण्याचा आध्यात्मिक आनंद घ्या आणि जन्म-मृत्यूचे दु:ख कायमचे विसरून जा.
ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਸੁਆਮੀ ਭੇਦੁ ਨ ਜਾਣਹੁ ਜਿਤੁ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਸੁਖਾਂਦੀ ॥
सद्गुरू आणि परमेश्वर यातला फरक समजू नका. सद्गुरूच्या उपदेशाने परमेश्वराची भक्ती आनंदमय वाटते.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਸਫਲਿਓੁ ਰੈਣਿ ਭਗਤਾ ਦੀ ॥੪॥੧॥੩॥
हे नानक! जे भक्त जीवनाच्या रात्रीच्या चौथ्या चरणात परमेश्वराची आराधना करतात, त्यांचे जीवन-रात्र सफल होते. ॥४॥१॥३॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
श्रीरागु महला ५ ॥
ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਧਰਿ ਪਾਇਤਾ ਉਦਰੈ ਮਾਹਿ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! आयुष्याच्या रात्रीच्या पहिल्या प्रहरी, निर्माणकर्त्याने आईच्या गर्भाशयात व्यक्तीचा आत्मा ठेवतो.
ਦਸੀ ਮਾਸੀ ਮਾਨਸੁ ਕੀਆ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਕਰਿ ਮੁਹਲਤਿ ਕਰਮ ਕਮਾਹਿ ॥
आईच्या उदरातून दहा महिन्यांत परमेश्वर त्याचे रूपांतर मनुष्यात करतो. जीव ज्यामध्ये शुभ आणि अशुभ कर्म करतो त्यानुसार परमेश्वर त्याचे आयुष्य ठरवतो.
ਮੁਹਲਤਿ ਕਰਿ ਦੀਨੀ ਕਰਮ ਕਮਾਣੇ ਜੈਸਾ ਲਿਖਤੁ ਧੁਰਿ ਪਾਇਆ ॥
परमेश्वर व्यक्तीचे आयुष्य ठरवतो आणि मनुष्य त्याच्या पूर्वीच्या कर्मांनुसार परमेश्वराने पूर्वनिश्चित केलेल्या कर्मानुसार कार्य करतो.
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਸੁਤ ਬਨਿਤਾ ਤਿਨ ਭੀਤਰਿ ਪ੍ਰਭੂ ਸੰਜੋਇਆ ॥
परमेश्वर मनुष्याला आई-वडील, भाऊ, मुलगा-पत्नी इत्यादींच्या नात्यात बांधतो.
ਕਰਮ ਸੁਕਰਮ ਕਰਾਏ ਆਪੇ ਇਸੁ ਜੰਤੈ ਵਸਿ ਕਿਛੁ ਨਾਹਿ ॥
तो स्वतः व्यक्तीला चांगली किंवा वाईट कृत्ये कर्म करायला लावतो, व्यक्तीच्या नियंत्रणात काहीही नाही.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਧਰਿ ਪਾਇਤਾ ਉਦਰੈ ਮਾਹਿ ॥੧॥
हे नानक! आयुष्याच्या रात्रीच्या पहिल्या प्रहरात आत्मा गर्भाशयात ठेवला जातो. ॥१॥
ਦੂਜੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਭਰਿ ਜੁਆਨੀ ਲਹਰੀ ਦੇਇ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! जीवनाच्या रात्रीच्या दुसऱ्या प्रहरी व्यक्तीचे परिपूर्ण तारुण्य वासना, आसक्ती आणि तृष्णेच्या लाटांमध्ये नदीसारखे वाहते.
ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਨ ਪਛਾਣਈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਮਨੁ ਮਤਾ ਅਹੰਮੇਇ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! जीवनाच्या या टप्प्यावर मनुष्याचे मन अहंकाराच्या नशेत असल्याने चांगले आणि वाईट यात फरक करू शकत नाही.
ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਨ ਪਛਾਣੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਆਗੈ ਪੰਥੁ ਕਰਾਰਾ ॥
मनुष्याला चांगल्या-वाईटातला फरक कळत नाही आणि या जगातून त्या जगात प्रगतीचा मार्ग त्याच्यासाठी अविश्वसनीय आहे.
ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਬਹੂੰ ਨ ਸੇਵਿਆ ਸਿਰਿ ਠਾਢੇ ਜਮ ਜੰਦਾਰਾ ॥
अहंकारामुळे व्यक्ती सद्गुरूंच्या शिकवणीचे पालन करत नाही आणि निर्दयी यमदूत शिक्षा देण्यासाठी (मृत्यूच्या रूपात) डोक्यावर घेऊन उभा असतो.
ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਬ ਪਕਰਸਿ ਬਵਰੇ ਤਬ ਕਿਆ ਜਬਾਬੁ ਕਰੇਇ ॥
अविचारी मनुष्य एकदाही हा विचार करत नाही की धर्मराज त्याला पकडून त्याच्या कुकर्माबद्दल विचारतील तेव्हा तो त्याला काय उत्तर देईल?
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਦੂਜੈ ਪਹਰੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਭਰਿ ਜੋਬਨੁ ਲਹਰੀ ਦੇਇ ॥੨॥
हे नानक! जीवनाच्या रात्रीच्या दुसऱ्या प्रहरी तारुण्याच्या लहरी नश्वर आत्म्यात प्रवेश करतात. ॥२॥
ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਬਿਖੁ ਸੰਚੈ ਅੰਧੁ ਅਗਿਆਨੁ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! जीवनाच्या रात्रीच्या तिसऱ्या प्रहरी, आध्यात्मिकदृष्ट्या अज्ञानी व्यक्ती आध्यात्मिक जीवनासाठी केवळ भ्रम आणि कामुक इच्छांचे विष गोळा करते.
ਪੁਤ੍ਰਿ ਕਲਤ੍ਰਿ ਮੋਹਿ ਲਪਟਿਆ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਅੰਤਰਿ ਲਹਰਿ ਲੋਭਾਨੁ ॥
तो आपल्या मुलाशी आणि पत्नीशी भावनिकरित्या संलग्न राहतो आणि त्याच्या मनात लोभाच्या लहरी उठत राहतात.
ਅੰਤਰਿ ਲਹਰਿ ਲੋਭਾਨੁ ਪਰਾਨੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵੈ ॥
आकर्षक वस्तूंच्या लोभाच्या लहरी मनुष्याच्या मनात तरंगत असतात आणि तो परमेश्वराकडे आपले लक्ष केंद्रित करत नाही आणि परमेश्वराची पूजा करत नाही.
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਿਉ ਸੰਗੁ ਨ ਕੀਆ ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਦੁਖੁ ਪਾਵੈ ॥
तो सत्संगात मिसळत नाही आणि निरनिराळ्या योनीमध्ये भटकत असताना आंतरिक दुःख भोगतो.
ਸਿਰਜਨਹਾਰੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਸੁਆਮੀ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨ ਲਗੋ ਧਿਆਨੁ ॥
तो जगाच्या निर्मात्याला विसरला आहे आणि तो एका क्षणासाठी देखील त्याचे नामस्मरण करीत नाही.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਤੀਜੈ ਪਹਰੈ ਬਿਖੁ ਸੰਚੇ ਅੰਧੁ ਅਗਿਆਨੁ ॥੩॥
हे नानक! जीवनाच्या रात्रीच्या तिसऱ्या प्रहरी अज्ञानाने आंधळा झालेला प्राणी इंद्रिय वासनांचे विष जमा करत राहतो. ॥३॥
ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਰੈਣਿ ਕੈ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਦਿਨੁ ਨੇੜੈ ਆਇਆ ਸੋਇ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! आयुष्याच्या रात्रीच्या चौथ्या प्रहरी मृत्यूचा दिवस इतका जवळ येतो की मनुष्याला येथून निघून जावे लागते.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਤੂੰ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਤੇਰਾ ਦਰਗਹ ਬੇਲੀ ਹੋਇ ॥
हे माझ्या प्रिय मित्रा! तू सद्गुरूंचा आश्रय घे आणि परमेश्वराचे नामस्मरण कर, तोच परलोकात तुझा एकमेव आधार असेल.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਪਰਾਣੀ ਅੰਤੇ ਹੋਇ ਸਖਾਈ ॥
हे नश्वर प्राणी! गुरूच्या शिकवणींद्वारे परमेश्वराचे नामस्मरण करा, तोच तुमच्या शेवटच्या क्षणी तुमची मदत करेल.