Page 346
ਹਉ ਬਨਜਾਰੋ ਰਾਮ ਕੋ ਸਹਜ ਕਰਉ ਬੵਾਪਾਰੁ॥
मी रामाचा नामाचा व्यापारी आहे आणि मी स्वाभाविकपणे ज्ञानाचा व्यापार करतो.
ਮੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਧਨੁ ਲਾਦਿਆ ਬਿਖੁ ਲਾਦੀ ਸੰਸਾਰਿ ॥੨॥
मी रामाच्या नामाने माल चढवला आहे पण जगाने मायेच्या रूपाने विषाचा व्यापार केला आहे. ॥२॥
ਉਰਵਾਰ ਪਾਰ ਕੇ ਦਾਨੀਆ ਲਿਖਿ ਲੇਹੁ ਆਲ ਪਤਾਲੁ ॥
हे चित्रगुप्ता! ज्याला जग आणि परलोकातील सर्व प्राणिमात्रांचे कर्मे माहीत आहेत, ते माझ्याबद्दल तुम्हाला जे काही वाटेल ते लिहा, म्हणजे यमराजाला सादर करण्यासाठी माझ्या कृतीत तुम्हाला काहीही सापडणार नाही.
ਮੋਹਿ ਜਮ ਡੰਡੁ ਨ ਲਾਗਈ ਤਜੀਲੇ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲ ॥੩॥
कारण परमेश्वराच्या कृपेने मी सर्व संकटे सोडली आहेत, त्यामुळे मला यमाकडून शिक्षा होणार नाही. ॥३॥
ਜੈਸਾ ਰੰਗੁ ਕਸੁੰਭ ਕਾ ਤੈਸਾ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
हे चांभार रविदास! म्हणा, जसा मी परमेश्वराच्या नावाने व्यापार करत आहे, तसा माझा विश्वास आहे की हे जग असेच (कच्चा) रंगासारखे आहे
ਮੇਰੇ ਰਮਈਏ ਰੰਗੁ ਮਜੀਠ ਕਾ ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਚਮਾਰ ॥੪॥੧॥
आणि माझ्या प्रिय प्रभूच्या नावाचा रंग मंजिष्ठाच्या रंगासारखा असतो, असा रंग जो कधीही फिका पडत नाही. ॥४॥१॥
ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀਉ
गउडी पूरबी रविदास जीउ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
परमेश्वर एकच आहे आणि त्याला सद्गुरूंच्या कृपेने प्राप्त केले जाऊ शकते.
ਕੂਪੁ ਭਰਿਓ ਜੈਸੇ ਦਾਦਿਰਾ ਕਛੁ ਦੇਸੁ ਬਿਦੇਸੁ ਨ ਬੂਝ ॥
जसे पाण्याने भरलेल्या विहिरीतील बेडकाला स्वतःच्या देशाचे आणि परदेशाचे काहीच कळत नाही,
ਐਸੇ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਬਿਖਿਆ ਬਿਮੋਹਿਆ ਕਛੁ ਆਰਾ ਪਾਰੁ ਨ ਸੂਝ ॥੧॥
त्याचप्रमाणे माझे मन मायेच्या विहिरीत इतके गुरफटले आहे की मला या जगाचे व परलोकाचे काहीच कळत नाही. ॥१॥
ਸਗਲ ਭਵਨ ਕੇ ਨਾਇਕਾ ਇਕੁ ਛਿਨੁ ਦਰਸੁ ਦਿਖਾਇ ਜੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हे सर्व जगाच्या स्वामी! मला क्षणभर दर्शन दे. ॥१॥रहाउ॥
ਮਲਿਨ ਭਈ ਮਤਿ ਮਾਧਵਾ ਤੇਰੀ ਗਤਿ ਲਖੀ ਨ ਜਾਇ ॥
हे माधव! माझी बुद्धी दुर्गुणांनी मलिन झाली आहे आणि मला तुझी चाल समजू शकत नाही.
ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਭ੍ਰਮੁ ਚੂਕਈ ਮੈ ਸੁਮਤਿ ਦੇਹੁ ਸਮਝਾਇ ॥੨॥
माझ्यावर दया करा जेणेकरून माझी दुविधा नष्ट होईल आणि मला बुद्धी द्या. ॥२॥
ਜੋਗੀਸਰ ਪਾਵਹਿ ਨਹੀ ਤੁਅ ਗੁਣ ਕਥਨੁ ਅਪਾਰ ॥
हे परमेश्वरा! महान योगीसुद्धा तुझ्या अनंत गुणांचे रहस्य शोधू शकत नाहीत
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਕੈ ਕਾਰਣੈ ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਚਮਾਰ ॥੩॥੧॥
हे रविदास! जर तुम्ही देवाच्या महिमाची स्तुती केलीत तर तुम्हाला प्रेम आणि भक्तीची भेट मिळो. ॥३॥१॥
ਗਉੜੀ ਬੈਰਾਗਣਿ
गउडी बैरागणी
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
परमेश्वर एकच आहे आणि त्याला सद्गुरूंच्या कृपेने प्राप्त केले जाऊ शकते.
ਸਤਜੁਗਿ ਸਤੁ ਤੇਤਾ ਜਗੀ ਦੁਆਪਰਿ ਪੂਜਾਚਾਰ ॥
सत्ययुगात त्रेतायुगात दैवतांची उपासना हे प्रमुख कर्तव्य होते,
ਤੀਨੌ ਜੁਗ ਤੀਨੌ ਦਿੜੇ ਕਲਿ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ਅਧਾਰ ॥੧॥
तिन्ही युगे या तिन्ही कर्मे आणि धर्मांवर भर देतात आणि कलियुगात केवळ नावाचा आधार आहे. ॥१॥
ਪਾਰੁ ਕੈਸੇ ਪਾਇਬੋ ਰੇ ॥
मी संसारसागर कसा पार करणार
ਮੋ ਸਉ ਕੋਊ ਨ ਕਹੈ ਸਮਝਾਇ ॥
असे कोणीही मला सांगत नाही आणि खात्री करून घेते.
ਜਾ ਤੇ ਆਵਾ ਗਵਨੁ ਬਿਲਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
जेणेकरून माझे जन्म-मृत्यूचे चक्र संपेल. ॥१॥रहाउ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਧਰਮ ਨਿਰੂਪੀਐ ਕਰਤਾ ਦੀਸੈ ਸਭ ਲੋਇ ॥
धर्माच्या अनेक प्रकारांचे वर्णन केले आहे आणि संपूर्ण जग त्यांचे अनुसरण करीत आहे असे दिसते.
ਕਵਨ ਕਰਮ ਤੇ ਛੂਟੀਐ ਜਿਹ ਸਾਧੇ ਸਭ ਸਿਧਿ ਹੋਇ ॥੨॥
ते कोणते कर्म आहेत ज्यांच्या द्वारे मला मोक्ष मिळू शकतो आणि ज्याच्या आचरणाने मला यश मिळू शकते? ॥२॥
ਕਰਮ ਅਕਰਮ ਬੀਚਾਰੀਐ ਸੰਕਾ ਸੁਨਿ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ॥
वेद-पुराण ऐकून पाप किंवा पुण्य याचा निर्णय झाला तर शंका उत्पन्न होतात.
ਸੰਸਾ ਸਦ ਹਿਰਦੈ ਬਸੈ ਕਉਨੁ ਹਿਰੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥੩॥
मनात शंका कायम असते. माझा अभिमान कोण दूर करू शकेल? ॥३॥
ਬਾਹਰੁ ਉਦਕਿ ਪਖਾਰੀਐ ਘਟ ਭੀਤਰਿ ਬਿਬਿਧਿ ਬਿਕਾਰ ॥
मनुष्य आपल्या शरीराचा बाह्य भाग तीर्थक्षेत्राच्या पाण्याने धुतो, परंतु त्याच्या मनात अनेक विकार असतात.
ਸੁਧ ਕਵਨ ਪਰ ਹੋਇਬੋ ਸੁਚ ਕੁੰਚਰ ਬਿਧਿ ਬਿਉਹਾਰ ॥੪॥
तो पवित्र कसा होईल? ॥४॥
ਰਵਿ ਪ੍ਰਗਾਸ ਰਜਨੀ ਜਥਾ ਗਤਿ ਜਾਨਤ ਸਭ ਸੰਸਾਰ ॥
रात्रीचा अंधार सूर्योदयाने संपतो हे सर्व जगाला माहीत आहे.
ਪਾਰਸ ਮਾਨੋ ਤਾਬੋ ਛੁਏ ਕਨਕ ਹੋਤ ਨਹੀ ਬਾਰ ॥੫॥
हे देखील लक्षात ठेवण्यासारखे आहे की परीसाचा (तत्त्वज्ञानाचा) दगडाचा स्पर्श झाला की त्याचे सोन्यामध्ये रूपांतर व्हायला वेळ लागत नाही. ॥५॥
ਪਰਮ ਪਰਸ ਗੁਰੁ ਭੇਟੀਐ ਪੂਰਬ ਲਿਖਤ ਲਿਲਾਟ ॥
तसेच भूतकाळातील नियती जागृत झाल्यास सर्व पारांमध्ये परम पारस असणारा गुरू सापडतो.
ਉਨਮਨ ਮਨ ਮਨ ਹੀ ਮਿਲੇ ਛੁਟਕਤ ਬਜਰ ਕਪਾਟ ॥੬॥
गुरूंच्या कृपेने मनात परमेश्वराला भेटण्याची इच्छा निर्माण होते, तो परमेश्वराला अंतरात्म्यामध्ये भेटतो आणि मनाचे दरवाजे उघडतात. ॥६॥
ਭਗਤਿ ਜੁਗਤਿ ਮਤਿ ਸਤਿ ਕਰੀ ਭ੍ਰਮ ਬੰਧਨ ਕਾਟਿ ਬਿਕਾਰ ॥
जो मनुष्य परमेश्वराच्या भक्तीची पद्धत आपल्या अंतःकरणात बळकट करतो, त्याचे सर्व बंधन व विकार नाहीसे होतात.
ਸੋਈ ਬਸਿ ਰਸਿ ਮਨ ਮਿਲੇ ਗੁਨ ਨਿਰਗੁਨ ਏਕ ਬਿਚਾਰ ॥੭॥
तो आपले मन स्थिर ठेवतो, आनंद शोधतो आणि मायेच्या तीन गुणांच्या पलीकडे असलेल्या परमेश्वराचाच विचार करतो. ॥७॥
ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਨਿਗ੍ਰਹ ਕੀਏ ਟਾਰੀ ਨ ਟਰੈ ਭ੍ਰਮ ਫਾਸ ॥
मी अनेक गोष्टी करून पाहिल्या आहेत पण संशयाचा फास दूर हलवता येत नाही.
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਨਹੀ ਊਪਜੈ ਤਾ ਤੇ ਰਵਿਦਾਸ ਉਦਾਸ ॥੮॥੧॥
रविदास दुःखी आहे कारण कर्मकांडाच्या या प्रयत्नांमुळे माझ्यात देवाबद्दल प्रेम आणि भक्ती निर्माण झाली नाही. ॥८॥ १॥