Page 807
ਵਡੀ ਆਰਜਾ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਕੀ ਸੂਖ ਮੰਗਲ ਕਲਿਆਣ ਬੀਚਾਰਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેને સુખ, શાંતિ તેમજ કલ્યાણનો વિચાર કરતાં બાળક હરિગોવિંદની ઉમર લાંબી કરી દીધી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਵਣ ਤ੍ਰਿਣ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਹਰਿਆ ਹੋਏ ਸਗਲੇ ਜੀਅ ਸਾਧਾਰਿਆ ॥
જંગલ, વૃક્ષ તેમજ ધરતી, આકાશ, પાતાળ - ત્રણેય ભવન લીલા છમ થઈ ગયા છે. આ રીતે બધા જીવોને તેને સહારો આપ્યો છે.
ਮਨ ਇਛੇ ਨਾਨਕ ਫਲ ਪਾਏ ਪੂਰਨ ਇਛ ਪੁਜਾਰਿਆ ॥੨॥੫॥੨੩॥
હે નાનક! મને મનોવાંછિત ફળ પ્રાપ્ત થઈ ગયા છે અને બધી ઈચ્છાઓ પૂર્ણ થઈ ગઈ છે ॥૨॥૫॥૨૩॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਜਿਸੁ ਊਪਰਿ ਹੋਵਤ ਦਇਆਲੁ ॥
જેના પર પ્રભુ દયાળુ થઈ જાય છે,
ਹਰਿ ਸਿਮਰਤ ਕਾਟੈ ਸੋ ਕਾਲੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હરિનું સ્મરણ કરીને તે કાળને પણ જીતી લે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਧਸੰਗਿ ਭਜੀਐ ਗੋਪਾਲੁ ॥
સાધુઓની સંગતિમાં મળીને પરમાત્માનું ભજન કરવું જોઈએ,
ਗੁਨ ਗਾਵਤ ਤੂਟੈ ਜਮ ਜਾਲੁ ॥੧॥
કારણ કે તેનું ગુણગાન કરવાથી યમનો જાળ પણ તૂટી જાય છે ॥૧॥
ਆਪੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਆਪੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ॥
પ્રભુ પોતે જ સદ્દગુરુ છે અને પોતે જ બધાનો પ્રતિપાલક છે.
ਨਾਨਕੁ ਜਾਚੈ ਸਾਧ ਰਵਾਲ ॥੨॥੬॥੨੪॥
નાનક તો સાધુઓની ચરણ-ધૂળ જ ઈચ્છે છે ॥૨॥૬॥૨૪॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਮਨ ਮਹਿ ਸਿੰਚਹੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ॥
હે ભાઈ! મનમાં હરિ-નામ એકત્રિત કર,
ਅਨਦਿਨੁ ਕੀਰਤਨੁ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਮ ॥੧॥
રાત-દિવસ કિર્તન કરતા હરિનું મહિમાગાન કર ॥૧॥
ਐਸੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਹੁ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥
હે મન! એવો પ્રેમ કર કે
ਆਠ ਪਹਰ ਪ੍ਰਭ ਜਾਨਹੁ ਨੇਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આઠ પ્રહર પ્રભુને નજીક જ માન ॥૧॥વિરામ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਾ ਕੇ ਨਿਰਮਲ ਭਾਗ ॥
હે નાનક! જેનું નસીબ નિર્મળ હોય છે,
ਹਰਿ ਚਰਨੀ ਤਾ ਕਾ ਮਨੁ ਲਾਗ ॥੨॥੭॥੨੫॥
તેનું જ મન હરિ ચરણોમાં લાગે છે ॥૨॥૭॥૨૫॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਰੋਗੁ ਗਇਆ ਪ੍ਰਭਿ ਆਪਿ ਗਵਾਇਆ ॥
પ્રભુએ પોતે રોગ દૂર કરી દીધો છે.
ਨੀਦ ਪਈ ਸੁਖ ਸਹਜ ਘਰੁ ਆਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હવે અમને સુખની ઊંઘ આવી છે અને ઘરમાં સરળ જ આનંદ આવ્યો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਰਜਿ ਰਜਿ ਭੋਜਨੁ ਖਾਵਹੁ ਮੇਰੇ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! પેટ ભરીને નામરૂપી ભોજન ખા.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਰਿਦ ਮਾਹਿ ਧਿਆਈ ॥੧॥
હું પોતાના હૃદયમાં અમૃત નામનું ધ્યાન કરતો રહું છું ॥૧॥
ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਸਰਨਾਈ ॥
હે નાનક! મેં સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ લીધી છે,
ਜਿਨਿ ਅਪਨੇ ਨਾਮ ਕੀ ਪੈਜ ਰਖਾਈ ॥੨॥੮॥੨੬॥
જેને પોતે પોતાના નામની લાજ રાખી છે ॥૨॥૮॥૨૬॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਸਤਿਗੁਰ ਕਰਿ ਦੀਨੇ ਅਸਥਿਰ ਘਰ ਬਾਰ ॥ ਰਹਾਉ ॥
સદ્દગુરૂએ ઘર-કુટુંબને સ્થિર કરી દીધો છે ॥વિરામ॥
ਜੋ ਜੋ ਨਿੰਦ ਕਰੈ ਇਨ ਗ੍ਰਿਹਨ ਕੀ ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਹੀ ਮਾਰੈ ਕਰਤਾਰ ॥੧॥
જે-જે મનુષ્ય ગુરુ-ઘરની નિંદા કરે છે, પરમાત્મા તેને નાશ કરી દે છે ॥૧॥
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਤਾ ਕੀ ਸਰਨਾਈ ਜਾ ਕੋ ਸਬਦੁ ਅਖੰਡ ਅਪਾਰ ॥੨॥੯॥੨੭॥
દાસ નાનક તે પરમેશ્વરની શરણમાં છે, જેના શબ્દ અખંડ તેમજ અપાર છે ॥૨॥૯॥૨૭॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਤਾਪ ਸੰਤਾਪ ਸਗਲੇ ਗਏ ਬਿਨਸੇ ਤੇ ਰੋਗ ॥
બધા તાપ-સંતાપ સમાપ્ત થઈ ગયા છે અને બધા રોગ નાશ થઈ ગયા છે.
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਤੂ ਬਖਸਿਆ ਸੰਤਨ ਰਸ ਭੋਗ ॥ ਰਹਾਉ ॥.
હે પરબ્રહ્મ! તે સંતજનોનો સંગતિરૂપી રસ ભોગ આપ્યો છે ॥વિરામ॥
ਸਰਬ ਸੁਖਾ ਤੇਰੀ ਮੰਡਲੀ ਤੇਰਾ ਮਨੁ ਤਨੁ ਆਰੋਗ ॥
સર્વસુખ તારા મિત્ર બની રહેશે અને તારું મન-શરીર આરોગ્ય રહેશે.
ਗੁਨ ਗਾਵਹੁ ਨਿਤ ਰਾਮ ਕੇ ਇਹ ਅਵਖਦ ਜੋਗ ॥੧॥
આથી રોજ રામના ગુણ ગાતો રહે, કારણ કે આ જ ઔષધિ દરેક પ્રકારના દુઃખ-ક્લેશથી છુટકારા માટે યોગ્ય છે ॥૧॥
ਆਇ ਬਸਹੁ ਘਰ ਦੇਸ ਮਹਿ ਇਹ ਭਲੇ ਸੰਜੋਗ ॥
પોતાના હૃદય-ઘરમાં આવીને વસેલો રહે, આ જ સંયોગ ઉત્તમ છે.
ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਸੁਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਲਹਿ ਗਏ ਬਿਓਗ ॥੨॥੧੦॥੨੮॥
હે નાનક! પ્રભુ ખુશ થઈ ગયો છે, જેનાથી બધા વિયોગ મટી ગયા છે ॥૨॥૧૦॥૨૮॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਕਾਹੂ ਸੰਗਿ ਨ ਚਾਲਹੀ ਮਾਇਆ ਜੰਜਾਲ ॥
આ માયાની જંજટ કોઈ પણ મનુષ્યની સાથે જતી નથી.
ਊਠਿ ਸਿਧਾਰੇ ਛਤ੍ਰਪਤਿ ਸੰਤਨ ਕੈ ਖਿਆਲ ॥ ਰਹਾਉ ॥
સંતજનોના વિચાર પ્રમાણે મોટા-મોટા છત્રપતિ રાજા પણ આ ધમાલને છોડીને સંસારથી ખાલી હાથ ચાલ્યા ગયા છે ॥વિરામ॥
ਅਹੰਬੁਧਿ ਕਉ ਬਿਨਸਨਾ ਇਹ ਧੁਰ ਕੀ ਢਾਲ ॥
કુદરતની આ જ રીત છે કે અહમબુદ્ધિનો હંમેશા જ વિનાશ થાય છે.
ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਜਨਮਹਿ ਮਰਹਿ ਬਿਖਿਆ ਬਿਕਰਾਲ ॥੧॥
વિકરાળ વિષય-વિકારોમાં લીન થયેલા અહંકારી મનુષ્ય અનેક યોનિઓમાં ફસાઈને જન્મતો-મરતો રહે છે ॥૧॥
ਸਤਿ ਬਚਨ ਸਾਧੂ ਕਹਹਿ ਨਿਤ ਜਪਹਿ ਗੁਪਾਲ ॥
સાધુજન હંમેશા જ સત્ય વચન કહે છે અને રોજ પરમાત્માનું જાપ કરતો રહે છે.
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਨਾਨਕ ਤਰੇ ਹਰਿ ਕੇ ਰੰਗ ਲਾਲ ॥੨॥੧੧॥੨੯॥
હે નાનક! તે હરિના પ્રેમ-રંગમાં લાલ થઈને નામ-સ્મરણ કરતા જગતથી તરી જાય છે ॥૨॥૧૧॥૨૯॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਸਹਜ ਸਮਾਧਿ ਅਨੰਦ ਸੂਖ ਪੂਰੇ ਗੁਰਿ ਦੀਨ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુએ મને સરળ સમાધિ, સુખ તેમજ આનંદ આપ્યા છે.
ਸਦਾ ਸਹਾਈ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਭ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਗੁਣ ਚੀਨ ॥ ਰਹਾਉ ॥
પ્રભુ હંમેશા મારો સહાયક તેમજ મિત્ર બની રહે છે અને હું તેના અમૃત ગુણોનું ચિંતન કરતો રહું છું ॥વિરામ॥