Page 78
ਇਹੁ ਮੋਹੁ ਮਾਇਆ ਤੇਰੈ ਸੰਗਿ ਨ ਚਾਲੈ ਝੂਠੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ॥
માયાનો આ મોહ જેમાં તું ફસાયેલો છે, તારી સાથે નથી જઈ શકતો, તે આનાથી ખોટો પ્રેમ નાખ્યો છે
ਸਗਲੀ ਰੈਣਿ ਗੁਦਰੀ ਅੰਧਿਆਰੀ ਸੇਵਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਾਨਣੁ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! જીવનની આખી રાત માયાના અંધકારમાં વીતે છે. ગુરુની શરણે પડ જેનાથી તારી અંદર પરમાત્માનું નામ પ્રકાશિત થાય
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਚਉਥੈ ਪਹਰੈ ਦਿਨੁ ਨੇੜੈ ਆਇਆ ਸੋਇ ॥੪॥
નાનક કહે છે, જિંદગીની રાતનો ચોથો પ્રહર તે દિવસ નજીક આવે છે જ્યારે અહીંથી મુસાફરી કરવી પડે છે ।।૪।।
ਲਿਖਿਆ ਆਇਆ ਗੋਵਿੰਦ ਕਾ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਉਠਿ ਚਲੇ ਕਮਾਣਾ ਸਾਥਿ ॥
હરિ નામનો વ્યાપાર કરવા આવેલા હે જીવ-મિત્ર! જ્યારે પરમાત્મા દ્વારા મૃત્યુ ની લખાયેલ મંજૂરી આવે છે, ત્યારે અહીં કમાયેલા સારા અને ખરાબ કાર્યોના સંસ્કાર જીવાત્માની સાથે ચાલ્યા જાય છે
ਇਕ ਰਤੀ ਬਿਲਮ ਨ ਦੇਵਨੀ ਵਣਜਾਰਿਆ ਮਿਤ੍ਰਾ ਓਨੀ ਤਕੜੇ ਪਾਏ ਹਾਥ ॥
તે સમયે યમરાજે પોતાનો હાથ દ્રઢતાથી મૂક્યો છે, હે વણજારા મિત્ર! તે થોડા માત્ર સમયની પણ ચોરીની મંજૂરી આપતો નથી
ਲਿਖਿਆ ਆਇਆ ਪਕੜਿ ਚਲਾਇਆ ਮਨਮੁਖ ਸਦਾ ਦੁਹੇਲੇ ॥
જ્યારે કર્તાર દ્વારા મૃત્યુનો લખાયેલો હુકમ આવે છે તે યમરાજ જીવને પકડીને આગળ લગાવી લે છે.
ਜਿਨੀ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿਆ ਸੇ ਦਰਗਹ ਸਦਾ ਸੁਹੇਲੇ ॥
પોતાના મનની પાછળ ચાલવાવાળા મનુષ્ય ફરીથી હંમેશા દુ:ખી રહે છે. જેણે સંપૂર્ણ ગુરુનો આશરો લીધો, તે હંમેશા પરમાત્માના દરબારમાં પ્રસન્ન રહે છે
ਕਰਮ ਧਰਤੀ ਸਰੀਰੁ ਜੁਗ ਅੰਤਰਿ ਜੋ ਬੋਵੈ ਸੋ ਖਾਤਿ ॥
હે વણઝારા મિત્ર! મનુષ્ય જીવનમાં મનુષ્યનું શરીર કર્મ કમાવવા માટે પૃથ્વી જેવું છે, જેમાં જેવું કોઈ વાવે છે તેવું તે ખાય છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਗਤ ਸੋਹਹਿ ਦਰਵਾਰੇ ਮਨਮੁਖ ਸਦਾ ਭਵਾਤਿ ॥੫॥੧॥੪॥
નાનક કહે છે, પરમાત્માની ભક્તિ કરનારા લોકો પરમાત્માના દરબારમાં પર શોભા મેળવે છે, પોતાના મનની પાછળ ચાલવાવાળા મનુષ્ય હંમેશા જન્મ મરણના ચક્કરમાં પડેલો રહે છે. ।।૫।।૧।।૪।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੨ ਛੰਤ
શ્રી રાગ મહેલ ૪, ઘર ૨, છંદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ।।
ਮੁੰਧ ਇਆਣੀ ਪੇਈਅੜੈ ਕਿਉ ਕਰਿ ਹਰਿ ਦਰਸਨੁ ਪਿਖੈ ॥
જો જીવંત સ્ત્રી પોતાના ઘરે આ મનુષ્ય જન્મમાં જ રહે, તો તે પતિ-પ્રભુના દર્શન કેવી રીતે કરી શકે? દર્શન કરી શકતી નથી.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਅਪਨੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਾਹੁਰੜੈ ਕੰਮ ਸਿਖੈ ॥
જ્યારે પરમાત્મા પોતાની કૃપા કરે છે, ત્યારે જીવ સ્ત્રી ગુરુની સામે રહીને પ્રભુ-પતિના ચરણોમાં પહોંચનારા કામ કરવાનું શીખે છે.
ਸਾਹੁਰੜੈ ਕੰਮ ਸਿਖੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਦਾ ਧਿਆਏ ॥
ગુરુના માર્ગદર્શન હેઠળ જીવંત સ્ત્રી તે કાર્ય શીખે છે, જેની મદદથી પતિ-પ્રભુની હાજરી સુધી પહોંચી શકાય તે કાર્ય એ છે કે જીવ-સ્ત્રી હંમેશા પરમાત્માનું નામ યાદ કરે છે,
ਸਹੀਆ ਵਿਚਿ ਫਿਰੈ ਸੁਹੇਲੀ ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਬਾਹ ਲੁਡਾਏ ॥
મિત્રોમાં સત્સંગીઓમાં રહીને આ લોકમાં આરામથી ચાલતી ફરે છે, આરામદાયક જીવન જીવે છે અને પરમાત્માની હાજરીમાં ચિંતા કર્યા વિના પહોંચે છે
ਲੇਖਾ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੀ ਬਾਕੀ ਜਪਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਕਿਰਖੈ ॥
તે જીવંત સ્ત્રી પરમાત્માના નામનો સતત જાપ કરીને ધર્મરાજના હિસાબ, ધર્મરાજના હિસાબની બાકી સમાપ્ત કરી લે છે.
ਮੁੰਧ ਇਆਣੀ ਪੇਈਅੜੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਦਰਸਨੁ ਦਿਖੈ ॥੧॥
ભોળી જીવંત સ્ત્રી પોતાના ઘરમાં આ મનુષ્ય જન્મમાં ગુરુની શરણે પડીને પરમાત્મા પતિનાં દર્શન કરી લે છે ।।૧।।
ਵੀਆਹੁ ਹੋਆ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ਗੁਰਮੁਖੇ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ॥
હે મારા પિતા! પ્રભુ-પતિ સાથે મેં લગ્ન કર્યાં છે, ગુરુની શરણ પડવાથી મને પ્રભુ-પતિ મળી ગયા છે
ਅਗਿਆਨੁ ਅੰਧੇਰਾ ਕਟਿਆ ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਪ੍ਰਚੰਡੁ ਬਲਾਇਆ ॥
ગુરુનું બક્ષેલું જ્ઞાનરૂપી સૂર્ય એટલો તેજ જગમગીને ઉઠ્યો છે કે મારી અંદરથી અણસમજનનો અંધકાર અદ્દશ્ય થઈ ગયો છે
ਬਲਿਆ ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਅੰਧੇਰਾ ਬਿਨਸਿਆ ਹਰਿ ਰਤਨੁ ਪਦਾਰਥੁ ਲਾਧਾ ॥
ગુરુનું દીધેલું જ્ઞાન મારી અંદર ચમક્યું છે, માયાના મોહનો અંધકાર દૂર થઈ ગયો છે, તે પ્રકાશની કૃપાથી મને પરમાત્માના નામ રૂપી અમૂલ્ય રત્ન મળ્યો છે.
ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ਗਇਆ ਦੁਖੁ ਲਾਥਾ ਆਪੁ ਆਪੈ ਗੁਰਮਤਿ ਖਾਧਾ ॥
ગુરુની બુદ્ધિ પર ચાલવાથી મારા અહંકારનો રોગ દૂર થઈ ગયો છે, અહંકારનું દુ:ખ સમાપ્ત થઈ ગયું છે, આત્મજ્ઞાનની પ્રકૃતિ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે
ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਅਬਿਨਾਸੀ ਨਾ ਕਦੇ ਮਰੈ ਨ ਜਾਇਆ ॥
ગુરુની શરણે પડવાથી મને એ પતિ મળ્યો છે જેની પ્રતિષ્ઠાને કોઈ કાળ સ્પર્શ કરી શકતો નથી, જે નાશ રહિત છે, જે કયારેય મરતો નથી અને જન્મતો પણ નથી
ਵੀਆਹੁ ਹੋਆ ਮੇਰੇ ਬਾਬੋਲਾ ਗੁਰਮੁਖੇ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ॥੨॥
હે પિતા! ગુરુના શરણે પડીને મેં પરમાત્મા-પતિ સાથે લગ્ન કર્યા છે, મને પરમાત્મા મળી ગયા છે ।।૨।।
ਹਰਿ ਸਤਿ ਸਤੇ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ਹਰਿ ਜਨ ਮਿਲਿ ਜੰਞ ਸੁਹੰਦੀ ॥
હે પિતા! પ્રભુ-પતિ હંમેશા કાયમ રહેવાવાળા છે, તે પતિ સાથે મેળાપ કરવા માટે તે પ્રભુના ભક્તો જાણે સુંદર શોભા યાત્રા બને છે
ਪੇਵਕੜੈ ਹਰਿ ਜਪਿ ਸੁਹੇਲੀ ਵਿਚਿ ਸਾਹੁਰੜੈ ਖਰੀ ਸੋਹੰਦੀ ॥
જીવ મહિલાઓ આ સત્સંગીઓમાં રહીને પોતાના ઘરમાં આ મનુષ્ય જન્મમાં પરમાત્માનું નામ જપીને સુખી જીવન જીવે છે અને પરલોકમાં પણ ખૂબ શોભા મેળવે છે
ਸਾਹੁਰੜੈ ਵਿਚਿ ਖਰੀ ਸੋਹੰਦੀ ਜਿਨਿ ਪੇਵਕੜੈ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿਆ ॥
આ વિશ્વાસ કર કે જે જીવ-સ્ત્રીએ પોતાના ઘરમાં પરમાત્માનું નામ પોતાના હૃદયમાં વસાવ્યું છે, તે પરલોકમાં ચોક્કસ શોભા કમાય છે
ਸਭੁ ਸਫਲਿਓ ਜਨਮੁ ਤਿਨਾ ਦਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਿਨਾ ਮਨੁ ਜਿਣਿ ਪਾਸਾ ਢਾਲਿਆ ॥
ગરુની શરણે પડીને તે જીવ સ્ત્રીઓનું જીવન સફળ છે, જેમણે પોતાના મનને જીતીને, વશમાં લઈને ચોપાટ રૂપી આ જીવન રમત રમે છે
ਹਰਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਮਿਲਿ ਕਾਰਜੁ ਸੋਹਿਆ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਪੁਰਖੁ ਅਨੰਦੀ ॥
પરમાત્માની ઉપાસના કરનારા ગુરુમુખો સાથે મળીને પરમાત્મા-પતિ સાથે મધુર મેળાપ થઈ જાય છે, તે સર્વવ્યાપક અને આનંદકારક સ્રોત પતિ-પ્રભુ મળી જાય છે
ਹਰਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਮੇਰੇ ਬਾਬੋਲਾ ਹਰਿ ਜਨ ਮਿਲਿ ਜੰਞ ਸੋੁਹੰਦੀ ॥੩॥
હે પિતા! પતિ-પ્રભુ સદાકાળ છે, હંમેશા કાયમ રહેનાર છે, તે પતિ સાથે મેળાપ કરવા માટે તે પ્રભુના ભક્તો જાણે સુંદર શોભાયાત્રા બને છે ।।૩।।