Page 774
ਜਨੁ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਲਾਵ ਪਹਿਲੀ ਆਰੰਭੁ ਕਾਜੁ ਰਚਾਇਆ ॥੧॥
નાનક કહે છે કે પહેલા ફેરા દ્વારા લગ્નનું આરંભ કાર્ય રચાવ્યું છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਦੂਜੜੀ ਲਾਵ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਮਿਲਾਇਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
હું રામ પર બલિહાર છું. જ્યારે હરિના લગ્નનો બીજો ફેરો કરાવ્યો તો તેને જીવ-સ્ત્રીને સદ્દગુરુથી મળાવી દીધો.
ਨਿਰਭਉ ਭੈ ਮਨੁ ਹੋਇ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਗਵਾਇਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
જીવ-સ્ત્રીનું મન પ્રભુના ભયથી નિર્ભય થઈ ગયું છે અને તેની અહંકારરૂપી ગંદકી દૂર થઈ ગઈ છે.
ਨਿਰਮਲੁ ਭਉ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇਆ ਹਰਿ ਵੇਖੈ ਰਾਮੁ ਹਦੂਰੇ ॥
જ્યારે તેના મનમાં નિર્મળ પ્રભુનો ભય ઉત્પન્ન થઈ ગયો તો તેને હરિનું ગુણગાન કર્યું. હવે તે હરિને આજુબાજુ જ જોવે છે.
ਹਰਿ ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਪਸਾਰਿਆ ਸੁਆਮੀ ਸਰਬ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰੇ ॥
આત્મામાં જ પરમાત્મા છે, સ્વામી પ્રભુ સર્વવ્યાપક છે.
ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਏਕੋ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਜਨ ਮੰਗਲ ਗਾਏ ॥
તે જીવ-સ્ત્રીને એક પ્રભુ જ પોતાના હૃદય તેમજ બહાર દુનિયામાં વસતો દેખાઈ દે છે. હરિ-ભક્તોએ મળીને જીવ-સ્ત્રીના લગ્નના ખુશીના ગીત ગાયા છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਦੂਜੀ ਲਾਵ ਚਲਾਈ ਅਨਹਦ ਸਬਦ ਵਜਾਏ ॥੨॥
હે નાનક! જ્યારે બીજો ફેરો પૂર્ણ કરાવ્યો તો જીવ-સ્ત્રીના હૃદયમાં આનંદ શબ્દ ગુંજવા લાગ્યો ॥૨॥
ਹਰਿ ਤੀਜੜੀ ਲਾਵ ਮਨਿ ਚਾਉ ਭਇਆ ਬੈਰਾਗੀਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
હે રામ! હું તારા પર બલિહાર જાઉં છું. જ્યારે હરિના લગ્નનો ત્રીજો ફેરો કરાવ્યો તો જીવ-સ્ત્રીના વેરાગી મનમાં ઈચ્છા ઉત્પન્ન થઈ ગઈ.
ਸੰਤ ਜਨਾ ਹਰਿ ਮੇਲੁ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਵਡਭਾਗੀਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
જ્યારે ભાગ્યશાળી સંતજનોથી તેનો મેળાપ થયો તો તેને હરિને મેળવી લીધો.
ਨਿਰਮਲੁ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇਆ ਮੁਖਿ ਬੋਲੀ ਹਰਿ ਬਾਣੀ ॥
જ્યારે તેને નિર્મળ હરિને મેળવી લીધો તો જ તેને હરિનું ગુણગાન કર્યું. તેને પોતાના મુખથી હરીની વાણી ઉચ્ચારિત કરી.
ਸੰਤ ਜਨਾ ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਕਥੀਐ ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ॥
ભાગ્યવાન જીવ-સ્ત્રીએ તે સંતજનોથી મળીને પોતાનો પતિ-પ્રભુ મેળવી લીધો અને સંતજન હરિની અકથ્ય વાર્તા કથન કરતો રહે છે.
ਹਿਰਦੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਧੁਨਿ ਉਪਜੀ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਜੀਉ ॥
તે જીવ-સ્ત્રીના હૃદયમાં હરિના નામની ધ્વનિ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે. તે હરિનું જાપ કરતી રહે છે કારણ કે તેના માથા પર આવું ભાગ્ય લખેલું હતું.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਬੋਲੇ ਤੀਜੀ ਲਾਵੈ ਹਰਿ ਉਪਜੈ ਮਨਿ ਬੈਰਾਗੁ ਜੀਉ ॥੩॥
નાનક કહે છે કે ત્રીજા ફેરામાં જીવ-સ્ત્રીના મનમાં વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થઈ જાય છે ॥૩॥
ਹਰਿ ਚਉਥੜੀ ਲਾਵ ਮਨਿ ਸਹਜੁ ਭਇਆ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
હે રામ! હું તારા પર બલિહાર જાઉં છું. જ્યારે હરિના લગ્નનો ચોથો ફેરો થયો તો જીવ-સ્ત્રીના મનમાં સરળ ઉત્પન્ન થઈ ગયું અને તેને પોતાના પરમાત્માને મેળવી લીધો.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਿਲਿਆ ਸੁਭਾਇ ਹਰਿ ਮਨਿ ਤਨਿ ਮੀਠਾ ਲਾਇਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
તેને ગુરુ દ્વારા સરળ સ્વભાવ જ પ્રભુ મળ્યો છે, જેને તેના મન તેમજ શરીરમાં હરિ મીઠો લગાવી દીધો છે.
ਹਰਿ ਮੀਠਾ ਲਾਇਆ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭ ਭਾਇਆ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥
ગુરુએ જીવ-સ્ત્રીને હરિ મીઠો લગાવી દીધો છે અને આ વાત મારા પ્રભુને સારી લાગે છે. જીવ-સ્ત્રી રાત-દિવસ હરિમાં ધ્યાનસ્થ રહે છે.
ਮਨ ਚਿੰਦਿਆ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਸੁਆਮੀ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਵਜੀ ਵਾਧਾਈ ॥
તેને મનોવાંછિત સ્વામી મેળવી લીધો છે અને તેને હરિ નામની શુભ-કામનાઓ મળી રહે છે.
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭਿ ਠਾਕੁਰਿ ਕਾਜੁ ਰਚਾਇਆ ਧਨ ਹਿਰਦੈ ਨਾਮਿ ਵਿਗਾਸੀ ॥
સ્વામી પ્રભુએ જીવ-સ્ત્રીથી પોતાના લગ્ન કરાવ્યાં છે. જીવ-સ્ત્રી નામ દ્વારા પોતાના હૃદયમાં ખુબ ખુશ રહે છે.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਬੋਲੇ ਚਉਥੀ ਲਾਵੈ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਪ੍ਰਭੁ ਅਵਿਨਾਸੀ ॥੪॥੨॥
નાનક કહે છે, જ્યારે લગ્નનો ચોથો ફેરો પૂર્ણ કરાવ્યો તો જીવ-સ્ત્રીએ અવિનાશી પ્રભુને મેળવી લીધો ॥૪॥૨॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੨ ॥
રાગ સુહી છંત મહેલ ૪ ઘર ૨॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਏ ॥
ગુરુની નજીકમાં હરિના જ ગુણ ગાયા છે અને
ਹਿਰਦੈ ਰਸਨ ਰਸਾਏ ॥
હૃદય તેમજ જીભ દ્વારા તે મહારસનો જ આનંદ લીધો છે.
ਹਰਿ ਰਸਨ ਰਸਾਏ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭ ਭਾਏ ਮਿਲਿਆ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥
જેને પોતાની જીભથી ગુણોનો આનંદ લીધો છે, તે જ મારા પ્રભુને ગમી ગયો છે અને તે સરળ સ્વભાવ જ પ્રભુથી મળી ગયો છે.
ਅਨਦਿਨੁ ਭੋਗ ਭੋਗੇ ਸੁਖਿ ਸੋਵੈ ਸਬਦਿ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਏ ॥
તે રોજ સ્વાદિષ્ટ પદાર્થ સેવન કરે છે, સુખની ઊંઘ સૂએ છે અને શબ્દમાં સુર લગાવીને રાખે છે.
ਵਡੈ ਭਾਗਿ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਪਾਈਐ ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની પ્રાપ્તિ અતિભાગ્યથી જ થાય છે અને પછી જીવ રાત-દિવસ પરમાત્માના નામનું ચિંતન કરતો રહે છે.
ਸਹਜੇ ਸਹਜਿ ਮਿਲਿਆ ਜਗਜੀਵਨੁ ਨਾਨਕ ਸੁੰਨਿ ਸਮਾਏ ॥੧॥
હે નાનક! જગતનો જીવન પ્રભુ તેને સરળ સ્વભાવ જ મળી ગયો છે અને હવે તે શૂન્યાવસ્થામાં શબ્દમાં જોડાઈ રહે છે ॥૧॥
ਸੰਗਤਿ ਸੰਤ ਮਿਲਾਏ ॥ ਹਰਿ ਸਰਿ ਨਿਰਮਲਿ ਨਾਏ ॥
પ્રભુએ મને સંતોની સંગતિમાં મળાવી દીધો છે અને હવે હરિ-નામરૂપી સરોવરમાં સ્નાન કરતો રહું છું.
ਨਿਰਮਲਿ ਜਲਿ ਨਾਏ ਮੈਲੁ ਗਵਾਏ ਭਏ ਪਵਿਤੁ ਸਰੀਰਾ ॥
મેં નામરૂપી નિર્મળ જળમાં સ્નાન કરીને પોતાના પાપોની ગંદકી દૂર કરી દીધી છે અને મારુ શરીર પવિત્ર થઈ ગયું છે.
ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਗਈ ਭ੍ਰਮੁ ਭਾਗਾ ਹਉਮੈ ਬਿਨਠੀ ਪੀਰਾ ॥
મારી દુર્મતિરૂપી ગંદકી નિવૃત થઈ ગઈ છે, મારો ભ્રમ ભાગી ગયો છે અને અહંકારની ઇજા પણ નાશ થઈ ગઈ છે.
ਨਦਰਿ ਪ੍ਰਭੂ ਸਤਸੰਗਤਿ ਪਾਈ ਨਿਜ ਘਰਿ ਹੋਆ ਵਾਸਾ ॥
પ્રભુની કરુણા, દ્રષ્ટિથી મને સત્સંગતિની પ્રાપ્તિ થઈ ગઈ છે અને મારો આત્મસ્વરૂપમાં નિવાસ થઈ ગયો છે.