Page 755
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੩ ਘਰੁ ੧੦
રાગ સુહી મહેલ ૩ ઘર ૧૦
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਦੁਨੀਆ ਨ ਸਾਲਾਹਿ ਜੋ ਮਰਿ ਵੰਞਸੀ ॥
હે જીવ! દુનિયાના અસત્ય વખાણ ન કર, કારણ કે આ તો નાશવાન છે.
ਲੋਕਾ ਨ ਸਾਲਾਹਿ ਜੋ ਮਰਿ ਖਾਕੁ ਥੀਈ ॥੧॥
લોકોની પણ ચાપલૂસી ન કર, કારણ કે લોકો તો મરીને ભસ્મમાં મળી જાય છે ॥૧॥
ਵਾਹੁ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬਾ ਵਾਹੁ ॥
હે માલિક! તું ધન્ય છે, વખાણનું પાત્ર છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਸਲਾਹੀਐ ਸਚਾ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુની નજીકમાં તે સાચા તેમજ અચિંત માલિકની હંમેશા સ્તુતિ કરવી જોઈએ ॥૧॥વિરામ॥
ਦੁਨੀਆ ਕੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਮਨਮੁਖ ਦਝਿ ਮਰੰਨਿ ॥
દુનિયાની મિત્રતામાં લાગીને સ્વેચ્છાચારી મનુષ્ય સળગીને મરી જાય છે.
ਜਮ ਪੁਰਿ ਬਧੇ ਮਾਰੀਅਹਿ ਵੇਲਾ ਨ ਲਾਹੰਨਿ ॥੨॥
તેને યમપુરીમાં બાંધીને મરાય છે અને બીજી વાર મનુષ્ય-જન્મની સોનેરી તક મળતી નથી ॥૨॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਨਮੁ ਸਕਾਰਥਾ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਲਗੰਨਿ ॥
ગુરુમુખોનો જન્મ સફળ થઈ જાય છે અને તે સાચા શબ્દમાં જ મગ્ન રહે છે.
ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਪ੍ਰਗਾਸਿਆ ਸਹਜੇ ਸੁਖਿ ਰਹੰਨਿ ॥੩॥
તેના અંતરમનમાં વસેલ રામ પ્રગટ થઈ જાય છે અને તે સરળ જ સુખી રહે છે ॥૩॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਰਚੰਨਿ ॥
ગુરુના શબ્દને ભુલાવનાર મનુષ્ય દ્વેતભાવમાં જ ફસાઈ રહે છે.
ਤਿਸਨਾ ਭੁਖ ਨ ਉਤਰੈ ਅਨਦਿਨੁ ਜਲਤ ਫਿਰੰਨਿ ॥੪॥
તેની તૃષ્ણાની ભૂખ ક્યારેય દૂર થતી નથી અને તે દરેક સમય તૃષ્ણામાં જ સળગતો રહે છે ॥૪॥
ਦੁਸਟਾ ਨਾਲਿ ਦੋਸਤੀ ਨਾਲਿ ਸੰਤਾ ਵੈਰੁ ਕਰੰਨਿ ॥
આવો સ્વેચ્છાચારી મનુષ્ય દુષ્ટોથી મિત્રતા કરે છે પરંતુ સંતોથી ખુબ વેર કરે છે.
ਆਪਿ ਡੁਬੇ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਸਗਲੇ ਕੁਲ ਡੋਬੰਨਿ ॥੫॥
તે પોતાના કુટુંબ સહિત સંસાર સમુદ્રમાં ડૂબી જાય છે અને પોતાના આખા વંશને પણ ડુબાવી દે છે ॥૫॥
ਨਿੰਦਾ ਭਲੀ ਕਿਸੈ ਕੀ ਨਾਹੀ ਮਨਮੁਖ ਮੁਗਧ ਕਰੰਨਿ ॥
કોઈની પણ નિંદા કરવી સારું નથી પરંતુ મૂર્ખ મનમુખ નિંદા જ કરતો રહે છે.
ਮੁਹ ਕਾਲੇ ਤਿਨ ਨਿੰਦਕਾ ਨਰਕੇ ਘੋਰਿ ਪਵੰਨਿ ॥੬॥
પરમાત્માના દરબારમાં તેના મુખ કાળા કરાય છે અને તે ઘોર નરકમાં જ નખાય છે ॥૬॥
ਏ ਮਨ ਜੈਸਾ ਸੇਵਹਿ ਤੈਸਾ ਹੋਵਹਿ ਤੇਹੇ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥
હે મન! તું જેમ સેવા કરે છે, તેવો જ બની જાય છે અને તેવા જ કર્મ કરે છે.
ਆਪਿ ਬੀਜਿ ਆਪੇ ਹੀ ਖਾਵਣਾ ਕਹਣਾ ਕਿਛੂ ਨ ਜਾਇ ॥੭॥
જીવને પોતે વાવીને પોતે જ તેનું ફળ ખાવાનું હોય છે. આ વિશે બીજું કાંઈ કહી શકાતું નથી ॥૭॥
ਮਹਾ ਪੁਰਖਾ ਕਾ ਬੋਲਣਾ ਹੋਵੈ ਕਿਤੈ ਪਰਥਾਇ ॥
મહાપુરુષોનું પ્રવચન કોઈ પરમાર્થ માટે હોય છે
ਓਇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭਰੇ ਭਰਪੂਰ ਹਹਿ ਓਨਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥੮॥
તે અમૃતમયી નામ-રૂપથી પુષ્કળ હોય છે અને તેને તલ માત્ર પણ લોભ થતો નથી ॥૮॥
ਗੁਣਕਾਰੀ ਗੁਣ ਸੰਘਰੈ ਅਵਰਾ ਉਪਦੇਸੇਨਿ ॥
તે પરોપકારી મહાપુરુષ પોતે શુભ ગુણોને ગ્રહણ કરે છે અને બીજાને પણ ઉપદેશ આપે છે.
ਸੇ ਵਡਭਾਗੀ ਜਿ ਓਨਾ ਮਿਲਿ ਰਹੇ ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਲਏਨਿ ॥੯॥
જે મનુષ્ય તેની સંગતિમાં રહે છે, તે ખુબ ખુશનસીબ છે અને રાત-દિવસ નિરંકારનું નામ જપતો રહે છે ॥૯॥
ਦੇਸੀ ਰਿਜਕੁ ਸੰਬਾਹਿ ਜਿਨਿ ਉਪਾਈ ਮੇਦਨੀ ॥
જે પ્રભુએ સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરી છે, તે બધાને આહાર પહોંચાડે છે.
ਏਕੋ ਹੈ ਦਾਤਾਰੁ ਸਚਾ ਆਪਿ ਧਣੀ ॥੧੦॥
એક તે જ બધાને આપનાર છે, જે હંમેશા સત્ય તેમજ બધાનો માલિક છે ॥૧૦॥
ਸੋ ਸਚੁ ਤੇਰੈ ਨਾਲਿ ਹੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਿ ॥
હે જીવ! તે સત્ય તારી સાથે રહે છે અને ગુરૂમૂખોને પોતાની કૃપા-દ્રષ્ટિથી નિહાળ કરી દે છે.
ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਮੇਲਿ ਲਏ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸਦਾ ਸਮਾਲਿ ॥੧੧॥
જે પોતે જ જીવોને કૃપા કરીને પોતાની સાથે મળાવી લે છે, તેથી તે પ્રભુને હંમેશા યાદ કરતો રહે ॥૧૧॥
ਮਨੁ ਮੈਲਾ ਸਚੁ ਨਿਰਮਲਾ ਕਿਉ ਕਰਿ ਮਿਲਿਆ ਜਾਇ ॥
મનુષ્યનું મન ખુબ ગંદુ છે પરંતુ સાચો પ્રભુ નિર્મળ છે. પાછી તે પ્રભુથી કેવી રીતે મળી શકાય છે?
ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਲੇ ਤਾ ਮਿਲਿ ਰਹੈ ਹਉਮੈ ਸਬਦਿ ਜਲਾਇ ॥੧੨॥
જો પ્રભુ પોતે જ મનુષ્યને પોતાની સાથે મળાવી લે તો તે તેનાથી મળી રહે છે. તે શબ્દ દ્વારા પોતાના અહંકારને સળગાવી દે છે ॥૧૨॥
ਸੋ ਸਹੁ ਸਚਾ ਵੀਸਰੈ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵਣੁ ਸੰਸਾਰਿ ॥
જો મનુષ્યને સાચો પ્રભુ ભૂલી જાય તો તેનું સંસારમાં જીવવું ધિક્કાર યોગ્ય છે.
ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਨਾ ਵੀਸਰੈ ਗੁਰਮਤੀ ਵੀਚਾਰਿ ॥੧੩॥
જો તે પોતાની કૃપા કરે તો તે તેને ક્યારેય પણ ભૂલતો નથી અને તે ગુરુની શિક્ષા દ્વારા પ્રભુનું ચિંતન કરતો રહે છે ॥૧૩॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲੇ ਤਾ ਮਿਲਿ ਰਹਾ ਸਾਚੁ ਰਖਾ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥
જો સદ્દગુરુ તે પરમાત્માથી મળાવી દે તો જ હું તેનાથી મળી રહું અને પરમ સત્યને પોતાના હૃદયમાં વસાવીને રાખું.
ਮਿਲਿਆ ਹੋਇ ਨ ਵੀਛੁੜੈ ਗੁਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰਿ ॥੧੪॥
જે મનુષ્ય ગુરુના પ્રેમ દ્વારા પ્રભુથી મળેલ હોય છે, તે પછી તેનાથી જરાય અલગ થતો નથી ॥૧૪॥
ਪਿਰੁ ਸਾਲਾਹੀ ਆਪਣਾ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਿ ॥
તે ગુરુ-શબ્દના ચિંતન દ્વારા પોતાના પ્રભુની સ્તુતિ કરતો રહે છે.
ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਨਾਰਿ ॥੧੫॥
શોભાવાન જીવ-સ્ત્રીએ પોતાના પ્રિયતમ-પ્રભુને મળીને સુખ મેળવી લીધું છે ॥૧૫॥
ਮਨਮੁਖ ਮਨੁ ਨ ਭਿਜਈ ਅਤਿ ਮੈਲੇ ਚਿਤਿ ਕਠੋਰ ॥
સ્વેચ્છાચારી મનુષ્યનું મન પ્રભુમાં મગ્ન થતું નથી. તે ખુબ અપવિત્ર તેમજ સખત હૃદયવાળો હોય છે.
ਸਪੈ ਦੁਧੁ ਪੀਆਈਐ ਅੰਦਰਿ ਵਿਸੁ ਨਿਕੋਰ ॥੧੬॥
જો સાપને દૂધ પણ પીવડાવવામાં આવે તો તેની અંદર ફક્ત ઝેર જ ભરેલું રહે છે ॥૧૬॥
ਆਪਿ ਕਰੇ ਕਿਸੁ ਆਖੀਐ ਆਪੇ ਬਖਸਣਹਾਰੁ ॥
અમે કોને ફરિયાદ કરીએ? પરમાત્મા પોતે જ બધું જ કરે છે અને તે પોતે જ ક્ષમાવાન છે.
ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਮੈਲੁ ਉਤਰੈ ਤਾ ਸਚੁ ਬਣਿਆ ਸੀਗਾਰੁ ॥੧੭॥
ગુરુના શબ્દ દ્વારા જ્યારે મનની અહંકારરૂપી ગંદકી ઉતરી જાય છે તો જ સત્યનું શણગાર બને છે ॥૧૭॥