Page 595
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
પ્રભુ એક છે, તેનું નામ હંમેશા સત્ય છે, તે જગતનો રચયિતા છે, સર્વશક્તિમાન છે, નિર્ભય છે, તેનો કોઈનાથી કોઈ દુશ્મની નથી, તે માયાતીત અમર છે, જન્મ-મરણના ચક્રથી ઉપર છે, સ્વયંભૂ છે, જે ગુરુની બક્ષીસથી જ મળે છે.
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ਚਉਪਦੇ ॥
સોરઠી મહેલ ૧ ઘર ૧ ચારપદ॥
ਸਭਨਾ ਮਰਣਾ ਆਇਆ ਵੇਛੋੜਾ ਸਭਨਾਹ ॥
દુનિયામાં જે પણ આવ્યું છે, બધા માટે મૃત્યુ સ્થિર છે અને બધાએ પોતાનાઓથી અલગ થવાનું છે.
ਪੁਛਹੁ ਜਾਇ ਸਿਆਣਿਆ ਆਗੈ ਮਿਲਣੁ ਕਿਨਾਹ ॥
ભલે જઈને વિદ્વાનોને આ વિશે પૂછી લે કે આગળ જઈને પ્રાણીઓનો પ્રભુથી મેળાપ થશે કે નહીં.
ਜਿਨ ਮੇਰਾ ਸਾਹਿਬੁ ਵੀਸਰੈ ਵਡੜੀ ਵੇਦਨ ਤਿਨਾਹ ॥੧॥
જે મારા માલિકને ભુલાવી દે છે, તે લોકોને ખુબ વેદના થાય છે ॥૧॥
ਭੀ ਸਾਲਾਹਿਹੁ ਸਾਚਾ ਸੋਇ ॥
આથી હંમેશા જ તે પરમ-સત્ય પરમેશ્વરની સ્તુતિ કર
ਜਾ ਕੀ ਨਦਰਿ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥ ਰਹਾਉ ॥
જેની કૃપા-દ્રષ્ટિથી હંમેશા સુખ મળે છે ॥વિરામ॥
ਵਡਾ ਕਰਿ ਸਾਲਾਹਣਾ ਹੈ ਭੀ ਹੋਸੀ ਸੋਇ ॥
તે પરમેશ્વરને મહાન સમજીને તેનું સ્તુતિગાન કર ત્યારથી તે વર્તમાનમાં પણ સ્થિત છે અને ભવિષ્યમાં પણ હાજર રહેશે.
ਸਭਨਾ ਦਾਤਾ ਏਕੁ ਤੂ ਮਾਣਸ ਦਾਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥
હે પરમેશ્વર! એક તુ જ બધા જીવોનો દાતા છે અને મનુષ્ય તો તલ માત્ર પણ કોઈ દાન આપી શકતો નથી.
ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ ਰੰਨ ਕਿ ਰੁੰਨੈ ਹੋਇ ॥੨॥
જે કાંઈ તે પ્રભુને મંજુર છે, તે જ થાય છે, મહિલાઓની જેમ ફૂટીફૂટીને આંસુ વહાવાથી શું ઉપલબ્ધ થઈ શકે છે? ॥૨॥
ਧਰਤੀ ਉਪਰਿ ਕੋਟ ਗੜ ਕੇਤੀ ਗਈ ਵਜਾਇ ॥
આ ધરતીમાં કેટલાય લોકો કરોડો દુર્ગ નિર્મિત કરીને, રાજનો ઢોલ વગાડીને ચાલ્યા ગયા છે.
ਜੋ ਅਸਮਾਨਿ ਨ ਮਾਵਨੀ ਤਿਨ ਨਕਿ ਨਥਾ ਪਾਇ ॥
જે લોકો અભિમાનમાં આવીને આકાશમાં ફુલાયેલા પણ સમાતા નહોતા, તેના નાકમાં પરમાત્માએ નુંકેલ નાખી દીધી છે એટલે તેનો અભિમાન ચૂર-ચૂર કરી દીધો છે.
ਜੇ ਮਨ ਜਾਣਹਿ ਸੂਲੀਆ ਕਾਹੇ ਮਿਠਾ ਖਾਹਿ ॥੩॥
હે મન! જોકે તને આ બોધ થઈ જાય કે સંસારના બધા વિલાસ ફાંસી ચઢવા સમાન કષ્ટદાયક છે તો પછી તું શા માટે વિષય-વિકારોને મીઠો સમજતા ગ્રહણ કરે ॥૩॥
ਨਾਨਕ ਅਉਗੁਣ ਜੇਤੜੇ ਤੇਤੇ ਗਲੀ ਜੰਜੀਰ ॥
ગુરુ નાનકદેવનું કહેવું છે કે આ જેટલા પણ અવગુણ છે, તેટલી જ મનુષ્યની ડોકમાં અવગુણોની સાંકળ પડેલી છે.
ਜੇ ਗੁਣ ਹੋਨਿ ਤ ਕਟੀਅਨਿ ਸੇ ਭਾਈ ਸੇ ਵੀਰ ॥
જો તેની પાસે ગુણ હોય તો જ તેની સાંકળોને કાપી શકાય છે, આ રીતે ગુણ જ બધાનો મિત્ર તેમજ ભાઈ છે.
ਅਗੈ ਗਏ ਨ ਮੰਨੀਅਨਿ ਮਾਰਿ ਕਢਹੁ ਵੇਪੀਰ ॥੪॥੧॥
અવગુણોથી ભરાયેલ તે ગુરુ-વિહીન આગળ પરલોકમાં જઈને સ્વીકાર્ય થતા નથી અને તેને મારી-મારીને ત્યાંથી કાઢી નાખવામાં આવે છે ॥૪॥૧॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ॥
સોરઠી મહેલ ૧ ઘર ૧॥
ਮਨੁ ਹਾਲੀ ਕਿਰਸਾਣੀ ਕਰਣੀ ਸਰਮੁ ਪਾਣੀ ਤਨੁ ਖੇਤੁ ॥
પોતાના મનને ખેડૂત, શુભ આચરણને ખેતી, શ્રમને પાણી તેમજ પોતાના મનને ખેતર બનાવ.
ਨਾਮੁ ਬੀਜੁ ਸੰਤੋਖੁ ਸੁਹਾਗਾ ਰਖੁ ਗਰੀਬੀ ਵੇਸੁ ॥
પ્રભુનું નામ તારું બીજ, સંતોષ ભૂમિ સમતલ કરનાર સોહાગા તેમજ નમ્રતાનો પહેરવેશ તારી વાડ હોય.
ਭਾਉ ਕਰਮ ਕਰਿ ਜੰਮਸੀ ਸੇ ਘਰ ਭਾਗਠ ਦੇਖੁ ॥੧॥
આ રીતે પ્રેમના કર્મ કરવાથી તારું બીજ અંકુરિત થઈ જશે અને ત્યારે તું આવા ઘરને ભાગ્યશાળી થતું જોઈશ ॥૧॥
ਬਾਬਾ ਮਾਇਆ ਸਾਥਿ ਨ ਹੋਇ ॥
હે બાબા! માયા મનુષ્યની સાથે જતી નથી.
ਇਨਿ ਮਾਇਆ ਜਗੁ ਮੋਹਿਆ ਵਿਰਲਾ ਬੂਝੈ ਕੋਇ ॥ ਰਹਾਉ ॥
આ માયાએ તો આખી દુનિયાને જ મોહિત કરી લીધી છે પરંતુ કોઈ દુર્લભ પુરુષ જ આ સત્યને સમજે છે ॥વિરામ॥
ਹਾਣੁ ਹਟੁ ਕਰਿ ਆਰਜਾ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਕਰਿ ਵਥੁ ॥
રોજ ક્ષીણ થનારી ઉંમરને પોતાની દુકાન બનાવ અને તેમાં સત્ય-નામને પોતાનો સૌદો બનાવ.
ਸੁਰਤਿ ਸੋਚ ਕਰਿ ਭਾਂਡਸਾਲ ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਤਿਸ ਨੋ ਰਖੁ ॥
સુર તેમજ ચિંતનને પોતાનો માલ-ગોદામ બનાવ અને તે માલ-ગોદામમાં તું તે સત્ય નામને રાખ.
ਵਣਜਾਰਿਆ ਸਿਉ ਵਣਜੁ ਕਰਿ ਲੈ ਲਾਹਾ ਮਨ ਹਸੁ ॥੨॥
પ્રભુ નામના વ્યાપારીઓથી વ્યાપાર કર અને લાભ પ્રાપ્ત કરીને પોતાના મનમાં ખુશ થા ॥૨॥
ਸੁਣਿ ਸਾਸਤ ਸਉਦਾਗਰੀ ਸਤੁ ਘੋੜੇ ਲੈ ਚਲੁ ॥
શાસ્ત્રોને સાંભળવું તારી સૌદાગરી હોય તેમજ સત્ય નામરૂપી ઘોડા માલ વેચવા માટે લઈ ચાલ.
ਖਰਚੁ ਬੰਨੁ ਚੰਗਿਆਈਆ ਮਤੁ ਮਨ ਜਾਣਹਿ ਕਲੁ ॥
પોતાના ગુણોને યાત્રાનું ખર્ચ બનાવી લે અને પોતાના મનમાં આવનારી સવારનો વિચાર ના કર.
ਨਿਰੰਕਾਰ ਕੈ ਦੇਸਿ ਜਾਹਿ ਤਾ ਸੁਖਿ ਲਹਹਿ ਮਹਲੁ ॥੩॥
જ્યારે તું નિરાકાર પ્રભુના દેશમાં જઈશ તો તે તેના મહેલમાં સુખ પ્રાપ્ત થશે ॥૩॥
ਲਾਇ ਚਿਤੁ ਕਰਿ ਚਾਕਰੀ ਮੰਨਿ ਨਾਮੁ ਕਰਿ ਕੰਮੁ ॥
મન લગાવીને પોતાની પ્રભુ-ભક્તિરૂપી નોકરી કર અને મનમાં જ નામ-સ્મરણનું કામ કર.