Page 53
ਭਾਈ ਰੇ ਸਾਚੀ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵ ॥
હે ભાઈ! ગુરુની સેવા નિશ્ચિતરૂપે ફળ આપે છે
ਸਤਿਗੁਰ ਤੁਠੈ ਪਾਈਐ ਪੂਰਨ ਅਲਖ ਅਭੇਵ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કારણ કે ગુરુ પ્રસન્ન થાય તો તે પરમાત્મા મળી જાય છે, જે સર્વવ્યાપક, અદ્રશ્ય છે અને જેના તફાવતને શોધી શકાતો નથી ।। ૧।। વિરામ।।
ਸਤਿਗੁਰ ਵਿਟਹੁ ਵਾਰਿਆ ਜਿਨਿ ਦਿਤਾ ਸਚੁ ਨਾਉ ॥
હે ભાઈ! હું તે ગુરુથી કુરબાન થાઉં છું જેને મને હંમેશા કાયમ રહેવા વાળું હરિ નામ આપ્યું છે
ਅਨਦਿਨੁ ਸਚੁ ਸਲਾਹਣਾ ਸਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
જે ગુરુની કૃપાથી હું હંમેશા સ્થિર પ્રભુને યાદ કરતો રહું છું અને હંમેશા સ્થિર પ્રભુનાં ગુણ ગાતો રહું છું
ਸਚੁ ਖਾਣਾ ਸਚੁ ਪੈਨਣਾ ਸਚੇ ਸਚਾ ਨਾਉ ॥੨॥
હે ભાઈ! ગુરુની કૃપાથી હવે હંમેશા સ્થિર હરિ નામ મારું આધ્યાત્મિક અન્ન બની ગયું છે. હંમેશા સ્થિર હરિ નામ મારો પોશાક બની ગયો છે, આદર- સત્કાર માટેનું કારણ બની ગયું છે. હવે હું હંમેશા સ્થિર રહેવા વાળા પ્રભુ ના નામનો જાપ દરેક સમયે કરું છું ।।૨।।
ਸਾਸਿ ਗਿਰਾਸਿ ਨ ਵਿਸਰੈ ਸਫਲੁ ਮੂਰਤਿ ਗੁਰੁ ਆਪਿ ॥
હે ભાઈ! ગુરુ એ વ્યક્તિત્વ છે, એ કઠોરતા છે જે બધાં ફળ આપવા માટે સમર્થ છે, ગુરુના શરણ માં પડવાથી દરેક શ્વાસ સાથે, દરેક ઘૂંટડા સાથે ક્યારેય પરમાત્મા ભૂલતો નથી
ਗੁਰ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਦਿਸਈ ਆਠ ਪਹਰ ਤਿਸੁ ਜਾਪਿ ॥
હે ભાઈ! ગુરુ જેટલો બીજો કોઈ આપનાર નથી, આઠેય પ્રહર તે ગુરુને યાદ કર
ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਤਾ ਪਾਈਐ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਗੁਣਤਾਸਿ ॥੩॥
જ્યારે ગુરુ કૃપા ની નજર કરે છે, ત્યારે બધા ગુણોનો ખજાનો પરમાત્માનું હંમેશા સ્થિર રહેવા વાળું નામ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ।।૩।।
ਗੁਰੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਏਕੁ ਹੈ ਸਭ ਮਹਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
હે ભાઈ! જે પરમાત્મા આખા સૃષ્ટિમાં વ્યાપક છે, તે અને ગુરુ એક સ્વરૂપ છે
ਜਿਨ ਕਉ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਸੇਈ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥
જે મનુષ્યના પાછલા જન્મ ના સારા કમાયેલા સંસ્કારોનો લેખ અંકુરિત થાય છે તે મનુષ્ય ગુરુ નો આશ્રય લઈને નામ પરમાત્માનું નામ યાદ કરીને એ શ્રદ્ધા બનાવે છે કે પરમાત્મા બધામાં વ્યાપક છે
ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਸਰਣਾਗਤੀ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥੪॥੩੦॥੧੦੦॥
હે નાનક! જે માણસ ગુરુની શરણે પડે છે, તે આધ્યાત્મિક મૃત્યુ પામતો નથી. તે જન્મ અને મરણના ચક્રમાં પડતો નથી ।। ૪।। ૩૦।। ૧૦૦।।
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપા થી પ્રાપ્ત થાય છે।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ਅਸਟਪਦੀਆ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૧ ઘર ૧ અષ્ટપદી।।
ਆਖਿ ਆਖਿ ਮਨੁ ਵਾਵਣਾ ਜਿਉ ਜਿਉ ਜਾਪੈ ਵਾਇ ॥
જેમ જેમ કોઈ પ્રાણીને પ્રભુના ગુણો ને બોલવાની સમજ પડે છે તેમ તેમ તે પણ સમજાય છે કે તેના ગુણોને બોલી બોલીને મન ને વાપરવાનું જ છે
ਜਿਸ ਨੋ ਵਾਇ ਸੁਣਾਈਐ ਸੋ ਕੇਵਡੁ ਕਿਤੁ ਥਾਇ ॥
જે પ્રભુને બોલીને સંભળાવીએ છીએ, જે પ્રભુના ગુણો બાબત બોલીને બીજા લોકોને કહે છે તે જાણતું નથી કે તે કેટલો મોટો છે અને કઈ જગ્યાએ નિવાસ કરે છે
ਆਖਣ ਵਾਲੇ ਜੇਤੜੇ ਸਭਿ ਆਖਿ ਰਹੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੧॥
તે બધા નિવેદનો કરવાથી કંટાળી જાય છે, ગુણોમાં ધ્યાન જોડતો રહે છે ।।૧।।
ਬਾਬਾ ਅਲਹੁ ਅਗਮ ਅਪਾਰੁ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા ના ગુણો સુધી પહોંચી શકાતું નથી, તેના ગુણો નો બીજો છેડો શોધી શકાતો નથી.
ਪਾਕੀ ਨਾਈ ਪਾਕ ਥਾਇ ਸਚਾ ਪਰਵਦਿਗਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેનો ઉપદેશ પવિત્ર છે, તે પવિત્ર સ્થાન પર પ્રખ્યાત છે. તે હંમેશા કાયમી રહેનાર પ્રભુ બધા જીવોનો પાલનહાર છે ।।૧।। વિરામ।।
ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਨ ਜਾਪੀ ਕੇਤੜਾ ਲਿਖਿ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਇ ॥
હે પ્રભુ! કોઈને પણ સમજ પડતી નથી કે તારો આદેશ કેટલો અટલ છે, કોઈ પણ તારા આદેશ ને વ્યક્ત કરી શકતું નથી
ਜੇ ਸਉ ਸਾਇਰ ਮੇਲੀਅਹਿ ਤਿਲੁ ਨ ਪੁਜਾਵਹਿ ਰੋਇ ॥
જો સો કવિઓ પણ એકત્રિત કરવામાં આવે તો પણ તે નિવેદન કરવાનો વ્યર્થ પ્રયત્ન કરીને તારા ગુણો સુધી એક તલમાત્ર પહોંચી શકતું નથી
ਕੀਮਤਿ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਈਆ ਸਭਿ ਸੁਣਿ ਸੁਣਿ ਆਖਹਿ ਸੋਇ ॥੨॥
કોઈ પણ જીવને તારું મૂલ્ય મળ્યું નથી, બધા જીવો તારા વિશે બીજા પાસેથી સાંભળી સાંભળીને જ કહી દે છે ।।૨।।
ਪੀਰ ਪੈਕਾਮਰ ਸਾਲਕ ਸਾਦਕ ਸੁਹਦੇ ਅਉਰੁ ਸਹੀਦ ॥
દુનિયામાં અનેક પીર પયગંબર, બીજા લોકોને જીવન માર્ગ બતાવનાર,
ਸੇਖ ਮਸਾਇਕ ਕਾਜੀ ਮੁਲਾ ਦਰਿ ਦਰਵੇਸ ਰਸੀਦ ॥
અનેક શેખ, કાઝી, મુલ્લાઓ અને તારા દરવાજા સુધી પહોંચેલા દરવેશ આવ્યા
ਬਰਕਤਿ ਤਿਨ ਕਉ ਅਗਲੀ ਪੜਦੇ ਰਹਨਿ ਦਰੂਦ ॥੩॥
કોઈને પણ, હે પ્રભુ! તારા ગુણો નો અંત મળ્યો નથી, હા ફક્ત તેને ઘણી કૃપા મળી. તેના જ ભાગ્ય જાગ્યા જે તારા ઓટલા પર દુઆ, અરજી કરતા રહે ।।૩।।
ਪੁਛਿ ਨ ਸਾਜੇ ਪੁਛਿ ਨ ਢਾਹੇ ਪੁਛਿ ਨ ਦੇਵੈ ਲੇਇ ॥
પ્રભુ આ જગત કોઈની સલાહ લઈને બનાવતું નથી કે નથી કોઈને પૂછીને નાશ કરતું. ન તો કોઈની સલાહથી શરીરમાં જીવાત્મા નાખે છે, ન તો તેને દૂર કરે છે
ਆਪਣੀ ਕੁਦਰਤਿ ਆਪੇ ਜਾਣੈ ਆਪੇ ਕਰਣੁ ਕਰੇਇ ॥
પરમાત્મા પોતાનો સ્વભાવ જાતે જાણે છે, તે જાતે જ આ જગતની રચના કરે છે. કૃપા ની નજરથી બધા જીવોની સંભાળ પોતે જ કરે છે
ਸਭਨਾ ਵੇਖੈ ਨਦਰਿ ਕਰਿ ਜੈ ਭਾਵੈ ਤੈ ਦੇਇ ॥੪॥
જે તેને ગમે છે, તેને પોતાના ગુણો ની કદર બક્ષે છે ।।૪।।
ਥਾਵਾ ਨਾਵ ਨ ਜਾਣੀਅਹਿ ਨਾਵਾ ਕੇਵਡੁ ਨਾਉ ॥
અનંત પુરુષો, સંપત્તિ વગેરે છે, એવી અંત વગરની રચના છે કે બધા સ્થળોના પદાર્થ ના નામ જાણી શકાય નહીં
ਜਿਥੈ ਵਸੈ ਮੇਰਾ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਸੋ ਕੇਵਡੁ ਹੈ ਥਾਉ ॥
અનંત નામ માંથી તે કયું નામ હોઈ શકે જે એટલો મોટો હોય કે પરમાત્માની વાસ્તવિક મહાનતાને વ્યક્ત કરી શકે? કોઈ એવું કહી શકતું નથી કે જ્યાં સૃષ્ટિનો પતિ પ્રભુ વસે છે, તે જગ્યા કેટલી મોટી છે
ਅੰਬੜਿ ਕੋਇ ਨ ਸਕਈ ਹਉ ਕਿਸ ਨੋ ਪੁਛਣਿ ਜਾਉ ॥੫॥
કોઈને પણ આ પૂછી શકાતું નથી, કારણ કે કોઈ જીવ તે સ્થિતિમાં પહોંચી શકતો નથી જ્યાં તે પરમાત્માની પ્રતિભાને યોગ્ય રીતે કહી શકે ।।૫।।
ਵਰਨਾ ਵਰਨ ਨ ਭਾਵਨੀ ਜੇ ਕਿਸੈ ਵਡਾ ਕਰੇਇ ॥
એવું પણ કહી શકાય નહીં કે પરમાત્માને કોઈ ખાસ ઉંચી કે નીચી જાતિ ગમે છે કે નથી ગમતી અને તેથી તે કોઈ પણ એક જાતિને ઉત્તમ બનાવે છે
ਵਡੇ ਹਥਿ ਵਡਿਆਈਆ ਜੈ ਭਾਵੈ ਤੈ ਦੇਇ ॥
બધા લગ્ન મોટા પ્રભુના પોતાના હાથમાં છે. જે જીવ તેને ગમે છે તેને મહાનતા બક્ષે છે
ਹੁਕਮਿ ਸਵਾਰੇ ਆਪਣੈ ਚਸਾ ਨ ਢਿਲ ਕਰੇਇ ॥੬॥
પોતાની મંજૂરીમાં જ તે જીવોનાં જીવનને શણગારે છે, થોડી માત્ર પણ છૂટછાટ રાખતો નથી ।।૬।।
ਸਭੁ ਕੋ ਆਖੈ ਬਹੁਤੁ ਬਹੁਤੁ ਲੈਣੈ ਕੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥
પરમાત્માથી દાન લેવાના વિચારથી બધા જીવ ઘણું ખરું માંગે છે
ਕੇਵਡੁ ਦਾਤਾ ਆਖੀਐ ਦੇ ਕੈ ਰਹਿਆ ਸੁਮਾਰਿ ॥
તે કહી શકાય નહીં કે પરમાત્મા કેટલા મહાન દાતા છે. તે દાન આપે છે, પરંતુ દાન ગણતરી બહારના છે
ਨਾਨਕ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵਈ ਤੇਰੇ ਜੁਗਹ ਜੁਗਹ ਭੰਡਾਰ ॥੭॥੧॥
નાનક કહે, હે પ્રભુ! તારો ખજાનો હંમેશા ભરેલો હોય છે, તેમાં ક્યારેય ઓછપ આવી શકતી નથી ।। ૭।।
ਮਹਲਾ ੧ ॥
મહેલ ૧।।
ਸਭੇ ਕੰਤ ਮਹੇਲੀਆ ਸਗਲੀਆ ਕਰਹਿ ਸੀਗਾਰੁ ॥
બધી જીવ-સ્ત્રીઓ પ્રભુ પતિની જ છે, બધી જ તે પ્રભુ પતિને પ્રસન્ન કરવા માટે શણગાર કરે છે