Page 517
ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਪਣਾ ਸੇਵਿ ਸਭ ਫਲ ਪਾਇਆ ॥
પોતાના સદ્દગુરુની સેવા કરીને મેં બધા ફળ પ્રાપ્ત કરી લીધું છે
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਉ ਸਦਾ ਧਿਆਇਆ ॥
હું હંમેશા જ હરિના નામામૃતનું ધ્યાન ધરું છું
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੈ ਸੰਗਿ ਦੁਖੁ ਮਿਟਾਇਆ ॥
સંતજનોની સંગતિમાં રહીને મેં પિતાનું દુઃખ દૂર કરી લીધું છે
ਨਾਨਕ ਭਏ ਅਚਿੰਤੁ ਹਰਿ ਧਨੁ ਨਿਹਚਲਾਇਆ ॥੨੦॥
હે નાનક! હરિનું નિશ્ચલ ધન પ્રાપ્ત કરીને હું નિશ્ચિત થઈ ગયો છું ॥૨૦॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
શ્લોક મહેલ ૩॥
ਖੇਤਿ ਮਿਆਲਾ ਉਚੀਆ ਘਰੁ ਉਚਾ ਨਿਰਣਉ ॥
જેવી રીતે ખેડૂત ઉંચ્ચા વાદળ જોઈને ખેતરની વાળ ઉચ્ચી કરી દે છે
ਮਹਲ ਭਗਤੀ ਘਰਿ ਸਰੈ ਸਜਣ ਪਾਹੁਣਿਅਉ ॥
તેવી જ રીતે જીવ-સ્ત્રી ના હૃદય-ઘરમાં સાજન પ્રભુ પ્રવેશ કરી જાય છે અને ભક્તિના કારણે અતિથિ બની રહે છે
ਬਰਸਨਾ ਤ ਬਰਸੁ ਘਨਾ ਬਹੁੜਿ ਬਰਸਹਿ ਕਾਹਿ ॥
હે મેઘરૂપી ગુરુદેવ! જો કે હરિ-નામનો વરસાદ કરવો છે તો કરો કારણ કે ઉંમર પસાર થઈ ગયા પછી વરસવાનો શું મતલબ?
ਨਾਨਕ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਇਆ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥੧॥
હે નાનક! જેમણે ગુરુમુખ બનીને પરમાત્માને મનમાં પ્રાપ્ત કરી લીધા છે હું તેમનાથી બલિહાર જાઉં છું ॥૧॥
ਮਃ ੩ ॥
મહેલ ૩ ॥
ਮਿਠਾ ਸੋ ਜੋ ਭਾਵਦਾ ਸਜਣੁ ਸੋ ਜਿ ਰਾਸਿ ॥
મીઠું તે જ હોય છે જે સારું લાગે છે અને સાચો મિત્ર તે જ હોય છે જે સુખ-દુઃખમાં સાથ આપે છે
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਣੀਐ ਜਾ ਕਉ ਆਪਿ ਕਰੇ ਪਰਗਾਸੁ ॥੨॥
હે નાનક! જેના મનમાં ભગવાન પોતાનો પ્રકાશ કરે છે તે જ ગુરુમુખ ઓળખાય છે ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું ॥
ਪ੍ਰਭ ਪਾਸਿ ਜਨ ਕੀ ਅਰਦਾਸਿ ਤੂ ਸਚਾ ਸਾਂਈ ॥
પ્રભુની પાસે સેવકની પ્રાર્થના છે હે પ્રભુ! તું જ મારો સાચો સાંઈ છે
ਤੂ ਰਖਵਾਲਾ ਸਦਾ ਸਦਾ ਹਉ ਤੁਧੁ ਧਿਆਈ ॥
તું હંમેશા જ મારો રક્ષક છે હું તારી આરાધના કરું છું
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਤੇਰਿਆ ਤੂ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥
બધા જીવ-જંતુ તારા જ ઉત્પન્ન કરેલા છે તું બધામાં સમાયેલો છે
ਜੋ ਦਾਸ ਤੇਰੇ ਕੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰੇ ਤਿਸੁ ਮਾਰਿ ਪਚਾਈ ॥
જે તારા દાસની નિંદા કરે છે તેને તું કચડીને નષ્ટ કરી દે છે
ਚਿੰਤਾ ਛਡਿ ਅਚਿੰਤੁ ਰਹੁ ਨਾਨਕ ਲਗਿ ਪਾਈ ॥੨੧॥
હે નાનક! પ્રભુના ચરણ સ્પર્શ કર તથા ચિંતા છોડીને અચિંત રહે ॥॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
શ્લોક મહેલ ૩ ॥
ਆਸਾ ਕਰਤਾ ਜਗੁ ਮੁਆ ਆਸਾ ਮਰੈ ਨ ਜਾਇ ॥
આખું જગત આશા કરતું મરી મટી જાય છે પરંતુ આશા મરતી નથી
ਨਾਨਕ ਆਸਾ ਪੂਰੀਆ ਸਚੇ ਸਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥੧॥
હે નાનક! સત્ય સ્વરૂપ પરમાત્માની સાથે મન લગાડવાથી બધી આશાઓ પૂરી થઈ જાય છે. ॥૧॥
ਮਃ ੩ ॥
મહેલ ૩ ॥
ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਮਰਿ ਜਾਇਸੀ ਜਿਨਿ ਕੀਤੀ ਸੋ ਲੈ ਜਾਇ ॥
આશા-અભિલાષા ત્યારે મટી જશે જ્યારે તેને ઉત્પન્ન કરવાવાળા ભગવાન તેનો વિનાશ કરી દેશે
ਨਾਨਕ ਨਿਹਚਲੁ ਕੋ ਨਹੀ ਬਾਝਹੁ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਇ ॥੨॥
હે નાનક! હરિ નામ વગર કોઈ પણ વસ્તુ અનશ્વર નથી ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું ॥
ਆਪੇ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇਓਨੁ ਕਰਿ ਪੂਰਾ ਥਾਟੁ ॥
ભગવાને પોતે જ સંપૂર્ણ બાંધો બનાવીને જગતની રચના કરી છે
ਆਪੇ ਸਾਹੁ ਆਪੇ ਵਣਜਾਰਾ ਆਪੇ ਹੀ ਹਰਿ ਹਾਟੁ ॥
તે પોતે જ શાહુકાર છે, પોતે જ વ્યાપારી અને પોતે જ દુકાન બજાર છે
ਆਪੇ ਸਾਗਰੁ ਆਪੇ ਬੋਹਿਥਾ ਆਪੇ ਹੀ ਖੇਵਾਟੁ ॥
તે પોતે જ સાગર, પોતે જ જહાજ અને પોતે જ નાવિક છે
ਆਪੇ ਗੁਰੁ ਚੇਲਾ ਹੈ ਆਪੇ ਆਪੇ ਦਸੇ ਘਾਟੁ ॥
તે પોતે જ ગુરુ અને પોતે જ નોકર છે અને પોતે જ ઘાટ દેખાડે છે
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ਤੂ ਸਭਿ ਕਿਲਵਿਖ ਕਾਟੁ ॥੨੨॥੧॥ ਸੁਧੁ
હે નાનક! તું તે પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરીને પોતાના બધા પાપ દૂર કરી લે ॥૨૨॥૧॥શુદ્ધ|
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੫
રાગ ગુજરી વાર મહેલ ૫ ॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સદ્દગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੫ ॥
શ્લોક મહેલ ૫ ॥
ਅੰਤਰਿ ਗੁਰੁ ਆਰਾਧਣਾ ਜਿਹਵਾ ਜਪਿ ਗੁਰ ਨਾਉ ॥
પોતાના અંતરમનમાં ગુરુની આરાધના કરીને જીભથી ગુરુના નામનું જાપ કરો
ਨੇਤ੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੇਖਣਾ ਸ੍ਰਵਣੀ ਸੁਨਣਾ ਗੁਰ ਨਾਉ ॥
પોતાની આંખોથી સાચા ગુરુના દર્શન કરો તથા કાનથી ગુરુનું નામ સાંભળો
ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਤੀ ਰਤਿਆ ਦਰਗਹ ਪਾਈਐ ਠਾਉ ॥
સદ્દગુરુના પ્રેમમાં રંગાય જવાથી તને પ્રભુના દરબારમાં આશ્રય મળી જશે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੋ ਏਹ ਵਥੁ ਦੇਇ ॥
હે નાનક! જેના પર પ્રભુ-કૃપા કરે છે તેને જ આ અમૂલ્ય વસ્તુ આપે છે
ਜਗ ਮਹਿ ਉਤਮ ਕਾਢੀਅਹਿ ਵਿਰਲੇ ਕੇਈ ਕੇਇ ॥੧॥
કોઈ દુર્લભ વ્યક્તિ જ હોય છે જે આ જગતમાં ઉત્તમ કહેવાય છે ॥૧॥
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ॥
ਰਖੇ ਰਖਣਹਾਰਿ ਆਪਿ ਉਬਾਰਿਅਨੁ ॥
રક્ષક પ્રભુએ મારી રક્ષા કરી છે અને તેને પોતે જ બચાવીને મારુ કલ્યાણ કરી દીધું છે
ਗੁਰ ਕੀ ਪੈਰੀ ਪਾਇ ਕਾਜ ਸਵਾਰਿਅਨੁ ॥
ગુરુના ચરણોમાં લાગવાથી મારુ કાર્ય સંપૂર્ણ થઈ ગયું છે
ਹੋਆ ਆਪਿ ਦਇਆਲੁ ਮਨਹੁ ਨ ਵਿਸਾਰਿਅਨੁ ॥
જ્યારે પ્રભુ પોતે દયાળુ થઈ ગયા છે તો હું પોતાના મનથી તેને ભૂલતો નથી
ਸਾਧ ਜਨਾ ਕੈ ਸੰਗਿ ਭਵਜਲੁ ਤਾਰਿਅਨੁ ॥
સંતજનોની સંગતિમાં રહેવાથી સંસાર સાગર પાર થઈ ગયો છે
ਸਾਕਤ ਨਿੰਦਕ ਦੁਸਟ ਖਿਨ ਮਾਹਿ ਬਿਦਾਰਿਅਨੁ ॥
શાક્ત, નિંદક, અને દુષ્ટોનો પ્રભુએ એક ક્ષણમાં જ નાશ કરી દીધો છે
ਤਿਸੁ ਸਾਹਿਬ ਕੀ ਟੇਕ ਨਾਨਕ ਮਨੈ ਮਾਹਿ ॥
નાનકના મનમાં તે માલિકનો સહારો છે