Page 35
ਮਨਮੁਖ ਜਨਮੁ ਬਿਰਥਾ ਗਇਆ ਕਿਆ ਮੁਹੁ ਦੇਸੀ ਜਾਇ ॥੩॥
પોતાના મન ની પાછળ ચાલવા વાળા મનુષ્ય નું જીવન વ્યર્થ જ ચાલ્યું જાય છે, તે અહીંથી જઈ ને આગળ શું મોઢું દેખાડશે?૩।।
ਸਭ ਕਿਛੁ ਆਪੇ ਆਪਿ ਹੈ ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਕਹਨੁ ਨ ਜਾਇ ॥
જીવોનું પણ શું?પ્રભુ પોતે જ બધું કરવા સક્ષમ છે. તે રીતે અહંકાર માં ફસાયેલ દ્વારા આ સત્ય કહી શકાતું નથી
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀਐ ਦੁਖੁ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਗਵਾਇ ॥
ગુરુના શબ્દ ની કૃપાથી પોતાની અંદર અહંકારનું દુ:ખ દૂર કરીને આ સમજાય છે
ਸਤਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਹਉ ਤਿਨ ਕੈ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ॥
જેઓ પોતાના ગુરૂની સેવા કરે છે, હું તેમના ચરણ સ્પર્શ કરું છું
ਨਾਨਕ ਦਰਿ ਸਚੈ ਸਚਿਆਰ ਹਹਿ ਹਉ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥੪॥੨੧॥੫੪॥
હે નાનક! હું તે લોકો માટે બલિદાન આપું છું જે હંમેશા સ્થિર પ્રભુના ઓટલે સ્વીકારાય છે ।।૪।।૨૧।।૫૪।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
શ્રી રાગ મહેલ! ।।૩।।
ਜੇ ਵੇਲਾ ਵਖਤੁ ਵੀਚਾਰੀਐ ਤਾ ਕਿਤੁ ਵੇਲਾ ਭਗਤਿ ਹੋਇ ॥
જો ભક્તિ કરવા માટે, કોઈ વિશેષ સમય નક્કી કરવા વિચારો છો તો કોઈ પણ સમયે ભક્તિ થઈ શકશે નહીં
ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੇ ਰਤਿਆ ਸਚੇ ਸਚੀ ਸੋਇ ॥
બધા સમયે, પરમાત્માના નામના રંગમાં રંગીન રહીને સ્થિર પ્રભુનું સ્વરૂપ થઈ જવાનું છે તો જ હંમેશા સ્થિર રહેવા વાળી શોભા મળે છે
ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਪਿਆਰਾ ਵਿਸਰੈ ਭਗਤਿ ਕਿਨੇਹੀ ਹੋਇ ॥
તે કેવા પ્રકારની ભક્તિ થઈ જો એક નાનો એવો પ્રેમાળ પરમાત્મા પણ દૂર થઈ જાય?
ਮਨੁ ਤਨੁ ਸੀਤਲੁ ਸਾਚ ਸਿਉ ਸਾਸੁ ਨ ਬਿਰਥਾ ਕੋਇ ॥੧॥
જો એક શ્વાસ પણ પ્રભુના સ્મરણથી ખાલી ન જાય તો સનાતન પ્રભુ સાથે જોડાયેલું મન શાંત થઈ જાય છે, શરીર પણ શાંત થઈ જાય છે ।।૧।।
ਮੇਰੇ ਮਨ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥
મન! પ્રભુનું નામ સ્મરણ કર
ਸਾਚੀ ਭਗਤਿ ਤਾ ਥੀਐ ਜਾ ਹਰਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
શાશ્વત પ્રભુની ભક્તિ ત્યારે જ થઈ શકે છે જ્યારે નામ જાપ કરવાની કૃપાથી પ્રભુ મનુષ્યના મનમાં આવીને વસે ।।૧।। વિરામ।।
ਸਹਜੇ ਖੇਤੀ ਰਾਹੀਐ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਬੀਜੁ ਪਾਇ ॥
જો આત્મિક અટળતામાં ટકીને પ્રભુનું શાશ્વત નામ બીજ રૂપે આધ્યાત્મિક જીવનમાં વાવો; જેથી આ પાક ઘણો વધે છે
ਖੇਤੀ ਜੰਮੀ ਅਗਲੀ ਮਨੂਆ ਰਜਾ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
આ પાકને વાવનાર મનુષ્યનું મન આત્મિક અટળતામાં અને પ્રેમમાં જોડાઇને ઈચ્છા સંતુષ્ટ થાય છે
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹੈ ਜਿਤੁ ਪੀਤੈ ਤਿਖ ਜਾਇ ॥
સદગુરુ નો શબ્દ એવો અમૃત છે જે આધ્યાત્મિક જીવન આપતું પાણી છે, જે પીવાથી માયાની ઈચ્છા દૂર થાય છે
ਇਹੁ ਮਨੁ ਸਾਚਾ ਸਚਿ ਰਤਾ ਸਚੇ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੨॥
નામ અમૃત પીવાવાળો મનુષ્યનું આ મન અડોળ થઈ જાય છે હંમેશા સ્થિર પ્રભુ માં રંગાઈ જાય છે અને હંમેશાં સ્થિર પ્રભુની યાદ માં લીન રહે છે ।।૨।।
ਆਖਣੁ ਵੇਖਣੁ ਬੋਲਣਾ ਸਬਦੇ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
જે મનુષ્ય નું કહેવાનું, જોવાનું અને બોલવાનું પ્રભુના મહિમા વાળા શબ્દો માં લીન રહે છે તે બધી જગ્યાએ પ્રભુને જ જુએ છે
ਬਾਣੀ ਵਜੀ ਚਹੁ ਜੁਗੀ ਸਚੋ ਸਚੁ ਸੁਣਾਇ ॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુનું નામ બીજા લોકોને સંભળાવી સંભળાવી ને તેનો મહિમા પુરા જગતમાં હંમેશને માટે કાયમ સ્થાપિત થાય છે
ਹਉਮੈ ਮੇਰਾ ਰਹਿ ਗਇਆ ਸਚੈ ਲਇਆ ਮਿਲਾਇ ॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુ તેમને પોતાની યાદમાં જોડાયેલા રાખે છે. આ કારણોસર, તેમનો અહંકાર સમાપ્ત થાય છે, તેનો લગાવ દૂર થઈ જાય છે
ਤਿਨ ਕਉ ਮਹਲੁ ਹਦੂਰਿ ਹੈ ਜੋ ਸਚਿ ਰਹੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੩॥
જે લોકો હંમેશા સ્થિર પ્રભુમાં અડગ રહીને રહે છે તેઓને પ્રભુની હાજરી માં સ્થાન મળે છે ।।૩।।
ਨਦਰੀ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਵਿਣੁ ਕਰਮਾ ਪਾਇਆ ਨ ਜਾਇ ॥
પરમાત્માની કૃપા ની નજરથી જ પ્રભુનું નામ યાદ કરી શકાય છે. પ્રભુની કૃપા વિના તે મળી શકતું નથી
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਲਹੈ ਸਤਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ਜਿਸੁ ਆਇ ॥
જે મનુષ્ય ને મહાન ભાગ્યથી સાધુ સંગત મળી જાય છે, જેને ગુરુ આવીને મળે છે
ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੇ ਰਤਿਆ ਦੁਖੁ ਬਿਖਿਆ ਵਿਚਹੁ ਜਾਇ ॥
તેની કૃપા થી દરેક સમયે પ્રભુના નામમાં રંગાયેલ હોવાને કારણે તે મનુષ્યની આંતરિક માયા ના મોહ નું દુઃખ દૂર થાય છે
ਨਾਨਕ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵੜਾ ਨਾਮੇ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥੪॥੨੨॥੫੫॥
હે નાનક! ગુરુના શબ્દ દ્વારા પરમાત્મા સાથે મેળાપ થાય છે. જે મનુષ્ય ને ગુરુ નું શબ્દ પ્રાપ્ત થઈ છે તે પરમાત્માના નામમાં લિન રહે છે ।।૪।।૨૨।।૫૫।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
શ્રી રાગ મહેલ! ।।૩।।
ਆਪਣਾ ਭਉ ਤਿਨ ਪਾਇਓਨੁ ਜਿਨ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਿ ॥
તે પરમાત્મા એ પોતાના ડર-શિષ્ટતા તે લોકોના હૃદયમાં નાખ્યા છે, જેમણે ગુરુના શબ્દો ને પોતાના મનમાં ટકાવેલા છે
ਸਤਸੰਗਤੀ ਸਦਾ ਮਿਲਿ ਰਹੇ ਸਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਸਾਰਿ ॥
તે લોકો હંમેશા સ્થિર પ્રભુના ગુણો ને પોતાના હૃદયમાં સંભાળીને સાધુની સંગત માં મળીને રહે છે
ਦੁਬਿਧਾ ਮੈਲੁ ਚੁਕਾਈਅਨੁ ਹਰਿ ਰਾਖਿਆ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥
તે પરમાત્મા એ પોતે જ તે લોકોની કમનસીબી ની ગંદકી દૂર કરી છે, તે લોકો પરમાત્માનું નામ પોતાના હૃદયમાં ટકાવી રાખે છે
ਸਚੀ ਬਾਣੀ ਸਚੁ ਮਨਿ ਸਚੇ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੁ ॥੧॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુની મહિમા ની વાણી નો તેમના મનમાં વસે છે. હંમેશા સ્થિર પ્રભુ પોતે તેમના હૃદયમાં વસે છે, તેઓને હંમેશા સ્થિર પ્રભુ સાથે પ્રેમ થઈ જાય છે ।।૧।।
ਮਨ ਮੇਰੇ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਭਰ ਨਾਲਿ ॥
હે મન! વિશ્વ સમુદ્રમાં અહંકારની ગંદકી મજબૂત છે. પ્રભુ આ ગંદકી વિનાનો છે અને આ માટે જ તે હંમેશાં સુંદર રહે છે
ਹਰਿ ਨਿਰਮਲੁ ਸਦਾ ਸੋਹਣਾ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰਣਹਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે નિર્મળ પરમાત્મા જીવ ને ગુરુ ના શબ્દો સાથે જોડીને સુંદર બનાવવા સમર્થ છે. હે મન! તું પણ ગુરુના શબ્દમાં જોડ ।।૧।।વિરામ।।
ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਮੋਹਿਆ ਪ੍ਰਭਿ ਆਪੇ ਲਏ ਮਿਲਾਇ ॥
જે લોકોનું મન સ્થિર પ્રભુની મહિમાના શબ્દોમાં હંમેશા ખુશ રહે છે, તેઓને હંમેશા સ્થિર પ્રભુએ પોતાના ચરણોમાં જોડાયેલ રાખેલ છે
ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੇ ਰਤਿਆ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਇ ॥
દરેક સમયે પ્રભુના નામમાં રંગીન હોવાને કારણે, તેનો પ્રકાશ પ્રભુના પ્રકાશમાં લીન રહે છે. પ્રભુ ફક્ત તે આંતરિક પ્રકાશથી જ દેખાય છે
ਜੋਤੀ ਹੂ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਪਦਾ ਬਿਨੁ ਸਤਗੁਰ ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ ॥
પરંતુ ગુરુ વિના, તે પ્રકાશ સમજમાં આવતા નથી અને ગુરુ તે લોકો પાસે આવીને મળે છે
ਜਿਨ ਕਉ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਸਤਗੁਰੁ ਭੇਟਿਆ ਤਿਨ ਆਇ ॥੨॥
જેમના ભાગ્યમાં પ્રભુના મંદિર થકી જ લેખો લખાયા છે ।।૩।।
ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਸਭ ਡੁਮਣੀ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਖੁਆਇ ॥
આખું જગત પ્રભુનું નામ લીધા વિના દુષ્ટતા માં ફસાયું રહે છે, અને માયાના પ્રેમમાં પડીને જીવનની સાચી રીત થી વંચિત રહી જાય છે
ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਘੜੀ ਨ ਜੀਵਦੀ ਦੁਖੀ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਇ ॥
તે પ્રભુ નામ વિના કોઈ એક કલાક પણ આધ્યાત્મિક જીવન જીવી નથી શકતું, દુઃખમાં જ જીવનની રાત પસાર થાય છે
ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣਾ ਅੰਧੁਲਾ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
માયાના મોહમાં આંધળો થયેલ પ્રાણી જીવનનો માર્ગ ભટકતો રહે છે અને વારંવાર જન્મ લેતો રહે છે
ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਣੀ ਆਪੇ ਲਏ ਮਿਲਾਇ ॥੩॥
જ્યારે પ્રભુ કૃપા ની નજર કરે છે, ત્યારે તે પોતાની જાતને તેમના ચરણોમાં જોડે છે ।।૩।