Page 26
ਸਭ ਦੁਨੀਆ ਆਵਣ ਜਾਣੀਆ ॥੩॥
જગત તેને નાશવંત દેખાઈ છે ।।૩।।
ਵਿਚਿ ਦੁਨੀਆ ਸੇਵ ਕਮਾਈਐ ॥
હે ભાઈ! દુનિયામાં આવીને પ્રભુની સેવા, યાદ કરવું જોઈએ
ਤਾ ਦਰਗਹ ਬੈਸਣੁ ਪਾਈਐ ॥
તો જ તેની હાજરીમાં બેસવાની જગ્યા મળે છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਾਹ ਲੁਡਾਈਐ ॥੪॥੩੩॥
નાનક કહે છે, નામના જાપ ની કૃપાથી ચિંતા વિનાના થઈ જાય છીએ.પછી કોઈ ચિંતા પ્રબળ થતી નથી ।। ૪।। ૩૩।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ਘਰੁ ੧
શ્રી રાગ મહેલ ૩ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપા થી પ્રાપ્ત થાય છે ।।
ਹਉ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵੀ ਆਪਣਾ ਇਕ ਮਨਿ ਇਕ ਚਿਤਿ ਭਾਇ ॥
હું એકાગ્ર મનથી, પ્રેમથી પોતાના સતગુરુની શરણ લઉં છું
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਨ ਕਾਮਨਾ ਤੀਰਥੁ ਹੈ ਜਿਸ ਨੋ ਦੇਇ ਬੁਝਾਇ ॥
મનની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવા માટે સદગુરુ એક તીર્થ છે પરંતુ આ સમજ ફક્ત તે મનુષ્યને મળે છે જેને ગુરુ પોતે સમજાવી શકે છે
ਮਨ ਚਿੰਦਿਆ ਵਰੁ ਪਾਵਣਾ ਜੋ ਇਛੈ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇ ॥
ગુરુ દ્વારા ઇચ્છિત માંગ પૂરી થાય છે. મનુષ્ય જે ઈચ્છા કરે છે તે ફળ પ્રાપ્ત કરે છે
ਨਾਉ ਧਿਆਈਐ ਨਾਉ ਮੰਗੀਐ ਨਾਮੇ ਸਹਜਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥
પણ પરમાત્માનું નામ યાદ રાખવું જોઈએ અને ગુરુ વતી નામ જ માંગવું જોઈએ. નામ સાથે જોડાયેલ માણસ આધ્યાત્મિક અટલમાં ટકી જાય છે ।। ૧।।
ਮਨ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚਾਖੁ ਤਿਖ ਜਾਇ ॥
હે મન! પરમાત્મા ના નામ નો સ્વાદ ચાખ, તારી માયા વાળી તૃષ્ણા દૂર થશે
ਜਿਨੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਚਾਖਿਆ ਸਹਜੇ ਰਹੇ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેમણે ગુરુની શરણે પડીને ‘હરિ જસ’નો સ્વાદ ચાખ્યો છે, તેઓ આધ્યાત્મિક અટળતામાં રહે છે ।। ૧।। વિરામ।।
ਜਿਨੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿਆ ਤਿਨੀ ਪਾਇਆ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥
જેમણે સતગુરુ નો આશરો લીધો છે, તેઓએ તમામ પદાર્થોના ખજાનામાં પ્રભુનું નામ પ્રાપ્ત કર્યું છે
ਅੰਤਰਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਚੂਕਾ ਮਨਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
તેના હૃદયમાં નામ રસ બનાવવામાં આવ્યું છે, તેના મન માંથી અહંકાર દૂર થઈ ગયો છે
ਹਿਰਦੈ ਕਮਲੁ ਪ੍ਰਗਾਸਿਆ ਲਾਗਾ ਸਹਜਿ ਧਿਆਨੁ ॥
તેના હૃદયમાં કમળનું ફૂલ ખીલ્યું છે. તેનું ધ્યાન આધ્યાત્મિક અટળ માં લાગી ગયું છે
ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਪਾਇਆ ਦਰਗਹਿ ਮਾਨੁ ॥੨॥
તેમના પવિત્ર થયેલા મન દર સમયે પરમાત્માનું નામ યાદ કરે છે, તેમને પરમાત્માની હાજરીમાં આદર મળે છે ।। ૨।।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਤੇ ਵਿਰਲੇ ਸੰਸਾਰਿ ॥
પરંતુ વિશ્વમાં એવા દુર્લભ લોકો છે કે જે સદગુરુ નો આશ્રય લે છે
ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਮਾਰਿ ਕੈ ਹਰਿ ਰਾਖਿਆ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥
જે અહંકાર અને માલિકીની લાલસા મારીને પોતાના હૃદયમાં પરમાત્માને સ્થાન આપે છે
ਹਉ ਤਿਨ ਕੈ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਜਿਨਾ ਨਾਮੇ ਲਗਾ ਪਿਆਰੁ ॥
હું તે લોકોનો છું જેમણે હંમેશાં પરમાત્માના નામમાં પ્રેમ રાખેલો છે
ਸੇਈ ਸੁਖੀਏ ਚਹੁ ਜੁਗੀ ਜਿਨਾ ਨਾਮੁ ਅਖੁਟੁ ਅਪਾਰੁ ॥੩॥
તેઓ હંમેશા ખુશ હોય છે જેમની પાસે ક્યારેય ના સમાપ્ત થનારો અનંત નામ નો ખજાનો છે ।।૩।।
ਗੁਰ ਮਿਲਿਐ ਨਾਮੁ ਪਾਈਐ ਚੂਕੈ ਮੋਹ ਪਿਆਸ ॥
જો ગુરુ મળે તો પરમાત્માનું નામ પ્રાપ્ત થાય છે. નામની કૃપાથી માયાનું મોહ ગાયબ થઈ જાય છે, માયાની તૃષ્ણા સમાપ્ત થઈ જાય છે
ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਮਨੁ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਘਰ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸੁ ॥
મનુષ્યનું મન પરમાત્માના સ્મરણમાં એકરૂપ રહે છે, સંસારનું કાર્ય કરતી વખતે માયાથી ઉપર રહે છે
ਜਿਨਾ ਹਰਿ ਕਾ ਸਾਦੁ ਆਇਆ ਹਉ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਸੁ ॥
હું તે લોકો માટે બલિદાન આપું છું. જેમણે પરમાત્માના નામનો સ્વાદ ચાખ્યો છે
ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਪਾਈਐ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਗੁਣਤਾਸੁ ॥੪॥੧॥੩੪॥
હે નાનક! તે પરમાત્માની કૃપા ની નજરથી જ પરમાત્માનું સદા સ્થિર રહેનાર તમામ ગુણોનો ખજાનો નામ પ્રાપ્ત થાય છે ।। ૪।। ૧।। ૩૪।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩
શ્રી રાગ મહેલ ૩
ਬਹੁ ਭੇਖ ਕਰਿ ਭਰਮਾਈਐ ਮਨਿ ਹਿਰਦੈ ਕਪਟੁ ਕਮਾਇ ॥
ઘણા ધાર્મિક પોશાક પહેરીને બીજાને છેતરવા માટે પોતાના મનમાં, હૃદયમાં ખોટ કમાઈને માણસ જાતે ભટકનમાં અટવાઈ જાય છે
ਹਰਿ ਕਾ ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਵਈ ਮਰਿ ਵਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥
જે માણસ ઢોંગ બતાવે છે તે પરમાત્મા ની મંજૂરી મેળવી શકતો નથી, ઉલ્ટાનું આધ્યાત્મિક મૃત્યુ મરીને છેતરપિંડી વગેરે દુર્ગુણોની ગંદકીમાં ફસાઈ જાય છે ।। ૧।।
ਮਨ ਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸੁ ॥
હે મન! ઘરે રહેતી વખતે માયાના મોહથી અલગ રહેવું
ਸਚੁ ਸੰਜਮੁ ਕਰਣੀ ਸੋ ਕਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਇ ਪਰਗਾਸੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પણ જે માણસના હૃદયમાં ગુરુના આશ્રયને લીધે સમજ જન્મે છે, તે માણસ હંમેશા સાર્વભૌમ પ્રભુના નામને જપવાની કમાણી કરે છે, અને વિકારોથી સંકોચ રાખે છે આ કારણોસર, હે મન! ગુરુની શરણ પડીને આ કરવા યોગ્ય કાર્યોને કરવાની રીત શીખ ।। ૧।। વિરામ।।
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਜੀਤਿਆ ਗਤਿ ਮੁਕਤਿ ਘਰੈ ਮਹਿ ਪਾਇ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુના શબ્દ માં જોડાઈને પોતાના મનને વશમાં કરી લે છે, તે ગૃહસ્થમાં રહેતા હોય ત્યારે પણ ઉચ્ચ આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરે છે, વિકાર નો ઈલાજ પ્રાપ્ત કરે છે.
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥੨॥
આ માટે, હે મન! સાધુ-સંગતના મેળાવડામાં પરમાત્માનું નામ યાદ કરવું જોઈએ ।। ૨।।
ਜੇ ਲਖ ਇਸਤਰੀਆ ਭੋਗ ਕਰਹਿ ਨਵ ਖੰਡ ਰਾਜੁ ਕਮਾਹਿ ॥
હે ભાઈ! જો તમે જાતીયતાને પરિપૂર્ણ કરવા લાખો સ્ત્રીઓ માણશો, ભલે તમે આખી પૃથ્વી પર શાસન કરો
ਬਿਨੁ ਸਤਗੁਰ ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਵਈ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਪਾਹਿ ॥੩॥
તો પણ તમને સદગુરુના શરણ વિના આધ્યાત્મિક સુખ મળશે નહીં, પણ વારંવાર યોનિઓમાં પડેલા રહેશે ।। ૩।।
ਹਰਿ ਹਾਰੁ ਕੰਠਿ ਜਿਨੀ ਪਹਿਰਿਆ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
જે લોકો ગુરુના ચરણોમાં મન જોડીને પરમાત્માના નામ સ્મરણનો હાર પોતાના ગળામાં પહેર્યો છે
ਤਿਨਾ ਪਿਛੈ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਫਿਰੈ ਓਨਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥੪॥
મોહિત શક્તિઓ તેની પાછળ ચાલે છે, પરંતુ તેમને તેનો જરા પણ લોભ નથી ।।૪।।
ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ ਅਵਰੁ ਨ ਕਰਣਾ ਜਾਇ ॥
પણ, જીવંત માણસોનું પણ શું? હે પ્રભુ! જે તમને ઠીક લાગે છે તે થાય છે. તમારી ઇચ્છા વિના કંઇ કરી શકતા નથી
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਜੀਵੈ ਨਾਮੁ ਲੈ ਹਰਿ ਦੇਵਹੁ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥੫॥੨॥੩੫॥
હે હરિ! મને પોતાનું નામ બક્સ, કારણ કે આધ્યાત્મિક અટળતામાં ટકીને તમારા પ્રેમમાં જોડાઈને તારો સેવક નાનક તારું નામ યાદ કરીને આધ્યાત્મિક જીવન પ્રાપ્ત કરી શકે ।। ૫।। ૨।। ૩૫।।