Page 240
ਜਿਨਿ ਗੁਰਿ ਮੋ ਕਉ ਦੀਨਾ ਜੀਉ ॥
હે ભાઈ! જે ગુરુએ મને આધ્યાત્મિક જીવન આપ્યું છે.
ਆਪੁਨਾ ਦਾਸਰਾ ਆਪੇ ਮੁਲਿ ਲੀਉ ॥੬॥
જેને મને પોતાનો તુચ્છ દાસ બનાવીને પોતે જ મૂલ્ય લઈ લીધું છે, મારી સાથે ગાઢ લગાવ બનાવી લીધો છે ॥૬॥
ਆਪੇ ਲਾਇਓ ਅਪਨਾ ਪਿਆਰੁ ॥
જે ગુરુએ પોતે જ મારી અંદર પોતાનો પ્રેમ ઉત્પન્ન કરેલ છે,
ਸਦਾ ਸਦਾ ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਕਉ ਕਰੀ ਨਮਸਕਾਰੁ ॥੭॥
તે ગુરુને હું હંમેશા જ હંમેશા જ પોતાનું માથું નમાવી રાખું છું ॥૭॥
ਕਲਿ ਕਲੇਸ ਭੈ ਭ੍ਰਮ ਦੁਖ ਲਾਥਾ ॥
તેના શરણે પડવાથી મારી અંદરથી ઝઘડા-કષ્ટ સહમ-ભટકણ અને બધા દુઃખ દૂર થઈ ગયા છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਮੇਰਾ ਗੁਰੁ ਸਮਰਾਥਾ ॥੮॥੯॥
નાનક કહે છે, મારો ગુરુ ખુબ બધી તાકતોનો માલિક છે ॥૮॥૯॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਮਿਲੁ ਮੇਰੇ ਗੋਬਿੰਦ ਅਪਨਾ ਨਾਮੁ ਦੇਹੁ ॥
હે ગોવિંદ! મને મળ અને મને પોતાનું નામ દે.
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਧ੍ਰਿਗੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਅਸਨੇਹੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ગોવિંદ! તારા નામના પ્રેમ વગર બીજો દુનિયાવાળો મોહ-પ્રેમ ધિક્કાર છે ધિક્કાર છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਜੋ ਪਹਿਰੈ ਖਾਇ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માના નામની યાદ વગર મનુષ્ય જે કાંઈ પણ પહેરે છે જે કાંઈ પણ ખાય છે
ਜਿਉ ਕੂਕਰੁ ਜੂਠਨ ਮਹਿ ਪਾਇ ॥੧॥
તે આવા જ છે જેમ કોઈ કૂતરો ઝૂઠી ગંદકી વસ્તુઓમાં પોતાનું મુખ મારતો ફરે છે ॥૧॥
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਜੇਤਾ ਬਿਉਹਾਰੁ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ ભૂલીને મનુષ્ય બીજા જેટલા પણ કાર્ય-વ્યવહાર કરે છે,
ਜਿਉ ਮਿਰਤਕ ਮਿਥਿਆ ਸੀਗਾਰੁ ॥੨॥
તે આવા છે જેમ કોઈ લાશનો શણગાર વ્યર્થ ઉદ્યમ છે ॥૨॥
ਨਾਮੁ ਬਿਸਾਰਿ ਕਰੇ ਰਸ ਭੋਗ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય પરમાત્માનું નામ ભૂલીને દુનિયાના પદાર્થ જ ભોગતો ફરે છે
ਸੁਖੁ ਸੁਪਨੈ ਨਹੀ ਤਨ ਮਹਿ ਰੋਗ ॥੩॥
તેને તે ભોગોથી સપનામાં પણ ક્યારેય પણ સુખી નથી મળી શકતું, પરંતુ હા આ ભોગોથી તેના શરીરમાં રોગ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે
ਨਾਮੁ ਤਿਆਗਿ ਕਰੇ ਅਨ ਕਾਜ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય પરમાત્મને છોડીને અન્ય-અન્ય કામ-કાજ કરતો રહે છે, તેનું આધ્યાત્મિક જીવન નાશ થઇ જાય છે,
ਬਿਨਸਿ ਜਾਇ ਝੂਠੇ ਸਭਿ ਪਾਜ ॥੪॥
અને તેના દુનિયાવાળા બધા દેખાવો વ્યર્થ થઇ જાય છે ॥૪॥
ਨਾਮ ਸੰਗਿ ਮਨਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਲਾਵੈ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય પોતાના મનમાં પરમાત્માના નામની સાથે પ્રીતિ જોડતો નથી,
ਕੋਟਿ ਕਰਮ ਕਰਤੋ ਨਰਕਿ ਜਾਵੈ ॥੫॥
તે બીજા કરોડો જ બનાવેલ ધાર્મિક કર્મ કરતો હોવા છતાં પણ નર્કમાં પહોંચે છે, પડી રહે છે, હંમેશા નર્કમાં જીવન વિતાવે છે ॥૫॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਜਿਨਿ ਮਨਿ ਨ ਆਰਾਧਾ ॥
હે ભાઈ! તે આધ્યાત્મિક મૃત્યુના પંજામાં ફસાયેલ દુઃખોની ઇજા સહતો રહે છે, જેમ કોઈ ચોર ચોરી કરતા પકડાઈ જાય તો માર ખાય છે
ਚੋਰ ਕੀ ਨਿਆਈ ਜਮ ਪੁਰਿ ਬਾਧਾ ॥੬॥
જે મનુષ્યએ પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું નથી, તે યમરાજના નગરમાં બંધાયેલ રહે છે ॥૬॥
ਲਾਖ ਅਡੰਬਰ ਬਹੁਤੁ ਬਿਸਥਾਰਾ ॥ ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਝੂਠੇ ਪਾਸਾਰਾ ॥੭॥
હે ભાઈ! દુનિયામાં ઈજ્જત બનાવી રાખવા લાખો જ દેખાવોના ઉદ્યમ તેમજ અનેક ફેલાવ આ બધું જ પરમાત્માના નામ વગર વ્યર્થનો ફેલાવ છે ॥૭॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਸੋਈ ਜਨੁ ਲੇਇ ॥ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਦੇਇ ॥੮॥੧੦॥
પરંતુ, તે જ મનુષ્ય પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરે છે,હે નાનક! જેને પરમાત્મા પોતે કૃપા કરીને આ દાન દે છે ॥૮॥૧૦॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਆਦਿ ਮਧਿ ਜੋ ਅੰਤਿ ਨਿਬਾਹੈ ॥ ਸੋ ਸਾਜਨੁ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਚਾਹੈ ॥੧॥
હે ભાઈ! જે હંમેશા જ દરેક સમય મનુષ્યનો સાથ દે છે
ਹਰਿ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਦਾ ਸੰਗਿ ਚਾਲੈ ॥
મારુ મન તે સજ્જન પ્રભને મળવા માંગે છે ॥૧॥
ਦਇਆਲ ਪੁਰਖ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માની સાથે જોડાયેલી પ્રીતિ હંમેશા મનુષ્યનો સાથ આપે છે.તે દયાનું ઘર સર્વ-વ્યાપક અને બધા ગુણોનો માલિક પરમાત્મા પોતાના સેવક ભક્તનું હંમેશા પાલન કરે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਨਸਤ ਨਾਹੀ ਛੋਡਿ ਨ ਜਾਇ ॥
હે ભાઈ! ના તે પરમાત્મા કદી મરે છે, અને ના તે જીવોને છોડીને ક્યાંય જાય છે
ਜਹ ਪੇਖਾ ਤਹ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੨॥
હું તો જ્યાં જોવ છું ત્યાં જ દરેક જગ્યાએ પરમાત્મા હાજર છે. ॥૨॥
ਸੁੰਦਰੁ ਸੁਘੜੁ ਚਤੁਰੁ ਜੀਅ ਦਾਤਾ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા સુંદર સ્વરૂપવાળો છે, કુશળતાવાળો છે, સમજદાર છે, જીવ આપનાર છે,
ਭਾਈ ਪੂਤੁ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭੁ ਮਾਤਾ ॥੩॥
તે જ આપણો વાસ્તવિક ભાઈ છે, પિતા છે, મા છે ॥૩॥
ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰ ਮੇਰੀ ਰਾਸਿ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા મારા જીવનનો, મારી જીવનો આશરો છે, મારી આધ્યાત્મિક જીવનની રાશિ પૂંજી છે.
ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਈ ਕਰਿ ਰਿਦੈ ਨਿਵਾਸਿ ॥੪॥
મેં તેને પોતાના હૃદયમાં ટકાવીને તેની સાથે પોતાની પ્રીતિ જોડેલી છે ॥૪॥
ਮਾਇਆ ਸਿਲਕ ਕਾਟੀ ਗੋਪਾਲਿ ॥
હે ભાઈ! સૃષ્ટિનો રક્ષક તે પ્રભુએ મારી માયાના મોહની સાંકળ કાપી દીધી છે.
ਕਰਿ ਅਪੁਨਾ ਲੀਨੋ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਿ ॥੫॥
મારા તરફ કૃપાની નજરથી જોઈને તેણે મને પોતાનો બનાવી લીધો છે ॥૫॥
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਕਾਟੇ ਸਭਿ ਰੋਗ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરી-કરીને બધા રોગ કાપી શકાય છે.
ਚਰਣ ਧਿਆਨ ਸਰਬ ਸੁਖ ਭੋਗ ॥੬॥
પરમાત્માના ચરણોમાં ધ્યાન જોડવું જ દુનિયાના બધા સુખ છે, બધા પદાર્થોનો ભોગ છે ॥૬॥
ਪੂਰਨ ਪੁਰਖੁ ਨਵਤਨੁ ਨਿਤ ਬਾਲਾ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા બધા ગુણોનો માલિક છે, બધા જીવોમાં વ્યાપક છે, તે હંમેશા નવો છે, હંમેશા યુવાન છે, તે પ્રેમ કરવાથી ક્યારેય થાકતો નથી.
ਹਰਿ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਸੰਗਿ ਰਖਵਾਲਾ ॥੭॥
પરમાત્મા દરેક જીવની અંદર વસે છે, આખા જગતમાં દરેક જગ્યાએ વસે છે, દરેક જીવની સાથે છે, અને બધા જીવોનો રક્ષક છે॥૭॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਹਰਿ ਪਦੁ ਚੀਨ ॥ ਸਰਬਸੁ ਨਾਮੁ ਭਗਤ ਕਉ ਦੀਨ ॥੮॥੧੧॥
પરમાત્મા પોતાનું નામ પોતાના ભક્તોને દે છે, નાનક કહે છે, ભક્ત માટે તેનું નામ જ દુનિયાનો બધો ઘન પદાર્થ છે, જેને પરમાત્મા પોતાના નામનું દાન દે છે તે પરમાત્માના મેળાપની સ્થિતિને સમજી લે છે ॥૮॥૧૧॥
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੫
ગૌરી રાગ માઝ મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપા થી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਖੋਜਤ ਫਿਰੇ ਅਸੰਖ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰੀਆ ॥
અવગણિત જીવ શોધતા ફરે છે, પરંતુ કોઈએ પરમાત્માના ગુણોનો અંત મેળવ્યો નથી.
ਸੇਈ ਹੋਏ ਭਗਤ ਜਿਨਾ ਕਿਰਪਾਰੀਆ ॥੧॥
તે જ મનુષ્ય પરમાત્માનો ભક્ત બની શકે છે, જેના પર તેની કૃપા હોય છે ॥૧॥
ਹਉ ਵਾਰੀਆ ਹਰਿ ਵਾਰੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું કુરબાન છું, હરિથી કુરબાન છું ॥૧॥ વિરામ॥
ਸੁਣਿ ਸੁਣਿ ਪੰਥੁ ਡਰਾਉ ਬਹੁਤੁ ਭੈਹਾਰੀਆ ॥
વારંવાર આ સાંભળીને કે જગત-જીવનનો રસ્તો ભયાનક છે, હું ખૂબ સહમાયેલ હતો કે હું કેવી રીતે આ સફર પર કરીશ?
ਮੈ ਤਕੀ ਓਟ ਸੰਤਾਹ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੀਆ ॥੨॥
આખરે મેં સંતોનો આશરો જોયો છે, હું સંત જનો આગળ પ્રાર્થના કરું છું કે આધ્યાત્મિક જીવનના રસ્તાના ખતરાઓથી મને બચાવી લે ॥૨॥