Page 181
ਇਸ ਹੀ ਮਧੇ ਬਸਤੁ ਅਪਾਰ ॥
આ મન-મંદિરની અંદર જ અનંત પ્રભુની નામ-પુંજી છે.
ਇਸ ਹੀ ਭੀਤਰਿ ਸੁਨੀਅਤ ਸਾਹੁ ॥
આ મન-મંદિરમાં જ તે પ્રભુ શાહુકાર વસતો સંભળાય છે.
ਕਵਨੁ ਬਾਪਾਰੀ ਜਾ ਕਾ ਊਹਾ ਵਿਸਾਹੁ ॥੧॥
કોઈ દુર્લભ નામ-વણઝારો છે જેનો તે શાહની હાજરીમાં વિશ્વાસ બનેલો છે ॥૧॥
ਨਾਮ ਰਤਨ ਕੋ ਕੋ ਬਿਉਹਾਰੀ ॥
જે કોઈ પરમાત્માના નામ-રત્નનો વાસ્તવિક વ્યાપારી છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭੋਜਨੁ ਕਰੇ ਆਹਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે આધ્યાત્મિક જીવન આપનાર નામ-ભોજનને પોતાના જીવનનો ખોરાક બનાવે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪੀ ਸੇਵ ਕਰੀਜੈ ॥
હું પોતાનું મન શરીર તેને ભેટ કરું છું. તેની સેવા કરવા તૈયાર છું.
ਕਵਨ ਸੁ ਜੁਗਤਿ ਜਿਤੁ ਕਰਿ ਭੀਜੈ ॥
હું તે હરિ-જનને પૂછવા માંગુ છું કે તે કયો ઉપાય છે જેનાથી પ્રભુ પ્રસન્ન થઈ જાય?
ਪਾਇ ਲਗਉ ਤਜਿ ਮੇਰਾ ਤੇਰੈ ॥
મારુ-તારુ છોડીને હું તેના પગે લાગું છું.
ਕਵਨੁ ਸੁ ਜਨੁ ਜੋ ਸਉਦਾ ਜੋਰੈ ॥੨॥
તે કયો દુર્લભ પ્રભુનો સેવક છે જે મને પણ નામનો સૌદો કરાવી દે?॥૨॥
ਮਹਲੁ ਸਾਹ ਕਾ ਕਿਨ ਬਿਧਿ ਪਾਵੈ ॥
હું તે નામ-રત્ન વ્યાપારીને પુછુ છે કે નામ-રસના શાહનો મહેલ મનુષ્ય ક્યાં વર્તનથી શોધી શકે છે?
ਕਵਨ ਸੁ ਬਿਧਿ ਜਿਤੁ ਭੀਤਰਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥
તે કયો ઉપાય છે જેના કરવાથી તે શાહ વણઝારાને પોતાની હાજરીમાં બોલાવે છે?
ਤੂੰ ਵਡ ਸਾਹੁ ਜਾ ਕੇ ਕੋਟਿ ਵਣਜਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! તું સૌથી મોટો છે, કરોડો જીવ તારા વણઝારા છે.
ਕਵਨੁ ਸੁ ਦਾਤਾ ਲੇ ਸੰਚਾਰੇ ॥੩॥
નામનું દાન કરનાર તે કોણ છે જે મને પકડીને તારા ચરણો સુધી પહોંચાડી દે? ॥૩॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਨਿਜ ਘਰੁ ਪਾਇਆ ॥
ગુરુની કૃપાથી જ તે વણઝારાએ શોધ કરતા કરતા પોતાનુ તે વાસ્તવિક ઘર શોધી લીધું. જ્યાં પ્રભુ શાહ વસે છે.
ਅਮੋਲ ਰਤਨੁ ਸਾਚੁ ਦਿਖਲਾਇਆ ॥
ગુરુએ જ તે ભાગ્યશાળી વણઝારાને હંમેશા કાયમ રહેનાર અનમોલ નામ-રત્ન દેખાડી દીધું છે.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਜਬ ਮੇਲੇ ਸਾਹਿ ॥
જયારે પણ શાહ પ્રભુએ કૃપા કરીને કોઈ જીવ વણઝારાને પોતાના ચરણોમાં મળાવ્યા છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਕੈ ਵੇਸਾਹਿ ॥੪॥੧੬॥੮੫॥
નાનક કહે છે, તે ગુરુના આશીર્વાદ દ્વારા થયું છે
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ਗੁਆਰੇਰੀ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫ ગુઆરેરી ॥
ਰੈਣਿ ਦਿਨਸੁ ਰਹੈ ਇਕ ਰੰਗਾ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ પડનાર મનુષ્ય દિવસ રાત એક પરમાત્માના પ્રેમમાં મસ્ત રહે છે.
ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਜਾਣੈ ਸਦ ਹੀ ਸੰਗਾ ॥
તે મનુષ્ય પરમાત્માને હંમેશા જ પોતાની આજુબાજુ વસતો સમજે છે.
ਠਾਕੁਰ ਨਾਮੁ ਕੀਓ ਉਨਿ ਵਰਤਨਿ ॥
તેઓએ ઠાકુરના નામને પોતાનો જીવન માર્ગ બનાવ્યો છે.
ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਵਨੁ ਹਰਿ ਕੈ ਦਰਸਨਿ ॥੧॥
પરમાત્માના દર્શનથી તે હંમેશા તૃપ્ત રહે છે સંતુષ્ટ રહે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਸੰਗਿ ਰਾਤੇ ਮਨ ਤਨ ਹਰੇ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ પડે છે. તે પરમાત્માની સાથે રંગાયેલ રહે છે,
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਸਰਨੀ ਪਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પ્રભુની યાદમાં મસ્ત રહે છે તેના મન ખીલેલા રહે છે. તેના શરીર ખીલેલા રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਚਰਣ ਕਮਲ ਆਤਮ ਆਧਾਰ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ પડનાર મનુષ્ય પરમાત્માના સુંદર ચરણોને પોતાની જીવાત્માનો આશરો બનાવી રાખે છે,
ਏਕੁ ਨਿਹਾਰਹਿ ਆਗਿਆਕਾਰ ॥
તે દરેક જગ્યા એક પરમાત્માને જ વસેલો જુએ છે. પરમાત્માના હુકમમાં જ તે હંમેશા ચાલે છે.
ਏਕੋ ਬਨਜੁ ਏਕੋ ਬਿਉਹਾਰੀ ॥
પરમાત્માનું નામ જ તેનો વ્યાપાર છે. પરમાત્માના નામના જ તે હંમેશા વ્યાપારી બની રહે છે.
ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਨਹਿ ਬਿਨੁ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ॥੨॥
પરમાત્મા વગર તે કોઈ બીજા સાથે ગાઢ સંધિ નથી મૂકતા ॥૨॥
ਹਰਖ ਸੋਗ ਦੁਹਹੂੰ ਤੇ ਮੁਕਤੇ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ પડનાર મનુષ્ય ખુશી દુઃખ બંનેથી સ્વતંત્ર રહે છે,
ਸਦਾ ਅਲਿਪਤੁ ਜੋਗ ਅਰੁ ਜੁਗਤੇ ॥
તે હંમેશા માયાથી નિર્લિપ છે. પરમાત્માની યાદમાં જોડાયેલ રહે છે અને સારી જીવન- સંયોગવાળા હોય છે.
ਦੀਸਹਿ ਸਭ ਮਹਿ ਸਭ ਤੇ ਰਹਤੇ ॥
તે મનુષ્ય બધાથી પ્રેમ કરતા પણ દેખાય છે અને બધાથી અલગ નિર્મોહ પણ દેખાઈ દે છે.
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕਾ ਓਇ ਧਿਆਨੁ ਧਰਤੇ ॥੩॥
તે મનુષ્ય હંમેશા પરમાત્માની યાદમાં ધ્યાન જોડી રાખે છે ॥૩॥
ਸੰਤਨ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਕਵਨ ਵਖਾਨਉ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની શરણ પડનાર તે સંતોની હું કઈ ઉદારતા વ્યક્ત કરું?
ਅਗਾਧਿ ਬੋਧਿ ਕਿਛੁ ਮਿਤਿ ਨਹੀ ਜਾਨਉ ॥
તેની આધ્યાત્મિક ઊંચાઈ મનુષ્ય સોચ-વિચારોથી ઉપર છે. હું કોઈ અંદાજો નથી લગાવી શકતો.
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਮੋਹਿ ਕਿਰਪਾ ਕੀਜੈ ॥
હે અકાળ પુરખ! મારા પર કૃપા કર,
ਧੂਰਿ ਸੰਤਨ ਕੀ ਨਾਨਕ ਦੀਜੈ ॥੪॥੧੭॥੮੬॥
અને મને નાનકને તે સંતોના ચરણોની ધૂળ બક્ષ ॥૪॥૧૭॥૮૬॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૫॥
ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਸਖਾ ਤੂੰਹੀ ਮੇਰਾ ਮੀਤੁ ॥
હે પ્રભુ! તું જ મારો સાથી છે, તું જ મારો મિત્ર છે,
ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਤੁਮ ਸੰਗਿ ਹੀਤੁ ॥
તું જ મારો પ્રીતમ છે, મારો તારી સાથે જ પ્રેમ છે.
ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਪਤਿ ਤੂਹੈ ਮੇਰਾ ਗਹਣਾ ॥
હે પ્રભુ! તું જ મારી ઇજ્જત છે, તું જ મારુ ઘરેણું છે.
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਨਿਮਖੁ ਨ ਜਾਈ ਰਹਣਾ ॥੧॥
તારી વગર હું પલક ઝપકવા જેટલા સમય પણ નથી રહી શકતો ॥૧॥
ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਲਾਲਨ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ ॥
હે પ્રભુ! તું મારો સુંદર લાલ છે. તું મારી જીવાત્માનો સહારો છે.
ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਖਾਨ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તું મારો સાહેબ છે. તું મારો ખાન છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਉ ਤੁਮ ਰਾਖਹੁ ਤਿਵ ਹੀ ਰਹਨਾ ॥
હે પ્રભુ! જેમ તું મને રાખે છે તેમ જ હું રહું છું.
ਜੋ ਤੁਮ ਕਹਹੁ ਸੋਈ ਮੋਹਿ ਕਰਨਾ ॥
હું તે જ કરું છું જે તું મને હુકમ કરે છે.
ਜਹ ਪੇਖਉ ਤਹਾ ਤੁਮ ਬਸਨਾ ॥
હું જ્યાં જોવ છું ત્યાં જ મને તું જ વસતો દેખાય દે છે.
ਨਿਰਭਉ ਨਾਮੁ ਜਪਉ ਤੇਰਾ ਰਸਨਾ ॥੨॥
હું પોતાની જીભથી તારું નામ જપતો રહું છું. જે દુનિયાના ડરોથી બચાવીને રાખનાર છે ॥૨॥
ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਨਵ ਨਿਧਿ ਤੂੰ ਭੰਡਾਰੁ ॥
હે પ્રભુ! તું જ મારા માટે દુનિયાના નવ ખજાના છે. તું જ મારો ખજાનો છે.
ਰੰਗ ਰਸਾ ਤੂੰ ਮਨਹਿ ਅਧਾਰੁ ॥
તું જ મારા માટે દુનિયાના રંગ અને રસ છે. તું જ મારા મનનો સહારો છે.
ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਸੋਭਾ ਤੁਮ ਸੰਗਿ ਰਚੀਆ ॥
હે પ્રભુ! તું જ મારા માટે શોભા- ઉદારતા છે. મારુ ધ્યાન તારા ચરણોમાં જ જોડાયેલું છે.
ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਓਟ ਤੂੰ ਹੈ ਮੇਰਾ ਤਕੀਆ ॥੩॥
તું જ મારો આશરો છે, તું જ મારો સહારો છે ॥૩॥
ਮਨ ਤਨ ਅੰਤਰਿ ਤੁਹੀ ਧਿਆਇਆ ॥
હે પ્રભુ! હું પોતાના મનમાં પોતાના હૃદયમાં તને જ સ્મરણ કરતો રહું છું.
ਮਰਮੁ ਤੁਮਾਰਾ ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਇਆ ॥
તારો ભેદ મેં ગુરુથી મેળવી લીધો છે.
ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਿਆ ਇਕੁ ਏਕੈ ॥
જે મનુષ્યએ ગુરુ તરફથી એક પરમાત્માનું નામ જ હૃદયમાં પાક્કું કરવા માટે પ્રાપ્ત કર્યું છે,
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਟੇਕੈ ॥੪॥੧੮॥੮੭॥
હે નાનક! તે સેવકને હંમેશા હરિ નામનો જ સહારો થઇ જાય છે ॥૪॥૧૮॥૮૭॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૫॥