Page 169
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਿਕਟਿ ਵਸੈ ਸਭ ਜਗ ਕੈ ਅਪਰੰਪਰ ਪੁਰਖੁ ਅਤੋਲੀ ॥
તે પરમાત્મા જે ઉપરથી ઉપર છે જે સર્વ વ્યાપક છે જેના ગુણોનો અંદાજ નથી લગાવી શકાતો. આખા જગતની નજીક વસી રહ્યો છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਗਟੁ ਕੀਓ ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਸਿਰੁ ਵੇਚਿਓ ਗੁਰ ਪਹਿ ਮੋਲੀ ॥੩॥
તે પરમાત્માને સંપૂર્ણ ગુરુએ મારી અંદર પ્રગટ કર્યા છે. આ માટે મેં પોતાનું માથું ગુરુની પાસે મોલમાં વેચી દીધું છે ॥૩॥
ਹਰਿ ਜੀ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਤੁਮ ਸਰਣਾਗਤਿ ਤੁਮ ਵਡ ਪੁਰਖ ਵਡੋਲੀ ॥
હે હરિ! આખા જગતમાં બધા જીવોની અંદર-બહાર તું વસી રહ્યો છે. હું તારી શરણે આવ્યો છું. મારા માટે તું જ સૌથી મોટો માલિક છે.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਮਿਲਿ ਸਤਿਗੁਰ ਗੁਰ ਵੇਚੋਲੀ ॥੪॥੧॥੧੫॥੫੩॥
દાસ નાનક, ગુરુ મધ્યસ્થીને મળીને દરરોજ હરિના ગુણ ગાય છે ॥૪॥૧॥૧૫॥૫૩॥
ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ગૌરી રાગ પૂર્વ મહેલ ૪॥
ਜਗਜੀਵਨ ਅਪਰੰਪਰ ਸੁਆਮੀ ਜਗਦੀਸੁਰ ਪੁਰਖ ਬਿਧਾਤੇ ॥
હે જગતના જીવન પ્રભુ! હે અનંત પ્રભુ! હે સ્વામી! હે જગતના ઈશ્વર! હે સર્વ-વ્યાપક! હે નિર્માતા!
ਜਿਤੁ ਮਾਰਗਿ ਤੁਮ ਪ੍ਰੇਰਹੁ ਸੁਆਮੀ ਤਿਤੁ ਮਾਰਗਿ ਹਮ ਜਾਤੇ ॥੧॥
અમને જીવોને તું જે રસ્તા પર ચાલવા માટે પ્રેરિત કરે છે, અમે તે રસ્તા પર જ ચાલીએ છીએ ॥૧॥
ਰਾਮ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਰਾਤੇ ॥
હે રામ કૃપા કર મારુ મન તારા નામમાં રંગાયેલ રહે.
ਸਤਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਰਾਮ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਰਾਮੈ ਨਾਮਿ ਸਮਾਤੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! જે લોકોએ ઈશ્વરની કૃપાથી સાધુ-સંગતમાં મળીને રામ-રસ પ્રાપ્ત કરી લીધું, તે પરમાત્માના નામમાં જ મસ્ત રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਗਿ ਅਵਖਧੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਸਾਤੇ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ જગતમાં બધા રોગોની દવા છે, પરમાત્માનું નામ આધ્યાત્મિક શાંતિ દેનાર છે
ਤਿਨ ਕੇ ਪਾਪ ਦੋਖ ਸਭਿ ਬਿਨਸੇ ਜੋ ਗੁਰਮਤਿ ਰਾਮ ਰਸੁ ਖਾਤੇ ॥੨॥
જે મનુષ્ય ગુરુની બુદ્ધિ લઈને પરમાત્માનું નામ-રસ ચાખે છે તેના બધા પાપ, બધા અવગુણ નાશ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਜਿਨ ਕਉ ਲਿਖਤੁ ਲਿਖੇ ਧੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਤੇ ਗੁਰ ਸੰਤੋਖ ਸਰਿ ਨਾਤੇ ॥
જે મનુષ્યોના માથા પર ધૂર દરબારથી ભક્તિનો લેખ લખવામાં આવે છે, તે મનુષ્ય ગુરુ રૂપ સંતોષના સરોવરમાં સ્નાન કરે છે
ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਗਈ ਸਭ ਤਿਨ ਕੀ ਜੋ ਰਾਮ ਨਾਮ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ॥੩॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માના નામ-રંગમાં રંગાય જાય છે, તેની ખરાબ મતિવાળી બધી ગંદકી દૂર થઇ જાય છે ॥૩॥
ਰਾਮ ਤੁਮ ਆਪੇ ਆਪਿ ਆਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਠਾਕੁਰ ਤੁਮ ਜੇਵਡ ਅਵਰੁ ਨ ਦਾਤੇ ॥
હે રામ! હે ઠાકોર! તું સ્વયં જ તું પોતે જ તું આપ જ બધા જીવોનો માલિક છે, તારા જેટલો મોટો બીજો કોઈ દાતા નથી.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਨਾਮੁ ਲਏ ਤਾਂ ਜੀਵੈ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਹਰਿ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ॥੪॥੨॥੧੬॥੫੪॥
દાસ નાનક જ્યારે પરમાત્માનું નામ જપે છે તો આધ્યાત્મિક જીવન પ્રાપ્ત કરી લે છે. પરંતુ પરમાત્માનું નામ પરમાત્માની કૃપાથી જ જપી શકાય છે ॥૪॥૨॥૧૬॥૫૪॥
ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ગૌરી રાગ પૂર્વ મહેલ ૪॥
ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਜਗਜੀਵਨ ਦਾਤੇ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਰਾਚੇ ॥
જે જગતના જીવન! હે દાતાર! કૃપા કર, મારુ મન તારી યાદમાં મસ્ત રહે.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਬਚਨੁ ਦੀਓ ਅਤਿ ਨਿਰਮਲੁ ਜਪਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਮਨੁ ਮਾਚੇ ॥੧॥
તારી કૃપાથી સતગુરુએ મને ખુબ જ પવિત્ર ઉપદેશ દીધો છે, હવે મારુ મન હરિ નામ જપી જપીને ખુશ થઈ જાય છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਤਨੁ ਬੇਧਿ ਲੀਓ ਹਰਿ ਸਾਚੇ ॥
હે રામ! હે હંમેશા કાયમ રહેનાર હરિ! તે કૃપા કરીને મારા મનને મારા શરીરને પોતાના ચરણોમાં વીંધી લીધું છે.
ਜਿਹ ਕਾਲ ਕੈ ਮੁਖਿ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਗ੍ਰਸਿਆ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਹਰਿ ਹਮ ਬਾਚੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે આધ્યાત્મિક મૃત્યુના મુખમાં આખો સંસાર નિગળેલો છે તે આધ્યાત્મિક મૃત્યુથી હું સતગુરુની કૃપાથી બચી ગયો છું ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਨ ਕਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਾਹੀ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਤੇ ਸਾਕਤ ਮੂੜ ਨਰ ਕਾਚੇ ॥
જે મનુષ્યોને પરમાત્માના ચરણોની સાથે પ્રીતિ પ્રાપ્ત થયેલ નથી, તે માયાના આંગણામાં મૂર્ખ મનુષ્ય નબળા જીવનવાળો રહે છે.
ਤਿਨ ਕਉ ਜਨਮੁ ਮਰਣੁ ਅਤਿ ਭਾਰੀ ਵਿਚਿ ਵਿਸਟਾ ਮਰਿ ਮਰਿ ਪਾਚੇ ॥੨॥
તેના માટે જન્મ મરણનો દુઃખદાયક ચક્ર બનેલો રહે છે, તે વિકારોની ગંદકીમાં આધ્યાત્મિક મૃત્યુ લઇ લઇને દુઃખી થતા રહે છે ॥૨॥
ਤੁਮ ਦਇਆਲ ਸਰਣਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਕ ਮੋ ਕਉ ਦੀਜੈ ਦਾਨੁ ਹਰਿ ਹਮ ਜਾਚੇ ॥
હે દયાળુ પ્રભુ! હે શરણ આવેલની રક્ષા કરનાર પ્રભુ! હું તારા ઓટલેથી તારું નામ માંગુ છું, મને આ દાન બક્ષ.
ਹਰਿ ਕੇ ਦਾਸ ਦਾਸ ਹਮ ਕੀਜੈ ਮਨੁ ਨਿਰਤਿ ਕਰੇ ਕਰਿ ਨਾਚੇ ॥੩॥
મને પોતાના દાસનો દાસ બનાવી રાખ, જેથી મારુ મન તારા નામમાં જોડાઈને હંમેશા નૃત્ય કરતું રહે હંમેશા આધ્યાત્મિક આનંદમાં લીન રહે ॥૩॥
ਆਪੇ ਸਾਹ ਵਡੇ ਪ੍ਰਭ ਸੁਆਮੀ ਹਮ ਵਣਜਾਰੇ ਹਹਿ ਤਾ ਚੇ ॥
પ્રભુ પોતે જ નામ રસની પુંજી આપનાર બધા જીવોનો મોટો શાહ છે, માલિક છે. અમે બધા જીવ તે શાહના મોકલેલા વ્યાપારી છીએ.
ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਤਨੁ ਜੀਉ ਰਾਸਿ ਸਭ ਤੇਰੀ ਜਨ ਨਾਨਕ ਕੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਭ ਸਾਚੇ ॥੪॥੩॥੧੭॥੫੫॥
હે દાસ નાનકના હંમેશા સ્થિર શાહ તેમજ પ્રભુ! મારું મન, મારુ તન, મારી જીવાત્મા – આ બધું તારી બક્ષેલી રાશિ-પૂંજી છે મને પોતાના નામનું દાન પણ બક્ષ ॥૪॥૩॥૧૭॥૫૫॥
ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ગૌરી રાગ પૂર્વ મહેલ ૪॥
ਤੁਮ ਦਇਆਲ ਸਰਬ ਦੁਖ ਭੰਜਨ ਇਕ ਬਿਨਉ ਸੁਨਹੁ ਦੇ ਕਾਨੇ ॥
હે જીવોનાં બધા દુઃખ નાશ કરનાર સ્વામી! તું દયાનું ઘર છે. મારી એક પ્રાર્થના ધ્યાનથી સાંભળ.
ਜਿਸ ਤੇ ਤੁਮ ਹਰਿ ਜਾਨੇ ਸੁਆਮੀ ਸੋ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਿ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਾਨੇ ॥੧॥
મને તે સદગુરુ મેળાપ જે મારી જીવાત્માનો સહારો છે જેની કૃપાથી તારી સાથે ગાઢ સંધિ પડે છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਹਮ ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕਰਿ ਮਾਨੇ
હે ભાઈ! મેં સતગુરુને આધ્યાત્મિક જીવનમાં રામ પરબ્રહ્મની બરાબર માન્ય છે.
ਹਮ ਮੂੜ ਮੁਗਧ ਅਸੁਧ ਮਤਿ ਹੋਤੇ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਹਰਿ ਹਮ ਜਾਨੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું મૂર્ખ હતો, મહા મુર્ખ હતો, ગંદી બુદ્ધિવાળો હતો, ગુરુ સતગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી મેં પરમાત્માની સાથે ઓળખાણ નાખેલી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਤਨੇ ਰਸ ਅਨ ਰਸ ਹਮ ਦੇਖੇ ਸਭ ਤਿਤਨੇ ਫੀਕ ਫੀਕਾਨੇ ॥
જગતના જેટલા પણ અન્ય રસ છે, મેં જોઈ લીધા છે, તે બધા જ નીરસ છે, બેસ્વાદ છે.