Page 158
ਮਨਿ ਨਿਰਮਲਿ ਵਸੈ ਸਚੁ ਸੋਇ ॥
મનુષ્યના પવિત્ર થયેલ મનમાં તે હંમેશા સ્થિર પ્રભુ પ્રગટ થઇ જાય છે.
ਸਾਚਿ ਵਸਿਐ ਸਾਚੀ ਸਭ ਕਾਰ ॥
જો હંમેશા સ્થિર પ્રભુ મનમાં આવી વસે, તો હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્માની મહિમા તેની નિત્યની માંગ થઈ જાય છે.
ਊਤਮ ਕਰਣੀ ਸਬਦ ਬੀਚਾਰ ॥੩॥
તેની કરણી શ્રેષ્ઠ થઈ જાય છે. ગુરુના શબ્દનો વિચાર તેના મનમાં ટકી રહે છે ॥૩॥
ਗੁਰ ਤੇ ਸਾਚੀ ਸੇਵਾ ਹੋਇ ॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુની સેવા-ભક્તિ ગુરુથી જ મળે છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਪਛਾਣੈ ਕੋਇ ॥
ગુરુની સનમુખ રહેવાથી જ કોઈ મનુષ્ય પ્રભુની સાથે ગાઢ સંધિ નાખી શકે છે.
ਜੀਵੈ ਦਾਤਾ ਦੇਵਣਹਾਰੁ ॥
તેને નિશ્ચય થઈ જાય છે કે બધું દાન દેવા સમર્થ દાતાર પ્રભુ હંમેશા તેના માથા પર જીવતો જાગતો કાયમ છે
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਨਾਮੇ ਲਗੈ ਪਿਆਰੁ ॥੪॥੧॥੨੧॥
હે નાનક! જે મનુષ્યનો પ્રેમ હરિના નામમાં બની જાય છે. ॥૪॥૧॥૨૧॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૩॥
ਗੁਰ ਤੇ ਗਿਆਨੁ ਪਾਏ ਜਨੁ ਕੋਇ ॥
કોઈ ભાગ્યશાળી મનુષ્ય ગુરુ દ્વારા પરમાત્માથી ગાઢ સંધિ મેળવે છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਬੂਝੈ ਸੀਝੈ ਸੋਇ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુથી આ રાજ સમજી લે છે તે જીવનની રમતમાં સફળ થઈ જાય છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਸਹਜੁ ਸਾਚੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥
તે મનુષ્ય ગુરૂથી સ્થિરતાવાળી આધ્યાત્મિક સ્થિરતા પ્રાપ્ત કરી લે છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਏ ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰੁ ॥੧॥
હંમેશા સ્થિરના ગુણોનો વિચાર પ્રાપ્ત કરી લે છે તે મનુષ્ય ગુરુની સહાયતાથી વિકારોથી મુક્તિ મેળવવાનો દરવાજો શોધી લે છે ॥૧॥
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਮਿਲੈ ਗੁਰੁ ਆਇ ॥
જે મનુષ્યને સંપૂર્ણ કિસ્મતથી ગુરુ આવીને મળી જાય છે
ਸਾਚੈ ਸਹਜਿ ਸਾਚਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે હંમેશા સ્થિર પ્રભુમાં લીન થઈ જાય છે તે હંમેશા સ્થિર રહેનારી આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકી રહે છે ॥૧॥ વિરામ॥
ਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਅਗਨਿ ਬੁਝਾਏ ॥
જો ગુરુ મળી જાય તો મનુષ્ય પોતાની અંદરથી તૃષ્ણાની આગ બુઝાવી લે છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਸਾਂਤਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਏ ॥
ગુરુ દ્વારા જ મનુષ્યના મનમાં શાંતિ આવી વસે છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਪਵਿਤ ਪਾਵਨ ਸੁਚਿ ਹੋਇ ॥
ગુરુ દ્વારા જ આધ્યાત્મિક પવિત્રતા તેમજ આદ્યાત્મિક સ્વચ્છતા મળે છે.
ਗੁਰ ਤੇ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵਾ ਹੋਇ ॥੨॥
ગુરુ દ્વારા જ ગુરુના શબ્દમાં જોડાઈને પરમાત્માથી મેળાપ થાય છે. ॥૨॥
ਬਾਝੁ ਗੁਰੂ ਸਭ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਈ ॥
ગુરુ વગર આખો સંસાર ભટકેલો કુમાર્ગ પર પડી રહે છે અને પ્રભુના નામથી વંચિત રહે છે.
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਬਹੁਤਾ ਦੁਖੁ ਪਾਈ ॥
પ્રભુના નામ વગર સંસાર ખુબ જ દુ:ખ મેળવે છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਵੈ ਸੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુની શરણ પડે છે, તે પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરે છે.
ਦਰਸਨਿ ਸਚੈ ਸਚੀ ਪਤਿ ਹੋਈ ॥੩॥
પરમાત્માના દર્શનમાં લિન થવાથી હંમેશા સ્થિર પ્રભુમાં ટકવાથી તેને હંમેશા સ્થિર રહેનાર માન સન્માન પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ॥૩॥
ਕਿਸ ਨੋ ਕਹੀਐ ਦਾਤਾ ਇਕੁ ਸੋਈ ॥
પરંતુ, હે ભાઈ! પ્રભુ નામના આ દાન માટે પ્રભુ વગર બીજા કોની પાસે વિનંતી કરી શકાય?
ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵਾ ਹੋਈ ॥
ફક્ત પરમાત્મા જ આ દાન દેવા સમર્થ છે.
ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਾਚੇ ਗੁਣ ਗਾਵਾ ॥
જે મનુષ્ય પર તે કૃપા કરે છે ગુરુના શબ્દ દ્વારા તેનો પ્રભુની સાથે મેળાપ થઇ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਸਾਚੇ ਸਾਚਿ ਸਮਾਵਾ ॥੪॥੨॥੨੨॥
નક ની પણ આ જ પ્રાર્થના છે કે પ્રીતમ ગુરુને મળીને હું પણ હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્માના ગુણ ગાતો રહું અને હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્મામાં લીન રહું ॥૪॥૨॥૨૨॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૩॥
ਸੁ ਥਾਉ ਸਚੁ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥
તે સત્સંગ સ્થાન સાચું સ્થાન છે. ત્યાં બેસવાથી મનુષ્યનું મન પવિત્ર થઈ જાય છે.
ਸਚਿ ਨਿਵਾਸੁ ਕਰੇ ਸਚੁ ਸੋਇ ॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુમાં મનુષ્યનું મન નિવાસ કરે છે સત્સંગની કૃપાથી મનુષ્ય હંમેશા સ્થિર પ્રભુનું રૂપ થઇ જાય છે.
ਸਚੀ ਬਾਣੀ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਜਾਪੈ ॥
સત્સંગમાં રહીને હંમેશા સ્થિર પ્રભુની મહિમાની વાણીની કૃપાથી મનુષ્ય ચારેય યુગોમાં પ્રસિદ્ધ થઈ જાય છે.
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਸਾਚਾ ਆਪੇ ਆਪੈ ॥੧॥
તેને વિશ્વાસ થઈ જાય છે કે આ આખો આકાર હંમેશા સ્થિર પ્રભુ પોતે જ પોતાની જાતથી બનાવનાર છે ॥૧॥
ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ ਸਤਸੰਗਿ ਮਿਲਾਏ ॥
જે મનુષ્ય પર પરમાત્માની કૃપા હોય તેને તે સત્સંગમાં મિલાવે છે,
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਬੈਸਿ ਸੁ ਥਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે જગ્યા પર તે મનુષ્ય બેસીને પરમાત્માના ગુણ ગાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਲਉ ਇਹ ਜਿਹਵਾ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ॥
સળગી જાય આ જીભ જો આ બીજા-બીજા સ્વાદોમાં જ રહે છે.
ਹਰਿ ਰਸੁ ਨ ਚਾਖੈ ਫੀਕਾ ਆਲਾਇ ॥
જો આ પ્રભુના નામનો સ્વાદ તો ચાખતી નથી ઊલટું નિંદા વગેરેના નીરસ બોલ જ બોલે છે.
ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਤਨੁ ਮਨੁ ਫੀਕਾ ਹੋਇ ॥
પરમાત્માના નામનો સ્વાદ સમજ્યા વગર મનુષ્યનું મન નીરસ પ્રેમથી વિહીન થઇ જાય છે.
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਦੁਖੀਆ ਚਲਿਆ ਰੋਇ ॥੨॥
શરીર પણ નીરસ થઇ જાય છે. નામથી વિહીન મનુષ્ય દુઃખી જીવન વ્યતીત કરે છે, દુઃખી થઈને જ અંતમાં અહીંથી ચાલ્યો જાય છે ॥૨॥
ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚਾਖਿਆ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
જે મનુષ્યની જીભે હરિ નામનો સ્વાદ ચાખ્યો છે,
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਸਚਿ ਸਮਾਇ ॥
તે આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં પ્રભુ પ્રેમમાં મગ્ન રહે છે.
ਸਾਚੇ ਰਾਤੀ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰ ॥
ગુરુની કૃપાથી તે હંમેશા સ્થિર પ્રભુની માહિમમાં રંગાયેલી રહે છે. ગુરુના શબ્દ જ તેનો વિચાર બનેલો રહે છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਵੈ ਨਿਰਮਲ ਧਾਰ ॥੩॥
તે મનુષ્ય આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ રસ પીવે છે. નામ જળની પવિત્ર ધાર પીવે છે ॥૩॥
ਨਾਮਿ ਸਮਾਵੈ ਜੋ ਭਾਡਾ ਹੋਇ ॥
ગુરુની કૃપાથી જે હૃદય શુદ્ધ થઇ જાય છે. તે પ્રભુના નામમાં જ લીન રહે છે.
ਊਂਧੈ ਭਾਂਡੈ ਟਿਕੈ ਨ ਕੋਇ ॥
પરમાત્માની તરફથી પલટેલા હૃદયમાં કોઈ ગુણ નથી ટકતો.
ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਮਨਿ ਨਾਮਿ ਨਿਵਾਸੁ ॥
ગુરુના શબ્દની કૃપાથી મનુષ્યના મનમાં પરમાત્માના નામનો નિવાસ થઇ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਭਾਂਡਾ ਜਿਸੁ ਸਬਦ ਪਿਆਸ ॥੪॥੩॥੨੩॥
હે નાનક! તે મનુષ્યનું હૃદય વાસ્તવિક હૃદય છે જેને પરમાત્માની મહિમાની વાણીની ચાહત લાગેલી રહે છે ॥૪॥૩॥૨૩॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૩॥
ਇਕਿ ਗਾਵਤ ਰਹੇ ਮਨਿ ਸਾਦੁ ਨ ਪਾਇ ॥
કોઈ મનુષ્ય એવા છે જે ભક્તિના ગીત ગાતા તો રહે છે પરંતુ તેના મનમાં કોઈ આનંદ પેદા થતો નથી
ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਗਾਵਹਿ ਬਿਰਥਾ ਜਾਇ ॥
કારણ કે તે પોતે ભક્ત હોવાના અહંકારમાં ભક્તિના ગીત ગાય છે તેનો આ ઉદ્યમ વ્યર્થ ચાલ્યો જાય છે.
ਗਾਵਣਿ ਗਾਵਹਿ ਜਿਨ ਨਾਮ ਪਿਆਰੁ ॥
મહિમાના ગીત વાસ્તવિકતામાં તે મનુષ્ય ગાય છે, જેને પરમાત્માના નામથી પ્રેમ છે,
ਸਾਚੀ ਬਾਣੀ ਸਬਦ ਬੀਚਾਰੁ ॥੧॥
જે હંમેશા પ્રભુની મહિમાની વાણીનો, શબ્દનો વિચાર પોતાના હૃદયમાં ટકાવે છે ॥૧॥
ਗਾਵਤ ਰਹੈ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਵੈ ॥
જો ગુરુને યોગ્ય લાગે, જો ગુરુ કૃપા કરે તો તેની કૃપાથી તેની શરણ આવેલ મનુષ્ય પરમાત્માના ગુણ ગાતો રહે છે.
ਮਨੁ ਤਨੁ ਰਾਤਾ ਨਾਮਿ ਸੁਹਾਵੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેનું મન તેનું તન પ્રભુના નામમાં રંગાય જાય છે અને તેનું જીવન સુંદર બની જાય છે ॥૧॥વિરામ
ਇਕਿ ਗਾਵਹਿ ਇਕਿ ਭਗਤਿ ਕਰੇਹਿ ॥
કોઈ મનુષ્ય એવા છે જે ભક્તિના ગીત ગાય છે અને રાસ કરે છે,
ਨਾਮੁ ਨ ਪਾਵਹਿ ਬਿਨੁ ਅਸਨੇਹ ॥
પરંતુ પ્રભુના ચરણોમાં પ્રેમ વગર તેને પરમાત્માનું નામ પ્રાપ્ત થતું નથી.
ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਗੁਰ ਸਬਦ ਪਿਆਰਿ ॥
તેની જ ભક્તિ સ્વીકાર થાય છે, જે ગુરુના પ્રેમમાં જોડાયેલ રહે છે,
ਅਪਨਾ ਪਿਰੁ ਰਾਖਿਆ ਸਦਾ ਉਰਿ ਧਾਰਿ ॥੨॥
જેને પોતાના પ્રભુ પતિને હંમેશા પોતાના હૃદયમાં ટકાવીને રાખે છે ॥૨