Page 1361
ਪ੍ਰੀਤਮ ਭਗਵਾਨ ਅਚੁਤ ॥ ਨਾਨਕ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਤਾਰਣਹ ॥੧੪॥
ગુરુ નાનક ફરમાન કરે છે કે - જીવથી પ્યારા ભગવાન હંમેશા અચળ છે, તે જ તમને સંસાર સાગરમાંથી પાર કરાવશે. || ૧૪ ||
ਮਰਣੰ ਬਿਸਰਣੰ ਗੋਬਿੰਦਹ ॥
પરમાત્માને ભૂલી જવું એ મરવા સમાન છે.
ਜੀਵਣੰ ਹਰਿ ਨਾਮ ਧੵਾਵਣਹ ॥
હરિનામના ધ્યાનથી જ જીવન છે.
ਲਭਣੰ ਸਾਧ ਸੰਗੇਣ ॥ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਣਹ ॥੧੫॥
હરિનામ સાધુઓના સંગમાં હે નાનક!, તે ફક્ત અગાઉ લખેલા ભાગ્ય દ્વારા જ પ્રાપ્ત થાય છે. || ૧૫ ||
ਦਸਨ ਬਿਹੂਨ ਭੁਯੰਗੰ ਮੰਤ੍ਰੰ ਗਾਰੁੜੀ ਨਿਵਾਰੰ ॥
જેમ કે ગારુડી મંત્ર સાપનું ઝેર અને ફેણ રહિત કરવાવાળા છે.
ਬੵਾਧਿ ਉਪਾੜਣ ਸੰਤੰ ॥
તેવી જ રીતે, સંતો એવા છે જે તમામ દુ:ખો અને રોગોને દૂર કરે છે.
ਨਾਨਕ ਲਬਧ ਕਰਮਣਹ ॥੧੬॥
હે નાનક! સંતોનો સંગ ભાગ્યથી જ મળે છે. || ૧૬ ||
ਜਥ ਕਥ ਰਮਣੰ ਸਰਣੰ ਸਰਬਤ੍ਰ ਜੀਅਣਹ ॥
જ્યાં પણ પરમાત્મા બિરાજમાન છે ત્યાં તે તમામ જીવોને આશ્રય આપી રહ્યા છે.
ਤਥ ਲਗਣੰ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਨਕ ॥
ત્યારે પ્રભુથી પ્રેમ થઇ જાય છે
ਪਰਸਾਦੰ ਗੁਰ ਦਰਸਨਹ ॥੧੭॥
ગુરુ નાનક કહે છે - જ્યારે ગુરુના દર્શન અને કૃપા હોય છે. || ૧૭ ||
ਚਰਣਾਰਬਿੰਦ ਮਨ ਬਿਧੵੰ॥
મન ભગવાનના ચરણોમાં સ્થિર છે અને
ਸਿਧੵੰ ਸਰਬ ਕੁਸਲਣਹ ॥
તમામ સુખાકારી પ્રાપ્ત થઈ છે.
ਗਾਥਾ ਗਾਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਭਬੵੰ ਪਰਾ ਪੂਰਬਣਹ ॥੧੮॥
ગુરુ નાનક કહે છે - ભક્તો પ્રાચીન સમયથી તેમની ગાથા ગાતા આવ્યા છે. || ૧૮ ||
ਸੁਭ ਬਚਨ ਰਮਣੰ ਗਵਣੰ ਸਾਧ ਸੰਗੇਣ ਉਧਰਣਹ ॥
સારા શબ્દો, ઈશ્વરની ઉપાસના, સાધુઓના સંગાથે ઈશ્વરની સ્તુતિ માણસનો ઉદ્ધાર કરે છે
ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰੰ ਨਾਨਕ ਪੁਨਰਪਿ ਜਨਮ ਨ ਲਭੵਤੇ ॥੧੯॥
હે નાનક! આ રીતે સંસાર-સાગરમાં ફરી જન્મ થતો નથી. || ૧૬ ||
ਬੇਦ ਪੁਰਾਣ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬੀਚਾਰੰ ॥
ચાર વેદ, અઢાર પુરાણ અને શાસ્ત્રોનો અભિપ્રાય છે કે
ਏਕੰਕਾਰ ਨਾਮ ਉਰ ਧਾਰੰ ॥
ૐકારનું નામ હૃદયમાં રાખો.
ਕੁਲਹ ਸਮੂਹ ਸਗਲ ਉਧਾਰੰ ॥ ਬਡਭਾਗੀ ਨਾਨਕ ਕੋ ਤਾਰੰ ॥੨੦॥
આનાથી સમગ્ર વંશનો ઉદ્ધાર થઈ જાય છે હે નાનક! ભાગ્યશાળી જ પાર ઉતરી જાય છે || ૨૦ ||
ਸਿਮਰਣੰ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮੰ ਉਧਰਣੰ ਕੁਲ ਸਮੂਹਣਹ ॥
ઈશ્વરના નામનો જાપ કરવાથી સમગ્ર પરિવારનો ઉદ્ધાર થાય છે.
ਲਬਧਿਅੰ ਸਾਧ ਸੰਗੇਣ ਨਾਨਕ ਵਡਭਾਗੀ ਭੇਟੰਤਿ ਦਰਸਨਹ ॥੨੧॥
ગુરુ નાનક કહે છે - સૌભાગ્યથી જ ઋષિનો સંગ મળે છે, એવા ભાગ્યશાળીઓને જ હરિના દર્શન થાય છે. || ૨૧ ||
ਸਰਬ ਦੋਖ ਪਰੰਤਿਆਗੀ ਸਰਬ ਧਰਮ ਦ੍ਰਿੜੰਤਣਃ ॥
જેઓ બધા પાપો અને દુર્ગુણોનો ત્યાગ કરે છે તેઓ બધા ધર્મોનું પાલન કરે છે.
ਲਬਧੇਣਿ ਸਾਧ ਸੰਗੇਣਿ ਨਾਨਕ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖੵਣਃ ॥੨੨॥
હે નાનક! જેના ભાગ્યમાં લખેલું હોય છે, તેઓને સાધુના સંગાથે ઈશ્વર મળે છે. || ૨૨ ||
ਹੋਯੋ ਹੈ ਹੋਵੰਤੋ ਹਰਣ ਭਰਣ ਸੰਪੂਰਣਃ ॥
વિશ્વનો નાશ કરનાર અને પાલનપોષણ કરનાર ૐકાર સમગ્ર સૃષ્ટિમાં વ્યાપક છે, તે સૃષ્ટિની રચના પહેલા પણ ત્યાં હતો અને હંમેશા રહેશે.
ਸਾਧੂ ਸਤਮ ਜਾਣੋ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਾਰਣੰ ॥੨੩॥
ગુરુ નાનક ફરમાન કરે છે કે - એ સત્ય સ્વીકારો કે તેમના માટે પ્રેમ ફક્ત સાધુઓને કારણે છે. || ૨૩ ||
ਸੁਖੇਣ ਬੈਣ ਰਤਨੰ ਰਚਨੰ ਕਸੁੰਭ ਰੰਗਣਃ ॥
જે વ્યક્તિ સાંસારિક સુખ, મધુર વાતો અને માયાના રંગોમાં મગ્ન રહે છે.
ਰੋਗ ਸੋਗ ਬਿਓਗੰ ਨਾਨਕ ਸੁਖੁ ਨ ਸੁਪਨਹ ॥੨੪॥
હે નાનક! તે રોગગ્રસ્ત, દુ:ખ અને વિચ્છેદમાં પડેલો છે અને તેને સપનામાં પણ સુખ મળતું નથી. || ૨૪ ||
ਫੁਨਹੇ ਮਹਲਾ ੫
ફુનહે મહલા ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਹਾਥਿ ਕਲੰਮ ਅਗੰਮ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖਾਵਤੀ ॥
હે સર્જક! તમારા હાથમાં એક પેન છે, જેના વડે તમે દરેકના કપાળ પર ભાગ્ય લખી રહ્યા છો.
ਉਰਝਿ ਰਹਿਓ ਸਭ ਸੰਗਿ ਅਨੂਪ ਰੂਪਾਵਤੀ ॥
તમે અનન્ય અને સુંદર છો, દરેક સાથે ભળી જાઓ છો.
ਉਸਤਤਿ ਕਹਨੁ ਨ ਜਾਇ ਮੁਖਹੁ ਤੁਹਾਰੀਆ ॥
હું મારા મુખથી તમારી પ્રશંસા કરવા માટે સક્ષમ નથી.
ਮੋਹੀ ਦੇਖਿ ਦਰਸੁ ਨਾਨਕ ਬਲਿਹਾਰੀਆ ॥੧॥
ગુરુ નાનકે કહ્યું છે - હે સચ્ચિદાનંદ ! હું તમને જોઈને મોહિત થઈ ગયો છું અને હું હંમેશા તમારા પર કુરબાન છું || ૧ ||
ਸੰਤ ਸਭਾ ਮਹਿ ਬੈਸਿ ਕਿ ਕੀਰਤਿ ਮੈ ਕਹਾਂ ॥
સંતોની સભામાં બેસીને હું નિરંકારનો મહિમા ગાઉં છું.
ਅਰਪੀ ਸਭੁ ਸੀਗਾਰੁ ਏਹੁ ਜੀਉ ਸਭੁ ਦਿਵਾ ॥
મેં મારો તમામ શ્રીંગાર તેમને સમર્પિત કર્યો છે અને આ જીવન અને બધું તેમને સમર્પિત કર્યું છે.
ਆਸ ਪਿਆਸੀ ਸੇਜ ਸੁ ਕੰਤਿ ਵਿਛਾਈਐ ॥
એ પતિ-પ્રભુની આશામાં પથારી પાથરી છે.
ਹਰਿਹਾਂ ਮਸਤਕਿ ਹੋਵੈ ਭਾਗੁ ਤ ਸਾਜਨੁ ਪਾਈਐ ॥੨॥
હરિહા, કપાળ પર ભાગ્ય હોય તો સજ્જનની પ્રાપ્તિ થાય છે || ૨ ||
ਸਖੀ ਕਾਜਲ ਹਾਰ ਤੰਬੋਲ ਸਭੈ ਕਿਛੁ ਸਾਜਿਆ ॥
હે સખી ! આંખોમાં કાજળ, ગળામાં હાર, હોઠ પર લાલી વગેરે બધું જ કર્યું છે.
ਸੋਲਹ ਕੀਏ ਸੀਗਾਰ ਕਿ ਅੰਜਨੁ ਪਾਜਿਆ ॥
આંજણ લગાવીને મેં સોળ શણગાર કર્યા છે.
ਜੇ ਘਰਿ ਆਵੈ ਕੰਤੁ ਤ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਪਾਈਐ ॥
ઘરમાં પતિ અને પ્રભુ આવે તો બધું જ સફળ થાય છે.
ਹਰਿਹਾਂ ਕੰਤੈ ਬਾਝੁ ਸੀਗਾਰੁ ਸਭੁ ਬਿਰਥਾ ਜਾਈਐ ॥੩॥
હરિહા, પતિ - પ્રભુ વિના બધો શ્રૃંગાર વ્યર્થ જાય છે. || ૩ ||
ਜਿਸੁ ਘਰਿ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ ਸਾ ਵਡਭਾਗਣੇ ॥
જેના હૃદય-ઘરમાં પ્રભુ વાસ કરે છે, તે ભાગ્યશાળી છે.
ਤਿਸੁ ਬਣਿਆ ਹਭੁ ਸੀਗਾਰੁ ਸਾਈ ਸੋਹਾਗਣੇ ॥
તેના દ્વારા કરવામાં આવેલો શ્રૃંગાર સફળ બને છે, તે સુહાગણ છે.
ਹਉ ਸੁਤੀ ਹੋਇ ਅਚਿੰਤ ਮਨਿ ਆਸ ਪੁਰਾਈਆ ॥
હું નિરાંતે સૂઈ રહી છું, મારા હૃદયની આશા પૂર્ણ થઈ છે.
ਹਰਿਹਾਂ ਜਾ ਘਰਿ ਆਇਆ ਕੰਤੁ ਤ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਪਾਈਆ ॥੪॥
હરિહા, જ્યારે પતિ પ્રભુ ઘરમાં આવ્યા, ત્યારે બધું પ્રાપ્ત થયું. || ૪ ||