Page 1353
ਅਸਥਿਰੁ ਜੋ ਮਾਨਿਓ ਦੇਹ ਸੋਤਉ ਤੇਰਉ ਹੋਇ ਹੈ ਖੇਹ ॥
જે શરીરને તમે સ્થિર કરવા માટે લીધું છે તે ધૂળ બની જવાનું છે.
ਕਿਉ ਨ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ਲੇਹਿ ਮੂਰਖ ਨਿਲਾਜ ਰੇ ॥੧॥
હે બેશરમ મૂર્ખ! તમે ભગવાનનું નામ કેમ નથી જપતા? || ૧ ||
ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਹੀਏ ਆਨਿ ਛਾਡਿ ਦੇ ਤੈ ਮਨ ਕੋ ਮਾਨੁ ॥
તું રામની ભક્તિને તારા હૃદયમાં વસાવી દે અને મનનો અભિમાન છોડી દે !
ਨਾਨਕ ਜਨ ਇਹ ਬਖਾਨਿ ਜਗ ਮਹਿ ਬਿਰਾਜੁ ਰੇ ॥੨॥੪॥
નાનક એ જ કહે છે કે ભક્તિ કરીને સંસારમાં સારું જીવન જીવો. || ૨ || ૪ ||
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ફક્ત એક છે, તેનું નામ સત્ય છે, તે જગતના સર્જનહાર છે, તે સર્વશક્તિમાન છે, તે ભયમુક્ત છે, તે વૈમનસ્યથી પરે છે, તે કાલાતીત બ્રહ્મા મૂર્તિ શાશ્વત છે, તે જન્મ અને મૃત્યુના ચક્રમાંથી મુક્ત છે, તે સ્વયં પ્રગટ થયો છે, તે ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે.
ਸਲੋਕ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
શ્લોક સહસ્ક્રીતિ મહેલ ૧ ||
ਪੜਿੑ ਪੁਸ੍ਤਕ ਸੰਧਿਆ ਬਾਦੰ ॥
પંડિતો ધાર્મિક ગ્રંથોનો પાઠ કરે છે, સાંજે પૂજા કરે છે અને આરતી કરે છે.
ਸਿਲ ਪੂਜਸਿ ਬਗੁਲ ਸਮਾਧੰ ॥
પથ્થરની મૂર્તિને ભગવાન માનીને, તેઓ બગલાઓની જેમ પૂજા કરે છે.
ਮੁਖਿ ਝੂਠੁ ਬਿਭੂਖਨ ਸਾਰੰ ॥
તેઓ મોઢે જૂઠું બોલે છે અને લોખંડને સોનાના ઘરેણાં પણ કહે છે.
ਤ੍ਰੈਪਾਲ ਤਿਹਾਲ ਬਿਚਾਰੰ ॥
તેઓ દરરોજ ત્રણ સમયે ત્રણ વાર ગાયત્રી મંત્રનો જાપ કરે છે.
ਗਲਿ ਮਾਲਾ ਤਿਲਕ ਲਿਲਾਟੰ ॥
તેઓ તેમના ગળામાં માળા અને કપાળ પર તિલક કરે છે.
ਦੁਇ ਧੋਤੀ ਬਸਤ੍ਰ ਕਪਾਟੰ ॥
તેઓ ડબલ ધોતી અને કપડાં પહેરે છે.
ਜੋ ਜਾਨਸਿ ਬ੍ਰਹਮੰ ਕਰਮੰ ॥
પરંતુ જે વ્યક્તિ ભગવાનની ભક્તિને શ્રેષ્ઠ કાર્ય માને છે,
ਸਭ ਫੋਕਟ ਨਿਸਚੈ ਕਰਮੰ ॥
ખાતરીપૂર્વક જાણો કે અન્ય તમામ ક્રિયાઓ તેમના માટે નકામી છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਿਸਚੌ ਧਿ੍ਾਵੈ ॥
ગુરુ નાનકે ફરમાવ્યું છે કે નિશ્ચય સાથે ભગવાનનું ધ્યાન કરવું યોગ્ય છે.
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਟ ਨ ਪਾਵੈ ॥੧॥
પણ આ માર્ગ સાચા ગુરુ વિના પ્રાપ્ય નથી || ૧ ||
ਨਿਹਫਲੰ ਤਸੵ ਜਨਮਸੵ ਜਾਵਦ ਬ੍ਰਹਮ ਨ ਬਿੰਦਤੇ ॥
જ્યાં સુધી માણસ પરમ બ્રહ્મમાં વિશ્વાસ ન કરે, તેની પૂજા ન કરે ત્યાં સુધી તેનો જન્મ નિરર્થક છે.
ਸਾਗਰੰ ਸੰਸਾਰਸੵ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਤਰਹਿ ਕੇ ॥
ગુરુની કૃપાથી જ આ સંસાર સાગર પાર થાય છે.
ਕਰਣ ਕਾਰਣ ਸਮਰਥੁ ਹੈ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬੀਚਾਰਿ ॥
નાનકનો આ જ વિચાર છે કે તેઓ બધું કરવા અને કરાવવા માટે સંપૂર્ણ સક્ષમ છે.
ਕਾਰਣੁ ਕਰਤੇ ਵਸਿ ਹੈ ਜਿਨਿ ਕਲ ਰਖੀ ਧਾਰਿ ॥੨॥
આખું વિશ્વ નિર્માતાના નિયંત્રણમાં છે, જે સર્વ શક્તિઓમાં સંપૂર્ણ છે. || ૨ ||
ਜੋਗ ਸਬਦੰ ਗਿਆਨ ਸਬਦੰ ਬੇਦ ਸਬਦੰ ਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣਹ ॥
યોગીઓનો ધર્મ જ્ઞાન મેળવવાનો છે, બ્રાહ્મણોનો ધર્મ વેદોનો અભ્યાસ કરવાનો છે.
ਖਤ੍ਰੀ ਸਬਦੰ ਸੂਰ ਸਬਦੰ ਸੂਦ੍ਰ ਸਬਦੰ ਪਰਾ ਕ੍ਰਿਤਹ ॥
ક્ષત્રિયોનો ધર્મ બહાદુરીના કાર્યો કરવાનો છે અને શુદ્રોનો ધર્મ લોકોની સેવા બની ગયો છે.
ਸਰਬ ਸਬਦੰ ਤ ਏਕ ਸਬਦੰ ਜੇ ਕੋ ਜਾਨਸਿ ਭੇਉ ॥
પરંતુ શ્રેષ્ઠ ધર્મ એ છે કે માત્ર ભગવાનની ભક્તિ કરવી.
ਨਾਨਕ ਤਾ ਕੋ ਦਾਸੁ ਹੈ ਸੋਈ ਨਿਰੰਜਨ ਦੇਉ ॥੩॥
જે માણસ આ રહસ્ય જાણે છે, ગુરુ નાનક કહે છે કે અમે તેમની દાસતાને સ્વીકારીએ છીએ અને હકીકતમાં તે ભગવાનનું સ્વરૂપ છે. || ૩ ||
ਏਕ ਕ੍ਰਿਸ੍ਨੰ ਤ ਸਰਬ ਦੇਵਾ ਦੇਵ ਦੇਵਾ ਤ ਆਤਮਹ ॥
બ્રહ્માંડના જન્મદાતા, પાલનહાર, સંહારક, એક પરમેશ્વર જ બધા દેવતાઓનો દેવ અને દેવોનો આત્મા છે.
ਆਤਮੰ ਸ੍ਰੀ ਬਾਸ੍ਵਦੇਵਸ੍ ਜੇ ਕੋਈ ਜਾਨਸਿ ਭੇਵ ॥
જો કોઈને આ રહસ્ય ખબર હોય.
ਨਾਨਕ ਤਾ ਕੋ ਦਾਸੁ ਹੈ ਸੋਈ ਨਿਰੰਜਨ ਦੇਵ ॥੪॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે આપણે તેના ગુલામ છીએ (બનવા માટે તૈયાર છીએ), તે ભગવાનનું સ્વરૂપ છે. || ૪ ||
ਸਲੋਕ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤੀ ਮਹਲਾ ੫
સલોક સહસ્ક્રીતિ મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે બધી જગ્યાએ વ્યાપ્ત છે ભય રહિત છે વેર હિત છે જેનું સ્વરૂપ કાળથી પરે છે, જે યોનિઓમાં નથી ભટકતો જેનો પ્રકાશ તેની મેળાએ છે અને જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਕਤੰਚ ਮਾਤਾ ਕਤੰਚ ਪਿਤਾ ਕਤੰਚ ਬਨਿਤਾ ਬਿਨੋਦ ਸੁਤਹ ॥
માતા-પિતા કોણ કોના છે, પુત્ર તેમજ પત્નીથી મોહ - પ્રેમ ક્યાં સાથ આપે છે?
ਕਤੰਚ ਭ੍ਰਾਤ ਮੀਤ ਹਿਤ ਬੰਧਵ ਕਤੰਚ ਮੋਹ ਕੁਟੰਬੵਤੇ ॥
ભાઈ, મિત્ર, શુભચિંતક, સંબંધી તેમજ પરિવારનો મોહ ક્યાં સાથ નિભાવે છે
ਕਤੰਚ ਚਪਲ ਮੋਹਨੀ ਰੂਪੰ ਪੇਖੰਤੇ ਤਿਆਗੰ ਕਰੋਤਿ ॥
ચંચળ માયા આકર્ષિત કરે છે, આ પણ જોતા-જોતા સાથ છોડી દે છે.
ਰਹੰਤ ਸੰਗ ਭਗਵਾਨ ਸਿਮਰਣ ਨਾਨਕ ਲਬਧੵੰ ਅਚੁਤ ਤਨਹ ॥੧॥
ગુરુ નાનકે ફરમાવ્યું છે કે ભગવાનનું સ્મરણ જ તેમની પાસે રહે છે, જે ફક્ત મહાત્મા અને ભક્તો પાસેથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. || ૧ ||