Page 1207
ਚਿਤਵਨਿ ਚਿਤਵਉ ਪ੍ਰਿਅ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬੈਰਾਗੀ ਕਦਿ ਪਾਵਉ ਹਰਿ ਦਰਸਾਈ ॥
પ્રીતમના પ્રેમમાં વૈરાગ્યવાન મન આ જ ચિંતા કરે છે કે ક્યારે હરિના દર્શન પ્રાપ્ત થશે
ਜਤਨ ਕਰਉ ਇਹੁ ਮਨੁ ਨਹੀ ਧੀਰੈ ਕੋਊ ਹੈ ਰੇ ਸੰਤੁ ਮਿਲਾਈ ॥੧॥
અનેક પ્રયત્નો કરવા છતાં આ મનને ધૈર્ય થતું નથી કોઈ સંત જ પ્રભુથી મેળાપ કરાવી દે ॥૧॥
ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮ ਪੁੰਨ ਸਭਿ ਹੋਮਉ ਤਿਸੁ ਅਰਪਉ ਸਭਿ ਸੁਖ ਜਾਂਈ ॥
હું જપ, તપ સંયમ તથા પુણ્ય વગેરેનું બલિદાન આપીને તેને પણ સુખ અર્પણ કરી દઈશ
ਏਕ ਨਿਮਖ ਪ੍ਰਿਅ ਦਰਸੁ ਦਿਖਾਵੈ ਤਿਸੁ ਸੰਤਨ ਕੈ ਬਲਿ ਜਾਂਈ ॥੨॥
જો એક ક્ષણ માટે પ્રિયતમ પ્રભુના દર્શન કરાવી દે તો તે સંત પુરુષ પર બલિહાર જાઉં છું ॥૨॥
ਕਰਉ ਨਿਹੋਰਾ ਬਹੁਤੁ ਬੇਨਤੀ ਸੇਵਉ ਦਿਨੁ ਰੈਨਾਈ ॥
હું માનતા તેમજ વિનંતી કરું છું અને દિવસ-રાત સેવામાં લીન રહું છું
ਮਾਨੁ ਅਭਿਮਾਨੁ ਹਉ ਸਗਲ ਤਿਆਗਉ ਜੋ ਪ੍ਰਿਅ ਬਾਤ ਸੁਨਾਈ ॥੩॥
જે પ્રિયતમની વાત સાંભળે છે તેના માટે માન-અભિમાન ત્યાગી દઈશ ॥૩॥
ਦੇਖਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਭਈ ਹਉ ਬਿਸਮਨਿ ਗੁਰਿ ਸਤਿਗੁਰਿ ਪੁਰਖਿ ਮਿਲਾਈ ॥
ગુરુ-સદ્દગુરુએ જ્યારે મેળાપ કરાવ્યો તો તેનું ચરિત્ર જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ
ਪ੍ਰਭ ਰੰਗ ਦਇਆਲ ਮੋਹਿ ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿ ਪਾਇਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਤਪਤਿ ਬੁਝਾਈ ॥੪॥੧॥੧੫॥
હે નાનક! દયાળુ પ્રભુને હૃદય-ઘરમાં મેળવીને બધી જલન ઓલવાઈ ગઈ છે ॥૪॥૧॥૧૫॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਰੇ ਮੂੜ੍ਹ੍ਹੇ ਤੂ ਕਿਉ ਸਿਮਰਤ ਅਬ ਨਾਹੀ ॥
હે મૂર્ખ! હવે તું પરમાત્માનું સ્મરણ શા માટે કરતો નથી
ਨਰਕ ਘੋਰ ਮਹਿ ਉਰਧ ਤਪੁ ਕਰਤਾ ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਗੁਣ ਗਾਂਹੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગર્ભ રૂપી ઘોર નર્કમાં ઊંધો પડીને તપ કરતો હતો અને ક્ષણ-ક્ષણ ગુણ ગાતો હતો ॥૧॥વિરામ॥
ਅਨਿਕ ਜਨਮ ਭ੍ਰਮਤੌ ਹੀ ਆਇਓ ਮਾਨਸ ਜਨਮੁ ਦੁਲਭਾਹੀ ॥
અનેક જન્મ ભટકવા પછી હવે દુર્લભ મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત થયો છે
ਗਰਭ ਜੋਨਿ ਛੋਡਿ ਜਉ ਨਿਕਸਿਓ ਤਉ ਲਾਗੋ ਅਨ ਠਾਂਹੀ ॥੧॥
ગર્ભ-યોનિને છોડીને જેમ જ બહાર નીકળ્યો તો તું સંસારમાં લીન થઈ ગયો ॥૧॥
ਕਰਹਿ ਬੁਰਾਈ ਠਗਾਈ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਨਿਹਫਲ ਕਰਮ ਕਮਾਹੀ ॥
તું દિવસ-રાત દુષ્ટતા તેમજ છળ-કપટ કરે છે અને વ્યર્થ કર્મ જ કરે છે
ਕਣੁ ਨਾਹੀ ਤੁਹ ਗਾਹਣ ਲਾਗੇ ਧਾਇ ਧਾਇ ਦੁਖ ਪਾਂਹੀ ॥੨॥
તું અનાજ વિહીન ખેતીની ઊંડાઈમાં લાગેલા છો અને દુઃખ મેળવો છો ॥૨॥
ਮਿਥਿਆ ਸੰਗਿ ਕੂੜਿ ਲਪਟਾਇਓ ਉਰਝਿ ਪਰਿਓ ਕੁਸਮਾਂਹੀ ॥
તું અસત્ય બનીને અસત્યથી જોડાયેલા છો અને ક્ષણિક વસ્તુમાં ગૂંચવાયેલા છો
ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਬ ਪਕਰਸਿ ਬਵਰੇ ਤਉ ਕਾਲ ਮੁਖਾ ਉਠਿ ਜਾਹੀ ॥੩॥
અરે પાગલ! જ્યારે ધર્મરાજ પકડીને લઈ જશે તો મુખ કાળું કરીને ઉઠી જશો ॥૩॥
ਸੋ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਾਇਆ ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖੁ ਲਿਖਾਂਹੀ ॥
તે જ પ્રભુથી મળે છે જેને તેણે પોતે જ મલાવ્યો છે અને જેના માથા પર ભાગ્ય હોય છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਨ੍ ਜਨ ਬਲਿਹਾਰੀ ਜੋ ਅਲਿਪ ਰਹੇ ਮਨ ਮਾਂਹੀ ॥੪॥੨॥੧੬॥
નાનક ફરમાવે છે કે હું તેના પર બલિહાર જાઉં છું જે મનમાં અલિપ્ત રહે છે ॥૪॥૨॥૧૬॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਕਿਉ ਜੀਵਨੁ ਪ੍ਰੀਤਮ ਬਿਨੁ ਮਾਈ ॥
હે ભાઈ! પ્રિયતમ પ્રભુ વગર કેવી રીતે જીવિત રહી શકાય છે
ਜਾ ਕੇ ਬਿਛੁਰਤ ਹੋਤ ਮਿਰਤਕਾ ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿ ਰਹਨੁ ਨ ਪਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેના જુદું થવાથી શરીર લાશ જેવું થઈ જાય છે અને ઘરમાં મૃત શરીર રહી શકતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਜੀਅ ਹੀਅ ਪ੍ਰਾਨ ਕੋ ਦਾਤਾ ਜਾ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸੁਹਾਈ ॥
આત્મા હૃદય તેમજ પ્રાણ આપનાર પ્રભુની સાથે રહેવું જ સુખદાયક છે
ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਸੰਤਹੁ ਮੋਹਿ ਅਪੁਨੀ ਪ੍ਰਭ ਮੰਗਲ ਗੁਣ ਗਾਈ ॥੧॥
હે ભક્તજનો! મારા પર કૃપા કરો જેથી પોતાના પ્રભુનું ગુણગાન કરતો રહું ॥૧॥
ਚਰਨ ਸੰਤਨ ਕੇ ਮਾਥੇ ਮੇਰੇ ਊਪਰਿ ਨੈਨਹੁ ਧੂਰਿ ਬਾਂਛਾਈ ॥
સંતોના ચરણો મારા માથા પર જ રહે અને આંખોથી તેની ચરણરજની જ આકાંક્ષા છે
ਜਿਹ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਮਿਲੀਐ ਪ੍ਰਭ ਨਾਨਕ ਬਲਿ ਬਲਿ ਤਾ ਕੈ ਹਉ ਜਾਈ ॥੨॥੩॥੧੭॥
હે નાનક! જેની કૃપાથી પ્રભુથી મેળાપ થાય છે તેના પર વારંવાર બલિહાર જાઉં છું ॥૨॥૩॥૧૭॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਉਆ ਅਉਸਰ ਕੈ ਹਉ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥
હું તે અવસર પર બલિહાર જાઉં છું
ਆਠ ਪਹਰ ਅਪਨਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸਿਮਰਨੁ ਵਡਭਾਗੀ ਹਰਿ ਪਾਂਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યારે આઠ પ્રહર પોતાના પ્રભુનું ચિંતન કરીને અહોભાગ્યથી તેને મેળવી લીધા ॥૧॥વિરામ॥
ਭਲੋ ਕਬੀਰੁ ਦਾਸੁ ਦਾਸਨ ਕੋ ਊਤਮੁ ਸੈਨੁ ਜਨੁ ਨਾਈ ॥
દાસોના દાસ ભક્ત કબીર સારા છે અને સૈન ભક્ત ઉત્તમ છે
ਊਚ ਤੇ ਊਚ ਨਾਮਦੇਉ ਸਮਦਰਸੀ ਰਵਿਦਾਸ ਠਾਕੁਰ ਬਣਿ ਆਈ ॥੧॥
ભક્ત નામદેવ મહાન છે અને સમદર્શી રવિદાસની પ્રભુથી પ્રીતિ બની રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਤਨੁ ਧਨੁ ਸਾਧਨ ਕਾ ਇਹੁ ਮਨੁ ਸੰਤ ਰੇਨਾਈ ॥
આ શરીર, પ્રાણ, તન, ધન વગેરે બધું સાધુ-પુરુષો પર બલિહાર છે અને આ મન સંતજનોની ચરણરજ સમાન છે
ਸੰਤ ਪ੍ਰਤਾਪਿ ਭਰਮ ਸਭਿ ਨਾਸੇ ਨਾਨਕ ਮਿਲੇ ਗੁਸਾਈ ॥੨॥੪॥੧੮॥
ગુરુ નાનક ફરમાવે છે કે સંત પુરુષોના પ્રતાપથી બધા ભ્રમ દૂર થઈ ગયા છે અને માલિક મળી ગયા છે ॥૨॥૪॥૧૮॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਨੋਰਥ ਪੂਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਆਪਿ ॥
સદ્દગુરુએ મારી મનોકામનાઓ પૂરી કરી દીધી છે