Page 122
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਇਸੁ ਮਨਹਿ ਨਚਾਏ ਅੰਤਰਿ ਕਪਟੁ ਦੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੪॥
તેના મનને માયાનો મોહ નચાવી રહ્યો છે, તેની અંદર છલ છે, માત્ર બહાર જ રાસ વગેરેના સમયે પ્રેમ બતાવે છે અને તે દુઃખ મેળવે છે ।।૪।।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਜਾ ਆਪਿ ਕਰਾਏ ॥
જ્યારે પરમાત્મા પોતે કોઈ મનુષ્યને ગુરુની શરણે નાખીને તેનાથી પોતાની ભક્તિ કરાવે છે
ਤਨੁ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥
તો તેનું મન તેનું શરીર આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં પ્રભુ ચરણોના પ્રેમ માં રંગાઈ જાય છે
ਬਾਣੀ ਵਜੈ ਸਬਦਿ ਵਜਾਏ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਥਾਇ ਪਾਵਣਿਆ ॥੫॥
તેની અંદર મહિમાની વાણી પોતાનો પ્રભાવ નાખે છે, તે ગુરુના શબ્દ માં જોડાઈને પોતાની અંદરથી મહિમાના જાણે વાજા વાગે છે, ગુરુનો આશરો લઈને કરેલી ભક્તિ પરમાત્મા સ્વીકાર કરે છે ।।૫।।
ਬਹੁ ਤਾਲ ਪੂਰੇ ਵਾਜੇ ਵਜਾਏ ॥
પરંતુ જે મનુષ્ય તમામ પ્રકારના વાદ્ય વગાડે છે અને વાદ્યની સાથે મળીને નૃત્ય કરે છે
ਨਾ ਕੋ ਸੁਣੇ ਨ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥
તે આવી રીતે પરમાત્માનું નામ ન તો સાંભળે છે અને ન તો પોતાના મનમાં વસાવે છે
ਮਾਇਆ ਕਾਰਣਿ ਪਿੜ ਬੰਧਿ ਨਾਚੈ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਦੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੬॥
તે તો માયા ઇચ્છા માટે મેદાન બાંધીને નાચે છે માયા ના મોહમાં ટકી રહીને તે દુઃખ જ સહે છે આ નૃત્યથી તે આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવી શકતો નથી. ।।૬।।
ਜਿਸੁ ਅੰਤਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗੈ ਸੋ ਮੁਕਤਾ ॥
જે મનુષ્યના હૃદયમાં પ્રભુ ચરણોની પ્રીતિ જન્મે છે, તે માયાના મોહથી સ્વતંત્ર થઈ જાય છે
ਇੰਦ੍ਰੀ ਵਸਿ ਸਚ ਸੰਜਮਿ ਜੁਗਤਾ ॥
તે પોતાની ઇન્દ્રિયોને પોતાના વશ માં કરી લે છે, તે મનુષ્ય હંમેશા સ્થિર પ્રભુના નામ ચરણના સંયમ માં ટકી રહે છે
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਦਾ ਹਰਿ ਧਿਆਏ ਏਹਾ ਭਗਤਿ ਹਰਿ ਭਾਵਣਿਆ ॥੭॥
ગુરુના શબ્દમાં જોડાયને તે હંમેશા પરમાત્માનું નામ યાદ કરે છે અને આ જ ભક્તિ છે, જે પરમાત્માને ગમે છે ।।૭।।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਹੋਈ ॥
પરમાત્માની ભક્તિ ગુરુની સામે રહીને જ થઈ શકે છે, આ નિયમ હંમેશા માટે અટળ રહે છે
ਹੋਰਤੁ ਭਗਤਿ ਨ ਪਾਏ ਕੋਈ ॥
તેના વગર કોઈ પણ બીજી રીતે કોઈ મનુષ્ય પ્રભુની ભક્તિ પ્રાપ્ત કરી સકતા નથી
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਗੁਰ ਭਗਤੀ ਪਾਈਐ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਵਣਿਆ ॥੮॥੨੦॥੨੧॥
હે નાનક! પરમાત્માનું નામ જપવાનું દાન ગુરુમાં શ્રદ્ધા રાખવાથી જ મળી શકે છે, તે જ મનુષ્ય નામ યાદ કરી શકે છે જે ગુરુના ચરણોમાં પોતાનું મન જોડે છે ।।૮।।૨૦।।
ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੩ ॥
માઝ મહેલ ૩।।
ਸਚਾ ਸੇਵੀ ਸਚੁ ਸਾਲਾਹੀ ॥
હે ભાઈ! હું હંમેશા સ્થિર પ્રભુ ને યાદ કરું છું, હું હંમેશા સ્થિર પ્રભુની મહિમા કરું છું
ਸਚੈ ਨਾਇ ਦੁਖੁ ਕਬ ਹੀ ਨਾਹੀ ॥
હંમેશા સ્થિર પ્રભુ ના નામમાં જોડાવવાથી ક્યારેય કોઈ દુઃખ અડી શકતું નથી
ਸੁਖਦਾਤਾ ਸੇਵਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਨਿ ਗੁਰਮਤਿ ਮੰਨਿ ਵਸਾਵਣਿਆ ॥੧॥
જે મનુષ્ય બધા સુખ દેવાવાળા પરમાત્માને યાદ કરે છે અને ગુરુની બુદ્ધિ લઈને પોતાના મનમાં વસાવી રાખે છે, તે આધ્યાત્મિક આનંદ પ્રાપ્ત કરે છે ।।૧।।
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਸੁਖ ਸਹਜਿ ਸਮਾਧਿ ਲਗਾਵਣਿਆ
હે ભાઈ! હું એ લોકોને હંમેશા બલિદાન આપું છું, જે આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકીને આધ્યાત્મિક આનંદ ની સમાધિ લગાવીને રાખે છે
ਜੋ ਹਰਿ ਸੇਵਹਿ ਸੇ ਸਦਾ ਸੋਹਹਿ ਸੋਭਾ ਸੁਰਤਿ ਸੁਹਾਵਣਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માને યાદ કરે છે, તે હંમેશા સુંદર જીવન વાળો બનીને રહે છે; તેને લોક-પરલોકમાં શોભા મળે છે, તેનું ધ્યાન હંમેશા સુખદ ટકી રહે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਸਭੁ ਕੋ ਤੇਰਾ ਭਗਤੁ ਕਹਾਏ ॥
હે પ્રભુ! આમ તો દરેક મનુષ્ય તારો ભક્ત કહેવાય છે
ਸੇਈ ਭਗਤ ਤੇਰੈ ਮਨਿ ਭਾਏ ॥
પરંતુ સાચો ભક્ત તે જ છે જે તારા મનને સારો લાગે છે
ਸਚੁ ਬਾਣੀ ਤੁਧੈ ਸਾਲਾਹਨਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਭਗਤਿ ਕਰਾਵਣਿਆ ॥੨॥
હે પ્રભુ! તે ગુરુની વાણી દ્વારા તારી હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળાની પ્રસંશા કરે છે, તે તારા પ્રેમ રંગમાં રંગાઈને તારી ભક્તિ કરતા રહે છે ।।૨।।
ਸਭੁ ਕੋ ਸਚੇ ਹਰਿ ਜੀਉ ਤੇਰਾ ॥
હે હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા પ્રભુ! દરેક જીવ તારા જ જન્મ આપેલા છે
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਿਲੈ ਤਾ ਚੂਕੈ ਫੇਰਾ ॥
પરંતુ જ્યારે કોઈને ગુરુની શરણ પડીને તારું નામ મળે છે ત્યારે તેના જન્મ મરણનું ચક્ર પૂરું થઈ જાય છે
ਜਾ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਨਾਇ ਰਚਾਵਹਿ ਤੂੰ ਆਪੇ ਨਾਉ ਜਪਾਵਣਿਆ ॥੩॥
જ્યારે તને સારું લાગે છે, જ્યારે તારી રજા હોય છે, ત્યારે તું જીવોને પોતાના નામમાં જોડે છે; તું પોતે જ જીવોથી પોતાનું નામ જપાવે છે ।।૩।।
ਗੁਰਮਤੀ ਹਰਿ ਮੰਨਿ ਵਸਾਇਆ ॥
જે મનુષ્યએ ગુરુની બુદ્ધિ લઈને પરમાત્માનું નામ પોતાના મનમાં વસાવી લીધું છે
ਹਰਖੁ ਸੋਗੁ ਸਭੁ ਮੋਹੁ ਗਵਾਇਆ ॥
તેણે ખુશીની લાલસા દુઃખની ગભરામણ સમાપ્ત કરી લીધી છે, તેણે માયાનો બધો મોહ દૂર કરી લીધો છે
ਇਕਸੁ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਸਦ ਹੀ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਵਣਿਆ ॥੪॥
તે મનુષ્યની લગન હંમેશા જ માત્ર પરમાત્માના ચરણોથી લાગી રહે છે, તે હંમેશા હરિના નામને પોતાના મનમાં વસાવી રાખે છે ।।૪।।
ਭਗਤ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਸਦਾ ਤੇਰੈ ਚਾਏ ॥
હે પ્રભુ! તારો ભક્ત ખુબ રસથી તારા નામ રંગમાં રંગાયેલો રહે છે
ਨਉ ਨਿਧਿ ਨਾਮੁ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਆਏ ॥
તેના મનમાં તારું નામ આવી વસે છે જાણે માનો નવ ખજાના છે
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ਸਬਦੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥੫॥
જે મનુષ્ય એ સંપૂર્ણ ભાગ્યથી ગુરુને શોધી લીધા છે ગુરુ તેને પોતાના શબ્દ દ્વારા પરમાત્માના ચરણોમાં મેળવી દે છે ।।૫।।
ਤੂੰ ਦਇਆਲੁ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
હે પ્રભુ તું દયાનો સ્રોત છે, તું હંમેશા બધા જીવોને સુખ દેવાવાળો છે
ਤੂੰ ਆਪੇ ਮੇਲਿਹਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤਾ ॥
તું પોતે જ જીવોને ગુરુ સાથે મેળવે છે, ગુરુ ની શરણે પડીને જીવ તારી સાથે ગાઢ સંધિ કરી લે છે
ਤੂੰ ਆਪੇ ਦੇਵਹਿ ਨਾਮੁ ਵਡਾਈ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸੁਖੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੬॥
હે પ્રભુ! તું પોતે જ જીવોને પોતાનું નામ આપે છે, નામ જપવાનો આદર આપે છે, જે મનુષ્ય તારા નામ-રંગ માં રંગાઈ જાય છે તે આધ્યાત્મિક આનંદ લે છે ।।૬।।
ਸਦਾ ਸਦਾ ਸਾਚੇ ਤੁਧੁ ਸਾਲਾਹੀ ॥
હે હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા પ્રભુ! કૃપા કર હું હંમેશા જ તારી મહિમા કરું છું
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤਾ ਦੂਜਾ ਕੋ ਨਾਹੀ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુની શરણે પડે છે તે તારી સાથે સંધિ કરી લે છે, બીજું કોઈ તારી સાથે સંધિ કરી શકતું નથી.
ਏਕਸੁ ਸਿਉ ਮਨੁ ਰਹਿਆ ਸਮਾਏ ਮਨਿ ਮੰਨਿਐ ਮਨਹਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥੭॥
જે મનુષ્ય ગુરુનો આશરો લે છે તેનું મન હંમેશા એક પરમાત્મા સાથે જોડાઈ રહે છે, જો કોઈ મનુષ્યનું મન પરમાત્માની યાદમાં લિન થઈ જાય તો મનુષ્ય મનમાં મળી રહે છે ।।૭।।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਵੈ ਸੋ ਸਾਲਾਹੇ ॥
જે મનુષ્ય પર ગુરુ નો આશરો જાગે છે.
ਸਾਚੇ ਠਾਕੁਰ ਵੇਪਰਵਾਹੇ ॥
તે હંમેશા કાયમ રહેવાવાળા બેદરકાર ઠાકુર ની મહિમા કરે છે
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਹਰਿ ਮੇਲਾਵਣਿਆ ॥੮॥੨੧॥੨੨॥
હે નાનક! તે મનુષ્યના મનમાં પરમાત્માનું નામ આવી વસે છે, ગુરુના શબ્દની કૃપાથી તે પરમાત્માના ચરણોમાં લિન રહે છે ।।૮।।૨૧।।૨૨।।
ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੩ ॥
માઝ મહેલ ૩।।
ਤੇਰੇ ਭਗਤ ਸੋਹਹਿ ਸਾਚੈ ਦਰਬਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! તારી ભક્તિ કરવાવાળા લોકો તારા હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા દરબારમાં શોભે છે
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਨਾਮਿ ਸਵਾਰੇ ॥
હે ભાઈ! ભક્ત જન ગુરુના શબ્દ દ્વારા પરમાત્માંના નામમાં જોડાઈને સુંદર જીવનવાળો બની જાય છે
ਸਦਾ ਅਨੰਦਿ ਰਹਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਗੁਣ ਕਹਿ ਗੁਣੀ ਸਮਾਵਣਿਆ ॥੧॥
તે હંમેશા આધ્યાત્મિક આનંદ માં ટકી રહે છે, તે દિવસ રાત પ્રભુના ગુણ ઉચ્ચારીને ગુણોના માલિક પ્રભુમાં સમાયેલા રહે છે ।।૧।।