Page 875
ਪਾਂਡੇ ਤੁਮਰਾ ਰਾਮਚੰਦੁ ਸੋ ਭੀ ਆਵਤੁ ਦੇਖਿਆ ਥਾ ॥
हे पांडे! तुमच्या म्हणण्याप्रमाणे मी रामचंद्राचे नाव खूप ऐकले आहे.
ਰਾਵਨ ਸੇਤੀ ਸਰਬਰ ਹੋਈ ਘਰ ਕੀ ਜੋਇ ਗਵਾਈ ਥੀ ॥੩॥
लंकेचा राजा रावणाशी त्याचे युद्ध झाले आणि त्यानंतर त्याने आपली पत्नी सीता गमावली.॥३॥
ਹਿੰਦੂ ਅੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਤੁਰਕੂ ਕਾਣਾ ॥
हिंदू आंधळा आणि तुर्क एक डोळा आहे.
ਦੁਹਾਂ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸਿਆਣਾ ॥
पण शहाणा माणूस या दोघांपेक्षा हुशार असतो.
ਹਿੰਦੂ ਪੂਜੈ ਦੇਹੁਰਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਸੀਤਿ ॥
हिंदू मंदिरात पूजा करतो आणि मुस्लिम मशिदीत नमन करतो.
ਨਾਮੇ ਸੋਈ ਸੇਵਿਆ ਜਹ ਦੇਹੁਰਾ ਨ ਮਸੀਤਿ ॥੪॥੩॥੭॥
नामदेवांना फक्त तोच देव आठवला जो मंदिरात किंवा मशिदीत नाही.॥४॥३॥ ७ ॥
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਬਾਣੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀਉ ਕੀ ਘਰੁ ੨
रगु गोंड बनी रविदास जिउ की घरु २
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
परमेश्वर एकच आहे आणि त्याला सद्गुरूंच्या कृपेने प्राप्त केले जाऊ शकते.
ਮੁਕੰਦ ਮੁਕੰਦ ਜਪਹੁ ਸੰਸਾਰ ॥
हे जगाच्या लोकांनो! देवाचा जप करा!
ਬਿਨੁ ਮੁਕੰਦ ਤਨੁ ਹੋਇ ਅਉਹਾਰ ॥
त्याचे स्मरण केल्याशिवाय हे शरीर व्यर्थ जाते.
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਮੁਕਤਿ ਕਾ ਦਾਤਾ ॥
देव मोक्ष देणारा आहे आणि.
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਹਮਰਾ ਪਿਤ ਮਾਤਾ ॥੧॥
आमचे पालकही तसेच आहेत. ॥१॥
ਜੀਵਤ ਮੁਕੰਦੇ ਮਰਤ ਮੁਕੰਦੇ ॥
ज्याचे जीवन आणि मरण देवावर अवलंबून आहे.
ਤਾ ਕੇ ਸੇਵਕ ਕਉ ਸਦਾ ਅਨੰਦੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
त्याचा सेवक सदैव सुखी राहतो. ॥१॥रहाउ॥
ਮੁਕੰਦ ਮੁਕੰਦ ਹਮਾਰੇ ਪ੍ਰਾਨੰ ॥
देवाची उपासना हा आपल्या जीवनाचा आधार आहे.
ਜਪਿ ਮੁਕੰਦ ਮਸਤਕਿ ਨੀਸਾਨੰ ॥
त्याचा जप केल्याने कपाळावर मुक्तीची खूण दिसते.
ਸੇਵ ਮੁਕੰਦ ਕਰੈ ਬੈਰਾਗੀ ॥
मुकुंदची पूजा फक्त एकांतिकच करतो.
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਦੁਰਬਲ ਧਨੁ ਲਾਧੀ ॥੨॥
माझ्यासारख्या दुर्बल माणसानेही मुकुंद नावाच्या रूपाने संपत्ती मिळवली आहे. ॥२॥
ਏਕੁ ਮੁਕੰਦੁ ਕਰੈ ਉਪਕਾਰੁ ॥
जेव्हा देव स्वतः माझ्यावर उपकार करतो.
ਹਮਰਾ ਕਹਾ ਕਰੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥
हे जग माझे काय नुकसान करू शकते?
ਮੇਟੀ ਜਾਤਿ ਹੂਏ ਦਰਬਾਰਿ ॥ ਤੁਹੀ ਮੁਕੰਦ ਜੋਗ ਜੁਗ ਤਾਰਿ ॥੩॥
त्यांच्या भक्तीने माझी नीच जात नाहीशी करून मला त्यांच्या दाराचा दरबारी नेमले आहे. हे मुकुंद, तू एकटाच युगानुयुगे एक क्रॉस करण्यास सक्षम आहेस. ॥३॥
ਉਪਜਿਓ ਗਿਆਨੁ ਹੂਆ ਪਰਗਾਸ ॥
ज्ञानाच्या उदयामुळे माझे मन प्रबुद्ध झाले आहे.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੀਨੇ ਕੀਟ ਦਾਸ ॥
माझ्यासारख्या क्षुल्लक प्राण्याला त्याने कृपा करून आपला गुलाम बनवले आहे.
ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਅਬ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਚੂਕੀ ॥
रविदासजी म्हणतात की आता माझी तहान शमली आहे.
ਜਪਿ ਮੁਕੰਦ ਸੇਵਾ ਤਾਹੂ ਕੀ ॥੪॥੧॥
मुकुंदाचा नामजप करून मी त्याच्या सेवेत लीन राहतो.॥ ४॥ १॥
ਗੋਂਡ ॥
गोंड ॥
ਜੇ ਓਹੁ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਨ੍ਹ੍ਹਾਵੈ ॥
अठ्ठावन्न तीर्थांत स्नान केल्यास.
ਜੇ ਓਹੁ ਦੁਆਦਸ ਸਿਲਾ ਪੂਜਾਵੈ ॥
अमरनाथ, सोमनाथ, काशी, रामेश्वरम, केदारनाथ इत्यादी बारा शिवलिंगांचीही पूजा केली तर.
ਜੇ ਓਹੁ ਕੂਪ ਤਟਾ ਦੇਵਾਵੈ ॥
जरी त्याने विहीर आणि तलाव बांधले आणि ते लोक कल्याणासाठी समर्पित केले.
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਸਭ ਬਿਰਥਾ ਜਾਵੈ ॥੧॥
पण जर त्याने संतावर टीका केली तर त्याचे सर्व चांगले कार्य व्यर्थ जाते. ॥१॥
ਸਾਧ ਕਾ ਨਿੰਦਕੁ ਕੈਸੇ ਤਰੈ ॥
संताची निंदा करणारा मोक्ष कसा मिळवेल?
ਸਰਪਰ ਜਾਨਹੁ ਨਰਕ ਹੀ ਪਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
जर एखाद्याला सत्य माहित असेल तर तो नक्कीच नरकात जाईल. ॥१॥रहाउ॥
ਜੇ ਓਹੁ ਗ੍ਰਹਨ ਕਰੈ ਕੁਲਖੇਤਿ ॥
जर कोणी कुरुक्षेत्र तीर्थस्थानी गेला आणि सूर्यग्रहणाच्या वेळी स्नान केले.
ਅਰਪੈ ਨਾਰਿ ਸੀਗਾਰ ਸਮੇਤਿ ॥
तेथे आपल्या पत्नीसह सोळा अलंकार ब्राह्मणांना दान म्हणून अर्पण करा.
ਸਗਲੀ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਸ੍ਰਵਨੀ ਸੁਨੈ ॥
तो कानांनी सगळ्या आठवणी ऐकल्या तर.
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਕਵਨੈ ਨਹੀ ਗੁਨੈ ॥੨॥
संतावर टीका केली तरी त्यांनी केलेल्या सत्कर्माचे फळ मिळत नाही. ॥२॥
ਜੇ ਓਹੁ ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕਰਾਵੈ ॥
जर कोणी ब्रह्मभोजाचे अनेक वेळा आयोजन केले आणि संतांना किंवा लोकांना भोजन दिले.
ਭੂਮਿ ਦਾਨ ਸੋਭਾ ਮੰਡਪਿ ਪਾਵੈ ॥
जर त्याने लोककल्याणासाठी जमीन दान केली आणि एक सुंदर राजवाडा आणि धर्मशाळा बांधली.
ਅਪਨਾ ਬਿਗਾਰਿ ਬਿਰਾਂਨਾ ਸਾਂਢੈ ॥
स्वत:चे काम बिघडवून त्याने दुसऱ्याचे काम सुधारले तर पण.
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਹਾਂਢੈ ॥੩॥
एखाद्या संतावर टीका केली तर त्याला अनेक जीवनात भटकावे लागते.॥ ३॥
ਨਿੰਦਾ ਕਹਾ ਕਰਹੁ ਸੰਸਾਰਾ ॥
हे जगाच्या लोकांनो! तुम्ही का निंदा करता?
ਨਿੰਦਕ ਕਾ ਪਰਗਟਿ ਪਾਹਾਰਾ ॥
अडवणूक करणाऱ्याचे फसवे दुकान उघड होते, म्हणजेच त्याचे गुपित उघड होते.
ਨਿੰਦਕੁ ਸੋਧਿ ਸਾਧਿ ਬੀਚਾਰਿਆ ॥
रविदासजी म्हणतात की सखोल तपासानंतर मी समीक्षकाच्या बाबतीत त्याच निष्कर्षावर पोहोचलो आहे की.
ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਪਾਪੀ ਨਰਕਿ ਸਿਧਾਰਿਆ ॥੪॥੨॥੧੧॥੭॥੨॥੪੯॥ ਜੋੜੁ ॥
असा पापी माणूस शेवटी नरकात असतो. ॥४॥ २॥ ११॥ ७ ॥ २॥ ४९॥ संयुक्त॥