Page 381
ਨਿੰਦਕ ਕੀ ਗਤਿ ਕਤਹੂੰ ਨਾਹੀ ਖਸਮੈ ਏਵੈ ਭਾਣਾ ॥
टीका करणारा कुठेही हलणार नाही, ही ईश्वराची इच्छा आहे.
ਜੋ ਜੋ ਨਿੰਦ ਕਰੇ ਸੰਤਨ ਕੀ ਤਿਉ ਸੰਤਨ ਸੁਖੁ ਮਾਨਾ ॥੩॥
संतांवर जितकी टीका केली जाते, तितका संतांच्या अंत:करणात आनंदाचा अनुभव येतो.॥३॥
ਸੰਤਾ ਟੇਕ ਤੁਮਾਰੀ ਸੁਆਮੀ ਤੂੰ ਸੰਤਨ ਕਾ ਸਹਾਈ ॥
हे परमेश्वरा! संतांना फक्त तुझाच आधार आहे आणि तूच संतांचा सहाय्यक आहेस.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੰਤ ਹਰਿ ਰਾਖੇ ਨਿੰਦਕ ਦੀਏ ਰੁੜਾਈ ॥੪॥੨॥੪੧॥
हे नानक! भगवान स्वतः संतांचे रक्षण करतात आणि निंदेच्या पुरात निंदकांना धुवून टाकतात.॥४॥२॥४१ ॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
आसा महाला ५ ॥
ਬਾਹਰੁ ਧੋਇ ਅੰਤਰੁ ਮਨੁ ਮੈਲਾ ਦੁਇ ਠਉਰ ਅਪੁਨੇ ਖੋਏ ॥
जो मनुष्य आपले शरीर बाहेरून धुतो परंतु त्याचे मन आतून मलिन राहते, तो हे लोक आणि परलोक दोन्ही गमावतो.
ਈਹਾ ਕਾਮਿ ਕ੍ਰੋਧਿ ਮੋਹਿ ਵਿਆਪਿਆ ਆਗੈ ਮੁਸਿ ਮੁਸਿ ਰੋਏ ॥੧॥
मृत्यूलोकात ती वासना क्रोध आणि आसक्तीमध्ये लीन राहते आणि पुढच्या लोकात ती अश्रू ढाळते. ॥१॥
ਗੋਵਿੰਦ ਭਜਨ ਕੀ ਮਤਿ ਹੈ ਹੋਰਾ ॥
गोविंदांच्या स्तोत्रांचा अर्थ वेगळ्या प्रकारचा आहे.
ਵਰਮੀ ਮਾਰੀ ਸਾਪੁ ਨ ਮਰਈ ਨਾਮੁ ਨ ਸੁਨਈ ਡੋਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
साप आपल्या विषाचा नाश करून मरत नाही. ॥१॥ रहाउ ॥
ਮਾਇਆ ਕੀ ਕਿਰਤਿ ਛੋਡਿ ਗਵਾਈ ਭਗਤੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਨੈ ॥
तो जगण्यासाठी पैसा कमावण्याचा प्रयत्न सोडून देतो आणि त्याला भगवंताच्या भक्तीचे महत्त्वही कळत नाही.
ਬੇਦ ਸਾਸਤ੍ਰ ਕਉ ਤਰਕਨਿ ਲਾਗਾ ਤਤੁ ਜੋਗੁ ਨ ਪਛਾਨੈ ॥੨॥
त्याने वेद आणि शास्त्रांची शिकवण सोडण्यास सुरुवात केली आहे आणि परमभगवानाशी समेट करण्याची पद्धत त्याला मान्य नाही. ॥ २ ॥
ਉਘਰਿ ਗਇਆ ਜੈਸਾ ਖੋਟਾ ਢਬੂਆ ਨਦਰਿ ਸਰਾਫਾ ਆਇਆ ॥
बनावट नाणे सोनारांच्या नजरेसमोर आले की त्याचा दोष स्पष्टपणे दिसून येतो.
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਨੈ ਉਸ ਤੇ ਕਹਾ ਛਪਾਇਆ ॥੩॥
त्याचप्रमाणे कोणताही जीव आपले आंतरिक दोष लपवू शकत नाही, आतील देव सर्व काही जाणतो. ॥३॥
ਕੂੜਿ ਕਪਟਿ ਬੰਚਿ ਨਿੰਮੁਨੀਆਦਾ ਬਿਨਸਿ ਗਇਆ ਤਤਕਾਲੇ ॥
पाया नसलेला, लबाडी, कपट, कपट यात गुंतलेला मनुष्य त्वरित नष्ट होतो.
ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਨਾਨਕਿ ਕਹਿਆ ਅਪਨੈ ਹਿਰਦੈ ਦੇਖੁ ਸਮਾਲੇ ॥੪॥੩॥੪੨॥
हे बंधू! नानकांनी हे सर्व खरे म्हटले आहे. तुमच्या अंतःकरणातील खरे तथ्य पहा आणि लक्षात ठेवा.॥ ४॥ ३॥ ४२ ॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
आसा महाला ५ ॥
ਉਦਮੁ ਕਰਤ ਹੋਵੈ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਨਾਚੈ ਆਪੁ ਨਿਵਾਰੇ ॥
नाम सिमरन केल्याने मन शुद्ध होते आणि मग माणूस अहंकार सोडून भगवंताच्या आनंदात नाचत राहतो.
ਪੰਚ ਜਨਾ ਲੇ ਵਸਗਤਿ ਰਾਖੈ ਮਨ ਮਹਿ ਏਕੰਕਾਰੇ ॥੧॥
असा मनुष्य वासना, क्रोध, आसक्ती, लोभ आणि अभिमान या पाच दुर्गुणांवर नियंत्रण ठेवतो आणि मनात भगवंताचे स्मरण करत राहतो. ॥१॥
ਤੇਰਾ ਜਨੁ ਨਿਰਤਿ ਕਰੇ ਗੁਨ ਗਾਵੈ ॥
हे परमेश्वरा! तुझा भक्त तुझ्या आनंदात नाचतो आणि तुझे गुणगान गातो.
ਰਬਾਬੁ ਪਖਾਵਜ ਤਾਲ ਘੁੰਘਰੂ ਅਨਹਦ ਸਬਦੁ ਵਜਾਵੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
तो रबाब, पखावाज, तबला, घुंगरू इत्यादी वाद्य वाजवून परमेश्वराचे शब्द ऐकतो आणि वाजवतो ॥१॥ रहाउ ॥
ਪ੍ਰਥਮੇ ਮਨੁ ਪਰਬੋਧੈ ਅਪਨਾ ਪਾਛੈ ਅਵਰ ਰੀਝਾਵੈ ॥
सर्वप्रथम भगवंताचा भक्त स्वतःच्या मनाला उपदेश करतो आणि नंतर इतरांना समजावून सांगतो.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਜਪੁ ਹਿਰਦੈ ਜਾਪੈ ਮੁਖ ਤੇ ਸਗਲ ਸੁਨਾਵੈ ॥੨॥
तो हृदयात रामाचे नामस्मरण करतो आणि नंतर तो नामजप आपल्या मुखाने इतरांना सांगतो. ॥ २ ॥
ਕਰ ਸੰਗਿ ਸਾਧੂ ਚਰਨ ਪਖਾਰੈ ਸੰਤ ਧੂਰਿ ਤਨਿ ਲਾਵੈ ॥
तो संतांना भेटतो आणि त्यांचे पाय धुतो. संतांच्या चरणांची धूळ तो अंगावर लावतो.
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿ ਧਰੇ ਗੁਰ ਆਗੈ ਸਤਿ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਵੈ ॥੩॥
तो आपले मन आणि शरीर गुरूंना समर्पण करतो आणि सत्य आणि संपत्तीचे नाम आणि पदार्थ प्राप्त करतो. ॥३॥
ਜੋ ਜੋ ਸੁਨੈ ਪੇਖੈ ਲਾਇ ਸਰਧਾ ਤਾ ਕਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੁਖੁ ਭਾਗੈ ॥
जो गुरूंना भक्तिभावाने पाहतो आणि त्यांच्याकडून हरिनाम ऐकतो, त्याचे जन्म-मृत्यूचे दुःख नाहीसे होते.
ਐਸੀ ਨਿਰਤਿ ਨਰਕ ਨਿਵਾਰੈ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਗੈ ॥੪॥੪॥੪੩॥
हे नानक! अशा नृत्याने नरकाचा नाश होतो आणि गुरुमुख सदैव जागृत राहतो. ॥४॥ ४॥ ४३ ॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
आसा महाला ५ ॥
ਅਧਮ ਚੰਡਾਲੀ ਭਈ ਬ੍ਰਹਮਣੀ ਸੂਦੀ ਤੇ ਸ੍ਰੇਸਟਾਈ ਰੇ ॥
हे भावा! नामामृताच्या कृपेने एक नीच चांडाळ वृत्ती ब्राह्मण झाली आहे आणि शुद्र जातीतून ती कुलीन झाली आहे.
ਪਾਤਾਲੀ ਆਕਾਸੀ ਸਖਨੀ ਲਹਬਰ ਬੂਝੀ ਖਾਈ ਰੇ ॥੧॥
पाताळातून आकाशात सर्व वस्तू घेऊनही भुकेने व्याकूळ होणारी माझी लोभी वृत्ती आता तहान भागवली आहे.॥ १॥
ਘਰ ਕੀ ਬਿਲਾਈ ਅਵਰ ਸਿਖਾਈ ਮੂਸਾ ਦੇਖਿ ਡਰਾਈ ਰੇ ॥
समाधान न झालेल्या घरातील मांजरीला आता गुरूकडून वेगळाच सल्ला मिळाला आहे आणि उंदराला सांसारिक वस्तूंच्या रूपात पाहून ती घाबरते.
ਅਜ ਕੈ ਵਸਿ ਗੁਰਿ ਕੀਨੋ ਕੇਹਰਿ ਕੂਕਰ ਤਿਨਹਿ ਲਗਾਈ ਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
गुरूने आपल्या सिंहाला अहंकाराच्या रूपाने नम्रतेच्या रूपात शेळीच्या अधीन केले आहे. त्याच्या तमोगुणी इंद्रियांच्या रूपातील कुत्रे सतोगुणी दिशेला गेले आहेत. ॥१॥ रहाउ ॥
ਬਾਝੁ ਥੂਨੀਆ ਛਪਰਾ ਥਾਮ੍ਹ੍ਹਿਆ ਨੀਘਰਿਆ ਘਰੁ ਪਾਇਆ ਰੇ ॥
हे भावा! ऐहिक गोष्टींच्या वासनेच्या आधाराशिवाय भक्ताच्या मनाचे छप्पर थांबले आहे. त्याच्या भटक्या मनाला भगवंताच्या चरणी निवास मिळाला आहे.
ਬਿਨੁ ਜੜੀਏ ਲੈ ਜੜਿਓ ਜੜਾਵਾ ਥੇਵਾ ਅਚਰਜੁ ਲਾਇਆ ਰੇ ॥੨॥
सोनारांशिवाय चितने जडवलेले रत्न तयार होते आणि त्या चितेच्या दागिन्यात भगवंताचे नाव असलेले एक अद्भुत रत्न बसवले आहे. ॥ २ ॥
ਦਾਦੀ ਦਾਦਿ ਨ ਪਹੁਚਨਹਾਰਾ ਚੂਪੀ ਨਿਰਨਉ ਪਾਇਆ ਰੇ ॥
भाऊ, तक्रारदाराला कधीच न्याय मिळू शकत नाही, पण आता परमेश्वरात लीन होऊन शांतताप्रिय व्यक्तीला न्याय मिळू लागला आहे.
ਮਾਲਿ ਦੁਲੀਚੈ ਬੈਠੀ ਲੇ ਮਿਰਤਕੁ ਨੈਨ ਦਿਖਾਲਨੁ ਧਾਇਆ ਰੇ ॥੩॥
भगवंताच्या नामाच्या दयेमुळे आता ऐहिक गोष्टी माणसाला दिसू लागल्या आहेत जणू तो महागड्या गालिच्यांवर बसलेला मेलेला माणूस आहे जो आता कोणालाही डोळे दाखवू शकत नाही. ॥३॥