Page 140
ਅਵਰੀ ਨੋ ਸਮਝਾਵਣਿ ਜਾਇ ॥
तरीही तो इतरांना खोटे न बोलण्याचा उपदेश करायला जातो.
ਮੁਠਾ ਆਪਿ ਮੁਹਾਏ ਸਾਥੈ ॥
जो स्वतःही लुटत आहे आणि साथीदारांनाही लुटत आहे.
ਨਾਨਕ ਐਸਾ ਆਗੂ ਜਾਪੈ ॥੧॥
हे नानक! अशा नेत्याचे सत्य शेवटी बाहेर आल्यावर त्याची केवळ फसवणूक होत नाही, तर त्याच्या साथीदारांचीही फसवणूक होत असल्याचे स्पष्ट होते. ॥१॥
ਮਹਲਾ ੪ ॥
महाला ४ ॥
ਜਿਸ ਦੈ ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਹੈ ਸੋ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਮੁਖਿ ਸਚੁ ਅਲਾਏ ॥
ज्याच्या अंतःकरणात नित्य परमेश्वर वास करतो, जो आपल्या मुखातून केवळ सत्यच बोलतो.
ਓਹੁ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਆਪਿ ਚਲਦਾ ਹੋਰਨਾ ਨੋ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਪਾਏ ॥
तो स्वतः परमेश्वराच्या मार्गावर चालतो आणि इतर लोकांनाही परमेश्वराच्या मार्गावर चालण्यास प्रवृत्त करतो.
ਜੇ ਅਗੈ ਤੀਰਥੁ ਹੋਇ ਤਾ ਮਲੁ ਲਹੈ ਛਪੜਿ ਨਾਤੈ ਸਗਵੀ ਮਲੁ ਲਾਏ ॥
जर समोर सत्संग सारखे पवित्र तीर्थ असेल तर घाण दूर होते. पण संथ लोकांच्या संगतीने घाण काढण्याऐवजी आणखी घाण लागते.
ਤੀਰਥੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੋ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥
रात्रंदिवस परमेश्वराच्या नामाचे चिंतन करणारे सद्गुरू पूर्ण तीर्थ आहेत.
ਓਹੁ ਆਪਿ ਛੁਟਾ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਦੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਭ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਛਡਾਏ ॥
तो आपल्या परिवारासह संसारसागर पार करतो, म्हणजेच त्याला मोक्ष प्राप्त होतो आणि परमेश्वराचे नामस्मरण करून तो संपूर्ण जगाला पार करतो.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਜੋ ਆਪਿ ਜਪੈ ਅਵਰਾ ਨਾਮੁ ਜਪਾਏ ॥੨॥
हे नानक! जे स्वतः हरीचे नामस्मरण करतात आणि इतरांनाही नामस्मरण करायला लावतात त्यांच्यासाठी मी स्वतःला समर्पित करतो. ॥२॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਇਕਿ ਕੰਦ ਮੂਲੁ ਚੁਣਿ ਖਾਹਿ ਵਣ ਖੰਡਿ ਵਾਸਾ ॥
अनेक साधू जंगलात राहतात आणि मुळे गोळा करतात आणि त्यांचे सेवन करतात.
ਇਕਿ ਭਗਵਾ ਵੇਸੁ ਕਰਿ ਫਿਰਹਿ ਜੋਗੀ ਸੰਨਿਆਸਾ ॥
अनेक जण भगव्या रंगाचे कपडे परिधान करून योगी आणि तपस्वी सारखे फिरत असतात.
ਅੰਦਰਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਛਾਦਨ ਭੋਜਨ ਕੀ ਆਸਾ ॥
त्यांच्यामध्ये मुख्यतः तहान असते आणि ते कपडे आणि अन्नासाठी तळमळतात.
ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇ ਨ ਗਿਰਹੀ ਨ ਉਦਾਸਾ ॥
तो आपले अमूल्य जीवन व्यर्थ घालवतो. अशाप्रकारे तो गृहस्थही नाही आणि त्यागीही नाही.
ਜਮਕਾਲੁ ਸਿਰਹੁ ਨ ਉਤਰੈ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਨਸਾ ॥
तिहेरी वासनेला बळी पडल्यामुळे यमराज त्यांच्या डोक्यावर घिरट्या घालत राहतात.
ਗੁਰਮਤੀ ਕਾਲੁ ਨ ਆਵੈ ਨੇੜੈ ਜਾ ਹੋਵੈ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ॥
गुरूंच्या उपदेशाने जीव जेव्हा परमेश्वराच्या सेवकांचा सेवक होतो, तेव्हा मृत्यू त्यांच्या जवळ येत नाही.
ਸਚਾ ਸਬਦੁ ਸਚੁ ਮਨਿ ਘਰ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸਾ ॥
सत्याचे नाम त्याच्या सत्यनिष्ठ अंतःकरणात वास करते आणि घरी राहूनही तो अलिप्त राहतो.
ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਸੇ ਆਸਾ ਤੇ ਨਿਰਾਸਾ ॥੫॥
हे नानक! जे जीव आपल्या सद्गुरूंची भक्तिभावाने सेवा करतात ते सांसारिक वासनांपासून तटस्थ होतात. ॥५॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महाला १ ॥
ਜੇ ਰਤੁ ਲਗੈ ਕਪੜੈ ਜਾਮਾ ਹੋਇ ਪਲੀਤੁ ॥
कपड्यांवर रक्त आल्यास कपडे अपवित्र होतात.
ਜੋ ਰਤੁ ਪੀਵਹਿ ਮਾਣਸਾ ਤਿਨ ਕਿਉ ਨਿਰਮਲੁ ਚੀਤੁ ॥
दुसऱ्यांवर अत्याचार करणाऱ्या आणि त्यांचे रक्त शोषणाऱ्याचे मन शुद्ध कसे असेल?
ਨਾਨਕ ਨਾਉ ਖੁਦਾਇ ਕਾ ਦਿਲਿ ਹਛੈ ਮੁਖਿ ਲੇਹੁ ॥
हे नानक! शुद्ध अंतःकरणाने अल्लाहचे नाव बोला.
ਅਵਰਿ ਦਿਵਾਜੇ ਦੁਨੀ ਕੇ ਝੂਠੇ ਅਮਲ ਕਰੇਹੁ ॥੧॥
नामाशिवाय तुझी सर्व कृती केवळ जगाचा दिखावा आहे आणि तू सर्व मिथ्या कर्म करतोस. ॥ १॥
ਮਃ ੧ ॥
महला ॥१॥
ਜਾ ਹਉ ਨਾਹੀ ਤਾ ਕਿਆ ਆਖਾ ਕਿਹੁ ਨਾਹੀ ਕਿਆ ਹੋਵਾ ॥
जेव्हा मी काहीच नाही तेव्हा मी इतरांना कसा उपदेश करू किंवा माझ्यात सद्गुण नसताना मी माझे गुण कसे दाखवू?
ਕੀਤਾ ਕਰਣਾ ਕਹਿਆ ਕਥਨਾ ਭਰਿਆ ਭਰਿ ਭਰਿ ਧੋਵਾਂ ॥
परमेश्वराने मला जसे बनवले आहे तसे मी करतो. त्याने सांगितल्याप्रमाणे मी बोलतो. वाईट कर्मांमुळे मी पापांनी भरलेला आहे. आता मी त्यांना धुवायचा प्रयत्न करतो.
ਆਪਿ ਨ ਬੁਝਾ ਲੋਕ ਬੁਝਾਈ ਐਸਾ ਆਗੂ ਹੋਵਾਂ ॥
मी स्वतःला समजत नाही पण तरीही इतरांना समजावून सांगतो. मी असा अज्ञानी मार्गदर्शक बनू शकतो.
ਨਾਨਕ ਅੰਧਾ ਹੋਇ ਕੈ ਦਸੇ ਰਾਹੈ ਸਭਸੁ ਮੁਹਾਏ ਸਾਥੈ ॥
हे नानक! जो स्वतः आंधळा आणि ज्ञान नसताना मार्ग दाखवतो, तो आपल्या साथीदारांनाही लुटतो.
ਅਗੈ ਗਇਆ ਮੁਹੇ ਮੁਹਿ ਪਾਹਿ ਸੁ ਐਸਾ ਆਗੂ ਜਾਪੈ ॥੨॥
पुढे परलोकात गेल्यावर त्याच्या चेहऱ्यावर जोडे पडतात आणि मग कळते की तो कोणत्या प्रकारचा दांभिक मार्गदर्शक होता. ॥२॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਮਾਹਾ ਰੁਤੀ ਸਭ ਤੂੰ ਘੜੀ ਮੂਰਤ ਵੀਚਾਰਾ ॥
हे अकालपुरुष! मी सर्व महिने, ऋतू आणि काळात तुझी उपासना करतो.
ਤੂੰ ਗਣਤੈ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਓ ਸਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ ॥
हे सत्य आणि अनंत परमेश्वरा! कर्मे मोजून कोणीही तुला शोधले नाही.
ਪੜਿਆ ਮੂਰਖੁ ਆਖੀਐ ਜਿਸੁ ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰਾ ॥
ज्याच्या हृदयात लोभ आणि अहंकार आहे त्या सुशिक्षित विद्वान व्यक्तीला मोठा मूर्ख समजा.
ਨਾਉ ਪੜੀਐ ਨਾਉ ਬੁਝੀਐ ਗੁਰਮਤੀ ਵੀਚਾਰਾ ॥
गुरूच्या उपदेशाने नाम विचारपूर्वक वाचावे व समजून घ्यावे.
ਗੁਰਮਤੀ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਖਟਿਆ ਭਗਤੀ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ॥
ज्या व्यक्तीने गुरूंच्या उपदेशाने नामरूपाने संपत्ती कमावली आहे त्याचा खजिना भक्तीने भरलेला असतो.
ਨਿਰਮਲੁ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿਆ ਦਰਿ ਸਚੈ ਸਚਿਆਰਾ ॥
ज्याने मनापासून निर्मल नामाचा जप केला आहे, तो सत्याच्या दरबारात सत्यवादी म्हणून स्वीकारला जातो.
ਜਿਸ ਦਾ ਜੀਉ ਪਰਾਣੁ ਹੈ ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਅਪਾਰਾ ॥
ज्याने प्रत्येक जीवाला आत्मा आणि जीवन दिले आहे तो अनंत आहे आणि त्याचा प्रकाश प्रत्येक जीवाच्या हृदयात आहे.
ਸਚਾ ਸਾਹੁ ਇਕੁ ਤੂੰ ਹੋਰੁ ਜਗਤੁ ਵਣਜਾਰਾ ॥੬॥
हे परमेश्वरा! तूच खरा राजा आहेस आणि बाकीचे जग गुलाम आहेस. ॥६॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महला १ ॥
ਮਿਹਰ ਮਸੀਤਿ ਸਿਦਕੁ ਮੁਸਲਾ ਹਕੁ ਹਲਾਲੁ ਕੁਰਾਣੁ ॥
सजीवांवर दयाळूपणे वागणे म्हणजे मशिदीत जाऊन नमन करणे होय. अल्लाहवर पूर्ण विश्वास ठेवणे म्हणजे जमिनीवर बसून नमाज अदा करणे. हक हलाल म्हणजेच सत्कर्म करणे म्हणजे कुराण वाचणे.
ਸਰਮ ਸੁੰਨਤਿ ਸੀਲੁ ਰੋਜਾ ਹੋਹੁ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ॥
दुर्गुणांपासून लाज - ही सुन्नत असावी आणि चांगला स्वभाव रोजा बनला पाहिजे. तरच तुम्ही खरे मुस्लिम व्हाल.
ਕਰਣੀ ਕਾਬਾ ਸਚੁ ਪੀਰੁ ਕਲਮਾ ਕਰਮ ਨਿਵਾਜ ॥
योग्य गोष्ट म्हणजे मक्केला जाऊन काबा पाहणे. परमेश्वराला जाणणे म्हणजे पीराची पूजा करणे. चांगले कर्म करणे म्हणजे कलमा आणि नमाज अदा करणे.
ਤਸਬੀ ਸਾ ਤਿਸੁ ਭਾਵਸੀ ਨਾਨਕ ਰਖੈ ਲਾਜ ॥੧॥
अल्लाहच्या प्रसन्नतेत राहणे म्हणजे जपमाळ फिरवणे आणि नामस्मरण करणे. हे नानक! ज्याच्यामध्ये हे गुण असतील तोच अल्लाहला आवडेल आणि परमेश्वर अशा मुस्लिमाचा आदर करतो. ॥१॥