Page 63
ਮਨਮੁਖੁ ਜਾਣੈ ਆਪਣੇ ਧੀਆ ਪੂਤ ਸੰਜੋਗੁ ॥
स्वतःच्या इच्छेनुसार वागणारा व्यक्ती आपल्या मुलांना स्वतःचे मानतो. त्याला हे समजत नाही की हे संबंध परमेश्वराच्या इच्छेनुसार बनले आहेत.
ਨਾਰੀ ਦੇਖਿ ਵਿਗਾਸੀਅਹਿ ਨਾਲੇ ਹਰਖੁ ਸੁ ਸੋਗੁ ॥
त्याची पत्नी आणि इतर नातेवाईक पाहून तो आनंदित होतो. परंतु त्याच्या हे लक्षात येत नाही की हे संबंध त्याच्या जीवनात आनंद आणि दुःख निर्माण करतात.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦਿ ਰੰਗਾਵਲੇ ਅਹਿਨਿਸਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਭੋਗੁ ॥੩॥
पण गुरूचे अनुयायी हे गुरूंच्या शब्दांतून परमेश्वराच्या नामात तल्लीन होऊन रात्रंदिवस परमेश्वराच्या अमृताचा आस्वाद घेतात. ॥ ३॥
ਚਿਤੁ ਚਲੈ ਵਿਤੁ ਜਾਵਣੋ ਸਾਕਤ ਡੋਲਿ ਡੋਲਾਇ ॥
जेव्हा अविश्वासू निंदा करणारा पैसा गमावतो तेव्हा त्याचे मन डगमगते आणि अस्थिर होते. म्हणजेच त्याचे मन क्षणभंगुर संपत्तीच्या शोधात भटकत राहते.
ਬਾਹਰਿ ਢੂੰਢਿ ਵਿਗੁਚੀਐ ਘਰ ਮਹਿ ਵਸਤੁ ਸੁਥਾਇ ॥
जेव्हा तो बाहेर आनंद शोधण्याचा प्रयत्न करतो तेव्हा त्याला त्रास होतो. त्याला हे कळत नाही की आनंदाचे मुख्य स्त्रोत, परमेश्वराचे नाव हे नेहमीच त्याच्या आत असते.
ਮਨਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਕਰਿ ਮੁਸੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥੪॥
गुरूच्या अनुयायांना ते सहजपणे प्राप्त होते, तर अधर्मी व्यक्ती ते अहंकाराने गमावतात. ॥४॥
ਸਾਕਤ ਨਿਰਗੁਣਿਆਰਿਆ ਆਪਣਾ ਮੂਲੁ ਪਛਾਣੁ ॥
हे निर्गुण शाक्त (शैव पंथाचा एक भाग) ! तू तुझे मूळ ओळख.
ਰਕਤੁ ਬਿੰਦੁ ਕਾ ਇਹੁ ਤਨੋ ਅਗਨੀ ਪਾਸਿ ਪਿਰਾਣੁ ॥
हे शरीर आईच्या रक्ताने आणि वडिलांच्या वीर्य बनलेले आहे. नेहमी हे लक्षात ठेवा, शेवटी या शरीराला आगीत जळायचे आहे.
ਪਵਣੈ ਕੈ ਵਸਿ ਦੇਹੁਰੀ ਮਸਤਕਿ ਸਚੁ ਨੀਸਾਣੁ ॥੫॥
प्रत्येक व्यक्तीच्या नशिबात एक न बदलणारा क्रम आहे की हे शरीर श्वासांच्या अधीन आहे, प्रत्येक व्यक्तीचे श्वास मर्यादित आहेत. ॥५॥
ਬਹੁਤਾ ਜੀਵਣੁ ਮੰਗੀਐ ਮੁਆ ਨ ਲੋੜੈ ਕੋਇ ॥
प्रत्येकजण दीर्घ आयुष्यासाठी विनवणी करतो की कोणालाच लवकर मरायचे नसते.
ਸੁਖ ਜੀਵਣੁ ਤਿਸੁ ਆਖੀਐ ਜਿਸੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਸਿਆ ਸੋਇ ॥
परंतु केवळ त्या व्यक्तीचे जीवन खरोखरच आनंदी मानले जाते ज्याच्या हृदयात गुरूंच्या कृपेमुळे परमेश्वर निवास करतो.
ਨਾਮ ਵਿਹੂਣੇ ਕਿਆ ਗਣੀ ਜਿਸੁ ਹਰਿ ਗੁਰ ਦਰਸੁ ਨ ਹੋਇ ॥੬॥
आपण त्या व्यक्तीला आध्यात्मिकरित्या जिवंत कसे समजू शकता जो परमेश्वराच्या नामशिवाय जीवन जगात आहे आणि जो कधीही परमेश्वराची उपस्थिती जाणू शकत नाही. ॥६॥
ਜਿਉ ਸੁਪਨੈ ਨਿਸਿ ਭੁਲੀਐ ਜਬ ਲਗਿ ਨਿਦ੍ਰਾ ਹੋਇ ॥
ज्याप्रमाणे एखाद्या व्यक्तीला स्वप्नातील गोष्टींच्या वास्तविकतेबद्दल गैरसमज निर्माण होतो आणि जोपर्यंत तो झोपलेला आहे तोपर्यंत हा गैरसमज कायम असतो,
ਇਉ ਸਰਪਨਿ ਕੈ ਵਸਿ ਜੀਅੜਾ ਅੰਤਰਿ ਹਉਮੈ ਦੋਇ ॥
त्याचप्रमाणे माया (सांसारिक संपत्तीसाठी प्रेम) च्या प्रभावाखाली, तोपर्यंत त्याच्यात अहंकार आणि स्वार्थ कायम राहतो.
ਗੁਰਮਤਿ ਹੋਇ ਵੀਚਾਰੀਐ ਸੁਪਨਾ ਇਹੁ ਜਗੁ ਲੋਇ ॥੭॥
गुरूंच्या शिकवणीतून मनुष्याला हे जाणवते की हे जग फक्त एक स्वप्न आहे. ॥७॥
ਅਗਨਿ ਮਰੈ ਜਲੁ ਪਾਈਐ ਜਿਉ ਬਾਰਿਕ ਦੂਧੈ ਮਾਇ ॥
ज्याप्रमाणे आईचे दूध प्यायल्याने मुलाच्या पोटाची आग (भूक) शमते, त्याचप्रमाणे ही तहानभूक परमेश्वराच्या नावाने पाणी टाकल्यावरच विझते.
ਬਿਨੁ ਜਲ ਕਮਲ ਸੁ ਨਾ ਥੀਐ ਬਿਨੁ ਜਲ ਮੀਨੁ ਮਰਾਇ ॥
ज्याप्रमाणे कमळ पाण्याशिवाय जगू शकत नाही आणि मासा पाण्याशिवाय मरतो,
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਰਸਿ ਮਿਲੈ ਜੀਵਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥੮॥੧੫॥
त्याचप्रमाणे हे नानक ! गुरूकडून परमेश्वराच्या नामाचे अमृत मिळाले तरच मी परमेश्वराचा महिमा गाऊन जगू शकेन. ॥८॥१५॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
श्रीरागु महला १ ॥
ਡੂੰਗਰੁ ਦੇਖਿ ਡਰਾਵਣੋ ਪੇਈਅੜੈ ਡਰੀਆਸੁ ॥
जीवनात उच्च आध्यात्मिक स्थितीत पोहोचणे हे कठीण डोंगरावर चढण्यासारखे आहे, मनुष्य या मार्गाकडे पाहून भयभीत होतो.
ਊਚਉ ਪਰਬਤੁ ਗਾਖੜੋ ਨਾ ਪਉੜੀ ਤਿਤੁ ਤਾਸੁ ॥
आध्यात्मिक मार्गाच्या या कठीण डोंगरावर चढण्याचे मनुष्याला कोणतेही साधन नाही.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਤਰਿ ਜਾਣਿਆ ਗੁਰਿ ਮੇਲੀ ਤਰੀਆਸੁ ॥੧॥
पण नंतर गुरूंच्या आशीर्वादाने मला जाणवले की परमेश्वर माझ्या हृदयात राहतो. गुरूंच्या शिकवणींनुसार मी सांसारिक दुर्गुणांच्या महासागरावर ओलांडला आणि परमेश्वराध्ये विलीन झालो. ॥१॥
ਭਾਈ ਰੇ ਭਵਜਲੁ ਬਿਖਮੁ ਡਰਾਂਉ ॥
हे बंधू! दुर्गुणांचे भयानक असलेला जीवनाचा महासागर पार करणे कठीण आहे.
ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਰਸਿ ਮਿਲੈ ਗੁਰੁ ਤਾਰੇ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
जर परमेश्वराच्या नामाचे अमृत प्राशन करणाऱ्याला गुरू मिळाले तर गुरू त्याला परमेश्वराचे नामस्मरण करून अस्तित्त्वाचा सागर पार करण्यास मदत करतात. ॥१॥ रहाउ ॥
ਚਲਾ ਚਲਾ ਜੇ ਕਰੀ ਜਾਣਾ ਚਲਣਹਾਰੁ ॥
जर मला नेहमीच आठवत असेल की मला या जगातून निघून जावे लागेल आणि जर मला समजले की प्रत्येकाला या जगातून निघून जावे लागेल.
ਜੋ ਆਇਆ ਸੋ ਚਲਸੀ ਅਮਰੁ ਸੁ ਗੁਰੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥
जो कोणी या जगात आला आहे तो एक ना एक दिवस निघून जाणार आहे. केवळ गुरू आणि निर्माणकर्ता शाश्वत आहेत.
ਭੀ ਸਚਾ ਸਾਲਾਹਣਾ ਸਚੈ ਥਾਨਿ ਪਿਆਰੁ ॥੨॥
म्हणून खऱ्या ठिकाणी व चांगल्या संगतीत भेटून सत्य परमेश्वराची भक्तिभावाने स्तुती करावी. ॥२॥
ਦਰ ਘਰ ਮਹਲਾ ਸੋਹਣੇ ਪਕੇ ਕੋਟ ਹਜਾਰ ॥
ज्यांच्याकडे सुंदर दरवाजे, घरे, मंदिरे आणि हजारो मजबूत किल्ले आहेत,
ਹਸਤੀ ਘੋੜੇ ਪਾਖਰੇ ਲਸਕਰ ਲਖ ਅਪਾਰ ॥
हत्ती-घोडे, पालखी आणि लाखो सैन्य आहेत,
ਕਿਸ ਹੀ ਨਾਲਿ ਨ ਚਲਿਆ ਖਪਿ ਖਪਿ ਮੁਏ ਅਸਾਰ ॥੩॥
यापैकी कोणीही कोणासोबत जात नाही. मूर्ख लोक त्यांच्यासाठी लढतात आणि मरतात. ॥३॥
ਸੁਇਨਾ ਰੁਪਾ ਸੰਚੀਐ ਮਾਲੁ ਜਾਲੁ ਜੰਜਾਲੁ ॥
एखादी व्यक्ती सोने आणि चांदी गोळा करू शकते, परंतु संपत्ती ही केवळ गुंतागुंतीचे जाळे आहे.
ਸਭ ਜਗ ਮਹਿ ਦੋਹੀ ਫੇਰੀਐ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਸਿਰਿ ਕਾਲੁ ॥
तो एखाद्याला हरवून संपूर्ण जगावर अधिकार घोषित करू शकतो, परंतु परमेश्वराच्या नामशिवाय मृत्यूच्या भीतीची तलवार त्याच्या डोक्यावर टांगलेली असते.
ਪਿੰਡੁ ਪੜੈ ਜੀਉ ਖੇਲਸੀ ਬਦਫੈਲੀ ਕਿਆ ਹਾਲੁ ॥੪॥
जेव्हा एखादी व्यक्ती आपले जीवन सोडून देते, तेव्हा शरीर पार्थिव बनते आणि जीवनाचा अंत होतो. मग दुष्टांचे नशीब काय असेल? ॥४॥
ਪੁਤਾ ਦੇਖਿ ਵਿਗਸੀਐ ਨਾਰੀ ਸੇਜ ਭਤਾਰ ॥
एक व्यक्ती आपल्या मुलगे आणि पत्नीच्या सहवासात आनंदित आहे.
ਚੋਆ ਚੰਦਨੁ ਲਾਈਐ ਕਾਪੜੁ ਰੂਪੁ ਸੀਗਾਰੁ ॥
तो सुंदर कपड्यांसह स्वतःला सजवतो आणि सर्व प्रकारचे अत्तर वापरतो,
ਖੇਹੂ ਖੇਹ ਰਲਾਈਐ ਛੋਡਿ ਚਲੈ ਘਰ ਬਾਰੁ ॥੫॥
परंतु शेवटी व्यक्ती (मृत शरीर) धुळीत मिसळते आणि आत्मा जगातून निघून जातो आणि सर्व सांसारिक वस्तू मागे सोडतो. ॥५॥
ਮਹਰ ਮਲੂਕ ਕਹਾਈਐ ਰਾਜਾ ਰਾਉ ਕਿ ਖਾਨੁ ॥
कोणी स्वतःला जमीनदार,सम्राट, महाराजा, राजा, उच्च अधिकारी म्हणवतो,
ਚਉਧਰੀ ਰਾਉ ਸਦਾਈਐ ਜਲਿ ਬਲੀਐ ਅਭਿਮਾਨ ॥
तो स्वतःला नेता किंवा प्रमुख म्हणून सादर करू शकतो, परंतु हे त्याला अहंकारी अभिमानाच्या आगीत जळते.
ਮਨਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਜਿਉ ਡਵਿ ਦਧਾ ਕਾਨੁ ॥੬॥
बुद्धीहीन व्यक्तीला परमेश्वराच्या नामाचा विसर पडला आहे. तो अरण्यातील जळलेल्या वेळूसारखा झाला आहे. ॥६॥
ਹਉਮੈ ਕਰਿ ਕਰਿ ਜਾਇਸੀ ਜੋ ਆਇਆ ਜਗ ਮਾਹਿ ॥
जो कोणी जगात आला आहे, (परमेश्वराचे नामस्मरण न करता) जो अहंकाराने ग्रस्त असतो तो या जगातून निघून जातो.