Page 839
ਜੋ ਦੇਖਿ ਦਿਖਾਵੈ ਤਿਸ ਕਉ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥
ଯିଏ ତାହାଙ୍କୁ ଦେଖିଥାଏ ଓ ଦେଖାଇ ଥାଏ, ମୁଁ ତାହାଙ୍କ ପ୍ରତି ସମର୍ପିତ ଅଟେ।
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਈ ॥੧॥
ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ହିଁ ମୋକ୍ଷ ମିଳିଥାଏ॥1॥
ਕਿਆ ਜਪੁ ਜਾਪਉ ਬਿਨੁ ਜਗਦੀਸੈ ॥
ଜଗଦୀଶଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କଣ ଜପ କରିବି?
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਮਹਲੁ ਘਰੁ ਦੀਸੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ସଚ୍ଚା ଘର ଦେଖାଯାଇ ଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਲਗੇ ਪਛੁਤਾਣੇ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୈତ୍ୟଭାବରେ ଲାଗି ରହିଥାଏ, ଅନ୍ତରେ ପଶ୍ଚାତାପ କରିଥାଏ।
ਜਮ ਦਰਿ ਬਾਧੇ ਆਵਣ ਜਾਣੇ ॥
ସେ ଯମର ବନ୍ଧନରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ରହିଥାଏ ଏବଂ ତାହାର ଜନ୍ମ-ମରଣ ରହିଥାଏ।
ਕਿਆ ਲੈ ਆਵਹਿ ਕਿਆ ਲੇ ਜਾਹਿ ॥
ସେ ନେଇ ଜଗତରେ ଆସିଥାଏ ଆଉ କଣ ନେଇ ଯାଇଥାଏ?
ਸਿਰਿ ਜਮਕਾਲੁ ਸਿ ਚੋਟਾ ਖਾਹਿ ॥
ଯାହାର ମସ୍ତକ ଉପରେ ପ୍ରତି ସମୟରେ ରହିଥାଏ ଆଉ ଯମର ଚୋଟ ଖାଇଥାଏ।
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਸਬਦ ਨ ਛੂਟਸਿ ਕੋਇ ॥
ଶବ୍ଦ-ଗୁରୁଙ୍କ ବିନା କେହି ମଧ୍ୟ ବର୍ତ୍ତି ପାରେ ନାହିଁ ତଥା
ਪਾਖੰਡਿ ਕੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥੨॥
ପ୍ରବଞ୍ଚନା କରିବା ଦ୍ଵାରା ମୁକ୍ତି ହୋଇନଥାଏ॥2॥
ਆਪੇ ਸਚੁ ਕੀਆ ਕਰ ਜੋੜਿ ॥
ଇଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ମାୟାର ତତ୍ତ୍ଵକୁ ଯୋଡି ଏହି ଜଗତକୁ ଜାତ କରିଛନ୍ତି।
ਅੰਡਜ ਫੋੜਿ ਜੋੜਿ ਵਿਛੋੜਿ ॥
ସେ ଅଣ୍ଡାକାର ବାଲା ଗୋଲାକାରକୁ ଭାଙ୍ଗି ଯୋଡି ପୁଣି ବିଛେଦ କରିଛନ୍ତି।
ਧਰਤਿ ਅਕਾਸੁ ਕੀਏ ਬੈਸਣ ਕਉ ਥਾਉ ॥
ନିଜ ଜୀବ ରହିବା ପାଇଁ ଧରିତ୍ରୀ ଆଉ ଆକାଶ ବନାଇଛନ୍ତି।
ਰਾਤਿ ਦਿਨੰਤੁ ਕੀਏ ਭਉ ਭਾਉ ॥
ସେ ରାତିଦିନ ଭୟ ଆଉ ପ୍ରେମ ବନାଇଛନ୍ତି।
ਜਿਨਿ ਕੀਏ ਕਰਿ ਵੇਖਣਹਾਰਾ ॥
ଯିଏ ସାରା ଜଗତ ରଚନା କରିଛନ୍ତି, ସେ ହିଁ ପ୍ରତିପାଳକ ଅଟନ୍ତି,
ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰਾ ॥੩॥
ଅନ୍ୟ କେହି ସୃଜନହାର ନାହାନ୍ତି ॥3॥
ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨੁ ਮਹੇਸਾ ॥
ତୃତୀୟା- ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ଶିବଶଙ୍କର ସୃଷ୍ଟିକୁ ଆସିଛନ୍ତି।
ਦੇਵੀ ਦੇਵ ਉਪਾਏ ਵੇਸਾ ॥
ଇଶ୍ଵର ଅନେକ ଦେବୀ-ଦେବତା ଓ ଅନେକ ରୂପ ବାଲା ଜୀବଙ୍କୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଛନ୍ତି।
ਜੋਤੀ ਜਾਤੀ ਗਣਤ ਨ ਆਵੈ ॥
ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଚନ୍ଦ୍ର ତଥା ଅନେକ ଯୋନିରେ ଜୀବ ଜାତ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାର ଗଣତି କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ।
ਜਿਨਿ ਸਾਜੀ ਸੋ ਕੀਮਤਿ ਪਾਵੈ ॥
ଯିଏ ଏହି ସୃଷ୍ଟି ରଚନା କରିଛନ୍ତି, ସେ ହିଁ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ କରି ପାରିବେ।
ਕੀਮਤਿ ਪਾਇ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥
ସେ ସବୁଠାରେ ଭରପୁର ଅଛନ୍ତି।
ਕਿਸੁ ਨੇੜੈ ਕਿਸੁ ਆਖਾ ਦੂਰਿ ॥੪॥
ପୁଣି ମୁଁ କାହାକୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନିକଟ ଓ କାହାକୁ ତାହାଙ୍କ ଠାରୁ ଦୂର କହିବି?॥4॥
ਚਉਥਿ ਉਪਾਏ ਚਾਰੇ ਬੇਦਾ ॥
ଚତୁର୍ଥୀ- ସେ ଚାରି ବେଦ ଜାତ କରିଛନ୍ତି,
ਖਾਣੀ ਚਾਰੇ ਬਾਣੀ ਭੇਦਾ ॥
ଚାରି ସ୍ରୋତ, ଭିନ୍ନ-ଭିନ୍ନ ସ୍ଵର ଜାତ କରିଛନ୍ତି।
ਅਸਟ ਦਸਾ ਖਟੁ ਤੀਨਿ ਉਪਾਏ ॥
ସେ ଅଠର ପୁରାଣ, ଛଅ ଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ତିନି ଗୁଣ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଛନ୍ତି।
ਸੋ ਬੂਝੈ ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ ॥
ଏହି କଥା ସେ ବୁଝିଥାଏ, ଯାହାକୁ ସେ ସ୍ଵୟଂ ଜ୍ଞାନ ଦେଇଥାନ୍ତି।
ਤੀਨਿ ਸਮਾਵੈ ਚਉਥੈ ਵਾਸਾ ॥
ଯାହାର ତିନି ଗୁଣର ନାଶ କରି ସେ ସ୍ଵାଭାବିକ ଅବସ୍ଥାରେ ବାସ ହୋଇ ଯାଇଛି,
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਹਮ ਤਾ ਕੇ ਦਾਸਾ ॥੫॥
ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଆମେ ତାହାଙ୍କ ଦାସ ଅଟୁ॥5॥
ਪੰਚਮੀ ਪੰਚ ਭੂਤ ਬੇਤਾਲਾ ॥
ପଞ୍ଚମୀ- ପଞ୍ଚ ଭୂତରେ ରଚନା ହୋଇଥିବା ଜୀବ ବେତାଳ ଅଟେ।
ਆਪਿ ਅਗੋਚਰੁ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਾਲਾ ॥
ପରମାତ୍ମା ସ୍ଵୟଂ ଅଗୋଚର ଏବଂ ନିରଳ ଅଟନ୍ତି।
ਇਕਿ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਖੇ ਮੋਹ ਪਿਆਸੇ ॥
କିଛି ଜୀବ ଭ୍ରମରେ ଫସି ରହିଛନ୍ତି ଆଉ ମାୟାର କ୍ଷୁଧାର୍ତ୍ତ ଏବଂ ତୃଷ୍ଣାର୍ତ୍ତ ଅଟନ୍ତି।
ਇਕਿ ਰਸੁ ਚਾਖਿ ਸਬਦਿ ਤ੍ਰਿਪਤਾਸੇ ॥
କିଛି ଜୀବ ହରିରସ ଚାଖି ତୃପ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ਇਕਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਇਕਿ ਮਰਿ ਧੂਰਿ ॥
କେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ରଙ୍ଗରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ ଆଉ କେହି ମରି ଯାଇ ମାଟି ହୋଇଯାଏ।
ਇਕਿ ਦਰਿ ਘਰਿ ਸਾਚੈ ਦੇਖਿ ਹਦੂਰਿ ॥੬॥
କେହି ସଚ୍ଚା ଘର-ଦ୍ଵାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିଥାଏ॥6॥
ਝੂਠੇ ਕਉ ਨਾਹੀ ਪਤਿ ਨਾਉ ॥
ମିଥ୍ୟା ମନୁଷ୍ୟର କୌଣସି ସମ୍ମାନ ନଥାଏ।
ਕਬਹੁ ਨ ਸੂਚਾ ਕਾਲਾ ਕਾਉ ॥
ବିଷ୍ଟା ଖାଇବା ବାଲା କଳା କାଉ କେବେ ମଧ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। +
ਪਿੰਜਰਿ ਪੰਖੀ ਬੰਧਿਆ ਕੋਇ ॥
ଯଦି କୌଣସି ପକ୍ଷୀକୁ ପିଞ୍ଜରାରେ ବନ୍ଦ କରାଯାଏ, ସେ
ਛੇਰੀਂ ਭਰਮੈ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥
ପିଞ୍ଜରା ଭିତରେ ହିଁ ବୁଲୁଥାଏ,
ਤਉ ਛੂਟੈ ਜਾ ਖਸਮੁ ਛਡਾਏ ॥
ପରନ୍ତୁ, ସେହି ପକ୍ଷୀ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ଯେତେବେଳେ ତାହାର ମାଲିକ ତାହାକୁ ଛାଡି ଦେଇଥାଏ।
ਗੁਰਮਤਿ ਮੇਲੇ ਭਗਤਿ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ॥੭॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ମିଳିବା ପରେ ଜୀବର ହୃଦୟରେ ଭକ୍ତି ଦୃଢ ହୋଇଯାଏ॥7॥
ਖਸਟੀ ਖਟੁ ਦਰਸਨ ਪ੍ਰਭ ਸਾਜੇ ॥
ଷଷ୍ଠୀ- ପରମାତ୍ମା ଛଅ ଦର୍ଶନ ଅର୍ଥାତ ଯୋଗୀ, ଜଙ୍ଗମ, ସନ୍ନ୍ୟାସୀ, ବୌଦ୍ଧୀ, ଜୈନ ଏବଂ ବୈରାଗୀ ବନାଇଛନ୍ତି।
ਅਨਹਦ ਸਬਦੁ ਨਿਰਾਲਾ ਵਾਜੇ ॥
ଜୀବର ଅନ୍ତରାତ୍ମାରେ ଅନାହଦ ଶବ୍ଦ ବାଜି ରହିଥାଏ।
ਜੇ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਤਾ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥
ଯଦି ପ୍ରଭୁ କାହାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି, ସେ ତାହାକୁ ନିଜ ସାଥିରେ ମିଳାଇ ନିଅନ୍ତି।
ਸਬਦੇ ਭੇਦੇ ਤਉ ਪਤਿ ਪਾਵੈ ॥
ଯଦି କେହି ଶବ୍ଦର ଭେଦ ନେଇଥାଏ, ସେ ସତ୍ୟର ଦ୍ଵାରରେ ଶୋଭାର ପାତ୍ର ବନିଯାଏ।
ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਸ ਖਪਹਿ ਜਲਿ ਜਾਵਹਿ ॥
କିଛି ବ୍ୟକ୍ତି ବେଶ ଧାରଣ କରି ଜଳି ଜଳି ମରିଯାଏ, କିନ୍ତୁ
ਸਾਚੈ ਸਾਚੇ ਸਾਚਿ ਸਮਾਵਹਿ ॥੮॥
ସତ୍ୟରେ ଲୀନ ରହିବା ବାଲା ପରମ-ସତ୍ୟରେ ହିଁ ବିଲୀନ ହୋଇଯାଏ॥8॥
ਸਪਤਮੀ ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਸਰੀਰਿ ॥
ସପ୍ତମୀ- ଯିଏ ହୃଦୟରେ ସତ୍ୟର ଚିନ୍ତନ କରିଥାଏ,
ਸਾਤ ਸਮੁੰਦ ਭਰੇ ਨਿਰਮਲ ਨੀਰਿ ॥
ଯାହାର ଶରୀରରେ ସମୁଦ୍ର ନିର୍ମଳ ନାମ ରୂପୀ ଜଳରେ ଭରି ରହିଥାଏ।
ਮਜਨੁ ਸੀਲੁ ਸਚੁ ਰਿਦੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥
ତାହାଙ୍କ ଅନ୍ତର୍ମନରେ ଥିବା ଜ୍ଞାନ ରୂପୀ ତୀର୍ଥରେ ସ୍ନାନ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ସେ ଶାନ୍ତ-ସ୍ଵଭାବ ବାଲା ବନିଯାଏ।
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਪਾਵੈ ਸਭਿ ਪਾਰਿ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା ଜୀବ ଭବସାଗରରେ ପାର ହୋଇଯାଏ।
ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਮੁਖਿ ਸਾਚਉ ਭਾਇ ॥
ଯାହାର ମନରେ ସତ୍ୟ ଥାଏ ଆଉ ମୁଖରେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ-ନାମ ବନି ରହିଥାଏ।
ਸਚੁ ਨੀਸਾਣੈ ਠਾਕ ਨ ਪਾਇ ॥੯॥
ସେ ସତ୍ୟର ସ୍ବୀକୃତି ସାଥିରେ ନେଇ ଯାଇଥାଏ ଆଉ ସତ୍ୟର ଦରବାରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ କୌଣସି ବିଘ୍ନ ଆସେ ନାହିଁ॥9॥
ਅਸਟਮੀ ਅਸਟ ਸਿਧਿ ਬੁਧਿ ਸਾਧੈ ॥
ଅଷ୍ଟମୀ- ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଷ୍କାମ ଭାବନା ଦ୍ଵାରା ସତ୍ୟର ଆରାଧନା କରିଥାଏ,
ਸਚੁ ਨਿਹਕੇਵਲੁ ਕਰਮਿ ਅਰਾਧੈ ॥
ନିଜ ବୁଦ୍ଧିକୁ ନିଜ ବଶରେ କରିନିଏ, ତାହାକୁ ଆଠ ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਬਿਸਰਾਉ ॥
ଯିଏ ପବନ, ପାଣି ଏବଂ ଅଗ୍ନି ଅର୍ଥାତ ରଜ, ତମ, ସତ୍ତ୍ଵ ଗୁଣ ଭୁଲିଯାଏ,
ਤਹੀ ਨਿਰੰਜਨੁ ਸਾਚੋ ਨਾਉ ॥
ତାହାର ହୃଦୟରେ ପବିତ୍ର ସତ୍ୟ-ନାମ ବାସ କରିଥାଏ।
ਤਿਸੁ ਮਹਿ ਮਨੂਆ ਰਹਿਆ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥ ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕੁ ਕਾਲੁ ਨ ਖਾਇ ॥੧੦॥
ତାହାର ମନ ସତ୍ୟରେ ହିଁ ବୃତ୍ତି ଲଗାଇ ଥାଏ। ନାନକ ବିନତି କରିଥାଏ ଯେ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ କାଳ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରାସ କରିପାରେ ନାହିଁ॥10॥
ਨਾਉ ਨਉਮੀ ਨਵੇ ਨਾਥ ਨਵ ਖੰਡਾ ॥
ନବମୀ- ପରମେଶ୍ଵର ସର୍ବ ବ୍ୟାପକ ଅଟନ୍ତି, ମହାବଳବାନ ଅଟନ୍ତି,
ਘਟਿ ਘਟਿ ਨਾਥੁ ਮਹਾ ਬਲਵੰਡਾ ॥
ଯୋଗୀଙ୍କ ନବନାଥ ଏବଂ ନବଖଣ୍ଡ ବାଲା ପୃଥିବୀର ଜୀବ ତାହାଙ୍କ ହିଁ ନାମ ଜପ କରିଥାନ୍ତି।