Page 7
ਆਦੇਸੁ ਤਿਸੈ ਆਦੇਸੁ ॥
ନମସ୍କାର, କେବଳ ସେହି ସୁଗୁଣ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାରଙ୍କୁ ନମସ୍କାର ଅଟେ।
ਆਦਿ ਅਨੀਲੁ ਅਨਾਦਿ ਅਨਾਹਤਿ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਏਕੋ ਵੇਸੁ ॥੨੯॥
ଯିଏ ସବୁଙ୍କ ମୂଳ, ରଙ୍ଗ ରହିତ, ପବିତ୍ର ସ୍ୱରୂପ, ଆଦି ରହିତ, ଅନଶ୍ଵର ଓ ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ସ୍ୱରୂପ ଅଟେ ॥29॥
ਏਕਾ ਮਾਈ ਜੁਗਤਿ ਵਿਆਈ ਤਿਨਿ ਚੇਲੇ ਪਰਵਾਣੁ ॥
ଏକ ବ୍ରହ୍ମର କୌଣସି ରହସ୍ୟମୟ ମିଳନ ଦ୍ଵାରା ମାୟାର ପ୍ରସୂତିରୁ ତିନି ପୁତ୍ର ଜନ୍ମ ହୋଇଛନ୍ତି।
ਇਕੁ ਸੰਸਾਰੀ ਇਕੁ ਭੰਡਾਰੀ ਇਕੁ ਲਾਏ ਦੀਬਾਣੁ ॥
ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ବ୍ରହ୍ମ ସୃଷ୍ଟି ରଚୟିତା, ଏକ ବିଷ୍ଣୁ ସଂସାରର ପୋଷକ, ଆଉ ଏକ ଶିବ ସଂହାରକ ରୂପରେ ଦରବାର ସଜାଇ ବସିଛନ୍ତି।
ਜਿਵ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਚਲਾਵੈ ਜਿਵ ਹੋਵੈ ਫੁਰਮਾਣੁ ॥
ଅକାଳ-ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଯେଭଳି ଭଲ ଲାଗେ ସେ ସେଭଳି ଏହି ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଚଲାଉଛନ୍ତି ଆଉ ତାଙ୍କରି ଆଦେଶ ଯେଉଁ ଭଳି ହେଉଛି ସେହି ଦେବ ସେଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
ਓਹੁ ਵੇਖੈ ਓਨਾ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵੈ ਬਹੁਤਾ ਏਹੁ ਵਿਡਾਣੁ ॥
ସେହି ଅକାଳ-ପୁରୁଷ ଏହି ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଆଦି ଓ ଅନ୍ତ ସମୟରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କରି ସେହି ଅଦୃଶ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାର ନଜର ଆସେ ନାହିଁ, ଏହା ଅତି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା।
ਆਦੇਸੁ ਤਿਸੈ ਆਦੇਸੁ ॥
ନମସ୍କାର, କେବଳ ସେହି ସୁଗୁଣ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାରଙ୍କୁ ନମସ୍କାର ଅଟେ।
ਆਦਿ ਅਨੀਲੁ ਅਨਾਦਿ ਅਨਾਹਤਿ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਏਕੋ ਵੇਸੁ ॥੩੦॥
ଯିଏ ସବୁଙ୍କ ମୂଳ, ରଙ୍ଗ ରହିତ, ପବିତ୍ର ସ୍ୱରୂପ, ଆଦି ରହିତ, ଅନଶ୍ଵର ଓ ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ସ୍ୱରୂପ ଅଟେ ॥30॥
ਆਸਣੁ ਲੋਇ ਲੋਇ ਭੰਡਾਰ ॥
ତାଙ୍କରି ଆସନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକରେ ହିଁ ତଥା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକରେ ହିଁ ତାଙ୍କରି ଭଣ୍ଡାର ଅଛି।
ਜੋ ਕਿਛੁ ਪਾਇਆ ਸੁ ਏਕਾ ਵਾਰ ॥
ସେହି ପରମାତ୍ମା ସବୁ ଭଣ୍ଡାରକୁ ଏକ ଥର ହିଁ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଦେଇଛନ୍ତି।
ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਸਿਰਜਣਹਾਰੁ ॥
ସେହି ରଚୟିତା ରଚନା କରି ସୃଷ୍ଟିକୁ ଦେଖୁଛନ୍ତି।
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਕੀ ਸਾਚੀ ਕਾਰ ॥
ହେ ନାନକ! ସେହି ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାରଙ୍କ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରଚନା ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଅଟେ।
ਆਦੇਸੁ ਤਿਸੈ ਆਦੇਸੁ ॥
ନମସ୍କାର, କେବଳ ସେହି ସୁଗୁଣ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାରଙ୍କୁ ନମସ୍କାର ଅଟେ।
ਆਦਿ ਅਨੀਲੁ ਅਨਾਦਿ ਅਨਾਹਤਿ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਏਕੋ ਵੇਸੁ ॥੩੧॥
ଯିଏ ସବୁଙ୍କ ମୂଳ, ରଙ୍ଗ ରହିତ, ପବିତ୍ର ସ୍ୱରୂପ, ଆଦି ରହିତ, ଅନଶ୍ଵର ଓ ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ସ୍ୱରୂପ ଅଟେ ॥31॥
ਇਕ ਦੂ ਜੀਭੌ ਲਖ ਹੋਹਿ ਲਖ ਹੋਵਹਿ ਲਖ ਵੀਸ ॥
ଗୋଟିଏ ଜିହ୍ଵାରୁ ଲକ୍ଷେ ଜିହ୍ଵା ହୋଇଯାଏ, ପୁଣି ଲକ୍ଷେରୁ କୋଡିଏ ଲକ୍ଷ ହୋଇଯାଏ।
ਲਖੁ ਲਖੁ ਗੇੜਾ ਆਖੀਅਹਿ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਜਗਦੀਸ ॥
ପୁଣି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଜିହ୍ଵାରୁ ଲକ୍ଷେ ଲକ୍ଷେ ଥର ସେହି ଜଗଦୀଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ କର, ଅର୍ଥାତ ସେହି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ।
ਏਤੁ ਰਾਹਿ ਪਤਿ ਪਵੜੀਆ ਚੜੀਐ ਹੋਇ ਇਕੀਸ ॥
ଏହି ମାର୍ଗରେ ପଟି-ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ମିଲନ ହେତୁ ହୋଇଥିବା ନାମ-ରୂପୀ ସିଡି ଉପରେ ଚଢି ସେହି ଅଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ମିଳନ ହୋଇପାରେ।
ਸੁਣਿ ਗਲਾ ਆਕਾਸ ਕੀ ਕੀਟਾ ਆਈ ਰੀਸ ॥
ଏପରି ତ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ବଡ ବଡ କଥା ଶୁଣି ନିକୃଷ୍ଟ ଜୀବ ମଧ୍ୟ ଦେହାଭିମାନରେ ଅନୁକରଣ କରିବା ଇଚ୍ଛା ରଖନ୍ତି।
ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਪਾਈਐ ਕੂੜੀ ਕੂੜੈ ਠੀਸ ॥੩੨॥
ପରନ୍ତୁ ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ସେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ପ୍ରାପ୍ତି ତ ତାଙ୍କରି କୃପାରୁ ହିଁ ହୋଇଥାଏ, ବରଂ ଏହା ତ ମିଥ୍ୟା ଲୋକଙ୍କ ମିଥ୍ୟା କଥା ଅଟେ। ॥32॥
ਆਖਣਿ ਜੋਰੁ ਚੁਪੈ ਨਹ ਜੋਰੁ ॥
ଅକାଳ-ପୁରୁଷଙ୍କ କୃପା ଦୃଷ୍ଟି ବିନା ଏହି ଜୀବରେ କିଛି କହିବା ପାଇଁ କିମ୍ବା ଚୁପ ରହିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ନାହିଁ।
ਜੋਰੁ ਨ ਮੰਗਣਿ ਦੇਣਿ ਨ ਜੋਰੁ ॥
ମାଗିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ନାହିଁ ଆଉ ନା ହିଁ ଦେବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅଛି।
ਜੋਰੁ ਨ ਜੀਵਣਿ ਮਰਣਿ ਨਹ ਜੋਰੁ ॥
ଯଦି ଜୀବ ଚାହେଁ ଯେ ମୁଁ ଜୀବିତ ରହିବି ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ବଳ ନାହିଁ, କାରଣ ମରିବା ,ମଧ୍ୟ ତାହାର ବଶରେ ନାହିଁ।
ਜੋਰੁ ਨ ਰਾਜਿ ਮਾਲਿ ਮਨਿ ਸੋਰੁ ॥
ଧନ, ସମ୍ପତି ଓ ବୈଭବ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସେହି ଜୀବର ବଳ ନାହିଁ, ଯେଉଁଥି ପାଇଁ ମନରେ ଯେଉଁ ଅହଂ ଆସିଥାଏ।
ਜੋਰੁ ਨ ਸੁਰਤੀ ਗਿਆਨਿ ਵੀਚਾਰਿ ॥
ଶ୍ରୁତି ବେଦ ଜ୍ଞାନର ବିଚାର କରିବା ବଳ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ନାହିଁ।
ਜੋਰੁ ਨ ਜੁਗਤੀ ਛੁਟੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ସଂସାରରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା ପାଇଁ ଷଡ-ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଯୁକ୍ତି ଧାରଣ କରିବା ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ନାହିଁ।
ਜਿਸੁ ਹਥਿ ਜੋਰੁ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਸੋਇ ॥
ଯେଉଁ ଅକାଳ-ପୁରୁଷଙ୍କ ହାତରେ ଶକ୍ତି ଅଛି ସେ ରଚନା କରି ଦେଖୁଛନ୍ତି।
ਨਾਨਕ ਉਤਮੁ ਨੀਚੁ ਨ ਕੋਇ ॥੩੩॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ କିଏ ଉଚ୍ଚ ଓ ନୀଚ ରହେ ନାହିଁ, କର୍ମ ଅନୁସାରେ ଏପରି ହୋଇଥାଏ। ॥33॥
ਰਾਤੀ ਰੁਤੀ ਥਿਤੀ ਵਾਰ ॥
ରାତ୍ରି, ଋତୁ, ତିଥି, ସପ୍ତାହ, ବାର,
ਪਵਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਪਾਤਾਲ ॥
ବାୟୁ, ଜଳ, ଅଗ୍ନି, ଓ ପାତାଳ ଆଦି ପ୍ରପଞ୍ଚ।
ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਧਰਤੀ ਥਾਪਿ ਰਖੀ ਧਰਮ ਸਾਲ ॥
ସ୍ରଷ୍ଟା ପ୍ରଭୁ ଏଥିରେ ପୃଥିବୀ ରୂପୀ ଧର୍ମଶାଳା ସ୍ଥାପିତ କରି ରଖିଛନ୍ତି, ଏହାକୁ କର୍ମଭୂମି କହନ୍ତି।
ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਜੀਅ ਜੁਗਤਿ ਕੇ ਰੰਗ ॥
ସେହି ଧର୍ମଶାଳାରେ ନାନା ପ୍ରକାରର ଜୀବ ଅଛନ୍ତି, ଅନେକ ଜାତି, ଅନେକ ବର୍ଣ୍ଣ ଅଛନ୍ତି।
ਤਿਨ ਕੇ ਨਾਮ ਅਨੇਕ ਅਨੰਤ ॥
ଅନେକ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଅନନ୍ତ ନାମ ଅଛି।
ਕਰਮੀ ਕਰਮੀ ਹੋਇ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ସଂସାରରେ ବିଚରଣ କରୁଥିବା ଅନେକ ଅନେକ ଜୀବଙ୍କୁ ନିଜ ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମ ଅନୁସାରେ ହିଁ ତାହା ଉପରେ ବିଚାର କରାଯାଏ।
ਸਚਾ ਆਪਿ ਸਚਾ ਦਰਬਾਰੁ ॥
ବିଚାର କରିବା ବାଲା ସେହି ନିରଙ୍କାର ସ୍ଵୟଂ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଅଟେ ଆଉ ତାଙ୍କରି ଦରବାର ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଅଟେ।
ਤਿਥੈ ਸੋਹਨਿ ਪੰਚ ਪਰਵਾਣੁ ॥
ସେ ତାଙ୍କରି ଦରବାରରେ ଶୋଭାବାନ ହୋଇଥାଏ ଯିଏ ପ୍ରାମାଣିକ ସନ୍ଥ ଅଟେ,
ਨਦਰੀ ਕਰਮਿ ਪਵੈ ਨੀਸਾਣੁ ॥
ଯାହାର କପାଳରେ କୃପାଳୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ କୃପାର ଚିହ୍ନ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥାଏ।
ਕਚ ਪਕਾਈ ਓਥੈ ਪਾਇ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ କଚ୍ଚା-ପକ୍କା ହେବାର ପରୀକ୍ଷା ହୁଏ।
ਨਾਨਕ ਗਇਆ ਜਾਪੈ ਜਾਇ ॥੩੪॥
ହେ ନାନକ! ଏହି ତଥ୍ୟର ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସେଠାକୁ ଯିବା ପରେ ହିଁ ହୁଏ। ॥34॥
ਧਰਮ ਖੰਡ ਕਾ ਏਹੋ ਧਰਮੁ ॥
(କର୍ମକାଣ୍ଡରେ) ଧର୍ମଖଣ୍ଡର ଏହି ନିୟମ ଅଟେ; ଯାହା ପୂର୍ବ ପଂକ୍ତିରେ କଥନ କରାଯାଇଛି।
ਗਿਆਨ ਖੰਡ ਕਾ ਆਖਹੁ ਕਰਮੁ ॥
(ଗୁରୁ ନାନକ ଜୀ) ବର୍ତ୍ତମାନ ଜ୍ଞାନଖଣ୍ଡର ବ୍ୟବହାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଛନ୍ତି।
ਕੇਤੇ ਪਵਣ ਪਾਣੀ ਵੈਸੰਤਰ ਕੇਤੇ ਕਾਨ ਮਹੇਸ ॥
(ଏହି ସଂସାରରେ) କେତେ ପ୍ରକାର ପବନ, ଜଳ, ଅଗ୍ନି ଅଛନ୍ତି, ଆଉ କେତେ ହିଁ ରୂପ କୃଷ୍ଣ ଓ ରୁଦ୍ର (ଶିବ)ଙ୍କ ଅଛି।
ਕੇਤੇ ਬਰਮੇ ਘਾੜਤਿ ਘੜੀਅਹਿ ਰੂਪ ਰੰਗ ਕੇ ਵੇਸ ॥
କେତେ ହିଁ ବ୍ରହ୍ମା ଏହି ସୃଷ୍ଟିରେ ଅନେକ ଅନେକ ରୂପ ରଙ୍ଗର ବେଶରେ ଜୀବ ଜାତ କରାଉଛନ୍ତି।
ਕੇਤੀਆ ਕਰਮ ਭੂਮੀ ਮੇਰ ਕੇਤੇ ਕੇਤੇ ਧੂ ਉਪਦੇਸ ॥
କେତେ ହିଁ କର୍ମଭୂମି, ପର୍ବତ, ଧ୍ରୁବ ଭକ୍ତ ଓ ଅନେକ ଉପଦେଷ୍ଟା ଅଛନ୍ତି।
ਕੇਤੇ ਇੰਦ ਚੰਦ ਸੂਰ ਕੇਤੇ ਕੇਤੇ ਮੰਡਲ ਦੇਸ ॥
ଇନ୍ଦ୍ର ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ କେତେ ଅଛନ୍ତି, କେତେ ସୂର୍ଯ୍ୟ, କେତେ ମଣ୍ଡଳ ଓ ମଣ୍ଡଳ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଦେଶ ଅଛି।
ਕੇਤੇ ਸਿਧ ਬੁਧ ਨਾਥ ਕੇਤੇ ਕੇਤੇ ਦੇਵੀ ਵੇਸ ॥
କେତେ ସିଦ୍ଧ, ବିଦ୍ଵାନ ଓ ନାଥ ଅଛନ୍ତି, କେତେ ଦେବୀଙ୍କ ସ୍ୱରୂପ ଅଛନ୍ତି।
ਕੇਤੇ ਦੇਵ ਦਾਨਵ ਮੁਨਿ ਕੇਤੇ ਕੇਤੇ ਰਤਨ ਸਮੁੰਦ ॥
କେତେ ଦେବ, ଦୈତ୍ୟ ଓ ମୁନି ଅଛନ୍ତି ଆଉ ରତ୍ନରେ ଭରପୁର କେତେ ସମୁଦ୍ର ଅଛି।
ਕੇਤੀਆ ਖਾਣੀ ਕੇਤੀਆ ਬਾਣੀ ਕੇਤੇ ਪਾਤ ਨਰਿੰਦ ॥
କେତେ ଉତ୍ପତିର ସ୍ରୋତ,କେତେ ବାଣୀ,କେତେ ବାଦଶାହ ଆଉ କେତେ ରାଜା ଅଛନ୍ତି।
ਕੇਤੀਆ ਸੁਰਤੀ ਸੇਵਕ ਕੇਤੇ ਨਾਨਕ ਅੰਤੁ ਨ ਅੰਤੁ ॥੩੫॥
କେତେ ବେଦ ଶ୍ରୁତି, ଅନେକ ସେବକ ଅଛନ୍ତି, ଗୁରୁ ନାନକ ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କରି ରଚନାର କୌଣସି ଅନ୍ତ ନାହିଁ; ଏହି ସବୁର ବୋଧ ଜ୍ଞାନଖଣ୍ଡକୁ ଗଲେ ଜଣାଯାଏ, ଯେଉଁଠି ଜୀବ ଜ୍ଞାନବାନ ହୋଇଯାଏ। ॥35॥
ਗਿਆਨ ਖੰਡ ਮਹਿ ਗਿਆਨੁ ਪਰਚੰਡੁ ॥
ଜ୍ଞାନଖଣ୍ଡରେ ଯେଉଁ ଜ୍ଞାନ କଥନ କରାଯାଏ ତାହା ପ୍ରବଳ ଅଟେ।
ਤਿਥੈ ਨਾਦ ਬਿਨੋਦ ਕੋਡ ਅਨੰਦੁ ॥
ଏହି ଖଣ୍ଡରେ ରାଗମୟୀ, ପ୍ରସନ୍ନତାପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ କୌତୁକ ଆନନ୍ଦ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଟେ।