Page 1317
ਹਰਿ ਸੁਆਮੀ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤਿਨ ਮਿਲੇ ਜਿਨ ਲਿਖਿਆ ਧੁਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥
જગતનો સ્વામી પ્રભુ એમને જ મળે છે, જેના ભાગ્યમાં લખેલું છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਗੁਰ ਬਚਨਿ ਜਪਿਓ ਮਨਿ ਚੀਤਿ ॥੧॥
હે નાનક! ગુરુના વચનો દ્વારા પરમાત્માના નામનું ધ્યાન કરો અને મનમાં તેનો જપ કરો || ૧ ||
ਮਃ ੪ ॥
મહેલ ૪ ||
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸਜਣੁ ਲੋੜਿ ਲਹੁ ਭਾਗਿ ਵਸੈ ਵਡਭਾਗਿ ॥
સજ્જન પ્રભુને શોધો, જો ઉત્તમ ભાગ્ય હોય તો તે મનમાં વસી જાય છે.
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਦੇਖਾਲਿਆ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਗਿ ॥੨॥
નાનક કહે છે - પૂર્ણ ગુરુએ તેમને પરમાત્માના દર્શન કરાવ્યા છે, હવે તે તેમાં વ્યસ્ત છે || ૨ ||
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું||
ਧਨੁ ਧਨੁ ਸੁਹਾਵੀ ਸਫਲ ਘੜੀ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਸੇਵਾ ਮਨਿ ਭਾਣੀ ॥
એ જીવનકાળ સફળ, સુખદ અને ધન્ય છે, જ્યારે ઈશ્વરની સેવા મનને પ્રસન્ન કરે છે.
ਹਰਿ ਕਥਾ ਸੁਣਾਵਹੁ ਮੇਰੇ ਗੁਰਸਿਖਹੁ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ॥
હે મારા ગુરુના શિષ્યો! મને હરિ-કથા કહો, એ પ્રભુની કથા અકથ્ય છે.
ਕਿਉ ਪਾਈਐ ਕਿਉ ਦੇਖੀਐ ਮੇਰਾ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਘੜੁ ਸੁਜਾਣੀ ॥
મારા ચતુર પ્રભુ કેમ મેળવી શકાય છે, એમના દર્શન કેમ કરી શકાય?
ਹਰਿ ਮੇਲਿ ਦਿਖਾਏ ਆਪਿ ਹਰਿ ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਨਾਮਿ ਸਮਾਣੀ ॥
તે પોતે જ મિલાવે છે, પોતે દર્શન કરાવે છે અને ગુરુના વચનથી આત્મા પ્રભુમાં ભળે છે.
ਤਿਨ ਵਿਟਹੁ ਨਾਨਕੁ ਵਾਰਿਆ ਜੋ ਜਪਦੇ ਹਰਿ ਨਿਰਬਾਣੀ ॥੧੦॥
હે નાનક! હું એ લોકો પર કુરબાન છું, જેઓ ઈશ્વરના નામનો જપ કરે છે || ૧૦ ||
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
શ્લોક મહેલ ૪ ||
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਰਤੇ ਲੋਇਣਾ ਗਿਆਨ ਅੰਜਨੁ ਗੁਰੁ ਦੇਇ ॥
જ્યારે ગુરુએ જ્ઞાનની અપેક્ષા આપી, ત્યારે આ આંખો પ્રભુમાં લીન થઈ ગઈ.
ਮੈ ਪ੍ਰਭੁ ਸਜਣੁ ਪਾਇਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਮਿਲੇਇ ॥੧॥
આ રીતે હે નાનક! મને સ્વાભાવિક રીતે જ સજ્જન પ્રભુ મળ્યા || ૧ ||
ਮਃ ੪ ॥
મહેલ ૪ ||
ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਤਰਿ ਸਾਂਤਿ ਹੈ ਮਨਿ ਤਨਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥
ગુરુમુખના હ્રદયમાં સુખ અને શાંતિ રહે છે, હરિનામ તેના મન અને શરીરમાં સમાઈ જાય છે.
ਨਾਮੁ ਚਿਤਵੈ ਨਾਮੋ ਪੜੈ ਨਾਮਿ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
તે નામનું ચિંતન કરે છે, હરિનામનો પાઠ કરે છે અને નામમાં જ ધ્યાન રાખે છે.
ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਈਐ ਚਿੰਤਾ ਗਈ ਬਿਲਾਇ ॥
હરિનામ પદાર્થ મેળવવાથી બધી ચિંતા દૂર થાય છે.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਨਾਮੁ ਊਪਜੈ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਭੁਖ ਸਭ ਜਾਇ ॥
જો સદ્દગુરુ સાથે મેળાપ થાય તો જ હરિનામ ઉત્પન્ન થાય છે અને બધી તૃષ્ણા અને ભૂખ મટી જાય છે
ਨਾਨਕ ਨਾਮੇ ਰਤਿਆ ਨਾਮੋ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥੨॥
હે નાનક! જે હરિનામમાં તલ્લીન છે તે જ નામની પ્રાપ્તિ કરે છે.|| ૨ ||
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું||
ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਕੈ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਵਸਗਤਿ ਕੀਤਾ ॥
હે પ્રભુ ! તમે જગતનું સર્જન કર્યું છે અને તેને તમારા નિયંત્રણમાં રાખ્યું છે.
ਇਕਿ ਮਨਮੁਖ ਕਰਿ ਹਾਰਾਇਅਨੁ ਇਕਨਾ ਮੇਲਿ ਗੁਰੂ ਤਿਨਾ ਜੀਤਾ ॥
કોઈને મનમાની કરીને જીવનમાં પરાસ્ત કર્યા છે અને કોઈને ગુરુમાં ભેળવીને જીવનની લડાઇમાં જીતના હકદાર બનાવ્યા છે.
ਹਰਿ ਊਤਮੁ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਨਾਮੁ ਹੈ ਗੁਰ ਬਚਨਿ ਸਭਾਗੈ ਲੀਤਾ ॥
પ્રભુનું નામ સંપૂર્ણ છે અને ગુરુના શબ્દમાંથી ભાગ્યશાળી જ લે છે.
ਦੁਖੁ ਦਾਲਦੁ ਸਭੋ ਲਹਿ ਗਇਆ ਜਾਂ ਨਾਉ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਦੀਤਾ ॥
જ્યારે ગુરુએ તેમને હરિનામ આપ્યું, ત્યારે તમામ દુઃખ અને ગરીબી દૂર થઈ ગઈ.
ਸਭਿ ਸੇਵਹੁ ਮੋਹਨੋ ਮਨਮੋਹਨੋ ਜਗਮੋਹਨੋ ਜਿਨਿ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਸਭੋ ਵਸਿ ਕੀਤਾ ॥੧੧॥
સમસ્ત મન અને જગતને મોહિત કરનાર પ્રભુને સુમિરણ (સ્મરણ) કરો, જેણે જગતની રચના કરીને સર્વ જીવોને વશ કર્યા છે || ૧૧ ||
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
શ્લોક મહેલ ૪ ||
ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ਹੈ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਲੇ ਮਨਮੁਖ ਦੁਰਜਨਾ ॥
મનમાં અહંકારનો રોગ છે, જેના કારણે દુષ્ટ, નિરંકુશ લોકો ભટકી જાય છે.
ਨਾਨਕ ਰੋਗੁ ਵਞਾਇ ਮਿਲਿ ਸਤਿਗੁਰ ਸਾਧੂ ਸਜਨਾ ॥੧॥
નાનકે ફરમાવ્યું છે કે જ્યારે કોઈ સદ્દગુરુ, સજ્જન સાધુ મળે છે ત્યારે આ રોગ દૂર થઈ જાય છે. || ૧ ||
ਮਃ ੪ ॥
મહેલ ૪ ||
ਮਨੁ ਤਨੁ ਤਾਮਿ ਸਗਾਰਵਾ ਜਾਂ ਦੇਖਾ ਹਰਿ ਨੈਣੇ ॥
જ્યારે મેં મારી આંખોથી પ્રભુને જોયા, ત્યારે મારું મન અને શરીર સુંદર થઈ ગયું.
ਨਾਨਕ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈ ਮਿਲੈ ਹਉ ਜੀਵਾ ਸਦੁ ਸੁਣੇ ॥੨॥
હે નાનક! જેનાં કીર્તન સાંભળીને હું જીવું છું તે પ્રભુ મને મળ્યા છે. || ૨ ||
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું ||
ਜਗੰਨਾਥ ਜਗਦੀਸਰ ਕਰਤੇ ਅਪਰੰਪਰ ਪੁਰਖੁ ਅਤੋਲੁ ॥
ઈશ્વર આખા જગતના સ્વામી છે, તે જગદીશ્વર પ્રકૃતિના સર્જક છે, તે દૂર થી દૂર, પરમપુરુષ અને અતુલ્ય છે.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਹੁ ਮੇਰੇ ਗੁਰਸਿਖਹੁ ਹਰਿ ਊਤਮੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਮੋਲੁ ॥
હે મારા ગુરુના શિષ્યો! હરિનામનું ધ્યાન કરો, તે ઉત્તમ અને અમૂલ્ય છે.
ਜਿਨ ਧਿਆਇਆ ਹਿਰਦੈ ਦਿਨਸੁ ਰਾਤਿ ਤੇ ਮਿਲੇ ਨਹੀ ਹਰਿ ਰੋਲੁ ॥
જેમણે રાતદિવસ હૃદયમાં મનન કર્યું છે, પ્રભુમાં ભળી ગયા છે, તેઓ ભટકી ગયા નથી.
ਵਡਭਾਗੀ ਸੰਗਤਿ ਮਿਲੈ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਪੂਰਾ ਬੋਲੁ ॥
ભાગ્યશાળીને સંગમાં પૂર્ણ ગુરુની વાત મળે છે.
ਸਭਿ ਧਿਆਵਹੁ ਨਰ ਨਾਰਾਇਣੋ ਨਾਰਾਇਣੋ ਜਿਤੁ ਚੂਕਾ ਜਮ ਝਗੜੁ ਝਗੋਲੁ ॥੧੨॥
હે ભક્તો! બધા નારાયણની પૂજા કરે છે, જેના પરિણામે યમનો ઝઘડો સમાપ્ત થાય છે. ||૧૨||
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
શ્લોક મહેલ ૪ ||
ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਚਉਦਿਆ ਸਰੁ ਸੰਧਿਆ ਗਾਵਾਰ ॥
હરિભક્ત હરિ ભજનમાં સમાઈ જાય છે, જો કોઈ મૂર્ખ તીરનું નિશાન ચૂકી જાય,
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਲਿਵ ਉਬਰੇ ਜਿਨ ਸੰਧਿਆ ਤਿਸੁ ਫਿਰਿ ਮਾਰ ॥੧॥
નાનક કહે છે કે જે ભક્ત હરિભક્તિમાં તલ્લીન હોય છે તે આમાંથી બચી જાય છે, પણ જે લક્ષ્યને અથડાવે છે તે પોતે મૃત્યુમાં લપેટાઈ જાય છે. || ૧ ||