Page 543
ਖਾਨ ਪਾਨ ਸੀਗਾਰ ਬਿਰਥੇ ਹਰਿ ਕੰਤ ਬਿਨੁ ਕਿਉ ਜੀਜੀਐ ॥
મારું ખાવું પીવું તેમજ શ્રુંગાર વ્યર્થ છે, પોતાના પતિ-પ્રભુ વગર જીવવું અસંભવ છે
ਆਸਾ ਪਿਆਸੀ ਰੈਨਿ ਦਿਨੀਅਰੁ ਰਹਿ ਨ ਸਕੀਐ ਇਕੁ ਤਿਲੈ ॥
હું રાત-દિવસ તેના દર્શનની આશામાં તરસી રહું છું તેના વગર એક ક્ષણ માટે પણ રહી શકતી નથી
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਸੰਤ ਦਾਸੀ ਤਉ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਮੇਰਾ ਪਿਰੁ ਮਿਲੈ ॥੨॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે હે સંતજનો! હું તમારી દાસી છું, મારા પ્રિયતમ-પ્રભુ તમારી કૃપાથી જ મળી શકે છે ॥૨॥
ਸੇਜ ਏਕ ਪ੍ਰਿਉ ਸੰਗਿ ਦਰਸੁ ਨ ਪਾਈਐ ਰਾਮ ॥
પોતાના પ્રિય પ્રભુની સાથે જ મારો પથારી છે પરંતુ તો પણ તેના દર્શનની પ્રાપ્તિ થતી નથી
ਅਵਗਨ ਮੋਹਿ ਅਨੇਕ ਕਤ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਈਐ ਰਾਮ ॥
મારામાં અનેક અવગુણ હાજર છે, જેના ફળસ્વરૂપ મારા પતિ-પ્રભુ પોતાના દરબારમાં કેવી રીતે આમંત્રિત કરી શકે છે?
ਨਿਰਗੁਨਿ ਨਿਮਾਣੀ ਅਨਾਥਿ ਬਿਨਵੈ ਮਿਲਹੁ ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾ ਨਿਧੇ ॥
નિર્ગુણ, ગરીબ તથા અનાથ જીવાત્મા વિનંતી કરે છે કે હે કૃપાનિધિ! મને દર્શન દઈને સફળ કરો
ਭ੍ਰਮ ਭੀਤਿ ਖੋਈਐ ਸਹਜਿ ਸੋਈਐ ਪ੍ਰਭ ਪਲਕ ਪੇਖਤ ਨਵ ਨਿਧੇ ॥
એક ક્ષણ માટે પણ નવ નિધિના સ્વામી પ્રભુના દર્શન કરવાથી ભ્રમની દીવાલ તૂટી પડે છે અને હું સરળ સુખમાં સુવ છું
ਗ੍ਰਿਹਿ ਲਾਲੁ ਆਵੈ ਮਹਲੁ ਪਾਵੈ ਮਿਲਿ ਸੰਗਿ ਮੰਗਲੁ ਗਾਈਐ ॥
જો મારા પ્રિયતમ પ્રભુ મારા હૃદય ઘરમાં આવી જાય તો ત્યાં ટકીને હું તેની સાથે મળીને મંગળ ગીતનું ગાયન કરીશ
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਸੰਤ ਸਰਣੀ ਮੋਹਿ ਦਰਸੁ ਦਿਖਾਈਐ ॥੩॥
નાનક સંતોના ચરણ સ્પર્શ કરે છે અને તેની શરણમાં પડે છે હે સંતજનો! મને પ્રભુના દર્શન કરાવી દો ॥૩॥
ਸੰਤਨ ਕੈ ਪਰਸਾਦਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਰਾਮ ॥
સંતજનોની અપાર કૃપાથી મેં પરમાત્માને મેળવી લીધા છે
ਇਛ ਪੁੰਨੀ ਮਨਿ ਸਾਂਤਿ ਤਪਤਿ ਬੁਝਾਇਆ ਰਾਮ ॥
મારી ઈચ્છા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, મનને શાંતિ મળવાથી તૃષ્ણાની અગ્નિ ઓલવાઈ ગઈ છે
ਸਫਲਾ ਸੁ ਦਿਨਸ ਰੈਣੇ ਸੁਹਾਵੀ ਅਨਦ ਮੰਗਲ ਰਸੁ ਘਨਾ ॥
તે દિવસ ખુબ શુભ છે, તે રાત પણ સોહામણી છે આનંદ, મંગળ તથા હર્ષોલ્લાસ વધારે છે
ਪ੍ਰਗਟੇ ਗੁਪਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਲਾਲਨ ਕਵਨ ਰਸਨਾ ਗੁਣ ਭਨਾ ॥
જ્યારે પ્રિયતમ ગોપાલ ગોવિંદ મારા હદયમાં પ્રગટ થયા છે, કઈ જીભથી હું તેના ગુણોનું ઉચ્ચારણ કરી શકું છું
ਭ੍ਰਮ ਲੋਭ ਮੋਹ ਬਿਕਾਰ ਥਾਕੇ ਮਿਲਿ ਸਖੀ ਮੰਗਲੁ ਗਾਇਆ ॥
મારો ભ્રમ, લોભ, મોહ તથા વિકાર નષ્ટ થઈ ગયા છે તથા પોતાની જ્ઞાનેન્દ્રિયો રૂપી બહેનપણીઓ સાથે મળીને મંગળ ગીત ગાવ છું
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਸੰਤ ਜੰਪੈ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸੰਜੋਗਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥੪॥੨॥
નાનક તે સંતજનોના ચરણમાં પડે છે અને તેની સામેં પ્રાર્થના કરે છે, જેમને સંયોગ બનાવીને તેને પરમાત્માથી મેળવી દીધા છે ॥૪॥૨॥
ਬਿਹਾਗੜਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રાગ બિહાગડા મહેલ ૫ ॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਗੁਰ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਪੂਰੇ ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣਾ ਰਾਮ ॥
હે મારા સંપૂર્ણ ગુરુ પરબ્રહ્મ! મારા પર એવી કૃપા કરો જેથી રાત-દિવસ તારું નામ જ યાદ કરતો રહું
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ਉਚਰਾ ਹਰਿ ਜਸੁ ਮਿਠਾ ਲਾਗੈ ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ ਰਾਮ ॥
હું અમૃત વાણી ઉચ્ચારિત કરું અને હરિ-યશ દ્વારા તારી રજા મને મીઠી લાગે છે
ਕਰਿ ਦਇਆ ਮਇਆ ਗੋਪਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਕੋਇ ਨਾਹੀ ਤੁਝ ਬਿਨਾ ॥
હે ગોપાલ ગોવિંદ! મારા પર દયા અને કૃપા કરો કારણ કે તારા વગર મારો કોઈ પણ આધાર નથી
ਸਮਰਥ ਅਗਥ ਅਪਾਰ ਪੂਰਨ ਜੀਉ ਤਨੁ ਧਨੁ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਮਨਾ ॥॥
હે સર્વશક્તિમાન, અકથ્ય, અપાર તથા સર્વવ્યાપક પરમેશ્વર! મારા પ્રાણ, તન, ધન અને મન બધું તારું જ દીધેલું છે
ਮੂਰਖ ਮੁਗਧ ਅਨਾਥ ਚੰਚਲ ਬਲਹੀਨ ਨੀਚ ਅਜਾਣਾ ॥
હું મૂર્ખ, મૂંગા, અનાથ, ચંચળ, બળહીન તુચ્છ તથા નાસમજ જીવ છું
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਸਰਣਿ ਤੇਰੀ ਰਖਿ ਲੇਹੁ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ॥੧॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે હે પરમેશ્વર! મેં તારી જ શરણ લીધી છે, મારા જન્મ-મરણના ચક્રની રક્ષા કરો ॥૧॥
ਸਾਧਹ ਸਰਣੀ ਪਾਈਐ ਹਰਿ ਜੀਉ ਗੁਣ ਗਾਵਹ ਹਰਿ ਨੀਤਾ ਰਾਮ ॥
સાધુઓની શરણમાં આવવાથી પરમેશ્વરની પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે, જ્યાં દરરોજ જ પરમેશ્વરના ગુણગાન કરવામાં આવે છે
ਧੂਰਿ ਭਗਤਨ ਕੀ ਮਨਿ ਤਨਿ ਲਗਉ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਭ ਪਤਿਤ ਪੁਨੀਤਾ ਰਾਮ ॥
હે પૂજ્ય પરમેશ્વર! જો તારા ભક્તોની ચરણ ધૂળ મન અને તનને લાગી જાય તો બધા પતિત જીવ પાવન થઈ જાય છે
ਪਤਿਤਾ ਪੁਨੀਤਾ ਹੋਹਿ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਸੰਗਿ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਬਿਧਾਤਾ ਪਾਇਆ ॥
જેમણે પોતાના વિધાતાને પ્રાપ્ત કરી લીધા છે તેની સંગતિ કરવાથી પતિત વ્યક્તિ પાવન થઈ જાય છે
ਨਾਮ ਰਾਤੇ ਜੀਅ ਦਾਤੇ ਨਿਤ ਦੇਹਿ ਚੜਹਿ ਸਵਾਇਆ ॥
પરમેશ્વરના નામમાં અનુયાયી થયેલા તે ભક્તજન જીવોને દરરોજ જ આધ્યાત્મિક દાન આપતા રહે છે અને તેનું દાન દરરોજ વધતું રહે છે
ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਨਵ ਨਿਧਿ ਹਰਿ ਜਪਿ ਜਿਨੀ ਆਤਮੁ ਜੀਤਾ ॥
જે પ્રાણી હરિનામનું જાપ કરતા પોતાના મનને જીતી લે છે, તેને રિદ્ધિ-સિદ્ધિ અને નવ નિધિ મળી જાય છે
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕੁ ਵਡਭਾਗਿ ਪਾਈਅਹਿ ਸਾਧ ਸਾਜਨ ਮੀਤਾ ॥੨॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે સારા ભાગ્યથી જ સાધુરૂપી સાજન તથા મિત્ર મળી જાય છે ॥૨॥
ਜਿਨੀ ਸਚੁ ਵਣੰਜਿਆ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸੇ ਪੂਰੇ ਸਾਹਾ ਰਾਮ ॥
હે પ્રભુજી! જે તારા સત્ય નામનું વ્યાપાર કરે છે, તે સંપૂર્ણ શાહુકાર છે
ਬਹੁਤੁ ਖਜਾਨਾ ਤਿੰਨ ਪਹਿ ਹਰਿ ਜੀਉ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨੁ ਲਾਹਾ ਰਾਮ ॥
હે શ્રી હરિ! તેની પાસે તારા નામનો અપાર ખજાનો છે અને તે હરિ-કીર્તનનો લાભ પ્રાપ્ત કરે છે
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਨ ਲੋਭੁ ਬਿਆਪੈ ਜੋ ਜਨ ਪ੍ਰਭ ਸਿਉ ਰਾਤਿਆ ॥
જે વ્યક્તિ પ્રભુના પ્રેમ-રંગમાં અનુયાયી થયા તે કામ, ક્રોધ, તથા લોભથી દૂર જ રહે છે
ਏਕੁ ਜਾਨਹਿ ਏਕੁ ਮਾਨਹਿ ਰਾਮ ਕੈ ਰੰਗਿ ਮਾਤਿਆ ॥
તે માત્ર એક પરમેશ્વરને જ જાણે છે, તે એક પર જ આસ્થા ધારણ કરે છે અને તેના રંગમાં મગ્ન રહે છે
ਲਗਿ ਸੰਤ ਚਰਣੀ ਪੜੇ ਸਰਣੀ ਮਨਿ ਤਿਨਾ ਓਮਾਹਾ ॥
તે સંતોના ચરણ સ્પર્શ કરે છે તેની શરણ લે છે તથા તેના મનમાં ઉમંગ હોય છે
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕੁ ਜਿਨ ਨਾਮੁ ਪਲੈ ਸੇਈ ਸਚੇ ਸਾਹਾ ॥੩॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે જેની પાસે પરમાત્માનું નામ છે તે સાચા શાહુકાર છે ॥૩॥
ਨਾਨਕ ਸੋਈ ਸਿਮਰੀਐ ਹਰਿ ਜੀਉ ਜਾ ਕੀ ਕਲ ਧਾਰੀ ਰਾਮ ॥
હે નાનક! તે પૂજ્ય પરમેશ્વરની જ આરાધના કરવી જોઈએ તેની શક્તિ આખા જગતમાં ક્રિયાશીલ છે