Page 542
ਆਵਣੁ ਤ ਜਾਣਾ ਤਿਨਹਿ ਕੀਆ ਜਿਨਿ ਮੇਦਨਿ ਸਿਰਜੀਆ ॥
જેણે પૃથ્વીની રચના કરી છે તેણે જ જીવોનું જન્મ-મરણનું ચક્ર નિશ્ચિત કર્યું છે
ਇਕਨਾ ਮੇਲਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਏ ਇਕਿ ਭਰਮਿ ਭੂਲੇ ਫਿਰਦਿਆ ॥
પરમાત્મા ઘણા જીવોને સદ્દગુરુથી મળાવીને તેને પોતાના દરબારમાં બોલાવી લે છે પરંતુ જીવ દુવિધામાં ફસાઈને ભટકે છે
ਅੰਤੁ ਤੇਰਾ ਤੂੰਹੈ ਜਾਣਹਿ ਤੂੰ ਸਭ ਮਹਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਏ ॥
હે દુનિયાના માલિક! પોતાનો અંત માત્ર તું જ જાણે છે, તું બધા જીવોમાં સમાયેલો છે
ਸਚੁ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸੁਣਹੁ ਸੰਤਹੁ ਹਰਿ ਵਰਤੈ ਧਰਮ ਨਿਆਏ ॥੧॥
હે સંતજનો! ધ્યાનપૂર્વક સાંભળો, નાનક સત્ય જ કહે છે કે ઈશ્વર ધર્મ અનુસાર ન્યાયમાં ક્રિયાશીલ રહે છે ॥૧॥
ਆਵਹੁ ਮਿਲਹੁ ਸਹੇਲੀਹੋ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਰਾਧੇ ਰਾਮ ॥
હે બહેનપણીઓ, આવીને મને મળો , તેથી આપણે મળીને પરમેશ્વરના નામની આરાધના કરીએ
ਕਰਿ ਸੇਵਹੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਜਮ ਕਾ ਮਾਰਗੁ ਸਾਧੇ ਰਾਮ ॥
હે વ્હાલા! આવો, આપણે મળીને સંપૂર્ણ સદ્દગુરુની સેવા કરો તથા યમનો માર્ગ શણગારી લો
ਮਾਰਗੁ ਬਿਖੜਾ ਸਾਧਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਸੋਭਾ ਪਾਈਐ ॥
ગુરુમુખ બનીને આ અઘરા માર્ગને સરળ બનાવીને અમે પરમેશ્વરના દરબારમાં શોભા પ્રાપ્ત કરે છે
ਜਿਨ ਕਉ ਬਿਧਾਤੈ ਧੁਰਹੁ ਲਿਖਿਆ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਰੈਣਿ ਦਿਨੁ ਲਿਵ ਲਾਈਐ ॥
જેના માટે વિધાતાએ જન્મથી પૂર્વે શરૂઆતથી જ આવા લેખ લખી દીધા છે તે રાત-દિવસ તેનાથી વૃત્તિ લગાવે છે
ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਮੋਹੁ ਛੁਟਾ ਜਾ ਸੰਗਿ ਮਿਲਿਆ ਸਾਧੇ ॥
જ્યારે પ્રાણી સંતોની સભામાં સામેલ થઈ જાય છે તો તેની અંદર અહંકાર, મમતા અને મોહનો નાશ થઈ જાય છે
ਜਨੁ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਮੁਕਤੁ ਹੋਆ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਰਾਧੇ ॥੨॥
સેવક નાનક કહે છે કે જે જીવ પરમેશ્વરના નામની આરાધના કરે છે તે સંસાર સાગરથી મુક્ત થઈ જાય છે ॥૨॥
ਕਰ ਜੋੜਿਹੁ ਸੰਤ ਇਕਤ੍ਰ ਹੋਇ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਅਬਿਨਾਸੀ ਪੁਰਖੁ ਪੂਜੇਹਾ ਰਾਮ ॥
હે સંતજનો! આવો આપણે એકત્ર થઈને હાથ જોડીને અવિનાશી પરમાત્માની પૂજા કરીએ
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਪੂਜਾ ਖੋਜੀਆ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਇਹੁ ਮਨੁ ਤਨੁ ਸਭੁ ਅਰਪੇਹਾ ਰਾਮ ॥
હે વ્હાલા! મેં પૂજા કરવાની અનેક પ્રકારની વિધિની શોધ કરી છે પરંતુ સાચી પૂજા આ જ છે કે આપણે પોતાનું આ તન-મન બધું તેને અર્પણ કરી દઈએ
ਮਨੁ ਤਨੁ ਧਨੁ ਸਭੁ ਪ੍ਰਭੂ ਕੇਰਾ ਕਿਆ ਕੋ ਪੂਜ ਚੜਾਵਏ ॥
આ તન, મન, ધન બધું પ્રભુનું છે, પછી કોઈ પૂજાની રીતે તેને શું ભેટ કરીએ?
ਜਿਸੁ ਹੋਇ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਦਇਆਲੁ ਸੁਆਮੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭ ਅੰਕਿ ਸਮਾਵਏ ॥
જેના પર દુનિયાના સ્વામી હરિ કૃપાળુ તથા દયાળુ થાય છે, તે જ જીવ તેના ખોળામાં લીન થાય છે
ਭਾਗੁ ਮਸਤਕਿ ਹੋਇ ਜਿਸ ਕੈ ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਨਾਲਿ ਸਨੇਹਾ ॥
જેના માથા પર આવા ભાગ્ય લખેલા હોય છે, તેનો ગુરુ સાથે પ્રેમ થઈ જાય છે
ਜਨੁ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਮਿਲਿ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪੂਜੇਹਾ ॥੩॥
નાનકનું કહેવું છે કે એવો આપણે સંતોની સભામાં મળીને પરમેશ્વરના નામની પૂજા કરીએ ॥૩॥
ਦਹ ਦਿਸ ਖੋਜਤ ਹਮ ਫਿਰੇ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਹਰਿ ਪਾਇਅੜਾ ਘਰਿ ਆਏ ਰਾਮ ॥
હે વ્હાલા! અમે દસેય દિશામાં પ્રભુની શોધ કરતા રહીએ છીએ પરંતુ તે તો અમારા હ્રદય ઘરમાં જ પ્રાપ્ત થઈ ગયા છે
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਾਜਿਆ ਮੇਰੇ ਲਾਲ ਜੀਉ ਹਰਿ ਤਿਸੁ ਮਹਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਏ ਰਾਮ ॥
પૂજ્ય હરિએ મનુષ્ય-શરીરને જ હરિ-મંદિર બનાવેલું છે, જેમાં તે નિવાસ કરે છે
ਸਰਬੇ ਸਮਾਣਾ ਆਪਿ ਸੁਆਮੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਗਟੁ ਹੋਇਆ ॥
જગતના સ્વામી હરિ જ બધા જીવોમાં સમાયેલા છે અને તે ગુરુ દ્વારા મારા હૃદયમાં પ્રગટ થઈ ગયા છે
ਮਿਟਿਆ ਅਧੇਰਾ ਦੂਖੁ ਨਾਠਾ ਅਮਿਉ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚੋਇਆ ॥
મારા મનમાં અજ્ઞાનતાનો અંધકાર મટી ગયું છે અને દુઃખ ક્લેશ ભાગી ગયા છે અને અમૃત જેવો મીઠો હરિ-રસ ટપકવા લાગ્યો છે
ਜਹਾ ਦੇਖਾ ਤਹਾ ਸੁਆਮੀ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਸਭ ਠਾਏ ॥
જ્યાં-ક્યાંય પણ જોઉં છું, ત્યાં જ પરબ્રહ્મ સ્વામી સર્વવ્યાપક છે
ਜਨੁ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲਾਇਆ ਹਰਿ ਪਾਇਅੜਾ ਘਰਿ ਆਏ ॥੪॥੧॥
નાનકનું કહેવું છે કે સદ્દગુરુએ મને પરમાત્માથી મળાવી દીધો છે, જેને મેં પોતાના હૃદય-ઘરમાં જ પ્રાપ્ત કરી લીધો છે ॥૪॥૧॥
ਰਾਗੁ ਬਿਹਾਗੜਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રાગ બિહાગડા મહેલ ૫ ॥
ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮਨ ਮੋਹਨਾ ਘਟ ਸੋਹਨਾ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ਰਾਮ ॥
મારા પરમાત્મા ખુબ વ્હાલા, મનને મુગ્ધ કરવાવાળા, બધા શરીરમાં શોભા દેવાવાળા તથા બધાના પ્રાણોનો આધાર છે
ਸੁੰਦਰ ਸੋਭਾ ਲਾਲ ਗੋਪਾਲ ਦਇਆਲ ਕੀ ਅਪਰ ਅਪਾਰਾ ਰਾਮ ॥
તે દયાળુ લાલ ગોપાલની ખુબ સુંદર શોભા છે, જે અપરંપાર છે
ਗੋਪਾਲ ਦਇਆਲ ਗੋਬਿੰਦ ਲਾਲਨ ਮਿਲਹੁ ਕੰਤ ਨਿਮਾਣੀਆ ॥
હે દયાળુ ગોપાલ! હે પ્રિયતમ ગોવિંદ! હે પતિ-પરમેશ્વર! હું આદરણીય જીવ-સ્ત્રીને પણ દર્શન આપો
ਨੈਨ ਤਰਸਨ ਦਰਸ ਪਰਸਨ ਨਹ ਨੀਦ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀਆ ॥
મારી આંખ તારા દર્શન માટે તરસી રહી છે, મારી જીવન રૂપી રાત વ્યતીત થઈ રહી છે પરંતુ મને નીંદર આવતી નથી
ਗਿਆਨ ਅੰਜਨ ਨਾਮ ਬਿੰਜਨ ਭਏ ਸਗਲ ਸੀਗਾਰਾ ॥
મેં આજ્ઞાનું કાજળ પોતાના નેત્રમાં લગાડ્યું છે અને પ્રભુના નામને પોતાનું ભોજન બનાવ્યું છે, આ રીતે બધા શ્રુંગાર કરેલા છે
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਸੰਤ ਜੰਪੈ ਮੇਲਿ ਕੰਤੁ ਹਮਾਰਾ ॥੧॥
નાનક સંતોના ચરણ સ્પર્શ કરે છે અને પ્રાર્થના કરે છે કે મને પતિ-પરમેશ્વરથી મેળવી દો ॥૧॥
ਲਾਖ ਉਲਾਹਨੇ ਮੋਹਿ ਹਰਿ ਜਬ ਲਗੁ ਨਹ ਮਿਲੈ ਰਾਮ ॥
જ્યાં સુધી મારા પરમેશ્વર મળતા નથી ત્યાં સુધી લોકોની લાખો ફરિયાદ સહન કરવી પડે છે
ਮਿਲਨ ਕਉ ਕਰਉ ਉਪਾਵ ਕਿਛੁ ਹਮਾਰਾ ਨਹ ਚਲੈ ਰਾਮ ॥
હું પ્રભુ-મિલન માટે ઉપાય કરું છું પરંતુ મારો કોઈ પણ ઉપાય સફળ થતો નથી
ਚਲ ਚਿਤ ਬਿਤ ਅਨਿਤ ਪ੍ਰਿਅ ਬਿਨੁ ਕਵਨ ਬਿਧੀ ਨ ਧੀਜੀਐ ॥
આ ધન સંપત્તિ નશ્વર છે, પ્રિય પ્રભુ વગર કોઈ વિધિથી મને ધૈર્ય મળતું નથી