Page 442
ਸਚੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬਾ ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਵਡਿਆਈ ॥
હે હંમેશા સ્થિર માલિક! તારી ઉદારતા પણ હંમેશા કાયમ રહેનારી છે.
ਤੂੰ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਬੇਅੰਤੁ ਸੁਆਮੀ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥
તું અનંત માલિક છે તું પરબ્રહ્મ છે તારી તાકાત વ્યક્ત કરી શકાતી નથી.
ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਵਡਿਆਈ ਜਾ ਕਉ ਤੁਧੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਈ ਸਦਾ ਤੇਰੇ ਗੁਣ ਗਾਵਹੇ ॥
હે પ્રભુ! તારી મોટાઈ હંમેશા કાયમ રહેનારી છે જે મનુષ્યના મનમાં તે આ મોટાઈ વસાવી દીધી છે તે હંમેશા તારા મહિમાના ગીત ગાય છે.
ਤੇਰੇ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਜਾ ਤੁਧੁ ਭਾਵਹਿ ਸਚੇ ਸਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਵਹੇ ॥
પરંતુ ત્યારે જ તારી મહિમાનાં ગીત ગાય છે જયારે તે તને સારા લાગે છે પછી તે તારા હંમેશા સ્થિર સ્વરૂપમાં પોતાનું મન જોડી રાખે છે.
ਜਿਸ ਨੋ ਤੂੰ ਆਪੇ ਮੇਲਹਿ ਸੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਹੈ ਸਮਾਈ ॥
હે પ્રભુ! જે મનુષ્યને તું પોતે જ પોતાના ચરણોમાં જોડે છે તે ગુરુના શરણ પડીને તારી યાદમાં લીન રહે છે.
ਇਉ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਚੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬਾ ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਵਡਿਆਈ ॥੧੦॥੨॥੭॥੫॥੨॥੭॥
તારો દાસ નાનક આમ કહે છે, હે હંમેશા કાયમ રહેનાર માલિક! તારી મોટાઈ પણ હંમેશા કાયમ રહેનારી છે ॥૧૦॥૨॥૭॥૫॥૨॥૭॥
ਰਾਗੁ ਆਸਾ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੧.
રાગ આશા છંદ મહેલ ૪ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਜੀਵਨੋ ਮੈ ਜੀਵਨੁ ਪਾਇਆ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਾਏ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! મને આધ્યાત્મિક જીવન મળી ગયું મને આધ્યાત્મિક જીવન પ્રાપ્ત થઈ ગયું જ્યારે ગુરૂના શરણમાં આવીને પ્રભુ પ્રેમાળ લાગવા લાગ્યા.
ਹਰਿ ਨਾਮੋ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦੇਵੈ ਮੇਰੈ ਪ੍ਰਾਨਿ ਵਸਾਏ ਰਾਮ ॥
હવે ગુરુ મને દરેક સમય હરિનું નામ જ દેતા જાય છે ગુરુએ મારા દરેક શ્વાસમાં હરિ નામ વસાવી દીધું છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਮੇਰੈ ਪ੍ਰਾਨਿ ਵਸਾਏ ਸਭੁ ਸੰਸਾ ਦੂਖੁ ਗਵਾਇਆ ॥
જ્યારથી ગુરુએ મારા દરેક શ્વાસમાં હરિ-નામ વસાવ્યું છે હું પોતાનો દરેક સહમ દરેક દુઃખ દૂર કરી બેઠો છું.
ਅਦਿਸਟੁ ਅਗੋਚਰੁ ਗੁਰ ਬਚਨਿ ਧਿਆਇਆ ਪਵਿਤ੍ਰ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ॥
ગુરુના શબ્દની કૃપાથી મેં તે પરમાત્માને સ્મરણ કર્યો છે જે આ આંખોથી દેખાતો નથી જે મનુષ્યની જ્ઞાન-ઈન્દ્રિયની પહોંચથી ઉપર છે સ્મરણનો અભ્યાસ મેં સૌથી ઊંચી અને પવિત્ર આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી લીધી છે
ਅਨਹਦ ਧੁਨਿ ਵਾਜਹਿ ਨਿਤ ਵਾਜੇ ਗਾਈ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਣੀ ॥
જ્યારથી મેં સદ્દગુરુની વાણી ગાવાની શરુ કરી છે મારી અંદર આધ્યાત્મિક આનંદની અતૂટ લહેર ચાલી પડી છે એવું લાગે છે જાણે મારી અંદર ક્યારેય સમાપ્ત ન થનાર સુરથી સંગીતનો સાજ હંમેશા વાગતો રહે છે.
ਨਾਨਕ ਦਾਤਿ ਕਰੀ ਪ੍ਰਭਿ ਦਾਤੈ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਣੀ ॥੧॥
હે નાનક! દાતાર પ્રભુએ આ બક્ષિશ કરી છે હવે મારી જીવાત્મા પ્રભુના પ્રકાશમાં ટકી રહે છે ॥૧॥
ਮਨਮੁਖਾ ਮਨਮੁਖਿ ਮੁਏ ਮੇਰੀ ਕਰਿ ਮਾਇਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! પોતાના મનની પાછળ ચાલનાર મનુષ્ય મન મરજી કરનાર મનુષ્ય 'મારી માયા મારી માયા' કહી કહીને જ આધ્યાત્મિક મૃત્યુ મરી ગયા
ਖਿਨੁ ਆਵੈ ਖਿਨੁ ਜਾਵੈ ਦੁਰਗੰਧ ਮੜੈ ਚਿਤੁ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
તેનું મન માયાના લાભના સમયે એક ક્ષણમાં ચઢી જાય છે માયાની ખોટના સમયે એક ક્ષણમાં જ રાજદ્રોહ થઈ જાય છે તે પોતાના મનને હંમેશા આ ગંધ ભરેલ શરીરના મોહમાં જોડી રાખે છે.
ਲਾਇਆ ਦੁਰਗੰਧ ਮੜੈ ਚਿਤੁ ਲਾਗਾ ਜਿਉ ਰੰਗੁ ਕਸੁੰਭ ਦਿਖਾਇਆ ॥
પોતાના મનની પાછળ ચાલનાર મનુષ્ય હંમેશા ગંધ ભરેલ શરીરના મોહમાં પોતાના મનને લગાવી રાખે છે. તેનું ધ્યાન શારીરિક મોહમાં લાગેલું રહે છે પરંતુ આ શારીરિક દુઃખ-સુખ આમ જ છે જેમ કુસંભના ફૂલનો રંગ જોવે છે
ਖਿਨੁ ਪੂਰਬਿ ਖਿਨੁ ਪਛਮਿ ਛਾਏ ਜਿਉ ਚਕੁ ਕੁਮ੍ਹ੍ਹਿਆਰਿ ਭਵਾਇਆ ॥
જોવામાં શૌખ પરંતુ જલ્દી જ ફિક્કું પડી જનાર જેમ પડછયો સૂરજના ચઢવા અને ઢળવાની સાથે-સાથે ક્યારેક પૂર્વ તરફ થઈ જાય છે અને ક્યારેક પશ્ચિમ તરફ ખસી જાય છે જેમ તે ચક્કર-યંત્ર છે જેણે કુંભારે ચક્કર આપેલું છે.
ਦੁਖੁ ਖਾਵਹਿ ਦੁਖੁ ਸੰਚਹਿ ਭੋਗਹਿ ਦੁਖ ਕੀ ਬਿਰਧਿ ਵਧਾਈ ॥
પોતાના મનની પાછળ ચાલનાર મનુષ્ય દુઃખ સહે છે દુઃખ એકત્રિત કરતો રહે છે તેને પોતાના જીવનમાં દુઃખોની જ વૃદ્ધિ કરેલી હોય છે.
ਨਾਨਕ ਬਿਖਮੁ ਸੁਹੇਲਾ ਤਰੀਐ ਜਾ ਆਵੈ ਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ॥੨॥
પરંતુ હે નાનક! જયારે મનુષ્ય ગુરુના શરણ આવી પડે છે ત્યારે આ મુશ્કેલીથી પાર થનાર સંસાર-સમુદ્ર સરળતાથી તરી શકાય છે ॥૨॥
ਮੇਰਾ ਠਾਕੁਰੋ ਠਾਕੁਰੁ ਨੀਕਾ ਅਗਮ ਅਥਾਹਾ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! મારો માલિક સોહામણો છે મારો માલિક પ્રભુ સુંદર છે પરંતુ મારી સમજ-શાણપણથી ઉપર છે પહોંચથી ઉપર છે.
ਹਰਿ ਪੂਜੀ ਹਰਿ ਪੂਜੀ ਚਾਹੀ ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਸਾਹਾ ਰਾਮ ॥
એક એવો સમુદ્ર છે જેની ઊંડાઈ મેળવી શકાતી નથી. ત્યારે તો હે શાહ! હે સદ્દગુરુ! હું તારાથી હરિ-નામની પુંજી માંગુ છું.
ਹਰਿ ਪੂਜੀ ਚਾਹੀ ਨਾਮੁ ਬਿਸਾਹੀ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਗੁਣ ਭਾਵੈ ॥
જે મનુષ્ય હરિ-નામ-કલ્યાણની શોધ કરે છે હરિ-નામનો વ્યાપાર કરે છે તે હંમેશા હરિના ગુણ ગાતો રહે છે. ગુણોને કારણે તે હરિને પ્રેમાળ લાગે છે.
ਨੀਦ ਭੂਖ ਸਭ ਪਰਹਰਿ ਤਿਆਗੀ ਸੁੰਨੇ ਸੁੰਨਿ ਸਮਾਵੈ ॥
તે મનુષ્ય માયાના મોહની ઊંઘ માયાની ભૂખ સંપૂર્ણપણે ત્યાગી દે છે તે તો હંમેશા તે પરમાત્મામાં લીન રહે છે જેની અંદર ક્યારેય માયાના ફુવારા ઉઠતા જ નથી.
ਵਣਜਾਰੇ ਇਕ ਭਾਤੀ ਆਵਹਿ ਲਾਹਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਲੈ ਜਾਹੇ ॥
જ્યારે એક હરિ-નામનો વ્યાપાર કરનાર સત્સંગી મળી બેસે છે તો તે પરમાત્માના નામની કમાણી કમાઈને જગતથી ચાલ્યો જાય છે.
ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿ ਗੁਰ ਆਗੈ ਜਿਸੁ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਸੋ ਪਾਏ ॥੩॥
હે નાનક! તું પણ પોતાનું મન પોતાનું શરીર ગુરુના હવાલે કર પરંતુ આ હરિ નામનો સૌદો તે જ મનુષ્ય પ્રાપ્ત કરે છે જેના ભાગ્યોમાં ધૂરથી લખાયેલ હોય છે ॥૩॥
ਰਤਨਾ ਰਤਨ ਪਦਾਰਥ ਬਹੁ ਸਾਗਰੁ ਭਰਿਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! આ મનુષ્યનું શરીર જાણે એક સમુદ્ર છે જે આધ્યાત્મિક જીવનના શ્રેષ્ઠ ગુણ-રૂપી અનેક રત્નોથી નાકો-નાક ભરાયેલ છે.
ਬਾਣੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਲਾਗੇ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਹਥਿ ਚੜਿਆ ਰਾਮ ॥
જે મનુષ્ય દરેક સમયે સદ્દગુરૂની વાણીમાં પોતાનું મન જોડી રાખે છે તેને આ રત્ન મળી જાય છે.
ਗੁਰਬਾਣੀ ਲਾਗੇ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਹਥਿ ਚੜਿਆ ਨਿਰਮੋਲਕੁ ਰਤਨੁ ਅਪਾਰਾ ॥
હે ભાઈ! જે લોકો દરેક સમયે સદ્દગુરૂની વાણીમાં જોડાઈ રહે છે તેને અનંત પરમાત્માનું તે નામ રત્ન મળી જાય છે જેની સરખામણીની કિંમતનો બીજો કોઈ પદાર્થ નથી.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਤੋਲਕੁ ਪਾਇਆ ਤੇਰੀ ਭਗਤਿ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ॥
હે પ્રભુ! તે મનુષ્યોના હૃદયમાં તારી ભક્તિના ખજાના ભરાઈ જાય છે તે મનુષ્ય તારું તે નામ-રત્ન પ્રાપ્ત કરી લે છે જેની સરખામણીની બીજી કોઈ વસ્તુ નથી.
ਸਮੁੰਦੁ ਵਿਰੋਲਿ ਸਰੀਰੁ ਹਮ ਦੇਖਿਆ ਇਕ ਵਸਤੁ ਅਨੂਪ ਦਿਖਾਈ ॥
હે ભાઈ! ગુરુની કૃપાથી જ્યારે મેં પોતાના શરીર-સમુદ્રને શોધીને જોયું તો ગુરુએ મને શરીરની અંદર વસતા પરમાત્માનું નામ-રૂપ સુંદર મૂલ્યવાન પદાર્થ દેખાડી દીધો.
ਗੁਰ ਗੋਵਿੰਦੁ ਗੋੁਵਿੰਦੁ ਗੁਰੂ ਹੈ ਨਾਨਕ ਭੇਦੁ ਨ ਭਾਈ ॥੪॥੧॥੮॥
નાનક કહે છે, હે ભાઈ! ગુરુ પરમાત્મા છે પરમાત્મા ગુરુ છે બંનેમાં કોઈ ફરક નથી ॥૪॥૧॥૮॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੪ ॥
આશા મહેલ ૪॥
ਝਿਮਿ ਝਿਮੇ ਝਿਮਿ ਝਿਮਿ ਵਰਸੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਧਾਰਾ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જેમ વરસાદ ઋતુમાં જ્યારે મીઠી મીઠી વરસાદ પડે છે તો ખુબ સોહામણી ઠંડક અનુભવાય છે તેમજ જો મનુષ્યને ગુરુ મળી જાય તો તેના હ્રદયની ધરતી પર આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ-જળની ધારા ધીરે-ધીરે વરસાદ કરે છે અને તેને આધ્યાત્મિક શાંતિ બક્ષે છે.