Page 443
ਗੁਰਮੁਖੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਦਰੀ ਰਾਮੁ ਪਿਆਰਾ ਰਾਮ ॥
આ નામ-વરસાદની કૃપાથી ગુરુની સન્મુખ રહેનાર તે ભાગ્યશાળી મનુષ્યને પ્રેમાળ પરમાત્મા દેખાઈ જાય છે.
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਪਿਆਰਾ ਜਗਤ ਨਿਸਤਾਰਾ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਵਡਿਆਈ ॥
બધા જીવોને સંસાર-સમુદ્રથી પાર કરાવનાર પરમાત્માનું નામ તે મનુષ્યને પ્રેમાળ લાગવા લાગે છે પરમાત્માના નામની કૃપાથી તેને લોક-પરલોકમાં આદર-સત્કાર મળી જાય છે.
ਕਲਿਜੁਗਿ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਬੋਹਿਥਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਰਿ ਲਘਾਈ ॥
હે ભાઈ! વિકારને કારણે ગુમાન પડેલ આધ્યાત્મિક સ્થિતિના સમયે પરમાત્માનું નામ જહાજનું કામ દે છે ગુરુના શરણ નાખીને પરમાત્મા જીવને સંસાર-સમુદ્રથી પાર કરાવી લે છે.
ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਸੁਹੇਲੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਰਣੀ ਸਾਰੀ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માના નામમાં જોડાય છે તે આ લોક અને પરલોકમાં સુખી રહે છે. ગુરુના શરણ પડીને પરમાત્માનું નામ સ્મરણવુ જ સૌથી શ્રેષ્ઠ કરવા યોગ્ય કાર્ય છે.
ਨਾਨਕ ਦਾਤਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਦੇਵੈ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਨਿਸਤਾਰੀ ॥੧॥
હે નાનક! કૃપા કરીને પરમાત્મા જે મનુષ્યને પોતાના નામનું દાન દે છે તેને નામમાં જોડીને સંસાર-સમુદ્રથી પાર કરાવી લે છે ॥૧॥
ਰਾਮੋ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ ਦੁਖ ਕਿਲਵਿਖ ਨਾਸ ਗਵਾਇਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યોએ દરેક સમય પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું તેને પોતાના બધા દુઃખ તેમજ પાપ નાશ કરી લીધા.
ਗੁਰ ਪਰਚੈ ਗੁਰ ਪਰਚੈ ਧਿਆਇਆ ਮੈ ਹਿਰਦੈ ਰਾਮੁ ਰਵਾਇਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! ગુરુ દ્વારા દરેક સમય જોડીને મેં હરિ-નામનું સ્મરણ શરૂ કર્યું મેં પોતાના હૃદયમાં પરમાત્માને વસાવી લીધો.
ਰਵਿਆ ਰਾਮੁ ਹਿਰਦੈ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਈ ਜਾ ਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ਆਏ ॥
જ્યારથી હું ગુરુના શરણે આવી પડ્યો અને પરમાત્માને પોતાના હૃદયમાં વસાવ્યો ત્યારથી મેં સૌથી ઊંચી આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી લીધી.
ਲੋਭ ਵਿਕਾਰ ਨਾਵ ਡੁਬਦੀ ਨਿਕਲੀ ਜਾ ਸਤਿਗੁਰਿ ਨਾਮੁ ਦਿੜਾਏ ॥
હે ભાઈ! જ્યારથી કોઈ ભાગ્યશાળીના હૃદયમાં ગુરુએ પરમાત્માનું નામ પાક્કું કરીને વસાવી દીધું તો લોભ વગેરેના વિકારોના પૂરમાં ડૂબી રહેલા તેના જીવનનો બેડો બહાર નીકળી આવ્યો.
ਜੀਅ ਦਾਨੁ ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਦੀਆ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਚਿਤੁ ਲਾਏ ॥
જે મનુષ્યને સંપૂર્ણ ગુરુએ આધ્યાત્મિક જીવનનું દાન આપ્યું તેને પોતાનું ધ્યાન પરમાત્માના નામમાં જોડી લીધું.
ਆਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਦੇਵੈ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਸਰਣਾਏ ॥੨॥
હે નાનક! ગુરૂની શરણમાં લાવીને દયાળુ પરમાત્મા પોતે જ કૃપા કરીને પોતાના નામનું દાન દે છે ॥૨॥
ਬਾਣੀ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੁਣੀ ਸਿਧਿ ਕਾਰਜ ਸਭਿ ਸੁਹਾਏ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યએ ગુરુની વાણી સાંભળી પરમાત્માની મહિમા સાંભળી તેને મનુષ્ય જન્મના હેતુમાં સફળતા પ્રાપ્ત થઈ ગઈ તેના બધા કાર્ય સફળ થઈ ગયા.
ਰੋਮੇ ਰੋਮਿ ਰੋਮਿ ਰੋਮੇ ਮੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਾਮੁ ਧਿਆਏ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! હું પણ ગુરુના શરણ પડીને રોમ-રોમથી પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરી રહ્યો છું.
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ਪਵਿਤੁ ਹੋਇ ਆਏ ਤਿਸੁ ਰੂਪੁ ਨ ਰੇਖਿਆ ਕਾਈ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યએ પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું તે પવિત્ર જીવનવાળો બનીને તે પ્રભુના ઓટલા પર જઈ પહોંચ્યો જેનું કોઈ વિશેષ સ્વરૂપ કહી શકાતું નથી જેનું કોઈ વિશેષ ચક્ર-ચિહ્ન વ્યક્ત કરી શકાતું નથી.
ਰਾਮੋ ਰਾਮੁ ਰਵਿਆ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਸਭ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਭੂਖ ਗਵਾਈ ॥
જે મનુષ્યએ દરેક સમયે પોતાના હૃદયમાં પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું તેને પોતાની અંદરથી માયાની ભૂખ-તરસ દૂર કરી લીધી
ਮਨੁ ਤਨੁ ਸੀਤਲੁ ਸੀਗਾਰੁ ਸਭੁ ਹੋਆ ਗੁਰਮਤਿ ਰਾਮੁ ਪ੍ਰਗਾਸਾ ॥
તેનું મન તેનું હૃદય ઠંડુ-ઠાર થઈ ગયું તેના આધ્યાત્મિક જીવનનો દરેક પ્રકારનો સહજ પ્રાપ્ત થઈ ગયો ગુરુની શિક્ષાની કૃપાથી તેની અંદર પરમાત્માનું નામ પ્રકાશિત થઈ ગયું.
ਨਾਨਕ ਆਪਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਕੀਆ ਹਮ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ॥੩॥
નાનક કહે છે, જ્યારથી પરમાત્માએ પોતે મારા પર કૃપા કરી છે હું તેના દાસોના દાસોનો દાસ બની ગયો છું ॥૩॥
ਜਿਨੀ ਰਾਮੋ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਸੇ ਮਨਮੁਖ ਮੂੜ ਅਭਾਗੀ ਰਾਮ ॥
પોતાના મનની પાછળ ચાલનાર જે લોકોએ પરમાત્માનું નામ ભુલાવી દીધું તે મૂર્ખ ખરાબ-ભાગ્ય જ રહ્યો.
ਤਿਨ ਅੰਤਰੇ ਮੋਹੁ ਵਿਆਪੈ ਖਿਨੁ ਖਿਨੁ ਮਾਇਆ ਲਾਗੀ ਰਾਮ ॥
તેની અંદર મોહ જોર નાખી રાખે છે તેને દરેક સમયે માયા ચોંટેલી રહે છે.
ਮਾਇਆ ਮਲੁ ਲਾਗੀ ਮੂੜ ਭਏ ਅਭਾਗੀ ਜਿਨ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਨਹ ਭਾਇਆ ॥
જે મનુષ્યોને પરમાત્માનું નામ પ્રેમાળ લાગતું નથી તે મૂર્ખ ખરાબ-ભાગ્ય જ રહે છે તેને હંમેશા માયાના મોહની ગંદકી લાગેલી રહે છે.
ਅਨੇਕ ਕਰਮ ਕਰਹਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ਹਰਿ ਰਾਮੋ ਨਾਮੁ ਚੋਰਾਇਆ ॥
નામ ભૂલીને જેમ-જેમ તે બીજી જ ધાર્મિક રીતો કરે છે વધુને વધુ જ અહંકારી થતો જાય છે આ કરેલી ધાર્મિક રીતો તેની અંદરથી ઉલટાનું પરમાત્માનું નામ ચોરીને લઈ જાય છે.
ਮਹਾ ਬਿਖਮੁ ਜਮ ਪੰਥੁ ਦੁਹੇਲਾ ਕਾਲੂਖਤ ਮੋਹ ਅੰਧਿਆਰਾ ॥
જીવનયાત્રામાં તે યમ વાળો રસ્તો પકડી રાખે છે જે ખુબ મુશ્કેલ છે જે દુઃખ-ભરેલ છે અને જ્યાં માયાના મોહના કલંકને કારણે આધ્યાત્મિક જીવન તરફથી અંધકાર જ અંધકાર છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਤਾ ਪਾਏ ਮੋਖ ਦੁਆਰਾ ॥੪॥
હે નાનક! જયારે મનુષ્ય ગુરુના શરણ પડીને પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરે છે ત્યારે માયાના મોહ વગેરેથી છુટકારાનો રસ્તો શોધી લે છે ॥૪॥
ਰਾਮੋ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਗੁਰੂ ਰਾਮੁ ਗੁਰਮੁਖੇ ਜਾਣੈ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય ગુરુ દ્વારા ગુરુના શરણ પડીને પરમાત્માના નામની સાથે ગાઢ સંધિ નાખે છે.
ਇਹੁ ਮਨੂਆ ਖਿਨੁ ਊਭ ਪਇਆਲੀ ਭਰਮਦਾ ਇਕਤੁ ਘਰਿ ਆਣੈ ਰਾਮ ॥
તે પોતાના આ મનને પ્રભુ ચરણોમાં લાવી ટકાવે છે જે દરેક સમયે ક્યારેક અહંકારમાં અને ક્યારેક પતનમાં ભટકતો ફરે છે.
ਮਨੁ ਇਕਤੁ ਘਰਿ ਆਣੈ ਸਭ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਜਾਣੈ ਹਰਿ ਰਾਮੋ ਨਾਮੁ ਰਸਾਏ ॥
તે મનુષ્ય પોતાના મનને એક પરમાત્માના ચરણોમાં ટકાવી લે છે તે આધ્યાત્મિક જીવનની દરેક મર્યાદાને સમજી લે છે. તે પરમાત્માના નામનો આનંદ ભોગતો રહે છે.
ਜਨ ਕੀ ਪੈਜ ਰਖੈ ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਉਧਾਰਿ ਤਰਾਏ ॥
પરમાત્માનું નામ આવા મનુષ્યની ઈજ્જત રાખી લે છે જે રીતે પરમાત્માએ પ્રહલાદ વગેરે ભગતોને મુશ્કેલીઓથી બચાવીને સંસાર-સમુદ્રથી પાર કરાવી લીધો.
ਰਾਮੋ ਰਾਮੁ ਰਮੋ ਰਮੁ ਊਚਾ ਗੁਣ ਕਹਤਿਆ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા સૌથી ઊંચો છે સુંદર જ સુંદર છે વ્યક્ત કરતાં-કરતાં તેના ગુણોનો અંત મેળવી શકાતો નથી.
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਸੁਣਿ ਭੀਨੇ ਰਾਮੈ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇਆ ॥੫॥
હે નાનક! પરમાત્માનું નામ સાંભળીને જેના હૃદય પલળી જાય છે તે મનુષ્ય પરમાત્માના નામમાં લીન રહે છે ॥૫॥
ਜਿਨ ਅੰਤਰੇ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਤਿਨ ਚਿੰਤਾ ਸਭ ਗਵਾਇਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યોના હૃદયમાં પરમાત્માનું નામ આવી વસે છે તે પોતાની દરેક પ્રકારની ચિંતા દૂર કરી લે છે
ਸਭਿ ਅਰਥਾ ਸਭਿ ਧਰਮ ਮਿਲੇ ਮਨਿ ਚਿੰਦਿਆ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਰਾਮ ॥
તેને ધર્મ-અર્થ-કામ-મોક્ષ આ બધા પદાર્થ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે તે મનુષ્ય જે કંઈ પોતાના મનમાં ચેતવે છે તે જ ફળ તેને મળી જાય છે.
ਮਨ ਚਿੰਦਿਆ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਰਾਮ ਨਾਮ ਗੁਣ ਗਾਏ ॥
તે મન ઈજ્જત-ફળ પ્રાપ્ત કરી લે છે તે પરમાત્માનું નામ હંમેશા સ્મરણ કરતો રહે છે તે હંમેશા પરમાત્માની મહિમાનાં ગીત ગાતો રહે છે.
ਦੁਰਮਤਿ ਕਬੁਧਿ ਗਈ ਸੁਧਿ ਹੋਈ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਮਨੁ ਲਾਏ ॥
તેની અંદરથી ખોટી મતિ કુબુદ્ધિ દૂર થઈ જાય છે તેને આધ્યાત્મિક જીવનની સમજ આવી જાય છે