Page 329
ਮਨਹਿ ਮਾਰਿ ਕਵਨ ਸਿਧਿ ਥਾਪੀ ॥੧॥
ନିଜ ମନକୁ ମାରି କିଏ ସିଦ୍ଧ ବନିଛି?॥1॥
ਕਵਨੁ ਸੁ ਮੁਨਿ ਜੋ ਮਨੁ ਮਾਰੈ ॥
ସେ କିଭଳି ମୁନି, ଯିଏ ନିଜ ମନକୁ ମାରିଦେଇଛି?
ਮਨ ਕਉ ਮਾਰਿ ਕਹਹੁ ਕਿਸੁ ਤਾਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
କୁହ, ମନକୁ ନଷ୍ଟ କରି ସେ କାହାର କଲ୍ୟାଣ କରିଅଛି? ॥1॥ରୁହ॥
ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਬੋਲੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥
ମନ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନୁଷ୍ୟ ବୋଲିଥାଏ।
ਮਨ ਮਾਰੇ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਈ ॥੨॥
ମନକୁ ମାରିବା ବିନା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଭକ୍ତି ହୁଏନାହିଁ ॥2॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜੋ ਜਾਨੈ ਭੇਉ ॥
ହେ କବୀର! ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ଭେଦକୁ ବୁଝିଥାଏ,
ਮਨੁ ਮਧੁਸੂਦਨੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਦੇਉ ॥੩॥੨੮॥
ସେ ନିଜ ମନରେ ହିଁ ତିନି ଲୋକର ସ୍ଵାମୀ ମଧୁସୂଦନକୁ ଦର୍ଶନ କରିନିଏ ॥3॥28॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ॥
ਓਇ ਜੁ ਦੀਸਹਿ ਅੰਬਰਿ ਤਾਰੇ ॥
ସେହି ଝିଲି ମିଲି ତାରା ଯାହା ଅନ୍ତରୀକ୍ଷରେ ନଜର ଆସୁଅଛି,
ਕਿਨਿ ਓਇ ਚੀਤੇ ਚੀਤਨਹਾਰੇ ॥੧॥
କେଉଁ ଚିତ୍ରକର ଚିତ୍ରିତ କରିଅଛି? ॥1॥
ਕਹੁ ਰੇ ਪੰਡਿਤ ਅੰਬਰੁ ਕਾ ਸਿਉ ਲਾਗਾ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! କୁହ, ଅନ୍ତରୀକ୍ଷରେ କାହାର ସାହାରା କାୟମ ଅଛି?
ਬੂਝੈ ਬੂਝਨਹਾਰੁ ਸਭਾਗਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏହି କଥାକୁ ଜାଣିବା ବାଲା କେହି ଭାଗ୍ୟବାନ ହିଁ ଅଛି ॥1॥ରୁହ॥
ਸੂਰਜ ਚੰਦੁ ਕਰਹਿ ਉਜੀਆਰਾ ॥
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ଦୁନିଆକୁ ଉଜ୍ଜଳ କରିଥାନ୍ତି।
ਸਭ ਮਹਿ ਪਸਰਿਆ ਬ੍ਰਹਮ ਪਸਾਰਾ ॥੨॥
ଏହି ସୃଷ୍ଟିରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଜ୍ୟୋତିର ହିଁ ପ୍ରକାଶ ହୋଇଥାଏ ॥2॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜਾਨੈਗਾ ਸੋਇ ॥
ହେ କବୀର! (ଏହି ରହସ୍ୟକୁ) କେବଳ ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ବୁଝିଥାଏ,
ਹਿਰਦੈ ਰਾਮੁ ਮੁਖਿ ਰਾਮੈ ਹੋਇ ॥੩॥੨੯॥
ଯାହାର ହୃଦୟରେ ରାମ ଅଛନ୍ତି ଆଉ ମୁହଁରେ ମଧ୍ୟ କେବଳ ରାମ ହିଁ ଅଛନ୍ତି ॥3॥26॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ॥
ਬੇਦ ਕੀ ਪੁਤ੍ਰੀ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਭਾਈ ॥
ହେ ଭାଇ! ଏହି ସ୍ମୃତି ବେଦର ପୁତ୍ରୀ ଅଟେ।
ਸਾਂਕਲ ਜੇਵਰੀ ਲੈ ਹੈ ਆਈ ॥੧॥
ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ପାଇଁ (ଭାବ, କର୍ମକାଣ୍ଡର) ଜଞ୍ଜିର ଏବଂ ରସି ନେଇ ଆସିଛି ॥1॥
ਆਪਨ ਨਗਰੁ ਆਪ ਤੇ ਬਾਧਿਆ ॥
ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିଜ ନଗରରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ବନ୍ଦୀ କରି ନେଇଛନ୍ତି।
ਮੋਹ ਕੈ ਫਾਧਿ ਕਾਲ ਸਰੁ ਸਾਂਧਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେ ମୋହର ଫାଶିରେ ଫସାଇ ମୃତ୍ୟୁର ତୀର ମାରିଛନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਕਟੀ ਨ ਕਟੈ ਤੂਟਿ ਨਹ ਜਾਈ ॥
ଏହି ସ୍ମୃତି-ରୂପୀ ରସି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଠାରୁ କାଟିବା ପରେ ମଧ୍ୟ କଟି ପାରୁନାହିଁ।
ਸਾ ਸਾਪਨਿ ਹੋਇ ਜਗ ਕਉ ਖਾਈ ॥੨॥
ଏହା ନାଗିନ ବନି ଦୁନିଆକୁ ଗ୍ରାସ କରୁଅଛି ॥2॥
ਹਮ ਦੇਖਤ ਜਿਨਿ ਸਭੁ ਜਗੁ ਲੂਟਿਆ ॥
ହେ କବୀର! ଆମେ ଦେଖୁ ଦେଖୁ ଏହି ସ୍ମୃତି ଦୁନିଆକୁ ଲୁଟିଅଛି,
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਮੈ ਰਾਮ ਕਹਿ ਛੂਟਿਆ ॥੩॥੩੦॥
କିନ୍ତୁ, ମୁଁ ରାମଙ୍କ ସ୍ମରଣ କରି ଏହା ଠାରୁ ତ୍ରାହି ପାଇଅଛି ॥3॥30॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ॥
ਦੇਇ ਮੁਹਾਰ ਲਗਾਮੁ ਪਹਿਰਾਵਉ ॥
ମୁଁ ନିଜ ମନ-ରୂପୀ ଘୋଡାକୁ ପ୍ରଶଂସା-ନିନ୍ଦାରୁ ବର୍ଜିତ କରିବା ପୁଞ୍ଜି ଦେଇ ପ୍ରେମର ଲଗ୍ନର ଲଗାମ ରଖିଛି
ਸਗਲ ਤ ਜੀਨੁ ਗਗਨ ਦਉਰਾਵਉ ॥੧॥
ଆଉ ପ୍ରତି ଜାଗାରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଭାବ- ଏହା ଭାବି ମନକୁ ଭଗବାନଙ୍କ ଦେଶର ଉଡାଣ କରିଥାଏ। ॥1॥
ਅਪਨੈ ਬੀਚਾਰਿ ਅਸਵਾਰੀ ਕੀਜੈ ॥
ନିଜ ସ୍ଵରୂପରେ ଜ୍ଞାନ ରୂପୀ ଘୋଡା ଉପରେ ସବାର ହୁଅ ତଥା
ਸਹਜ ਕੈ ਪਾਵੜੈ ਪਗੁ ਧਰਿ ਲੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ବୁଦ୍ଧି-ରୂପୀ ଚରଣକୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ ରଖ ॥1॥ରୁହ॥
ਚਲੁ ਰੇ ਬੈਕੁੰਠ ਤੁਝਹਿ ਲੇ ਤਾਰਉ ॥
ହେ ମନ ରୂପୀ-ଘୋଡା ! ଚାଲ ତୋତେ ସ୍ଵର୍ଗକୁ ନିଏ,
ਹਿਚਹਿ ਤ ਪ੍ਰੇਮ ਕੈ ਚਾਬੁਕ ਮਾਰਉ ॥੨॥
ଯଦି ଜିଦି କର, ତାହାହେଲେ ମୁଁ ତୋତେ ପ୍ରେମର ଚାବୁକ ମାରିବି ॥2॥
ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਭਲੇ ਅਸਵਾਰਾ ॥
ହେ କବୀର! ଏପରି ଚତୁର ସବାର,
ਬੇਦ ਕਤੇਬ ਤੇ ਰਹਹਿ ਨਿਰਾਰਾ ॥੩॥੩੧॥
ବେଦ ଏବଂ କତେବ ଦ୍ଵାରା ତଟସ୍ଥ ରୁହନ୍ତି ॥3॥31॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ॥
ਜਿਹ ਮੁਖਿ ਪਾਂਚਉ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਖਾਏ ॥
ଯେଉଁ ମୁଖରେ ପାଞ୍ଚ ଅମୃତ ପଦାର୍ଥ ଖିଆ ଯାଇଥାଏ,
ਤਿਹ ਮੁਖ ਦੇਖਤ ਲੂਕਟ ਲਾਏ ॥੧॥
ମରଣ ପରେ ସେହି ମୁଖକୁ ନିଜ ସମ୍ମୁଖରେ କାଠରେ ଜଳାଇ ଦିଆଯାଏ॥1॥
ਇਕੁ ਦੁਖੁ ਰਾਮ ਰਾਇ ਕਾਟਹੁ ਮੇਰਾ ॥
ହେ ମୋର ରାମ! ମୋର ଏହି ଦୁଃଖ ଦୂର କରି ଦିଅ,
ਅਗਨਿ ਦਹੈ ਅਰੁ ਗਰਭ ਬਸੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେ ଯେଉଁ ତୃଷ୍ଣାଗ୍ନି ଜଳାଇ ଥାଏ, ବାରମ୍ବାର ଗର୍ଭରେ ବାସ କରିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਕਾਇਆ ਬਿਗੂਤੀ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਤੀ ॥
ମରଣ ପରେ ଏହି ସୁନ୍ଦର ଶରୀରକୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଧିରେ ସମାପ୍ତ କରି ଦିଆଯାଏ।
ਕੋ ਜਾਰੇ ਕੋ ਗਡਿ ਲੇ ਮਾਟੀ ॥੨॥
କେହି ଏହାକୁ ଅଗ୍ନିରେ ଜଳାଇ ଦେଇଥାଏ ଏବଂ କେହି ଏହାକୁ ମାଟିରେ ପୋତି ଦେଇଥାଏ॥2॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਹਰਿ ਚਰਣ ਦਿਖਾਵਹੁ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ହେ ଭଗବାନ! ମୋତେ ନିଜ ଚରଣର ଦର୍ଶନ କରାଇ ଦିଅ,
ਪਾਛੈ ਤੇ ਜਮੁ ਕਿਉ ਨ ਪਠਾਵਹੁ ॥੩॥੩੨॥
ତାହାପରେ ଯମରାଜଙ୍କୁ ଏହା ପଠାଇ ଦିଆଯାଏ॥3॥32॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ॥
ਆਪੇ ਪਾਵਕੁ ਆਪੇ ਪਵਨਾ ॥
ଭଗବାନ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଅଗ୍ନି ଆଉ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ବାୟୁ ଅଟନ୍ତି।
ਜਾਰੈ ਖਸਮੁ ਤ ਰਾਖੈ ਕਵਨਾ ॥੧॥
ଯଦି ମାଲିକ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ (ପ୍ରାଣୀକୁ) ଜଳାଇଥାନ୍ତି, ତାହାହେଲେ କିଏ ରକ୍ଷା କରିପାରିବ?॥1॥
ਰਾਮ ਜਪਤ ਤਨੁ ਜਰਿ ਕੀ ਨ ਜਾਇ ॥ ਰਾਮ ਨਾਮ ਚਿਤੁ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ରାମଙ୍କ ନାମ ଜପ କରି ନିଃସନ୍ଦେହରେ ମୋର ଶରୀର ଜଳିଯାଉ, ମୋର ମନ ରାମଙ୍କ ନାମରେ ମଗ୍ନ ରହିଥାଏ ॥1॥ରୁହ॥
ਕਾ ਕੋ ਜਰੈ ਕਾਹਿ ਹੋਇ ਹਾਨਿ ॥
କାହାର କିଛି ଜଳେ ନାହିଁ, ନା କାହାର କିଛି କ୍ଷତି ହୁଏନାହିଁ,
ਨਟ ਵਟ ਖੇਲੈ ਸਾਰਿਗਪਾਨਿ ॥੨॥
ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ସର୍ବତ୍ର ନଟଖଟ ଖେଳ କରୁଛନ୍ତି ॥2॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਅਖਰ ਦੁਇ ਭਾਖਿ ॥
ହେ କବୀର! ତୁ (ରାମଙ୍କ) ଦୁଇ ଅକ୍ଷର ଉଚ୍ଚାରଣ କର,
ਹੋਇਗਾ ਖਸਮੁ ਤ ਲੇਇਗਾ ਰਾਖਿ ॥੩॥੩੩॥
ଯଦି ମୋର ମାଲିକ ଅଟୁ, ତାହାହେଲେ ମୋତେ ଭବସାଗରରୁ ବଞ୍ଚାଅ ॥3॥33॥
ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੁਪਦੇ ॥
ଗଉଡି କବୀର ଜୀ ଦୁପଦେ ॥
ਨਾ ਮੈ ਜੋਗ ਧਿਆਨ ਚਿਤੁ ਲਾਇਆ ॥
ନା ମୁଁ ଯୋଗ ବିଦ୍ୟା ଆଡକୁ ନିଜ ଧ୍ୟାନ ଅଥବା ମନ ଲଗାଇଛି,
ਬਿਨੁ ਬੈਰਾਗ ਨ ਛੂਟਸਿ ਮਾਇਆ ॥੧॥
ପୁଣି ବୈରାଗ୍ୟ ବିନା ମାୟାରୁ ମୁକ୍ତି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ॥1॥
ਕੈਸੇ ਜੀਵਨੁ ਹੋਇ ਹਮਾਰਾ ॥
ମୋର ଜୀବନ କିପରି ଅତିବାହିତ ହେବ,