Page 278
ਨਾਨਾ ਰੂਪ ਜਿਉ ਸ੍ਵਾਗੀ ਦਿਖਾਵੈ ॥
ବହୁରୂପି ଭଳି ସେ ଅତ୍ୟଧିକ ରୂପ ଧାରଣ କରି ମଧ୍ୟ ଦେଖା ଦିଅନ୍ତି।
ਜਿਉ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਨਚਾਵੈ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଯେପରି ଉପଯୁକ୍ତ ଲାଗିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ନଚାଇଥାନ୍ତି
ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ਹੋਇ ॥
ତାହାଙ୍କୁ ଯେପରି ଭଲ ଲାଗିଥାଏ, ତାହାହିଁ ହୋଇଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਦੂਜਾ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥੭॥
ହେ ନାନକ! ତାହାର ଅତିରିକ୍ତ ଆଉ କେହି ନାହାନ୍ତି ॥7॥
ਕਬਹੂ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਇਹੁ ਪਾਵੈ ॥
ସେହି ଜୀବ ଯେବେ ସତସଙ୍ଗତି ପାଏ, ସେତେବେଳେ
ਉਸੁ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਬਹੁਰਿ ਨ ਆਵੈ ॥
ସେହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନରୁ ପୁନର୍ବାର ଫେରିଯାଏ ନାହିଁ।
ਅੰਤਰਿ ਹੋਇ ਗਿਆਨ ਪਰਗਾਸੁ ॥
ତାହାର ହୃଦୟରେ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରକାଶ ହୋଇଥାଏ।
ਉਸੁ ਅਸਥਾਨ ਕਾ ਨਹੀ ਬਿਨਾਸੁ ॥
ସେହି ନିବାସର କେବେ ବିନାଶ ହୁଏନାହିଁ।
ਮਨ ਤਨ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਇਕ ਰੰਗਿ ॥
ଯାହାର ମନ ଏବଂ ତନ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ଏବଂ ପ୍ରେମରେ ମଗ୍ନ ରହିଥାଏ,
ਸਦਾ ਬਸਹਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕੈ ਸੰਗਿ ॥
ସେ ସର୍ବଦା ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ଥାଏ।
ਜਿਉ ਜਲ ਮਹਿ ਜਲੁ ਆਇ ਖਟਾਨਾ ॥
ଯେପରି ଜଳ ଆସି ଜଳରେ ହିଁ ମିଶିଥାଏ,
ਤਿਉ ਜੋਤੀ ਸੰਗਿ ਜੋਤਿ ਸਮਾਨਾ ॥
ସେପରି ହିଁ ତାହାର ଜ୍ୟୋତି ପରମ ଜ୍ୟୋତିରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଏ।
ਮਿਟਿ ਗਏ ਗਵਨ ਪਾਏ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ॥
ତାହାର ଜନ୍ମ ମରଣ ଚକ୍ର ଦୂର ହୋଇଯାଏ ଆଉ ସେ ସୁଖ ପାଇଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਕੈ ਸਦ ਕੁਰਬਾਨ ॥੮॥੧੧॥
ହେ ନାନକ! ଏପରି ପ୍ରଭୁ ପ୍ରତି ମୁଁ ସଦା ସମର୍ପିତ ଅଟେ ॥8॥11॥
ਸਲੋਕੁ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਸੁਖੀ ਬਸੈ ਮਸਕੀਨੀਆ ਆਪੁ ਨਿਵਾਰਿ ਤਲੇ ॥
ବିନମ୍ର ସ୍ଵଭାବର ପୁରୁଷ ସୁଖରେ ରହିଥାନ୍ତି, ସେ ନିଜର ଅହଂକାରକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ବିନୀତ ହୋଇଥାଏ।
ਬਡੇ ਬਡੇ ਅਹੰਕਾਰੀਆ ਨਾਨਕ ਗਰਬਿ ਗਲੇ ॥੧॥
ପରନ୍ତୁ, ହେ ନାନକ! ବଡ ବଡ ଅହଙ୍କାରୀ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ଅହଂକାରରେ ନାଶ ହୋଇଯାନ୍ତି ॥1॥
ਅਸਟਪਦੀ ॥
ଅଷ୍ଟପଦୀ॥
ਜਿਸ ਕੈ ਅੰਤਰਿ ਰਾਜ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ହୃଦୟରେ ଶାସନର ଅଭିମାନ ହୋଇଥାଏ,
ਸੋ ਨਰਕਪਾਤੀ ਹੋਵਤ ਸੁਆਨੁ ॥
ସେପରି ବ୍ୟକ୍ତି ନର୍କରେ ପଡୁଥିବା କୁକୁର ହୋଇଥାଏ।
ਜੋ ਜਾਨੈ ਮੈ ਜੋਬਨਵੰਤੁ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅହଂକାରରେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଯୌବନ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ଭାବିଥାଏ,
ਸੋ ਹੋਵਤ ਬਿਸਟਾ ਕਾ ਜੰਤੁ ॥
ସେ ବିଷ୍ଟାର କୀଡା ହୋଇଥାଏ।
ਆਪਸ ਕਉ ਕਰਮਵੰਤੁ ਕਹਾਵੈ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵୟଂକୁ ଶୁଭକର୍ମ ବାଲା କହିଥାଏ,
ਜਨਮਿ ਮਰੈ ਬਹੁ ਜੋਨਿ ਭ੍ਰਮਾਵੈ ॥
ସେ ଜନ୍ମ ମରଣ ଚକ୍ରରେ ଫସି ଅଧିକ ଯୋନିରେ ବୁଲୁଥାଏ।
ਧਨ ਭੂਮਿ ਕਾ ਜੋ ਕਰੈ ਗੁਮਾਨੁ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଧନ ଏବଂ ଭୂମିର ଗର୍ବ କରିଥାଏ,
ਸੋ ਮੂਰਖੁ ਅੰਧਾ ਅਗਿਆਨੁ ॥
ସେ ମୂର୍ଖ, ଅନ୍ଧ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନ ଅଟେ।
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਜਿਸ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਗਰੀਬੀ ਬਸਾਵੈ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ହୃଦୟରେ ପ୍ରଭୁ କୃପା କରି ବିନମ୍ରତା ଦେଇଥାନ୍ତି,
ਨਾਨਕ ਈਹਾ ਮੁਕਤੁ ਆਗੈ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଏପରି ମନୁଷ୍ୟ ଈହଲୋକରେ ମୋକ୍ଷ ତଥା ପରଲୋକରେ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ ॥1॥
ਧਨਵੰਤਾ ਹੋਇ ਕਰਿ ਗਰਬਾਵੈ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଧନବାନ ହୋଇ ନିଜ ଧନର ଅଭିମାନ କରିଥାଏ,
ਤ੍ਰਿਣ ਸਮਾਨਿ ਕਛੁ ਸੰਗਿ ਨ ਜਾਵੈ ॥
ତାହା ସାଥିରେ ତିଳେ ମାତ୍ର କିଛି ଯାଏ ନାହିଁ।
ਬਹੁ ਲਸਕਰ ਮਾਨੁਖ ਊਪਰਿ ਕਰੇ ਆਸ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ବହୁତ ବଡ ସେନା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଆଶା ରଖିଥାଏ,
ਪਲ ਭੀਤਰਿ ਤਾ ਕਾ ਹੋਇ ਬਿਨਾਸ ॥
ଏକ କ୍ଷଣରେ ହିଁ ତାହାର ନାଶ ହୋଇଯାଏ।
ਸਭ ਤੇ ਆਪ ਜਾਨੈ ਬਲਵੰਤੁ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜକୁ ନିଜେ ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭାବିଥାଏ,
ਖਿਨ ਮਹਿ ਹੋਇ ਜਾਇ ਭਸਮੰਤੁ ॥
ସେ ଏକ କ୍ଷଣରେ ହିଁ ଭସ୍ମ ହୋଇଯାଏ।
ਕਿਸੈ ਨ ਬਦੈ ਆਪਿ ਅਹੰਕਾਰੀ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଅହଂକାରରେ କାହାକୁ ମଧ୍ୟ ଖାତିର କରେ ନାହିଁ,
ਧਰਮ ਰਾਇ ਤਿਸੁ ਕਰੇ ਖੁਆਰੀ ॥
ଶେଷରେ, ଯମରାଜ ତାହାକୁ ବଡ ଦୁଃଖ ଦେଇଥାଏ।
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਜਾ ਕਾ ਮਿਟੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
ହେ ନାନକ! ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଭିମାନ ଦୂର ହୋଇଯାଏ,
ਸੋ ਜਨੁ ਨਾਨਕ ਦਰਗਹ ਪਰਵਾਨੁ ॥੨॥
ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ସ୍ଵୀକାର ହୋଇଥାଏ ॥2॥
ਕੋਟਿ ਕਰਮ ਕਰੈ ਹਉ ਧਾਰੇ ॥
ଯଦି ମନୁଷ୍ୟ କୋଟି କୋଟି ଶୁଭ କର୍ମ କରି ଅଭିମାନ କରିଥାଏ,
ਸ੍ਰਮੁ ਪਾਵੈ ਸਗਲੇ ਬਿਰਥਾਰੇ ॥
ତାହାହେଲେ ସେ ଦୁଃଖ ହିଁ ଉଠାଇଥାଏ, ତାହାର ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଯାଏ।
ਅਨਿਕ ਤਪਸਿਆ ਕਰੇ ਅਹੰਕਾਰ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନେକ ତପସ୍ୟା କରି ଅହଂକାର କରିଥାଏ,
ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਅਵਤਾਰ ॥
ସେ ପୁନଃ ପୁନଃ ନର୍କ-ସ୍ବର୍ଗରେ ଜନ୍ମ ନେଇ ବୁଲୁଥାଏ।
ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਕਰਿ ਆਤਮ ਨਹੀ ਦ੍ਰਵੈ ॥
ଅଧିକ ଯତ୍ନ କଲେ ମଧ୍ୟ ଯାହାର ହୃଦୟ ବିନମ୍ର ହୁଏନାହିଁ,
ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਕਹੁ ਕੈਸੇ ਗਵੈ ॥
ତାହାହେଲେ କୁହ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଭଗବାନଙ୍କ ଦରବାରକୁ କିପରି ଯାଇପାରିବ?
ਆਪਸ ਕਉ ਜੋ ਭਲਾ ਕਹਾਵੈ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜକୁ ନିଜେ ଭଲ କହିଥାଏ,
ਤਿਸਹਿ ਭਲਾਈ ਨਿਕਟਿ ਨ ਆਵੈ ॥
ତାହା ନିକଟକୁ ଭଲ ଆସେ ନାହିଁ।
ਸਰਬ ਕੀ ਰੇਨ ਜਾ ਕਾ ਮਨੁ ਹੋਇ ॥
ହେ ନାନକ! ଯାହାର ମନ ସବୁଙ୍କ ଚରଣ ଧୁଳି ବନିଯାଏ,
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਾ ਕੀ ਨਿਰਮਲ ਸੋਇ ॥੩॥
ତାହାର ଶୋଭା ନିର୍ମଳ ହୋଇଥାଏ ॥3॥
ਜਬ ਲਗੁ ਜਾਨੈ ਮੁਝ ਤੇ ਕਛੁ ਹੋਇ ॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ଭାବିଥାଏ ଯେ ତାହାର କିଛି ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ,
ਤਬ ਇਸ ਕਉ ਸੁਖੁ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କୌଣସି ସୁଖ ଉପଲବ୍ଧି କରେ ନାହିଁ।
ਜਬ ਇਹ ਜਾਨੈ ਮੈ ਕਿਛੁ ਕਰਤਾ ॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ଭାବିଥାଏ ଯେ ସେ କିଛି କରିଥାଏ,
ਤਬ ਲਗੁ ਗਰਭ ਜੋਨਿ ਮਹਿ ਫਿਰਤਾ ॥
ସେ ପର୍ଯ୍ଯନ୍ତ ସେ ଗର୍ଭର ଯୋନିରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହେଉଥାଏ।
ਜਬ ਧਾਰੈ ਕੋਊ ਬੈਰੀ ਮੀਤੁ ॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ଭାବିଥାଏ ଯେ କିଏ ଶତ୍ରୁ କିଏ ମିତ୍ର,
ਤਬ ਲਗੁ ਨਿਹਚਲੁ ਨਾਹੀ ਚੀਤੁ ॥
ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହାର ମନ ସ୍ଥିର ହୁଏନାହିଁ।
ਜਬ ਲਗੁ ਮੋਹ ਮਗਨ ਸੰਗਿ ਮਾਇ ॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ମାୟାର ମୋହରେ ମଗ୍ନ ରହିଥାଏ,
ਤਬ ਲਗੁ ਧਰਮ ਰਾਇ ਦੇਇ ਸਜਾਇ ॥
ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯମରାଜ ତାହାକୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିଥାଏ।
ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਬੰਧਨ ਤੂਟੈ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ କୃପାରୁ ମନୁଷ୍ୟର ବନ୍ଧନ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥାଏ।
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਨਾਨਕ ਹਉ ਛੂਟੈ ॥੪॥
ହେ ନାନକ! ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ଅହଂକାର ଦୂର ହୋଇଯାଏ ॥4॥
ਸਹਸ ਖਟੇ ਲਖ ਕਉ ਉਠਿ ਧਾਵੈ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ହଜାର ହଜାର ଅର୍ଜ୍ଜ୍ନ କରିବା ପରେ ଲକ୍ଷ ପାଇଁ ଧାଉଁ ଥାଏ।