Page 167
ਜਿਤਨੀ ਭੂਖ ਅਨ ਰਸ ਸਾਦ ਹੈ ਤਿਤਨੀ ਭੂਖ ਫਿਰਿ ਲਾਗੈ ॥
ମନୁଷ୍ୟର ଅନ୍ୟ ସ୍ୱାଦ ଏବଂ ଆସ୍ଵାଦନ ପାଇଁ ଯେତେ ଭୋକ ଅଛି, ସେତେ ଅଧିକ ଭୋକ(ଲାଳସା) ତାହାକୁ ବାରମ୍ବାର ଲାଗିଥାଏ।
ਜਿਸੁ ਹਰਿ ਆਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਸੋ ਵੇਚੇ ਸਿਰੁ ਗੁਰ ਆਗੈ ॥
ଯାହା ଉପରେ ପରମାତ୍ମା କୃପା-ଦୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି, ସେ ନିଜ ଗୁରୁଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ସମର୍ପିତ ହୋଇଯାଏ।
ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਰਸਿ ਤ੍ਰਿਪਤਿਆ ਫਿਰਿ ਭੂਖ ਨ ਲਾਗੈ ॥੪॥੪॥੧੦॥੪੮॥
ହେ ନାନକ! ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ହରି-ରସ ଦ୍ଵାରା ତୃପ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ତାହାକୁ ପୁନର୍ବାର କ୍ଷୁଧା ଲାଗେ ନାହିଁ। ॥4॥4॥10॥48॥
ਗਉੜੀ ਬੈਰਾਗਣਿ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ଗଉଡି ବଇରାଗଣି ମହଲା 4 ॥
ਹਮਰੈ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਹਰਿ ਆਸ ਨਿਤ ਕਿਉ ਦੇਖਾ ਹਰਿ ਦਰਸੁ ਤੁਮਾਰਾ ॥
ହେ ଭଗବାନ! ମୋର ମନ ଏବଂ ଚିତ୍ତରେ ସର୍ବଦା ଏହି ଆଶା ଥାଏ ଯେ ମୁଁ କିପରି ହରି-ଦର୍ଶନ କରିବି?
ਜਿਨਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਈ ਸੋ ਜਾਣਤਾ ਹਮਰੈ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਹਰਿ ਬਹੁਤੁ ਪਿਆਰਾ ॥
ଯିଏ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରେମ କରିଥାଏ, ସେ ହିଁ ଏହାକୁ ବୁଝିଥାଏ। ମୋର ମନ ଏବଂ ଚିତ୍ତକୁ ଇଶ୍ଵର ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାନ୍ତି।
ਹਉ ਕੁਰਬਾਨੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਜਿਨਿ ਵਿਛੁੜਿਆ ਮੇਲਿਆ ਮੇਰਾ ਸਿਰਜਨਹਾਰਾ ॥੧॥
ମୁଁ ନିଜକୁ ଗୁରୁଙ୍କ ପାଖରେ ବଳିଦାନ ଦେଉଛି, ଯିଏ ମୋର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ମୋତେ ଏକତ୍ର କରିଛନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ମୁଁ ଅଲଗା ହୋଇଥିଲି ॥1॥
ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਹਮ ਪਾਪੀ ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਹਰਿ ਦੁਆਰਿ ॥
ହେ ମୋର ରାମ! ମୁଁ ପାପୀ ଅଟେ, ମୁଁ ତୋର ଶରଣ ନେଇଛି ଆଉ ମୁଁ ତୋର ଦ୍ଵାରରେ ପଡି ରହିଛି,
ਮਤੁ ਨਿਰਗੁਣ ਹਮ ਮੇਲੈ ਕਬਹੂੰ ਅਪੁਨੀ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
କାରଣ ତୁମେ ନିଜେ କୃପା କରି ମୋର ଅଳ୍ପ ବୁଦ୍ଧି, ଗୁଣହୀନତା ଏବଂ ମଳିନତାକୁ ନିଜ ସାଥିରେ ମିଶାଇ ଦିଅ॥1॥ରୁହ॥
ਹਮਰੇ ਅਵਗੁਣ ਬਹੁਤੁ ਬਹੁਤੁ ਹੈ ਬਹੁ ਬਾਰ ਬਾਰ ਹਰਿ ਗਣਤ ਨ ਆਵੈ ॥
ମୋ’ ପାଖରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅବଗୁଣ ଅଛି ଆଉ ମୋର ଅବଗୁଣ ଗଣା ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଆଉ ମୁଁ ବାରମ୍ବାର ଅବଗୁଣ କରି ଯାଉଛି।
ਤੂੰ ਗੁਣਵੰਤਾ ਹਰਿ ਹਰਿ ਦਇਆਲੁ ਹਰਿ ਆਪੇ ਬਖਸਿ ਲੈਹਿ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ-ପରମେଶ୍ଵର! ତୁମେ ଗୁଣବାନ ଏବଂ ଦୟାଳୁ, ହେ ଭଗବାନ ! ଯେତେବେଳେ ତୁମେ ଭଲ ଅନୁଭବ କର, ତୁମେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ କ୍ଷମା କର
ਹਮ ਅਪਰਾਧੀ ਰਾਖੇ ਗੁਰ ਸੰਗਤੀ ਉਪਦੇਸੁ ਦੀਓ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਛਡਾਵੈ ॥੨॥
ଗୁରୁଙ୍କ ସଙ୍ଗତି ମୁଁ, ଅପରାଧୀଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିଛି। ଗୁରୁ ଜୀ ମୋତେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଇଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ ଜୀବନରୁ ମୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ ॥2॥
ਤੁਮਰੇ ਗੁਣ ਕਿਆ ਕਹਾ ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰਾ ਜਬ ਗੁਰੁ ਬੋਲਹ ਤਬ ਬਿਸਮੁ ਹੋਇ ਜਾਇ ॥
ହେ ମୋର ସତଗୁରୁ! ମୁଁ ତୁମ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକୁ କିପରି କହିବି? ଯେତେବେଳେ ଗୁରୁଜୀ ମଧୁର ଶବ୍ଦ କୁହନ୍ତି, ମୁଁ ଆନନ୍ଦିତ ହୁଏ।
ਹਮ ਜੈਸੇ ਅਪਰਾਧੀ ਅਵਰੁ ਕੋਈ ਰਾਖੈ ਜੈਸੇ ਹਮ ਸਤਿਗੁਰਿ ਰਾਖਿ ਲੀਏ ਛਡਾਇ ॥
ସତିଗୁରୁ ମୋତେ ଉଦ୍ଧାର କରି ଭବସାଗରରୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିବା ପରି ଅନ୍ୟ କେହି ମୋ ପରି ଅପରାଧୀକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିବ କି?
ਤੂੰ ਗੁਰੁ ਪਿਤਾ ਤੂੰਹੈ ਗੁਰੁ ਮਾਤਾ ਤੂੰ ਗੁਰੁ ਬੰਧਪੁ ਮੇਰਾ ਸਖਾ ਸਖਾਇ ॥੩॥
ହେ ମୋର ଗୁରୁ! ତୁମେ ମୋର ପିତା ତୁମେ ମୋର ମା ଏବଂ ତୁମେ ମୋର ଭାଉଜ, ସାଥୀ ଏବଂ ସହାୟକ ଅଟ। ॥3॥
ਜੋ ਹਮਰੀ ਬਿਧਿ ਹੋਤੀ ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰਾ ਸਾ ਬਿਧਿ ਤੁਮ ਹਰਿ ਜਾਣਹੁ ਆਪੇ ॥
ହେ ମୋର ସଦଗୁରୁ ଜୀ ! ମୋର ଯେଉଁ ଅବସ୍ଥା ଥିଲା ସେହି ଅବସ୍ଥାକୁ ତୁମେ ହରି ରୂପ ଗୁରୁଜୀ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଜାଣି ଥାଅ।
ਹਮ ਰੁਲਤੇ ਫਿਰਤੇ ਕੋਈ ਬਾਤ ਨ ਪੂਛਤਾ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਸੰਗਿ ਕੀਰੇ ਹਮ ਥਾਪੇ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ ! ମୁଁ କାଦୁଅରେ ଠୋକର ଖାଉ ଥିଲି ଏବଂ ମୋତେ କେହି ପଚାରି ନଥିଲେ, ଅର୍ଥାତ୍ କେହି ଧ୍ୟାନ ଦେଇନଥିଲେ। ସଦଗୁରୁ ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗତି ଦେଇ ମୁଁ ଏକ ତୁଚ୍ଛ କୀଟକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇଛନ୍ତି |
ਧੰਨੁ ਧੰਨੁ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਨ ਕੇਰਾ ਜਿਤੁ ਮਿਲਿਐ ਚੂਕੇ ਸਭਿ ਸੋਗ ਸੰਤਾਪੇ ॥੪॥੫॥੧੧॥੪੯॥
ନାନକଙ୍କ ଗୁରୁ ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ ଅଟେ, ଯାହାକୁ ମିଶିବା ପରେ ମୋର ଦୁଃଖ ଓ ସନ୍ତାପ ଦୂର ହୋଇଯାଇଛି ॥4॥5॥11॥49॥
ਗਉੜੀ ਬੈਰਾਗਣਿ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ଗଉଡି ବଇରାଗଣି ମହଲା 4 ॥
ਕੰਚਨ ਨਾਰੀ ਮਹਿ ਜੀਉ ਲੁਭਤੁ ਹੈ ਮੋਹੁ ਮੀਠਾ ਮਾਇਆ ॥
ମୋର ମନ ସୁନ୍ଦର ନାରୀର ମୋହରେ ଫସି ଯାଇଛି ଏବଂ ମାୟାର ମୋହ ମୋତେ ବଡ ମିଠା ଲାଗୁଅଛି।
ਘਰ ਮੰਦਰ ਘੋੜੇ ਖੁਸੀ ਮਨੁ ਅਨ ਰਸਿ ਲਾਇਆ ॥
ଘର, ମନ୍ଦିର, ଘୋଡା ଦେଖି ମୁଁ ବହୁତ ଖୁସି ଅନୁଭବ କରେ ଏବଂ ମୋର ହୃଦୟ ଅନ୍ୟ ସ୍ୱାଦର ଭୋଗରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଅଛି
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਈ ਕਿਉ ਛੂਟਾ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥੧॥
ପ୍ରଭୁ-ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ମୁଁ ସ୍ମରଣ କରେ ନାହିଁ, ହେ ମୋର ପ୍ରଭୁ! ପୁଣି, ମୋତେ କିପରି ମୋକ୍ଷ ମିଳିବ? ॥1॥
ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਇਹ ਨੀਚ ਕਰਮ ਹਰਿ ਮੇਰੇ ॥
ହେ ମୋର ରାମ! ଏପରି ମୋର ନୀଚ କର୍ମ ଅଛି।
ਗੁਣਵੰਤਾ ਹਰਿ ਹਰਿ ਦਇਆਲੁ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਬਖਸਿ ਅਵਗਣ ਸਭਿ ਮੇਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହେ ମୋର ଉତ୍ତମ ଓ ଦୟାଳୁ ପ୍ରଭୁ-ପରମେଶ୍ୱର! ମୋ ଉପରେ ଦୟା କର ଏବଂ ମୋର ସମସ୍ତ ଦୋଷ କ୍ଷମା କର ॥1॥ରୁହ॥
ਕਿਛੁ ਰੂਪੁ ਨਹੀ ਕਿਛੁ ਜਾਤਿ ਨਾਹੀ ਕਿਛੁ ਢੰਗੁ ਨ ਮੇਰਾ ॥
ହେ ଇଶ୍ଵର! ନା ମୋର (ସୁନ୍ଦର) ରୂପ ଅଛି ନା ମୋର ଉଚ୍ଚ ଜାତି ଅଛି, ନା ହିଁ ମୋର ଜୀବନ ଆଚରଣ ଭଲ ଅଛି।
ਕਿਆ ਮੁਹੁ ਲੈ ਬੋਲਹ ਗੁਣ ਬਿਹੂਨ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ ਨ ਤੇਰਾ ॥
ମୁଁ, ଗୁଣହୀନ, ତୋର ନାମ ମଧ୍ୟ ଜପୁ ନାହିଁ, ଏଣୁ, ମୁଁ କେଉଁ ମୁହଁ ନେଇ କହିବି?
ਹਮ ਪਾਪੀ ਸੰਗਿ ਗੁਰ ਉਬਰੇ ਪੁੰਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇਰਾ ॥੨॥
ସଦଗୁରୁ ମୋ’ ଉପରେ ବଡ ଉପକାର କରିଛନ୍ତି, ମୁଁ, ଅପରାଧୀ, ଗୁରୁଙ୍କ ସଙ୍ଗତି ଦ୍ଵାରା (ମୋହ-ମାୟା ରୁ) ବଞ୍ଚିଯାଇଛି। ॥2॥
ਸਭੁ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਮੁਖੁ ਨਕੁ ਦੀਆ ਵਰਤਣ ਕਉ ਪਾਣੀ ॥
ପରମାତ୍ମା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଆତ୍ମା, ଦେହ, ମୁଖ, ନାକ ଆଉ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଜଳ ଦେଇଛନ୍ତି।
ਅੰਨੁ ਖਾਣਾ ਕਪੜੁ ਪੈਨਣੁ ਦੀਆ ਰਸ ਅਨਿ ਭੋਗਾਣੀ ॥
ପ୍ରଭୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଖାଦ୍ୟ, ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ ପୋଷାକ ଏବଂ ବହୁ ରସ ଐଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଉପଭୋଗ କରିବାକୁ ଦେଇଛନ୍ତି।
ਜਿਨਿ ਦੀਏ ਸੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਈ ਪਸੂ ਹਉ ਕਰਿ ਜਾਣੀ ॥੩॥
ପ୍ରଭୁ ଯିଏ ପ୍ରାଣୀକୁ ସୃଷ୍ଟି କରି ଏହାକୁ କିଛି ଦେଇଛନ୍ତି, ମଣିଷର ସେହି ପ୍ରଭୁ ସ୍ମରଣ ହୁଏନାହିଁ। ଏହି ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ପଶୁ ପରି, ଯିଏ ବୁଝି ଥାଏ ଯେ ସେ ସ୍ଵୟଂ ଏହି ସବୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଅଛି। ॥3॥
ਸਭੁ ਕੀਤਾ ਤੇਰਾ ਵਰਤਦਾ ਤੂੰ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥
ହେ ଇଶ୍ଵର! ଦୁନିଆର ସବୁ କିଛି ତୋ’ ଦ୍ଵାରା ହୋଇଛି, ତୁମେ ଅନ୍ତର୍ଯାମୀ ଅଟ।
ਹਮ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰੇ ਕਿਆ ਕਰਹ ਸਭੁ ਖੇਲੁ ਤੁਮ ਸੁਆਮੀ ॥
ହେ ପରମାତ୍ମା! ଆମେ ଗରିବ ପ୍ରାଣୀମାନେ କ’ଣ କରିପାରିବା? ଅର୍ଥାତ, ଆମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ କିଛି ନାହିଁ। ହେ ମୋର ପ୍ରଭୁ! ଏହି ସମଗ୍ର ଦୁନିଆ ହେଉଛି ତୁମର ଏକ ଲୀଲା।
ਜਨ ਨਾਨਕੁ ਹਾਟਿ ਵਿਹਾਝਿਆ ਹਰਿ ਗੁਲਮ ਗੁਲਾਮੀ ॥੪॥੬॥੧੨॥੫੦॥
(ଯେଉଁ ପରି କେହି ଗୋଲାମକୁ ମଣ୍ଡିରୁ କିଣାଯାଏ, ସେପରି ହିଁ) ମଣ୍ଡିରୁ ମୂଲ୍ୟ ନେଇଥିବା ନାନକ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ସେବକଙ୍କ ସେବକ ଅଟେ। ॥4.6॥12॥50॥