Page 1372
ਜਿਉ ਜਿਉ ਭਗਤਿ ਕਬੀਰ ਕੀ ਤਿਉ ਤਿਉ ਰਾਮ ਨਿਵਾਸ ॥੧੪੧॥
ଯିଏ ଯେପରି ଭକ୍ତି-ବନ୍ଦନା କରିଥାଏ, ତାହାର ମନରେ ସେପରି ଈଶ୍ଵର ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାନ୍ତି||141||
ਕਬੀਰ ਗਹਗਚਿ ਪਰਿਓ ਕੁਟੰਬ ਕੈ ਕਾਂਠੈ ਰਹਿ ਗਇਓ ਰਾਮੁ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ବ୍ୟକ୍ତି ସାରା ଜୀବନ ନିଜ ସନ୍ତାନ-ସ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ପରିବାରରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଥାଏ ଓ ରାମ ଭଜନ ତାହାର ଗଳାରେ ଅଟକି ଯାଇଥାଏ।
ਆਇ ਪਰੇ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੇ ਬੀਚਹਿ ਧੂਮਾ ਧਾਮ ॥੧੪੨॥
ସେହି ବ୍ୟସ୍ତତା ଭିତରେ ଯମରାଜର ଦୂତ ନେବା ପାଇଁ ଆସିଥାଏ||142||
ਕਬੀਰ ਸਾਕਤ ਤੇ ਸੂਕਰ ਭਲਾ ਰਾਖੈ ਆਛਾ ਗਾਉ ॥
କବୀର ଜୀ ଉପଦେଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ମାୟାବୀ ପୁରୁଷ ଅପେକ୍ଷା ଘୁଷୁରି ଉତ୍ତମ ଅଟେ, ଯିଏ ବିଷ୍ଠା ଖାଇ ଜାଗା ସଫା କରିଥାଏ।
ਉਹੁ ਸਾਕਤੁ ਬਪੁਰਾ ਮਰਿ ਗਇਆ ਕੋਇ ਨ ਲੈਹੈ ਨਾਉ ॥੧੪੩॥
ପରନ୍ତୁ ମାୟାବୀ ପୁରୁଷର ମରିବା ପରେ କେହି ନାମ ମଧ୍ୟ ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ||143||
ਕਬੀਰ ਕਉਡੀ ਕਉਡੀ ਜੋਰਿ ਕੈ ਜੋਰੇ ਲਾਖ ਕਰੋਰਿ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ଏକ କଉଡି ଏକାଠି କରି ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା ଜମା କରିଥାଏ।
ਚਲਤੀ ਬਾਰ ਨ ਕਛੁ ਮਿਲਿਓ ਲਈ ਲੰਗੋਟੀ ਤੋਰਿ ॥੧੪੪॥
ଅନ୍ତତଃ ସଂସାରରୁ ଚାଲିବା ସମୟରେ ତାହାକୁ କିଛି ମଧ୍ୟ ମିଳେନାହିଁ ଏବଂ ପିନ୍ଧା କପଡା ମଧ୍ୟ କାଢି ଦିଆଯାଏ||144||
ਕਬੀਰ ਬੈਸਨੋ ਹੂਆ ਤ ਕਿਆ ਭਇਆ ਮਾਲਾ ਮੇਲੀਂ ਚਾਰਿ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଚାରି ମାଳା ଗଳାରେ ପକାଇ ବୈଷ୍ଣବ ବନି ଯାଇଛି, ଏହା କେଉଁ ବଡ କଥା।
ਬਾਹਰਿ ਕੰਚਨੁ ਬਾਰਹਾ ਭੀਤਰਿ ਭਰੀ ਭੰਗਾਰ ॥੧੪੫॥
କାରଣ ବାହାରେ ସମାଜ ସାମନାରେ ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତୀତ ହୋଇଥାଏ, ପରନ୍ତୁ ମନରେ ମଇଳା ଭରି ରହିଥାଏ||145||
ਕਬੀਰ ਰੋੜਾ ਹੋਇ ਰਹੁ ਬਾਟ ਕਾ ਤਜਿ ਮਨ ਕਾ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ନିଜ ମନର ଅଭିମାନ ତ୍ୟାଗ କରି ରାସ୍ତାର ପଥର ବନି ରୁହ, ଯେପରି ଲୋକମାନେ ଚାଲି ପାରିବେ।
ਐਸਾ ਕੋਈ ਦਾਸੁ ਹੋਇ ਤਾਹਿ ਮਿਲੈ ਭਗਵਾਨੁ ॥੧੪੬॥
ଯଦି ଏଖି ଏପରି ଉପକାରୀ ଭକ୍ତ ଥାଏ, ଭଗବାନ ମିଳିଥାନ୍ତି||146||
ਕਬੀਰ ਰੋੜਾ ਹੂਆ ਤ ਕਿਆ ਭਇਆ ਪੰਥੀ ਕਉ ਦੁਖੁ ਦੇਇ ॥
କବୀର ଜୀ ପୁନଃ କହନ୍ତି ଯେ ଯଦି ରାସ୍ତାର ପଥର ବନି ଯାଅ, କେଉଁ ବଡ କଥା, କାରଣ ସେ ଯାତ୍ରୀର ପାଦକୁ ଆଘାତ ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ଦୁଃଖ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।
ਐਸਾ ਤੇਰਾ ਦਾਸੁ ਹੈ ਜਿਉ ਧਰਨੀ ਮਹਿ ਖੇਹ ॥੧੪੭॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭକ୍ତ ଏପରି ନରମ ହୃଦୟ ବାଲା ହେବା ଉଚିତ, ଯେପରି ଧରିତ୍ରୀର ମାଟି ହୋଇଥାଏ||147||
ਕਬੀਰ ਖੇਹ ਹੂਈ ਤਉ ਕਿਆ ਭਇਆ ਜਉ ਉਡਿ ਲਾਗੈ ਅੰਗ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଧୂଳି-ମାଟି ବନି ଯାଅ, ଏଥିରେ କୌଣସି ବଡ କଥା ନାହିଁ, କାରଣ ଧୂଳି ଉଡି ଉଡି ଶରୀରର ଅଙ୍ଗକୁ ମଳିନ କରିଥାଏ।
ਹਰਿ ਜਨੁ ਐਸਾ ਚਾਹੀਐ ਜਿਉ ਪਾਨੀ ਸਰਬੰਗ ॥੧੪੮॥
ଏଣୁ ହରି-ଭକ୍ତ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ, ଯେପରି ପାଣି ସବୁଥିରେ ମିଳାଇ ଯାଇଥାଏ||148||
ਕਬੀਰ ਪਾਨੀ ਹੂਆ ਤ ਕਿਆ ਭਇਆ ਸੀਰਾ ਤਾਤਾ ਹੋਇ ॥
କବୀର ଜୀ ସଦୁପଦେଶ ଦେଇଥାନ୍ତି ଯେ ପାଣି ଭଳି ବନି ଯାଅ, ଏହା ମଧ୍ୟ କିଛି ବଡ କଥା ନୁହେଁ, କାରଣ ପାଣି ମଧ୍ୟ କେବେ କେବେ ଥଣ୍ଡା ଓ ଗରମ ହୋଇଥାଏ।
ਹਰਿ ਜਨੁ ਐਸਾ ਚਾਹੀਐ ਜੈਸਾ ਹਰਿ ਹੀ ਹੋਇ ॥੧੪੯॥
ଏଥିପାଇଁ ହରିଭକ୍ତ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ ଯେପରି ହରି-ରୂପ ହିଁ ହୋଇଯାଏ||149||
ਊਚ ਭਵਨ ਕਨਕਾਮਨੀ ਸਿਖਰਿ ਧਜਾ ਫਹਰਾਇ ॥
ଯଦି ଉଚ୍ଚ ଘର ଅଛି, ଧନ-ଦୌଲତ ଓ ସୁନ୍ଦର ସ୍ତ୍ରୀ ଅଛି, ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଚାରିଆଡେ ଖ୍ୟାତି ଥାଏ।
ਤਾ ਤੇ ਭਲੀ ਮਧੂਕਰੀ ਸੰਤਸੰਗਿ ਗੁਨ ਗਾਇ ॥੧੫੦॥
ଏହା ସବୁ ଅପେକ୍ଷା ଭିକ୍ଷାର ରୋଟି ଉତ୍ତମ ଅଟେ, ଯାହାକୁ ନେଇ ସନ୍ଥଙ୍କ ସଙ୍ଗତରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଗୁଣଗାନ ହୋଇଥାଏ||150||
ਕਬੀਰ ਪਾਟਨ ਤੇ ਊਜਰੁ ਭਲਾ ਰਾਮ ਭਗਤ ਜਿਹ ਠਾਇ ॥
ହେ କବୀର! ସହର ଅପେକ୍ଷା ଅନାବାଦି ଜାଗା ଉତ୍ତମ ଅଟେ, ଯେଉଁଠି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭକ୍ତ ବନ୍ଦନା କରିଥାଏ।
ਰਾਮ ਸਨੇਹੀ ਬਾਹਰਾ ਜਮ ਪੁਰੁ ਮੇਰੇ ਭਾਂਇ ॥੧੫੧॥
ପ୍ରଭୁ-ପ୍ରେମୀ ବିନା ଯେଉଁ ସ୍ଥାନ ଥାଏ, ତାହା ଯମପୁରୀ ସମାନ ଅଟେ||151||
ਕਬੀਰ ਗੰਗ ਜਮੁਨ ਕੇ ਅੰਤਰੇ ਸਹਜ ਸੁੰਨ ਕੇ ਘਾਟ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଗଙ୍ଗା-ଯମୁନା(ଇଡା-ପିଙ୍ଗଳା)ରେ ଶୂନ୍ୟ ଅବସ୍ଥାରେ ନିଜକୁ ସ୍ଥିର କରିଛୁ।
ਤਹਾ ਕਬੀਰੈ ਮਟੁ ਕੀਆ ਖੋਜਤ ਮੁਨਿ ਜਨ ਬਾਟ ॥੧੫੨॥
କବୀର ସେଠାରେ ସ୍ଥାନ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ ରାସ୍ତାରେ ମୁନିଜନ ସନ୍ଧାନ କରିଥାନ୍ତି||152||
ਕਬੀਰ ਜੈਸੀ ਉਪਜੀ ਪੇਡ ਤੇ ਜਉ ਤੈਸੀ ਨਿਬਹੈ ਓੜਿ ॥
ହେ କବୀର! ଯେପରି ନୂଆ ଗଛରେ କୋମଳତା ଓ ମୃଦୁତା ଥାଏ, ଯଦି ଏପରି ହିଁ (ଭକ୍ତି-ଭାବନା) ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବନି ରହିଥାଏ, ପୁଣି
ਹੀਰਾ ਕਿਸ ਕਾ ਬਾਪੁਰਾ ਪੁਜਹਿ ਨ ਰਤਨ ਕਰੋੜਿ ॥੧੫੩॥
ଏକ ହୀରା କଣ, ତାହା ସହିତ କୋଟି କୋଟି ରତ୍ନ ମଧ୍ୟ ତୁଳନା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ||153||
ਕਬੀਰਾ ਏਕੁ ਅਚੰਭਉ ਦੇਖਿਓ ਹੀਰਾ ਹਾਟ ਬਿਕਾਇ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ସେ ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଲୀଳା ଦେଖିଛନ୍ତି ଯେ ହିରୀ ଦୋକାନରେ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥାଏ, ପରନ୍ତୁ ଏହା ବିନା ପରଖରେ ଏକ କଉଡି ହିସାବରେ ଯାଇଥାଏ।
ਬਨਜਨਹਾਰੇ ਬਾਹਰਾ ਕਉਡੀ ਬਦਲੈ ਜਾਇ ॥੧੫੪॥
ଏହି ମାନବ ଜନ୍ମ ଏକ ହୀରା ସମାନ ଅମୂଲ୍ୟ ଅଟେ, ଯିଏ ଏହାକୁ ପ୍ରଭୁ-ଭକ୍ତିରେ ଲଗାଏ ନାହିଁ, ସେ ସଂସାରର କାର୍ଯ୍ୟରେ ଏହାକୁ ବ୍ୟର୍ଥ ଭାବରେ ହରାଇ ଦେଇଥାଏ||154||
ਕਬੀਰਾ ਜਹਾ ਗਿਆਨੁ ਤਹ ਧਰਮੁ ਹੈ ਜਹਾ ਝੂਠੁ ਤਹ ਪਾਪੁ ॥
କବୀର ଜୀ ଉପଦେଶ ଦେଇଥାନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁଠି ଜ୍ଞାନ ହୋଇଥାଏ, ସେଠି ହିଁ ଧର୍ମ ଥାଏ, ଯେଉଁଠି ମିଥ୍ୟା ବିସ୍ତାର କରିଥାଏ, ସେଇଠି ପାପ ରହିଥାଏ।
ਜਹਾ ਲੋਭੁ ਤਹ ਕਾਲੁ ਹੈ ਜਹਾ ਖਿਮਾ ਤਹ ਆਪਿ ॥੧੫੫॥
ଯେଉଁଠି ଲୋଭ-ଲାଳସା ବନି ରହିଥାଏ, ସେଠାରେ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ରହିଥାଏ, ଯେଉଁଠି ଦୟା ଓ କ୍ଷମା ଭାବନା ଥାଏ, ସେଠାରେ ସ୍ଵୟଂ ପରମେଶ୍ଵର ରହିଥାନ୍ତି||155||
ਕਬੀਰ ਮਾਇਆ ਤਜੀ ਤ ਕਿਆ ਭਇਆ ਜਉ ਮਾਨੁ ਤਜਿਆ ਨਹੀ ਜਾਇ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯଦି ମାନ-ଅଭିମାନ ତ୍ୟାଗ କରାଯାଏ ନାହିଁ, ମାୟା ତ୍ୟାଗ କରିଲେ କୌଣସି ଲାଭ ନଥାଏ।
ਮਾਨ ਮੁਨੀ ਮੁਨਿਵਰ ਗਲੇ ਮਾਨੁ ਸਭੈ ਕਉ ਖਾਇ ॥੧੫੬॥
ଏହାକୁ ମାନ ବଡ ବଡ ଋଷି-ମୁନିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଧ୍ଵସ୍ତ କରି ଦେଇଛି, ବାସ୍ତବରେ ମାନ ସବୁଙ୍କୁ ଖାଇଯାଏ ||156||
ਕਬੀਰ ਸਾਚਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੈ ਮਿਲਿਆ ਸਬਦੁ ਜੁ ਬਾਹਿਆ ਏਕੁ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ତାହାଙ୍କୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସଚ୍ଚା ଗୁରୁ ମିଳି ଯାଇଛନ୍ତି, ସେ ତାହାଙ୍କୁ ଉପଦେଶର ରାମ ବାଣ ମାରିଛନ୍ତି,
ਲਾਗਤ ਹੀ ਭੁਇ ਮਿਲਿ ਗਇਆ ਪਰਿਆ ਕਲੇਜੇ ਛੇਕੁ ॥੧੫੭॥
ଯାହା ଲାଗିବା ମାତ୍ରେ ଧରିତ୍ରୀରେ ପଡି ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ହୃଦୟ ଗୁରୁ-ପ୍ରେମରେ ଲାଖି ରହି ଯାଇଛି||157||
ਕਬੀਰ ਸਾਚਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਿਆ ਕਰੈ ਜਉ ਸਿਖਾ ਮਹਿ ਚੂਕ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ସଚ୍ଚା ଗୁରୁ ମଧ୍ୟ କଣ ଭଲ କରି ପାରିବେ, ଯଦି ଶିଷ୍ୟ ପାଖରେ ମନ୍ଦ ବୁଦ୍ଧି ଥାଏ।
ਅੰਧੇ ਏਕ ਨ ਲਾਗਈ ਜਿਉ ਬਾਂਸੁ ਬਜਾਈਐ ਫੂਕ ॥੧੫੮॥
ମୂର୍ଖକୁ କେତେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଉ, ଏହା ଏପରି ଅଟେ, ଯେପରି ବାଉଁଶକୁ ଫୁଙ୍କି ବଜା ଯାଇଥାଏ||158||
ਕਬੀਰ ਹੈ ਗੈ ਬਾਹਨ ਸਘਨ ਘਨ ਛਤ੍ਰਪਤੀ ਕੀ ਨਾਰਿ ॥
କବୀର ଜୀ ଉପଦେଶ ଦେଇଥାନ୍ତି, ହାତୀ, ଘୋଡା, ରଥ ଆଦି ସୁଖ-ସୁବିଧା ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ବଡ ରାଜାଙ୍କ ରାଣୀ