Page 1033
ਸਭੁ ਕੋ ਬੋਲੈ ਆਪਣ ਭਾਣੈ ॥
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ହିଁ ବୋଲିଥାଏ,
ਮਨਮੁਖੁ ਦੂਜੈ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਣੈ ॥
ଏବଂ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଦୈତ୍ୟଭାବ କାରଣରୁ ବୋଲିବା ହିଁ ଜାଣେ ନାହିଁ।
ਅੰਧੁਲੇ ਕੀ ਮਤਿ ਅੰਧਲੀ ਬੋਲੀ ਆਇ ਗਇਆ ਦੁਖੁ ਤਾਹਾ ਹੇ ॥੧੧॥
ଅନ୍ଧର ବୁଦ୍ଧି ଓ କଥା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ଧ ହିଁ ଅଟେ, ଏଥିପାଇଁ ସେ ଜନ୍ମ-ମରଣର ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିଥାଏ||11||
ਦੁਖ ਮਹਿ ਜਨਮੈ ਦੁਖ ਮਹਿ ਮਰਣਾ ॥
ସେ ଦୁଃଖରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥାଏ ଆଉ ଦୁଃଖରେ ହିଁ ମୃତ୍ୟୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ।
ਦੂਖੁ ਨ ਮਿਟੈ ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਕੀ ਸਰਣਾ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶରଣ ବିନା ତାହାର ଦୁଃଖ ଦୂର ହୁଏନାହିଁ,
ਦੂਖੀ ਉਪਜੈ ਦੂਖੀ ਬਿਨਸੈ ਕਿਆ ਲੈ ਆਇਆ ਕਿਆ ਲੈ ਜਾਹਾ ਹੇ ॥੧੨॥
ସେ ଦୁଃଖରେ ଜାତ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ଦୁଃଖରେ ହିଁ ନାଶ ହୋଇଥାଏ, ସେ କଣ ନେଇ ଆସିଛି ଏବଂ କଣ ନେଇ ଯାଇଥାଏ?||12||
ਸਚੀ ਕਰਣੀ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਰਕਾਰਾ ॥
ଯେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ଗୁରୁ ଜୀବକୁ ଦେଇଥାନ୍ତି, ସେହି କାର୍ଯ୍ୟ ସଚ୍ଚା ଅଟେ,
ਆਵਣੁ ਜਾਣੁ ਨਹੀ ਜਮ ਧਾਰਾ ॥
ଏହାଦ୍ୱାରା ଜନ୍ମ-ମରଣ ହୁଏନାହିଁ ଆଉ ନା ଯମର କୌଣସି ନିୟମ ଲାଗୁ ହୋଇଥାଏ।
ਡਾਲ ਛੋਡਿ ਤਤੁ ਮੂਲੁ ਪਰਾਤਾ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਓਮਾਹਾ ਹੇ ॥੧੩॥
ସେହି ଜଗତର ଡାଳ ଅର୍ଥାତ ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କୁ ଛାଡି ମୂଳ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଚରଣରେ ଆସି ଯାଇଛି ଆଉ ତାହାର ମନରେ ମିଳନ ପାଇଁ ସଚ୍ଚା ଉତ୍ସାହ ଜାତ ହୋଇ ଯାଇଛି||13||
ਹਰਿ ਕੇ ਲੋਗ ਨਹੀ ਜਮੁ ਮਾਰੈ ॥
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଉପାସକକୁ ଯମ ମାରେ ନାହିଁ ଏବଂ
ਨਾ ਦੁਖੁ ਦੇਖਹਿ ਪੰਥਿ ਕਰਾਰੈ ॥
ନା ସେ ଭୟାନକ ମାର୍ଗର ଦୁଃଖ ଦେଖିଥାଏ।
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਪੂਜਾ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ਕਾਹਾ ਹੇ ॥੧੪॥
ସେ ନିଜ ହୃଦୟରେ ରାମ-ନାମର ପୂଜା କରିଥାଏ ଏବଂ ତାହାକୁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଜଞ୍ଜାଳ ଆସେ ନାହିଁ||14||
ਓੜੁ ਨ ਕਥਨੈ ਸਿਫਤਿ ਸਜਾਈ ॥
ହେ ଈଶ୍ଵର! ତୋର ସ୍ତୁତି କରିବା ପାଇଁ କିଛି ଅନ୍ତ ନାହିଁ,
ਜਿਉ ਤੁਧੁ ਭਾਵਹਿ ਰਹਹਿ ਰਜਾਈ ॥
ତୋତେ ଯେପରି ଉପଯୁକ୍ତ ଲାଗିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ତୋର ଇଚ୍ଛାରେ ରହିଥାଏ
ਦਰਗਹ ਪੈਧੇ ਜਾਨਿ ਸੁਹੇਲੇ ਹੁਕਮਿ ਸਚੇ ਪਾਤਿਸਾਹਾ ਹੇ ॥੧੫॥
ସଚ୍ଚା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ହୁକୁମ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ ଦରବାରରେ ସୁଖର ଅନୁଭୂତି ହୋଇଥାଏ||15||
ਕਿਆ ਕਹੀਐ ਗੁਣ ਕਥਹਿ ਘਨੇਰੇ ॥
ସମସ୍ତେ ଗୁଣର କଥା କହିଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଗୁଣ ବିଷୟରେ କଣ କୁହାଯାଇ ପାରିବ?
ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਵਹਿ ਵਡੇ ਵਡੇਰੇ ॥
ଯେତେବେଳେ ବଡ ବଡ ଦେବୀ-ଦେବତା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତ ପାଇ ପାରି ନାହାନ୍ତି।
ਨਾਨਕ ਸਾਚੁ ਮਿਲੈ ਪਤਿ ਰਾਖਹੁ ਤੂ ਸਿਰਿ ਸਾਹਾ ਪਾਤਿਸਾਹਾ ਹੇ ॥੧੬॥੬॥੧੨॥
ନାନକ ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି ଯେ ହେ ଈଶ୍ଵର! ସତ୍ୟ ସହିତ ମିଳାଇ ମୋର ସମ୍ମାନ ରକ୍ଷା କର, କେବଳ ତୁ ହିଁ ବାଦଶାହଙ୍କ ବାଦଶାହ ଅଟୁ||16||6||12||
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ਦਖਣੀ ॥
ମାରୁ ମହଲା 1॥
ਕਾਇਆ ਨਗਰੁ ਨਗਰ ਗੜ ਅੰਦਰਿ ॥
ମାନବ ଶରୀର ଏକ ନଗର ଭଳି ଅଟେ ଏବଂ ଏହି ନଗରରେ ମନ ଏକ ଦୁର୍ଗ ସଦୃଶ ଅଟେ ଓ
ਸਾਚਾ ਵਾਸਾ ਪੁਰਿ ਗਗਨੰਦਰਿ ॥
ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଗଗନନ୍ତରରେ ଅର୍ଥାତ ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ସତ୍ୟସ୍ଵରୂପଙ୍କ ନିବାସ ଅଛି।
ਅਸਥਿਰੁ ਥਾਨੁ ਸਦਾ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਆਪੇ ਆਪੁ ਉਪਾਇਦਾ ॥੧॥
ଏହି ଦଶମ ଦ୍ଵାର ରୂପୀ ସ୍ଥିର ସ୍ଥାନ ସର୍ବଦା ନିର୍ମଳ ରହିଥାଏ ଏବଂ ସେ ସ୍ଵୟଂ ନିଜକୁ ନିଜେ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାନ୍ତି||1||
ਅੰਦਰਿ ਕੋਟ ਛਜੇ ਹਟਨਾਲੇ ॥
ଏହି ଦୁର୍ଗରେ ବଜାର ଅଛି।
ਆਪੇ ਲੇਵੈ ਵਸਤੁ ਸਮਾਲੇ ॥
ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ବସ୍ତୁ ନେଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ତାହାକୁ ସମ୍ଭାଳି ରଖିଥାନ୍ତି।
ਬਜਰ ਕਪਾਟ ਜੜੇ ਜੜਿ ਜਾਣੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਖੋਲਾਇਦਾ ॥੨॥
ଏହି ଦୁର୍ଗର ବଜ୍ର କବାଟ ଜଡ ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକୁ ସେ ନିଜେ ହିଁ ଜଡିତ କରିବା ଜାଣିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଏହି କବାଟ ଶବ୍ଦ ଗୁରୁ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଖୋଲିଥାଏ||2||
ਭੀਤਰਿ ਕੋਟ ਗੁਫਾ ਘਰ ਜਾਈ ॥
ଶରୀର ରୂପୀ ଦୁର୍ଗରେ ଦଶମ ଦ୍ଵାର ରୂପୀ ଗୁମ୍ଫା ଅଛି, ଯେଉଁଠି ପରମ-ସତ୍ୟର ଘର ଅଛି।
ਨਉ ਘਰ ਥਾਪੇ ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ॥
ସେ ହୁକୁମ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଶରୀର ରୂପୀ ନଗରର ଆଖି, ନାକ ଇତ୍ୟାଦି ନବଘର ବନାଇଛନ୍ତି।
ਦਸਵੈ ਪੁਰਖੁ ਅਲੇਖੁ ਅਪਾਰੀ ਆਪੇ ਅਲਖੁ ਲਖਾਇਦਾ ॥੩॥
ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ଅପରାମ୍ପର, ଅଲକ୍ଷ ଇଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ରହିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଅଦୃଶ୍ୟ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିଜକୁ ନିଜେ ପ୍ରକଟ କରିଥାନ୍ତି ||3||
ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਇਕ ਵਾਸਾ ॥
ପବନ, ପାଣି, ଅଗ୍ନି ଇତ୍ୟାଦି ପଞ୍ଚ ତତ୍ତ୍ଵ ଦ୍ଵାରା ବନିଥିବା ଶରୀର ରୂପୀ ନଗରରେ ପ୍ରଭୁ ହି ବାସ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ
ਆਪੇ ਕੀਤੋ ਖੇਲੁ ਤਮਾਸਾ ॥
ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଖେଳ-ତମାସା ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ବନାଇଛନ୍ତି।
ਬਲਦੀ ਜਲਿ ਨਿਵਰੈ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਆਪੇ ਜਲ ਨਿਧਿ ਪਾਇਦਾ ॥੪॥
ଯେଉଁ ଜଳୁଥିବା ଅଗ୍ନି ପାଣି ଦ୍ଵାରା ଲିଭି ଯାଇଥାଏ, ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଅଗ୍ନି ସମୁଦ୍ରରେ ରଖିଥାନ୍ତି||4||
ਧਰਤਿ ਉਪਾਇ ਧਰੀ ਧਰਮ ਸਾਲਾ ॥
ଦୁନିଆକୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରି ଜୀବକୁ ଧର୍ମ କରିବା ପାଇଁ ଧର୍ମଶାଳା ବନାଇଛନ୍ତି।
ਉਤਪਤਿ ਪਰਲਉ ਆਪਿ ਨਿਰਾਲਾ ॥
ଜଗତର ଉତ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରଳୟ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିରଳ ରହିଥାନ୍ତି।
ਪਵਣੈ ਖੇਲੁ ਕੀਆ ਸਭ ਥਾਈ ਕਲਾ ਖਿੰਚਿ ਢਾਹਾਇਦਾ ॥੫॥
ସେ ସବୁଜାଗାରେ ପବନ, ପ୍ରାଣୀର ଖେଳ ରଚିଛନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିଜ ଶକ୍ତିକୁ ଟାଣି ପ୍ରାଣୀର ଖେଳ ନଷ୍ଟ କରିଥାନ୍ତି||5||
ਭਾਰ ਅਠਾਰਹ ਮਾਲਣਿ ਤੇਰੀ ॥
ହେ ଈଶ୍ଵର! ଅଠର ଭାର ବାଲୀ ଏହି ବନସ୍ପତି ତୋର ମାଳୀ ଅଟେ,
ਚਉਰੁ ਢੁਲੈ ਪਵਣੈ ਲੈ ਫੇਰੀ ॥
ପବନର ଚକ୍କର ତୋ’ ଉପରେ ଚଁଅର ଭଳି ଝୁଲି ରହିଛି।
ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੁਇ ਦੀਪਕ ਰਾਖੇ ਸਸਿ ਘਰਿ ਸੂਰੁ ਸਮਾਇਦਾ ॥੬॥
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ରୂପୀ ଦୁଇଟି ଦୀପକ ଆଲୋକିତ କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ରର ଘରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ରହିଥାଏ ଅର୍ଥାତ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ପ୍ରକାଶ ମିଳିଥାଏ||6||
ਪੰਖੀ ਪੰਚ ਉਡਰਿ ਨਹੀ ਧਾਵਹਿ ॥
ଗୁରୁମୁଖୀ ରୂପୀ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ ରୂପୀ ପକ୍ଷୀ ଉଡି ଯାଏ ନାହିଁ।
ਸਫਲਿਓ ਬਿਰਖੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲੁ ਪਾਵਹਿ ॥
ଶରୀର ରୂପୀ ଗଛ ସୁନ୍ଦର ନାମ ରୂପୀ ଫଳ ଦ୍ଵାରା ଭରପୁର ଅଛି ଏବଂ ସେହି ପକ୍ଷୀ ଏହି ଅମୃତମୟୀ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਹਜਿ ਰਵੈ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚੋਗ ਚੁਗਾਇਦਾ ॥੭॥
ଗୁରୁମୁଖୀ ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ ଗୁଣଗାନ କରିଥାଏ ଏବଂ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ ରୂପୀ ପକ୍ଷୀକୁ ହରି-ନାମ ରୂପୀ ଖାଦ୍ୟ ଦେଇଥାଏ||7||
ਝਿਲਮਿਲਿ ਝਿਲਕੈ ਚੰਦੁ ਨ ਤਾਰਾ ॥
ମନରେ ସତ୍ୟର ଜ୍ୟୋତି ଚମକି ଥାଏ।
ਸੂਰਜ ਕਿਰਣਿ ਨ ਬਿਜੁਲਿ ਗੈਣਾਰਾ ॥
ନା ଚନ୍ଦ୍ର ଅଛି, ନା କୌଣସି ତାରା ଅଛି, ନା ସୂର୍ଯ୍ୟର କିରଣ ଅଛି ଏବଂ ନା ଆକାଶର ବିଜୁଳି ଅଛି।
ਅਕਥੀ ਕਥਉ ਚਿਹਨੁ ਨਹੀ ਕੋਈ ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਮਨਿ ਭਾਇਦਾ ॥੮॥
ମୁଁ ଅକଥନୀୟ ଅବସ୍ଥାର କଥନ କରୁଅଛି, ଯାହାର କୌଣସି ଚକ୍ର-ଚିହ୍ନ ନାହିଁ ଆଉ ପ୍ରଭୁ ସବୁଙ୍କ ଠାରେ ରହିଥାନ୍ତି||8||
ਪਸਰੀ ਕਿਰਣਿ ਜੋਤਿ ਉਜਿਆਲਾ ॥
କିରଣର ପ୍ରସାର ହେବା ଦ୍ଵାରା ସର୍ବତ୍ର ଉଜ୍ଜଳ ହୋଇଯାଇଛି।
ਕਰਿ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ਆਪਿ ਦਇਆਲਾ ॥
ଦୟାଳୁ ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ଉତ୍ପନ୍ନ କରି ଦେଖିଥାନ୍ତି।
ਅਨਹਦ ਰੁਣ ਝੁਣਕਾਰੁ ਸਦਾ ਧੁਨਿ ਨਿਰਭਉ ਕੈ ਘਰਿ ਵਾਇਦਾ ॥੯॥
ଅନାହତ ଧ୍ୱନି ସର୍ବଦା ନିର୍ଭୀକ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦ୍ଵାର ରୂପୀ ଘରେ ବାଜିଥାଏ||9||