Page 85
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਉਬਰੇ ਸਾਚਾ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥੧॥
हे नानक! साँचो नामको पूजा गरेर, गुरुमुखहरूले मोक्ष प्राप्त गरेका छन्।।१।।
ਮਃ ੧ ॥
महला १ II
ਗਲੀ ਅਸੀ ਚੰਗੀਆ ਆਚਾਰੀ ਬੁਰੀਆਹ ॥
वाणीमा हामी असल विचारहरू व्यक्त गर्दछौँ, तर आचरणमा हामी अशुद्ध हुन्छौँ।
ਮਨਹੁ ਕੁਸੁਧਾ ਕਾਲੀਆ ਬਾਹਰਿ ਚਿਟਵੀਆਹ ॥
मनमा हामी अशुद्ध र अशुद्ध छौं, तर बाहिर हामी सेतो देखिन्छौं।
ਰੀਸਾ ਕਰਿਹ ਤਿਨਾੜੀਆ ਜੋ ਸੇਵਹਿ ਦਰੁ ਖੜੀਆਹ ॥
हामी ती मानिसहरूसँग समानता गर्छौं जो उहाँको ढोकाहरूमा प्रभुको सेवामा तल्लीन छन्।
ਨਾਲਿ ਖਸਮੈ ਰਤੀਆ ਮਾਣਹਿ ਸੁਖਿ ਰਲੀਆਹ ॥
तर तिनीहरू आफ्नो पति-परमेश्वरको रङमा लीन हुन्छन् र सुख र आनन्दको आनन्द लिन्छन्।
ਹੋਦੈ ਤਾਣਿ ਨਿਤਾਣੀਆ ਰਹਹਿ ਨਿਮਾਨਣੀਆਹ ॥
उनी सधैँ नम्र र नम्र हुन्छन्, उनी बलियो भए पनि नम्र हुन्छन्।
ਨਾਨਕ ਜਨਮੁ ਸਕਾਰਥਾ ਜੇ ਤਿਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਮਿਲਾਹ ॥੨॥
हे नानक! यदि हामी ती मुक्त आत्माहरूसँग संगति राख्छौँ भने मात्र हाम्रो जीवन सफल हुन सक्छ।।२।।
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥
ਤੂੰ ਆਪੇ ਜਲੁ ਮੀਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਆਪੇ ਹੀ ਆਪਿ ਜਾਲੁ ॥
हे जगत् का स्वामी! तपाईँ आफै पानी हुनुहुन्छ र तपाईं आफै पानीमा माछा हुनुहुन्छ। हे प्रभु! तपाईँ आफै माछालाई पक्रने जाल हुनुहुन्छ।
ਤੂੰ ਆਪੇ ਜਾਲੁ ਵਤਾਇਦਾ ਆਪੇ ਵਿਚਿ ਸੇਬਾਲੁ ॥
तपाईँ आफै, एकजना मछेरा भएर, माछा समात्नका लागि जाल फ्याँक्नुहुन्छ, र तपाईँ आफै पानीमा राखिएका टुक्राहरू हुनुहुन्छ।
ਤੂੰ ਆਪੇ ਕਮਲੁ ਅਲਿਪਤੁ ਹੈ ਸੈ ਹਥਾ ਵਿਚਿ ਗੁਲਾਲੁ ॥
हे ईश्वर! तपाईँ आफै सयौँ फिट गहिरो पानीमा रहेको गहिरो रातो अशान्त कमल हुनुहुन्छ।
ਤੂੰ ਆਪੇ ਮੁਕਤਿ ਕਰਾਇਦਾ ਇਕ ਨਿਮਖ ਘੜੀ ਕਰਿ ਖਿਆਲੁ ॥
हे भगवान! जनावरहरू जसले एक क्षणका लागि पनि तपाईँको बारेमा सोच्छन्। तिमी आफैले तिनीहरूलाई जन्म र मृत्युको चक्रबाट मुक्त गराउँछौ।
ਹਰਿ ਤੁਧਹੁ ਬਾਹਰਿ ਕਿਛੁ ਨਹੀ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਵੇਖਿ ਨਿਹਾਲੁ ॥੭॥
हे परमेश्वर! तपाईँको आदेशभन्दा बाहिर केही पनि छैन, गुरुको वचनद्वारा तपाईँलाई देखेर, प्राणी कृतज्ञ हुन्छ।।७।।
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
श्लोक महला ३॥
ਹੁਕਮੁ ਨ ਜਾਣੈ ਬਹੁਤਾ ਰੋਵੈ ॥
ईश्वरीय भावना नजान्ने जीव-स्त्रीले धेरै विलाप गर्छ।
ਅੰਦਰਿ ਧੋਖਾ ਨੀਦ ਨ ਸੋਵੈ ॥
उनको मनमा छल छ, त्यसैले उनी सुखको गहिरो निद्रा सुत्दैनन्।
ਜੇ ਧਨ ਖਸਮੈ ਚਲੈ ਰਜਾਈ ॥ ਦਰਿ ਘਰਿ ਸੋਭਾ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਈ ॥
यदि पत्नी पतिको इच्छाअनुसार हिँड्छिन् भने,त्यसैले उनले आफ्नो प्रभुको दरबार र घरमा सम्मान प्राप्त गर्छिन् र पतिले उनलाई आफ्नो आत्म-छविमा बोलाउँछन्।
ਨਾਨਕ ਕਰਮੀ ਇਹ ਮਤਿ ਪਾਈ ॥
हे नानक! उसले यो ज्ञान भगवान् को कृपाले मात्र प्राप्त गर्छ।
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਸਚਿ ਸਮਾਈ ॥੧॥
गुरुको कृपाले उनी सत्यमा लीन हुन्छिन् ।॥१॥
ਮਃ ੩ ॥
महला ३॥
ਮਨਮੁਖ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣਿਆ ਰੰਗੁ ਕਸੁੰਭਾ ਦੇਖਿ ਨ ਭੁਲੁ ॥
हे अज्ञात मनमुख! मायाको रङ मिस्टलेटोको फुलजस्तै सुन्दर हुन्छ। यसलाई हेर्न नबिर्सनुहोस्।
ਇਸ ਕਾ ਰੰਗੁ ਦਿਨ ਥੋੜਿਆ ਛੋਛਾ ਇਸ ਦਾ ਮੁਲੁ ॥
यसको रङ केही दिन मात्रै रहन्छ। मूल्य पनि निकै कम छ।
ਦੂਜੈ ਲਗੇ ਪਚਿ ਮੁਏ ਮੂਰਖ ਅੰਧ ਗਵਾਰ ॥
मायालाई माया गर्नेहरू मूर्ख, अज्ञानी र घमण्डी हुन्छन्।
ਬਿਸਟਾ ਅੰਦਰਿ ਕੀਟ ਸੇ ਪਇ ਪਚਹਿ ਵਾਰੋ ਵਾਰ ॥
मायाको मोहमा तिनीहरू जलेर मरे। मृत्युपछि, तिनीहरू भिस्टाको कीरा बन्छन्, जुन बारम्बार जन्मेपछि भिस्टामा जलिरहन्छ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਰਤੇ ਸੇ ਰੰਗੁਲੇ ਗੁਰ ਕੈ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
हे नानक! जो सहजताको अवस्थामा गुरुको प्रेमद्वारा प्रभुको नाममा लीन हुन्छन्, सधैँ सुखको आनन्द लिन्छन्।
ਭਗਤੀ ਰੰਗੁ ਨ ਉਤਰੈ ਸਹਜੇ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥੨॥
तिनीहरूको भक्तिको प्रेम कहिल्यै नष्ट हुँदैन र तिनीहरू सहज आकाशमा रहन्छन्।।२।।
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥
ਸਿਸਟਿ ਉਪਾਈ ਸਭ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਰਿਜਕੁ ਸੰਬਾਹਿਆ ॥
हे ईश्वर! तपाईंले सम्पूर्ण सृष्टिलाई सृष्टि गर्नुभयो र तपाईंले आफैलाई खुवेर सबैलाई जोगाउनुहुन्छ।
ਇਕਿ ਵਲੁ ਛਲੁ ਕਰਿ ਕੈ ਖਾਵਦੇ ਮੁਹਹੁ ਕੂੜੁ ਕੁਸਤੁ ਤਿਨੀ ਢਾਹਿਆ ॥
धेरै प्राणीहरूले छलद्वारा खाना खान्छन्, र आफ्नो मुखले झूट र झूट बोल्छन्।
ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਭਾਵੈ ਸੋ ਕਰਹਿ ਤੁਧੁ ਓਤੈ ਕੰਮਿ ਓਇ ਲਾਇਆ ॥
हे प्रभु! तपाईँले के गर्नुहुन्छ जुन तपाईँलाई राम्रो लाग्छ र तपाईँले प्राणीहरूलाई विभिन्न गतिविधिहरूमा संलग्न गर्नुहुन्छ र तिनीहरूले एउटै काम गर्छन्।
ਇਕਨਾ ਸਚੁ ਬੁਝਾਇਓਨੁ ਤਿਨਾ ਅਤੁਟ ਭੰਡਾਰ ਦੇਵਾਇਆ ॥
तपाईंले धेरै प्राणीहरूलाई सत्य नामको ज्ञान दिनुभएको छ र तिनीहरूलाई गुरुद्वारा नामको अमूल्य खजाना प्रदान गर्नुभएको छ।
ਹਰਿ ਚੇਤਿ ਖਾਹਿ ਤਿਨਾ ਸਫਲੁ ਹੈ ਅਚੇਤਾ ਹਥ ਤਡਾਇਆ ॥੮॥
भगवान् लाई स्मरण गरेर खाने प्राणीहरूको खाना फलदायी हुन्छ। भगवान् लाई सम्झन नसक्ने जनावरहरूले अर्को माग्न हात बढाउँछन्।।८।।
ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
श्लोक महला ३ II
ਪੜਿ ਪੜਿ ਪੰਡਿਤ ਬੇਦ ਵਖਾਣਹਿ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਸੁਆਇ ॥
माया-मोहको स्वादका कारण पण्डितहरूले वेदहरू पढेर वर्णन गर्छन्।
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਮਨ ਮੂਰਖ ਮਿਲੈ ਸਜਾਇ ॥
मायासँग प्रेम गर्ने मूर्ख मनले भगवान् को नाम बिर्सेको छ। तसर्थ, उसले निश्चय नै प्रभुको दरबारमा दण्ड पाउनेछ।
ਜਿਨਿ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦਿਤਾ ਤਿਸੁ ਕਬਹੂੰ ਨ ਚੇਤੈ ਜੋ ਦੇਂਦਾ ਰਿਜਕੁ ਸੰਬਾਹਿ ॥
उसले परमेश्वरलाई सम्झन सक्दैन जसले मानिसलाई जीवन र शरीर दिएका छन्, जसले सबैलाई खुवाइरहेका छन् र पालनपोषण गरिरहेका छन्।
ਜਮ ਕਾ ਫਾਹਾ ਗਲਹੁ ਨ ਕਟੀਐ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
चपल प्राणीहरूको घाँटीमा यम-पास दैनिक रहन्छ र तिनीहरू सधैँ जन्म र मृत्युको बन्धनमा पीडित हुन्छन्।
ਮਨਮੁਖਿ ਕਿਛੂ ਨ ਸੂਝੈ ਅੰਧੁਲੇ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਕਮਾਇ ॥
अज्ञानी मनको व्यक्तिले केही बुझ्दैन र अघिल्लो जन्मका कार्यहरूअनुसार लेखिएको मात्र गर्छ।
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਸੁਖਦਾਤਾ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
सौभाग्यवश, जब सुख दिने सतगुरु जी भेट्छन्, हरि-नाम मानिसको हृदयमा बस्न थाल्छन्।
ਸੁਖੁ ਮਾਣਹਿ ਸੁਖੁ ਪੈਨਣਾ ਸੁਖੇ ਸੁਖਿ ਵਿਹਾਇ ॥
यस्तो व्यक्तिले सुखको आनन्द लिन्छ। उनका लागि खुशी भनेको लुगा लगाउनु र उनको सम्पूर्ण जीवन खुशीमा बिताउनु हो।
ਨਾਨਕ ਸੋ ਨਾਉ ਮਨਹੁ ਨ ਵਿਸਾਰੀਐ ਜਿਤੁ ਦਰਿ ਸਚੈ ਸੋਭਾ ਪਾਇ ॥੧॥
हे नानक! आफ्नो हृदयमा रहेको नाम नबिर्सनुहोस् जसले सत्यको दरबारमा महिमा ल्याउँछ।।१।।