Page 937
ਆਪੁ ਗਇਆ ਦੁਖੁ ਕਟਿਆ ਹਰਿ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਨਾਰਿ ॥੪੭॥
हरिच्या रूपाने वराची प्राप्ती झालेल्या जीवाच्या रूपातील स्त्री आहे जिचा अहंकार नाहीसा होऊन तिचे दुःख संपले आहे. ॥४७॥
ਸੁਇਨਾ ਰੁਪਾ ਸੰਚੀਐ ਧਨੁ ਕਾਚਾ ਬਿਖੁ ਛਾਰੁ ॥
जगातील प्रत्येकजण सोने-चांदी गोळा करण्यात व्यस्त आहे, परंतु ही संपत्ती कच्ची आणि विषारी आहे आणि राखेसारखी आहे.
ਸਾਹੁ ਸਦਾਏ ਸੰਚਿ ਧਨੁ ਦੁਬਿਧਾ ਹੋਇ ਖੁਆਰੁ ॥
कोणी धनसंचय करून स्वतःला सावकार म्हणवून घेतो, पण कोंडीत अडकतो आणि दुःखी होतो.
ਸਚਿਆਰੀ ਸਚੁ ਸੰਚਿਆ ਸਾਚਉ ਨਾਮੁ ਅਮੋਲੁ ॥
भगवंताचे खरे नाम अमूल्य आहे, म्हणून सत्यवान माणूस सत्याचाच संचय करत राहतो.
ਹਰਿ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਊਜਲੋ ਪਤਿ ਸਾਚੀ ਸਚੁ ਬੋਲੁ ॥
शुद्ध आणि शुद्ध भगवंताचे चिंतन करणाऱ्या सत्यवानांचाच आदर होतो आणि त्यांचे शब्दही खरे असतात.
ਸਾਜਨੁ ਮੀਤੁ ਸੁਜਾਣੁ ਤੂ ਤੂ ਸਰਵਰੁ ਤੂ ਹੰਸੁ ॥
हे देवा! तूच चतुर आहेस, तूच माझा सोबती आणि मित्र आहेस आणि गुरूच्या रूपात तूच सरोवर आहेस आणि संताच्या रूपात तूच हंस आहेस.
ਸਾਚਉ ਠਾਕੁਰੁ ਮਨਿ ਵਸੈ ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੀ ਤਿਸੁ ॥
ज्याच्या मनात खरा ठाकूर वास करतो त्याला मी माझे प्राण अर्पण करतो.
ਮਾਇਆ ਮਮਤਾ ਮੋਹਣੀ ਜਿਨਿ ਕੀਤੀ ਸੋ ਜਾਣੁ ॥
हे प्रेम ज्याने निर्माण केले आहे, त्या जीवाला मोहित करणारे प्रेम जाणून घ्या.
ਬਿਖਿਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਏਕੁ ਹੈ ਬੂਝੈ ਪੁਰਖੁ ਸੁਜਾਣੁ ॥੪੮॥
ही वस्तुस्थिती समजणाऱ्या चतुर माणसासाठी विष आणि अमृत समान आहेत.॥४८॥
ਖਿਮਾ ਵਿਹੂਣੇ ਖਪਿ ਗਏ ਖੂਹਣਿ ਲਖ ਅਸੰਖ ॥
ते अक्षम्य प्राणी देखील मरण पावले आहेत ज्यांची संख्या लाखो आणि कोटींच्या घरात आहे.
ਗਣਤ ਨ ਆਵੈ ਕਿਉ ਗਣੀ ਖਪਿ ਖਪਿ ਮੁਏ ਬਿਸੰਖ ॥
ते मोजता येत नाहीत, मग त्यांची संख्या कशी मोजता येईल?
ਖਸਮੁ ਪਛਾਣੈ ਆਪਣਾ ਖੂਲੈ ਬੰਧੁ ਨ ਪਾਇ ॥
जो आपल्या सद्गुरुला ओळखतो तो बंधनात पडत नाही आणि त्याच्यापुढे सर्व बंधनातून मुक्त होतात.
ਸਬਦਿ ਮਹਲੀ ਖਰਾ ਤੂ ਖਿਮਾ ਸਚੁ ਸੁਖ ਭਾਇ ॥
तुम्ही शब्दांद्वारे देवाच्या दरबारात चांगले व्हाल आणि तुम्हाला क्षमा, सत्य, आनंद आणि प्रेम मिळेल.
ਖਰਚੁ ਖਰਾ ਧਨੁ ਧਿਆਨੁ ਤੂ ਆਪੇ ਵਸਹਿ ਸਰੀਰਿ ॥
प्रवासात खर्च करण्यासाठी आणि भगवंताचे चिंतन करत राहण्यासाठी तुमच्याजवळ सत्याचा पैसा असेल तर तो आपोआप तुमच्या शरीरात वास करेल.
ਮਨਿ ਤਨਿ ਮੁਖਿ ਜਾਪੈ ਸਦਾ ਗੁਣ ਅੰਤਰਿ ਮਨਿ ਧੀਰ ॥
मनाने, शरीराने आणि मुखाने भगवंताचे नामस्मरण करत राहिल्यास तुमच्या मनात चांगले गुण निर्माण होतील आणि संयम येईल.
ਹਉਮੈ ਖਪੈ ਖਪਾਇਸੀ ਬੀਜਉ ਵਥੁ ਵਿਕਾਰੁ ॥
अभिमान जीवांचा नाश करत राहतो आणि हरीचे नाव घेतल्याशिवाय गोष्टी विकृत होतात.
ਜੰਤ ਉਪਾਇ ਵਿਚਿ ਪਾਇਅਨੁ ਕਰਤਾ ਅਲਗੁ ਅਪਾਰੁ ॥੪੯॥
जीवांची निर्मिती करून भगवंताने त्यांच्यामध्ये स्वतःची स्थापना केली आहे, परंतु सृष्टीकर्ता, निर्मात्याला रस नाही.॥४९॥
ਸ੍ਰਿਸਟੇ ਭੇਉ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਇ ॥
त्या विश्वाच्या निर्मात्याचे रहस्य कोणालाच माहीत नाही.
ਸ੍ਰਿਸਟਾ ਕਰੈ ਸੁ ਨਿਹਚਉ ਹੋਇ ॥
निर्माता जे काही करतो ते नक्कीच घडते.
ਸੰਪੈ ਕਉ ਈਸਰੁ ਧਿਆਈਐ ॥
काही लोक पैशासाठी देवाचे ध्यान करतात पण.
ਸੰਪੈ ਪੁਰਬਿ ਲਿਖੇ ਕੀ ਪਾਈਐ ॥
त्यांना त्यांच्या पूर्वीच्या कर्माच्या नशिबानुसारच संपत्ती मिळते.
ਸੰਪੈ ਕਾਰਣਿ ਚਾਕਰ ਚੋਰ ॥
लोक पैशासाठी इतरांचे नोकर बनतात आणि काही चोर देखील बनतात.
ਸੰਪੈ ਸਾਥਿ ਨ ਚਾਲੈ ਹੋਰ ॥
पण मृत्यूनंतर संपत्ती आत्म्यासोबत जात नाही आणि ती दुसऱ्या नातेवाईकाची संपत्ती बनते.
ਬਿਨੁ ਸਾਚੇ ਨਹੀ ਦਰਗਹ ਮਾਨੁ ॥
सत्याचे चिंतन केल्याशिवाय देवाच्या दरबारात कोणालाच मान मिळत नाही.
ਹਰਿ ਰਸੁ ਪੀਵੈ ਛੁਟੈ ਨਿਦਾਨਿ ॥੫੦॥
जो हरिनामाचे सार पितो तो जन्म-मृत्यूपासून मुक्त होतो.॥५०॥
ਹੇਰਤ ਹੇਰਤ ਹੇ ਸਖੀ ਹੋਇ ਰਹੀ ਹੈਰਾਨੁ ॥
अरे मित्रा! हे पाहून मला आश्चर्य वाटले.
ਹਉ ਹਉ ਕਰਤੀ ਮੈ ਮੁਈ ਸਬਦਿ ਰਵੈ ਮਨਿ ਗਿਆਨੁ ॥
माझा जो अहंकार होता तो नाहीसा झाला आहे. माझ्या मनात ज्ञान उत्पन्न झाले आहे आणि मी ब्रह्म शब्दात लीन आहे.
ਹਾਰ ਡੋਰ ਕੰਕਨ ਘਣੇ ਕਰਿ ਥਾਕੀ ਸੀਗਾਰੁ ॥
मी सर्व दागिने, हार, बांगड्या इत्यादी सजवून थकलो आहे.
ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸਗਲ ਗੁਣਾ ਗਲਿ ਹਾਰੁ ॥
आता मी सर्व गुणांचा हार माझ्या गळ्यात घातला आहे आणि माझ्या प्रिय परमेश्वराला भेटून सुख प्राप्त झाले आहे.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਈਐ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੁ ॥
हे नानक! गुरूंद्वारेच भगवंतावर प्रेम होते.
ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਕਿਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਦੇਖਹੁ ਮਨਿ ਬੀਚਾਰਿ ॥
मनात विचार करा आणि पहा की भगवंतांशिवाय कोणालाही सुख प्राप्त झाले नाही.
ਹਰਿ ਪੜਣਾ ਹਰਿ ਬੁਝਣਾ ਹਰਿ ਸਿਉ ਰਖਹੁ ਪਿਆਰੁ ॥
हरीची कथा वाचावी, हरी समजून घ्यावा आणि त्याच्यावरच प्रेम ठेवावे.
ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਹਰਿ ਧਿਆਈਐ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ ॥੫੧॥
आपण सदैव हरिचा जप करत राहावे, हरीचीच उपासना करावी कारण हरीचे नाम हेच आपल्या जीवनाचा आधार आहे. ॥५१॥
ਲੇਖੁ ਨ ਮਿਟਈ ਹੇ ਸਖੀ ਜੋ ਲਿਖਿਆ ਕਰਤਾਰਿ ॥
मित्रा, भगवंताने लिहिलेले नशीब कधीच पुसता येत नाही.
ਆਪੇ ਕਾਰਣੁ ਜਿਨਿ ਕੀਆ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪਗੁ ਧਾਰਿ ॥
ज्याने स्वतः जग निर्माण केले आहे, तो आपल्या कृपेने हृदयात आपले कमळ पाय ठेवतो.
ਕਰਤੇ ਹਥਿ ਵਡਿਆਈਆ ਬੂਝਹੁ ਗੁਰ ਬੀਚਾਰਿ ॥
हे सत्य गुरुच्या ज्ञानाने समजून घ्या, सर्व महानता भगवंताच्या हाती आहे.
ਲਿਖਿਆ ਫੇਰਿ ਨ ਸਕੀਐ ਜਿਉ ਭਾਵੀ ਤਿਉ ਸਾਰਿ ॥
नशीब बदलता येत नाही, ते नशिबाने घडले पाहिजे.
ਨਦਰਿ ਤੇਰੀ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਨਾਨਕ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ॥
हे नानक! त्याच्या कृपेनेच सुख प्राप्त होते.
ਮਨਮੁਖ ਭੂਲੇ ਪਚਿ ਮੁਏ ਉਬਰੇ ਗੁਰ ਬੀਚਾਰਿ ॥
भटकंती करून मनाचे जीव नष्ट झाले आहेत, पण गुरुच्या विचाराने गुरुमुखांचा उद्धार झाला आहे.
ਜਿ ਪੁਰਖੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਤਿਸ ਕਾ ਕਿਆ ਕਰਿ ਕਹਿਆ ਜਾਇ ॥
न दिसणाऱ्या खऱ्या माणसाचे वर्णन कसे करायचे?
ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਜਿਨਿ ਹਿਰਦੈ ਦਿਤਾ ਦਿਖਾਇ ॥੫੨॥
ज्याने मला माझ्या हृदयात भगवंताचे दर्शन घडविले आहे त्या माझ्या गुरुंना मी स्वतःला अर्पण केले आहे.॥५२॥
ਪਾਧਾ ਪੜਿਆ ਆਖੀਐ ਬਿਦਿਆ ਬਿਚਰੈ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
पांडे पंडितांना सुशिक्षित असे म्हटले जाते जर त्यांच्या स्वभावाने अध्यात्मिक ज्ञानाचे चिंतन केले.