Page 474
ਪਉੜੀ ॥
पउडी:
ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਣਾ ਕੀਓ ਕਲ ਆਪੇ ਹੀ ਤੈ ਧਾਰੀਐ ॥
हे परमेश्वरा! तुम्ही स्वत: सृष्टीची निर्मिती केली आहे, आणि त्यात आत्म्याच्या रूपात शक्ती तुम्हीच ठेवली आहे.
ਦੇਖਹਿ ਕੀਤਾ ਆਪਣਾ ਧਰਿ ਕਚੀ ਪਕੀ ਸਾਰੀਐ ॥
हे परमेश्वरा! स्वतः निर्माण केलेल्या सृष्टीत चांगले-वाईट कर्म करणाऱ्या जीवांनाही तुम्हीच निर्माण करून तुम्ही स्वत: निर्माण केलेल्यांची काळजी घेता.
ਜੋ ਆਇਆ ਸੋ ਚਲਸੀ ਸਭੁ ਕੋਈ ਆਈ ਵਾਰੀਐ ॥
जो कोणी या जगात आला आहे, निघून जाईल; सर्वांना त्याची पाळी आल्यावर या जगातून निघून जावे लागणार आहे.
ਜਿਸ ਕੇ ਜੀਅ ਪਰਾਣ ਹਹਿ ਕਿਉ ਸਾਹਿਬੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੀਐ ॥
जो आपल्या आत्म्याचा स्वामी आहे आणि जीवनाचा आपला श्वास आहे - आपण आपल्या मनातील त्या गुरूला का विसरले पाहिजे?
ਆਪਣ ਹਥੀ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਕਾਜੁ ਸਵਾਰੀਐ ॥੨੦॥
त्याच्या नावाचे मनन करून आपण स्वतः परमेश्वरासोबत विलीन होण्याचे आपले कार्य पूर्ण केले पाहिजे. ॥२०॥
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २ ॥
ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਆਸਕੀ ਦੂਜੈ ਲਗੈ ਜਾਇ ॥
हे कोणत्या प्रकारचे प्रेम आहे, जे द्वैताला चिकटून आहे (देवाशिवाय इतर कोणावर प्रेम करणे)?
ਨਾਨਕ ਆਸਕੁ ਕਾਂਢੀਐ ਸਦ ਹੀ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥
हे नानक! तो एकटाच खरा प्रेमी मानला जातो, जो आपल्या प्रिय (देव)च्या प्रेमामध्ये सदैव मग्न असतो.
ਚੰਗੈ ਚੰਗਾ ਕਰਿ ਮੰਨੇ ਮੰਦੈ ਮੰਦਾ ਹੋਇ ॥
पण जो मनुष्य चांगल्या गोष्टी घडतात तेव्हा त्या आनंदाने स्वीकारतो आणि जेव्हा गोष्टी वाईट होतात तेव्हा नाकारतो,
ਆਸਕੁ ਏਹੁ ਨ ਆਖੀਐ ਜਿ ਲੇਖੈ ਵਰਤੈ ਸੋਇ ॥੧॥
त्या मनुष्याला परमेश्वराचा खरा प्रेमी म्हणू नये, कारण तो परमेश्वराच्या प्रेमाचा चांगल्या आणि वाईट परिणामानुसार हिशोब ठेवतो आणि असा मनुष्य परमेश्वराशी एकरूप होऊ शकत नाही. ॥१॥
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਸਲਾਮੁ ਜਬਾਬੁ ਦੋਵੈ ਕਰੇ ਮੁੰਢਹੁ ਘੁਥਾ ਜਾਇ ॥
जो आपल्या गुरूला आदरपूर्वक अभिवादन आणि असभ्य नकार दोन्ही देतो तो मूलभूतपणे अगदी सुरुवातीपासूनच चुकीच्या मार्गाने जात आहे.
ਨਾਨਕ ਦੋਵੈ ਕੂੜੀਆ ਥਾਇ ਨ ਕਾਈ ਪਾਇ ॥੨॥
हे नानक! हे दोन्ही दृष्टिकोन खोटे आहेत आणि ते परमेश्वराच्या दरबारात स्वीकारले जात नाहीत. ॥२॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी:
ਜਿਤੁ ਸੇਵਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਸਦਾ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲੀਐ ॥
ज्या परमेश्वराला स्मरण करून शांती मिळते; त्या परमेश्वराला नेहमी लक्षात ठेवले पाहिजे.
ਜਿਤੁ ਕੀਤਾ ਪਾਈਐ ਆਪਣਾ ਸਾ ਘਾਲ ਬੁਰੀ ਕਿਉ ਘਾਲੀਐ ॥
जेव्हा आपल्याला माहीत आहे की आपल्या कृतींचे परिणाम आपल्याला भोगावे लागतील, तेव्हा आपण वाईट कृत्ये का करावी?
ਮੰਦਾ ਮੂਲਿ ਨ ਕੀਚਈ ਦੇ ਲੰਮੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੀਐ ॥
आपण कोणतेही वाईट कर्म करू नये; आपण आपल्या दूरदृष्टी त्याच्या परिणामाचा विचार करावा.
ਜਿਉ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲਿ ਨ ਹਾਰੀਐ ਤੇਵੇਹਾ ਪਾਸਾ ਢਾਲੀਐ ॥
आपण कर्माचा असा खेळ खेळायला नको की ज्यामुळे आपल्याला परमेश्वराच्या दरबारात जाऊन त्या परमेश्वरासमोर लाज वाटेल, त्यामुळे आपण नेहमी चांगले कर्म करावे.
ਕਿਛੁ ਲਾਹੇ ਉਪਰਿ ਘਾਲੀਐ ॥੨੧॥
(या मौल्यवान मानवी जीवनात) आपण ती कृत्ये केली पाहिजेत ज्यामुळे आपल्याला परमेश्वराच्या दरबारात सन्मान मिळेल. ॥२१॥
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २ ॥
ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਨਾਲੇ ਗਾਰਬੁ ਵਾਦੁ ॥
एखादा सेवक सेवा करतो, पण तो अहंकार बाळगतो आणि इतरांशी वादविवाद करतो,
ਗਲਾ ਕਰੇ ਘਣੇਰੀਆ ਖਸਮ ਨ ਪਾਏ ਸਾਦੁ ॥
तो जितका पाहिजे तितका बोलू शकेल, परंतु तो आपल्या गुरूला संतुष्ट करणार नाही.
ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਸੇਵਾ ਕਰੇ ਤਾ ਕਿਛੁ ਪਾਏ ਮਾਨੁ ॥
परंतु जर तो अहंकाराशिवाय काम करतो, तर त्याला सम्मान प्राप्त होतो.
ਨਾਨਕ ਜਿਸ ਨੋ ਲਗਾ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਲਗਾ ਸੋ ਪਰਵਾਨੁ ॥੧॥
हे नानक! ज्याच्याशी तो संलग्न आहे त्याच्याबरोबर तो विलीन झाला तर त्याचा आसक्ती मान्य होईल. ॥१॥
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਜੋ ਜੀਇ ਹੋਇ ਸੁ ਉਗਵੈ ਮੁਹ ਕਾ ਕਹਿਆ ਵਾਉ ॥
मनामध्ये जे काही आहे ते तोंडावर स्पष्ट होते; स्वत:हून बोललेले शब्द खोटे अभिव्यक्ती असू शकतात.
ਬੀਜੇ ਬਿਖੁ ਮੰਗੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਵੇਖਹੁ ਏਹੁ ਨਿਆਉ ॥੨॥
एखाद्याला कोणत्या प्रकारचे न्याय अपेक्षित आहे ते पाहा, तो विष पेरतो, पण त्या बदल्यात अमृत मागतो? (वाईट कृत्ये करणे आणि चांगल्या परिणामाची अपेक्षा करणे). ॥२॥
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਕਦੇ ਨ ਆਵੈ ਰਾਸਿ ॥
अपरिपक्व मनाने असलेल्या व्यक्तीशी मैत्री कधीही कार्य करत नाही.
ਜੇਹਾ ਜਾਣੈ ਤੇਹੋ ਵਰਤੈ ਵੇਖਹੁ ਕੋ ਨਿਰਜਾਸਿ ॥
त्याला माहीत आहे की तो कार्य करतो; कोणीही स्वत:साठी हे निष्क्रीयपणे प्रयत्न करू शकते.
ਵਸਤੂ ਅੰਦਰਿ ਵਸਤੁ ਸਮਾਵੈ ਦੂਜੀ ਹੋਵੈ ਪਾਸਿ ॥
एक गोष्ट दुसऱ्या गोष्टीमध्ये शोषली जाऊ शकते जर आधीपासूनच ती गोष्ट प्रथम बाजूला ठेवली गेली असेल (त्याचप्रमाणे, एखाद्याने प्रथम मनातून अहंकार आणि दुर्गुण काढून टाकले तरच एखाद्याच्या हृदयात परमेश्वराला स्थापित केले जाऊ शकते).
ਸਾਹਿਬ ਸੇਤੀ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲੈ ਕਹੀ ਬਣੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥
ही आज्ञा नाही, तर नम्र प्रार्थना आहे, जी गुरूबरोबर कार्य करते.
ਕੂੜਿ ਕਮਾਣੈ ਕੂੜੋ ਹੋਵੈ ਨਾਨਕ ਸਿਫਤਿ ਵਿਗਾਸਿ ॥੩॥
हे नानक! खोटेपणाच्या सरावाचा परिणाम नेहमी वाईट होतो. फक्त परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने आनंद प्राप्त होतो.
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਵਡਾਰੂ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ॥
अपरिपक्व सह मैत्री, आणि मोठ्या व्यक्तीशी प्रेम,
ਪਾਣੀ ਅੰਦਰਿ ਲੀਕ ਜਿਉ ਤਿਸ ਦਾ ਥਾਉ ਨ ਥੇਹੁ ॥੪॥
पाण्यात काढलेल्या रेषेसारखे आहेत, ज्याचे कोणतेही अस्तित्त्व नसते. ॥४॥
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਹੋਇ ਇਆਣਾ ਕਰੇ ਕੰਮੁ ਆਣਿ ਨ ਸਕੈ ਰਾਸਿ ॥
जर एखादी अज्ञानी व्यक्ती नोकरी करत असेल तर ती व्यक्ती तो नोकरी योग्य प्रकारे करू शकत नाही.
ਜੇ ਇਕ ਅਧ ਚੰਗੀ ਕਰੇ ਦੂਜੀ ਭੀ ਵੇਰਾਸਿ ॥੫॥
जरी त्याने एखादे कार्य योग्य केले तरीही, तो पुढची गोष्ट चुकीची करतो.
ਪਉੜੀ ॥
पउडी :
ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਜੇ ਚਲੈ ਖਸਮੈ ਭਾਇ ॥
जर एखादा सेवक सेवा करीत असेल तर, जो व्यक्ती त्याच्या मालकाच्या इच्छेचे पालन करतो,
ਹੁਰਮਤਿ ਤਿਸ ਨੋ ਅਗਲੀ ਓਹੁ ਵਜਹੁ ਭਿ ਦੂਣਾ ਖਾਇ ॥
त्याचा सन्मान वाढतो आणि त्याला दुहेरी बक्षीस मिळते.
ਖਸਮੈ ਕਰੇ ਬਰਾਬਰੀ ਫਿਰਿ ਗੈਰਤਿ ਅੰਦਰਿ ਪਾਇ ॥
परंतु जर त्याने आपल्या मालकाच्या बरोबरीचे असल्याचा दावा केला तर तो आपल्या मालकाची नाराजी प्राप्त करतो.
ਵਜਹੁ ਗਵਾਏ ਅਗਲਾ ਮੁਹੇ ਮੁਹਿ ਪਾਣਾ ਖਾਇ ॥
तो त्याच्या मिळवला पगार गमावतो (बक्षीस), आणि त्याला नेहमी अपमान सहन करावा लागतो.
ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਤਾ ਖਾਵਣਾ ਤਿਸੁ ਕਹੀਐ ਸਾਬਾਸਿ ॥
त्यामुळे जो आपल्याला सर्वकाही देतो, नेहमी त्याचे आपण गुणगान करायला पाहिजे.
ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲਈ ਨਾਲਿ ਖਸਮ ਚਲੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥੨੨॥
हे नानक! ही आज्ञा नाही तर एक नम्र प्रार्थना आहे जी गुरुबरोबर कार्य करते. ॥२२॥
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २॥
ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਦਾਤਿ ਆਪਸ ਤੇ ਜੋ ਪਾਈਐ ॥
ही भेट कोणत्या प्रकारची आहे की आपण दावा केला की आपल्याला ती प्राप्त होते?