Page 41
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
श्रीरागु महला ४ ॥
ਹਉ ਪੰਥੁ ਦਸਾਈ ਨਿਤ ਖੜੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭੁ ਦਸੇ ਤਿਨਿ ਜਾਉ ॥
मी रस्त्याच्या कडेला उभे राहून मार्ग विचारतो. जर कोणी माझ्याबरोबर परमेश्वराकडे जाण्याचा मार्ग सामायिक करीत असेल तर मी त्याच्याबरोबर जाईन.
ਜਿਨੀ ਮੇਰਾ ਪਿਆਰਾ ਰਾਵਿਆ ਤਿਨ ਪੀਛੈ ਲਾਗਿ ਫਿਰਾਉ ॥
मी त्या महापुरुषांच्या मागे लागण्यात, म्हणजे सेवेच्या भावनेने, ज्यांनी भगवंतावर श्रद्धा ठेवली आहे, त्याच्यात मग्न राहतो.
ਕਰਿ ਮਿੰਨਤਿ ਕਰਿ ਜੋਦੜੀ ਮੈ ਪ੍ਰਭੁ ਮਿਲਣੈ ਕਾ ਚਾਉ ॥੧॥
मी त्यांचे अनुसरण करतो कारण मला परमेश्वराला भेटायचे आहे, कृपया माझी आणि माझ्या परमेश्वराची भेट करून द्या. ॥१॥
ਮੇਰੇ ਭਾਈ ਜਨਾ ਕੋਈ ਮੋ ਕਉ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥
हे माझ्या भावा! कोणीतरी मला माझी माझ्या हरी-प्रभूंशी भेट घडवून आणा.
ਹਉ ਸਤਿਗੁਰ ਵਿਟਹੁ ਵਾਰਿਆ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਆ ਦਿਖਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ज्या सतगुरूंनी मला हरी-प्रभूंचे दर्शन दिले त्यांना मी माझे शरीर आणि मन समर्पण केले आहे. सतगुरुंनी माझी इच्छा पूर्ण केली आहे. ॥ १॥ रहाउ॥
ਹੋਇ ਨਿਮਾਣੀ ਢਹਿ ਪਵਾ ਪੂਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਸਿ ॥
मी अत्यंत नम्र होऊन माझ्या सतगुरूंच्या चरणी नतमस्तक होते.
ਨਿਮਾਣਿਆ ਗੁਰੁ ਮਾਣੁ ਹੈ ਗੁਰੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਰੇ ਸਾਬਾਸਿ ॥
असहाय्य प्राण्यांसाठी सतगुरुजी हे एकमेव आधार आहेत. माझ्या सतगुरुंनी माझी परमेश्वराशी भेट घडवून आणली आहे, त्यामुळे त्याची स्तुती करून माझे समाधान होत नाही.
ਹਉ ਗੁਰੁ ਸਾਲਾਹਿ ਨ ਰਜਊ ਮੈ ਮੇਲੇ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸਿ ॥੨॥
माझा आत्मा मला म्हणतो की माझ्या आत सतगुरूची स्तुती करण्याची भूक आहे. ॥२॥
ਸਤਿਗੁਰ ਨੋ ਸਭ ਕੋ ਲੋਚਦਾ ਜੇਤਾ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
सर्व जीव सतगुरूवर जितके प्रेम करतात तितकेच सर्व जग आणि सृष्टिकर्ता परमेश्वरावर प्रेम करतो.
ਬਿਨੁ ਭਾਗਾ ਦਰਸਨੁ ਨਾ ਥੀਐ ਭਾਗਹੀਣ ਬਹਿ ਰੋਇ ॥
दुर्दैवी लोक परमेश्वराचे दर्शन न मिळाल्यामुळे बसून फक्त रडतात.
ਜੋ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਭਾਣਾ ਸੋ ਥੀਆ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਨ ਮੇਟੈ ਕੋਇ ॥੩॥
कारण निर्मात्याला जे मान्य असेल तेच घडते. त्या परमात्म्याच्या आदेशाने जे काही लिहिले आहे, ते कोणीही पुसून टाकू शकत नाही. ॥३॥
ਆਪੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਆਪਿ ਹਰਿ ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥
परमेश्वर हे स्वतः सतगुरू आहेत, ते स्वतःच जिज्ञासू स्वरूप आहेत आणि ते स्वतः सत्संगातून मिलन घडवून आणतात.
ਆਪਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਮੇਲਸੀ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਪੀਛੈ ਪਾਇ ॥
परमेश्वर सृष्टीतील सर्व जीवावर दया करतात आणि त्याला सतगुरुंचा आश्रय देतात.
ਸਭੁ ਜਗਜੀਵਨੁ ਜਗਿ ਆਪਿ ਹੈ ਨਾਨਕ ਜਲੁ ਜਲਹਿ ਸਮਾਇ ॥੪॥੪॥੬੮॥
गुरुजी म्हणतात की ईश्वर संपूर्ण सृष्टीचा जीवन आधार आहे आणि तो व्यक्तींना स्वतःमध्ये विलीन करतो. हे नानक! ज्याप्रमाणे पाणी पाण्यात एकरूप होते, त्याचप्रमाणे परमेश्वराचा भक्त परमेश्वरामध्ये लीन होतो. ॥४॥ ४॥ ६८ ॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
श्रीरागु महला ४ ॥
ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਮੁ ਰਸੁ ਅਤਿ ਭਲਾ ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਮਿਲੈ ਰਸੁ ਖਾਇ ॥
परमेश्वराचे नामरूपी रस हे अमृताएवढे गोड आणि श्रेष्ठ आहे. परमेश्वराचे हे नामरूपी अमृत पिण्यासाठी कसे प्राप्त करावे?
ਜਾਇ ਪੁਛਹੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਤੁਸਾ ਕਿਉ ਕਰਿ ਮਿਲਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਇ ॥
मी या जगातील विवाहित स्त्रियांकडे जाईन आणि परमेश्वराच्या सहवासात राहून त्यांनी काय साध्य केले आहे हे जाणून घेईन.
ਓਇ ਵੇਪਰਵਾਹ ਨ ਬੋਲਨੀ ਹਉ ਮਲਿ ਮਲਿ ਧੋਵਾ ਤਿਨ ਪਾਇ ॥੧॥
पुन्हा धुवीन, कदाचित ते मला परमेश्वर भेटण्याचे रहस्य सांगेल. ॥ १॥
ਭਾਈ ਰੇ ਮਿਲਿ ਸਜਣ ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਾਰਿ ॥
हे बंधूंनो! जा आणि आपल्या आध्यात्मिक मित्रा भेटा (गुरू), आणि परमेश्वराच्या गुणांची स्तुती करा.
ਸਜਣੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਹੈ ਦੁਖੁ ਕਢੈ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
दु:ख, दारिद्र्य, कलह आणि अभिमान दूर करणारे सतगुरुजी महापुरुष आहेत. ॥ १॥ रहाउ॥
ਗੁਰਮੁਖੀਆ ਸੋਹਾਗਣੀ ਤਿਨ ਦਇਆ ਪਈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
गुरुमुख जीवांना वैवाहिक जीवनातील सुख आणि आनंद प्राप्त होतो, म्हणजेच परमेश्वर-पती प्राप्त झाल्यानंतर ते दयाळू होतात. दयाळूपणा त्याच्या हृदयात राहतो.
ਸਤਿਗੁਰ ਵਚਨੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ ਜੋ ਮੰਨੇ ਸੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਖਾਇ ॥
खर्‍या गुरूचे शब्द हे अमूल्य रत्न आहेत, जो कोणी त्यांचा स्वीकार करतो तो हरीरूपी अमृत पान करतो.
ਸੇ ਵਡਭਾਗੀ ਵਡ ਜਾਣੀਅਹਿ ਜਿਨ ਹਰਿ ਰਸੁ ਖਾਧਾ ਗੁਰ ਭਾਇ ॥੨॥
ते व्यक्ती फार भाग्यवान आहेत, ज्यांनी गुरूंच्या आज्ञेनुसार हरीरूपी अमृत पान आहे. ॥२॥
ਇਹੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਵਣਿ ਤਿਣਿ ਸਭਤੁ ਹੈ ਭਾਗਹੀਣ ਨਹੀ ਖਾਇ ॥
हे हरी नामरूपी रस वन-गवत सर्वत्र विराजमान आहे, म्हणजेच ब्रह्मांडाच्या प्रत्येक कणात आहे. पण त्यापासून वंचित राहणारे जीव दुर्दैवी आहेत.
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਪਲੈ ਨਾ ਪਵੈ ਮਨਮੁਖ ਰਹੇ ਬਿਲਲਾਇ ॥
त्याची अचूक ओळख सतगुरूच्या कृपेशिवाय अशक्य आहे, म्हणून निर्बुद्ध व्यक्ती अश्रूव्दारे आपले दु:ख व्यक्त करत राहतात.
ਓਇ ਸਤਿਗੁਰ ਆਗੈ ਨਾ ਨਿਵਹਿ ਓਨਾ ਅੰਤਰਿ ਕ੍ਰੋਧੁ ਬਲਾਇ ॥੩॥
ते व्यक्ती सतगुरूपुढे आपले शरीर आणि मन समर्पण करत नाहीत, परंतु वासना, क्रोध इत्यादी दुर्गुण त्यांच्यात राहतात. ॥३॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਆਪਿ ਹੈ ਆਪੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਹੋਇ ॥
हरी-प्रभू हेच नामाचा आस्वाद आणि परमात्माच अमृत आहे.
ਆਪਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਦੇਵਸੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਚੋਇ ॥
परमेश्वर स्वतः या नामामृताचे दूध पाजतो आणि गुरूंच्या द्वारे व्यक्तींना प्रदान करतो.
ਸਭੁ ਤਨੁ ਮਨੁ ਹਰਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਸੋਇ ॥੪॥੫॥੬੯॥
हे नानक! परमेश्वराच्या नामस्मरणाने व्यक्तीचे शरीर आणि आत्मा प्रसन्न होतो आणि परमेश्वर त्याच्या मनात लीन होतो. ॥ ४॥ ५॥ ६९॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
श्रीरागु महला ४ ॥
ਦਿਨਸੁ ਚੜੈ ਫਿਰਿ ਆਥਵੈ ਰੈਣਿ ਸਬਾਈ ਜਾਇ ॥
दिवस उगवतो आणि मावळतो आणि संपूर्ण रात्र निघून जाते.
ਆਵ ਘਟੈ ਨਰੁ ਨਾ ਬੁਝੈ ਨਿਤਿ ਮੂਸਾ ਲਾਜੁ ਟੁਕਾਇ ॥
अशा रीतीने वय कमी होत चालले आहे पण माणसाला कळत नाही, काळरूपी उंदीर रोज आयुष्याची दोरी कुरतडत आहे.
ਗੁੜੁ ਮਿਠਾ ਮਾਇਆ ਪਸਰਿਆ ਮਨਮੁਖੁ ਲਗਿ ਮਾਖੀ ਪਚੈ ਪਚਾਇ ॥੧॥
भ्रमाचा गोड गुळ त्याच्या आजूबाजूला विखुरलेला असतो आणि त्याला माशीसारखा चिकटून बुद्धीहीन माणूस आपले अमूल्य जीवन व्यर्थ घालवत असतो. ॥१॥
ਭਾਈ ਰੇ ਮੈ ਮੀਤੁ ਸਖਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ॥
हे भावा! तो परमेश्वर माझा मित्र आणि सोबती आहे.
ਪੁਤੁ ਕਲਤੁ ਮੋਹੁ ਬਿਖੁ ਹੈ ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਕੋਇ ਨ ਹੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
पुत्रांचे प्रेम आणि माया हे विषासारखे आहे. व्यक्तीला शेवटच्या क्षणी मदत करायला कोणीच येत नाही.॥ १॥ रहाउ ॥
ਗੁਰਮਤਿ ਹਰਿ ਲਿਵ ਉਬਰੇ ਅਲਿਪਤੁ ਰਹੇ ਸਰਣਾਇ ॥
जो व्यक्ती गुरूंच्या उपदेशानुसार परब्रह्मावर एकनिष्ठ राहतो, तो परब्रह्माच्या आश्रयाने राहून या जगातून मोक्ष प्राप्त करतो आणि या जगापासून अप्रभावित राहतो.