Page 339
ਸੰਕਟਿ ਨਹੀ ਪਰੈ ਜੋਨਿ ਨਹੀ ਆਵੈ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਜਾ ਕੋ ਰੇ ॥
हे जिज्ञासू! सत्य हेच आहे की ज्या परमेश्वराचे नाव निरंजन आहे तो संकटातही पडत नाही आणि कोणतेही रूप धारण करत नाही.
ਕਬੀਰ ਕੋ ਸੁਆਮੀ ਐਸੋ ਠਾਕੁਰੁ ਜਾ ਕੈ ਮਾਈ ਨ ਬਾਪੋ ਰੇ ॥੨॥੧੯॥੭੦॥
कबीराचा गुरूठाकूर आहे ज्याला ना आई आहे ना वडील आहे. ॥२॥१९॥७o॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਨਿੰਦਉ ਨਿੰਦਉ ਮੋ ਕਉ ਲੋਗੁ ਨਿੰਦਉ ॥
हे टीका करणाऱ्यांनो! तुम्ही टीकाकार व्हा आणि माझ्यावर हवी तशी टीका करा.
ਨਿੰਦਾ ਜਨ ਕਉ ਖਰੀ ਪਿਆਰੀ ॥
मला परमेश्वराच्या सेवकांची टीका खूप छान आणि हवीहवीशी वाटते.
ਨਿੰਦਾ ਬਾਪੁ ਨਿੰਦਾ ਮਹਤਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
टीका हे माझे वडील आणि टीका ही माझी आई आहे. ॥ १॥रहाउ॥
ਨਿੰਦਾ ਹੋਇ ਤ ਬੈਕੁੰਠਿ ਜਾਈਐ ॥
लोकांनी माझ्यावर टीका केली तरच मी स्वर्गात जाऊ शकतो आणि
ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਮਨਹਿ ਬਸਾਈਐ ॥
परमेश्वराच्या नावाची संपत्ती माझ्या मनात वास करो.
ਰਿਦੈ ਸੁਧ ਜਉ ਨਿੰਦਾ ਹੋਇ ॥
आमचे अंतःकरण शुद्ध असताना आमची निंदा झाली तर
ਹਮਰੇ ਕਪਰੇ ਨਿੰਦਕੁ ਧੋਇ ॥੧॥
टीकाकार आपले कपडे धुतो, म्हणजेच तो आपल्याला शुद्ध करण्यात मदत करतो. ॥१॥
ਨਿੰਦਾ ਕਰੈ ਸੁ ਹਮਰਾ ਮੀਤੁ ॥
जो माणूस आपल्यावर टीका करतो तो आपला मित्र असतो.
ਨਿੰਦਕ ਮਾਹਿ ਹਮਾਰਾ ਚੀਤੁ ॥
कारण आपला स्वभाव आपल्या कुरबुरीवरच राहतो.
ਨਿੰਦਕੁ ਸੋ ਜੋ ਨਿੰਦਾ ਹੋਰੈ ॥
आपला टीकाकार हाच असतो जो आपल्या वाईट गोष्टींचा नाश होण्यापासून रोखतो.
ਹਮਰਾ ਜੀਵਨੁ ਨਿੰਦਕੁ ਲੋਰੈ ॥੨॥
पण निंदकपणामुळे आपले जीवन चांगले होते. ॥२॥
ਨਿੰਦਾ ਹਮਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰੁ ॥
जो माझ्यावर टीका करतो त्याच्यावर मी प्रेम करतो आणि कदर करतो.
ਨਿੰਦਾ ਹਮਰਾ ਕਰੈ ਉਧਾਰੁ ॥
टीका आपल्याला वाचवते.
ਜਨ ਕਬੀਰ ਕਉ ਨਿੰਦਾ ਸਾਰੁ ॥
दास कबीरांसाठी सर्वोत्तम गोष्ट म्हणजे त्यांच्या दुर्गुणांचा नाश करणारा आहे.
ਨਿੰਦਕੁ ਡੂਬਾ ਹਮ ਉਤਰੇ ਪਾਰਿ ॥੩॥੨੦॥੭੧॥
पण टीकाकार जेव्हा इतरांवर टीका करतो, तेव्हा तो स्वतः त्याच्या दुर्गुणांमध्ये बुडतो आणि त्याच्या दुर्गुणांची जाणीव होऊन आपला उद्धार होतो. ॥३॥ २०॥ ७१॥
ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤੂੰ ਐਸਾ ਨਿਰਭਉ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਰਾਮ ਰਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हे माझ्या राजा राम! तू अत्यंत निर्भय आहेस. हे प्रभू राम! तू जीवसृष्टीला अस्तित्त्वाच्या महासागराच्या पलीकडे नेणारी नौका आहेस. ॥१॥रहाउ॥
ਜਬ ਹਮ ਹੋਤੇ ਤਬ ਤੁਮ ਨਾਹੀ ਅਬ ਤੁਮ ਹਹੁ ਹਮ ਨਾਹੀ ॥
हे परमेश्वरा! तुझा स्वभाव अद्भुत आहे, जेव्हा मी गर्विष्ठ होतो तेव्हा तू माझ्यात नव्हतास. आता तू माझ्यात आहेस म्हणून मी गर्विष्ठ नाही
ਅਬ ਹਮ ਤੁਮ ਏਕ ਭਏ ਹਹਿ ਏਕੈ ਦੇਖਤ ਮਨੁ ਪਤੀਆਹੀ ॥੧॥
हे परमेश्वरा! आता तू आणि मी एकच झालो आहोत, आता तुला पाहून आमचे मन कृतज्ञ झाले आहे. ॥१॥
ਜਬ ਬੁਧਿ ਹੋਤੀ ਤਬ ਬਲੁ ਕੈਸਾ ਅਬ ਬੁਧਿ ਬਲੁ ਨ ਖਟਾਈ ॥
हे परमेश्वरा! जोपर्यंत आम्हा सजीवांना आमच्या बुदधिमत्तेचा अभिमान आहे, तोपर्यंत आमच्यात आध्यात्मिक शक्ती नाही, पण आता तूच आमच्यात प्रकट झाला आहेस, आम्हाला आमच्या बुद्धिमत्तेचा आणि सामर्थ्याचा अभिमान वाटत नाही.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਬੁਧਿ ਹਰਿ ਲਈ ਮੇਰੀ ਬੁਧਿ ਬਦਲੀ ਸਿਧਿ ਪਾਈ ॥੨॥੨੧॥੭੨॥
कबीरजी म्हणतात, हे राम! तू माझे अहंकारी मन दूर केले आहेस, आता ते बदलले आहे आणि मला यश मिळाले आहे. ॥२॥२१॥७२॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਖਟ ਨੇਮ ਕਰਿ ਕੋਠੜੀ ਬਾਂਧੀ ਬਸਤੁ ਅਨੂਪੁ ਬੀਚ ਪਾਈ ॥
परमेश्वराने सहा चक्रे बनवून मानवी शरीराच्या रूपात एक छोटेसे घर बनवले आहे आणि त्यात त्याने आपल्या प्रकाशाच्या रूपात एक अनोखी गोष्ट ठेवली आहे.
ਕੁੰਜੀ ਕੁਲਫੁ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰਿ ਰਾਖੇ ਕਰਤੇ ਬਾਰ ਨ ਲਾਈ ॥੧॥
कुलूप आणि चावीप्रमाणेच जीवनाला त्याचा रक्षक बनवले आहे. हा खेळ खेळण्यात देवाने उशीर केला नाही. ॥१॥
ਅਬ ਮਨ ਜਾਗਤ ਰਹੁ ਰੇ ਭਾਈ ॥
हे बंधू! आता तरी आत्मा जागृत ठेवा.
ਗਾਫਲੁ ਹੋਇ ਕੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਓ ਚੋਰੁ ਮੁਸੈ ਘਰੁ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
कारण निष्काळजीपणाने तुम्ही तुमचे अमूल्य मानवी जीवन गमावले आहे. दुर्गुणांच्या रूपात चोर तुमचे घर लुटत आहेत.॥१॥ रहाउ॥
ਪੰਚ ਪਹਰੂਆ ਦਰ ਮਹਿ ਰਹਤੇ ਤਿਨ ਕਾ ਨਹੀ ਪਤੀਆਰਾ ॥
या घराच्या दारात पाच सेन्टीनल्स पहारा देतात पण त्यांच्यावर विश्वास ठेवता येत नाही.
ਚੇਤਿ ਸੁਚੇਤ ਚਿਤ ਹੋਇ ਰਹੁ ਤਉ ਲੈ ਪਰਗਾਸੁ ਉਜਾਰਾ ॥੨॥
जोपर्यंत तुम्ही तुमच्या चेतन मनाने जागृत राहाल, तोपर्यंत तुम्हाला परमेश्वराचा प्रकाश आणि प्रकाश प्राप्त होईल. ॥२॥
ਨਉ ਘਰ ਦੇਖਿ ਜੁ ਕਾਮਨਿ ਭੂਲੀ ਬਸਤੁ ਅਨੂਪ ਨ ਪਾਈ ॥
देहाची नऊ घरे पाहून हरखून गेलेल्या स्त्रीला परमेश्वराच्या नावाने अद्वितीय गोष्ट मिळत नाही
ਕਹਤੁ ਕਬੀਰ ਨਵੈ ਘਰ ਮੂਸੇ ਦਸਵੈਂ ਤਤੁ ਸਮਾਈ ॥੩॥੨੨॥੭੩॥
कबीरजी म्हणतात की जेव्हा हे नऊ प्रसिद्ध होतात तेव्हा देवाचा प्रकाश दहाव्या घरात प्रवेश करतो. ॥३॥२२॥७३॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਮਾਈ ਮੋਹਿ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਨਿਓ ਆਨਾਨਾਂ ॥
हे आई! मी परमेश्वराशिवाय कोणालाच ओळखत नाही.
ਸਿਵ ਸਨਕਾਦਿ ਜਾਸੁ ਗੁਨ ਗਾਵਹਿ ਤਾਸੁ ਬਸਹਿ ਮੋਰੇ ਪ੍ਰਾਨਾਨਾਂ ॥ ਰਹਾਉ ॥
कारण माझा आत्मा त्या परमेश्वरात वास करतो ज्याची कीर्ती आणि महिमा शिव आणि सनकादिकही गायतात. ॥रहाउ॥
ਹਿਰਦੇ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਗਿਆਨ ਗੁਰ ਗੰਮਿਤ ਗਗਨ ਮੰਡਲ ਮਹਿ ਧਿਆਨਾਨਾਂ ॥
गुरूंच्या भेटीनंतर माझ्या हृदयात ज्ञानाचा प्रकाश पडला आणि माझे लक्ष आकाशाच्या दहाव्या दारात स्थिर झाले.
ਬਿਖੈ ਰੋਗ ਭੈ ਬੰਧਨ ਭਾਗੇ ਮਨ ਨਿਜ ਘਰਿ ਸੁਖੁ ਜਾਨਾਨਾ ॥੧॥
पाप, भय आणि जगाची बंधने हे रोग दूर झाले आहेत आणि माझ्या आत्म्याने स्वतःच्या रूपात आनंदाचा अनुभव घेतला आहे. ॥१॥
ਏਕ ਸੁਮਤਿ ਰਤਿ ਜਾਨਿ ਮਾਨਿ ਪ੍ਰਭ ਦੂਸਰ ਮਨਹਿ ਨ ਆਨਾਨਾ ॥
माझ्या सुमतीची प्रीती एकच देव झाली आहे. एका परमेश्वराला आपला आधार मानून आणि त्याच्यावर श्रद्धा ठेवून आपण यापुढे दुसऱ्या कोणाला आपल्या मनात आणत नाही
ਚੰਦਨ ਬਾਸੁ ਭਏ ਮਨ ਬਾਸਨ ਤਿਆਗਿ ਘਟਿਓ ਅਭਿਮਾਨਾਨਾ ॥੨॥
मनातील वासनांचा त्याग केल्याने चंदनाचा सुगंध उत्पन्न झाला आणि अहंकार नाहीसा झाला. ॥२॥
ਜੋ ਜਨ ਗਾਇ ਧਿਆਇ ਜਸੁ ਠਾਕੁਰ ਤਾਸੁ ਪ੍ਰਭੂ ਹੈ ਥਾਨਾਨਾਂ ॥
जो माणूस ठाकूरजींचे गुणगान गातो आणि त्यांचे ध्यान करतो, त्याच्या हृदयात परमेश्वर वास करतो.
ਤਿਹ ਬਡ ਭਾਗ ਬਸਿਓ ਮਨਿ ਜਾ ਕੈ ਕਰਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਥਾਨਾਨਾ ॥੩॥
ज्याच्या हृदयात परमेश्वर वास करतो त्याचे भाग्य समजून घ्या, त्याचे भाग्य उजळले आहे. ॥३॥
ਕਾਟਿ ਸਕਤਿ ਸਿਵ ਸਹਜੁ ਪ੍ਰਗਾਸਿਓ ਏਕੈ ਏਕ ਸਮਾਨਾਨਾ ॥
शक्तीचा प्रभाव दूर होऊन परमेश्वराचा प्रकाश दिसू लागला तर मन सदैव पवित्र परमेश्वरात लीन राहते.