Page 299
ਹਸਤ ਚਰਨ ਸੰਤ ਟਹਲ ਕਮਾਈਐ ॥
हात पायांनी संतांची सेवा करा.
ਨਾਨਕ ਇਹੁ ਸੰਜਮੁ ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾ ਪਾਈਐ ॥੧੦॥
हे नानक! हे जीवनाचे आचरण परमेश्वराच्या कृपेनेच प्राप्त होते. ॥१०॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਏਕੋ ਏਕੁ ਬਖਾਨੀਐ ਬਿਰਲਾ ਜਾਣੈ ਸ੍ਵਾਦੁ ॥
केवळ एका परमेश्वराची स्तुती केली पाहिजे.
ਗੁਣ ਗੋਬਿੰਦ ਨ ਜਾਣੀਐ ਨਾਨਕ ਸਭੁ ਬਿਸਮਾਦੁ ॥੧੧॥
गोविंदाचा महिमा जाणता येत नाही. हे नानक! ते अतिशय अद्भुत रूप आहे. ॥११॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਏਕਾਦਸੀ ਨਿਕਟਿ ਪੇਖਹੁ ਹਰਿ ਰਾਮੁ ॥
एकादशी-प्रभू-परमेश्वर सदैव तुमच्या निकट आहेत.
ਇੰਦ੍ਰੀ ਬਸਿ ਕਰਿ ਸੁਣਹੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ॥
इंद्रियांवर नियंत्रण ठेवून परमेश्वराचे नाम ऐका.
ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਸਰਬ ਜੀਅ ਦਇਆ ॥
जी व्यक्ती मनाने समाधानी असते आणि सर्व प्राणिमात्रांवर दयाळू असते.
ਇਨ ਬਿਧਿ ਬਰਤੁ ਸੰਪੂਰਨ ਭਇਆ ॥
या पद्धतीमुळे त्याचे व्रत यशस्वी होते.
ਧਾਵਤ ਮਨੁ ਰਾਖੈ ਇਕ ਠਾਇ ॥
असे केल्याने तो आपले धावणारे मन स्थिर ठेवतो.
ਮਨੁ ਤਨੁ ਸੁਧੁ ਜਪਤ ਹਰਿ ਨਾਇ ॥
परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने मन आणि शरीर शुद्ध होते.
ਸਭ ਮਹਿ ਪੂਰਿ ਰਹੇ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ॥
परमेश्वर जगात सर्वत्र विराजमान आहे,
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨੁ ਕਰਿ ਅਟਲ ਏਹੁ ਧਰਮ ॥੧੧॥
म्हणून हे नानक! सदैव भगवान नानकांचे कीर्तन करीत राहा कारण हाच एक अखंड धर्म आहे. ॥११॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਦੁਰਮਤਿ ਹਰੀ ਸੇਵਾ ਕਰੀ ਭੇਟੇ ਸਾਧ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥
कृपेच्या घरी साधुसंतांना भेटून त्यांची सेवा केल्याने अधर्म नाहीसा होतो.
ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਸਿਉ ਮਿਲਿ ਰਹੇ ਬਿਨਸੇ ਸਗਲ ਜੰਜਾਲ ॥੧੨॥
हे नानक! जे परमेश्वराशी एकरूप राहतात त्यांची सर्व प्रकारची बंधने नष्ट होतात. ॥१२॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਦੁਆਦਸੀ ਦਾਨੁ ਨਾਮੁ ਇਸਨਾਨੁ ॥
द्वादशी-दान-पुण्य करा, परमेश्वराचे नामस्मरण करा आणि जीवन शुद्ध ठेवा.
ਹਰਿ ਕੀ ਭਗਤਿ ਕਰਹੁ ਤਜਿ ਮਾਨੁ ॥
गर्व सोडून परमेश्वराची उपासना करत राहा.
ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕਰਹੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ॥
संतांच्या संगतीत सामील व्हा आणि हरिनामाचे अमृत प्या.
ਮਨ ਤ੍ਰਿਪਤਾਸੈ ਕੀਰਤਨ ਪ੍ਰਭ ਰੰਗਿ ॥
प्रेमाने परमेश्वराची स्तुती केल्याने मन तृप्त होते.
ਕੋਮਲ ਬਾਣੀ ਸਭ ਕਉ ਸੰਤੋਖੈ ॥
गोड बोलण्याने सर्वांना समाधान मिळते.
ਪੰਚ ਭੂ ਆਤਮਾ ਹਰਿ ਨਾਮ ਰਸਿ ਪੋਖੈ ॥
पंचभूतक आत्मा हरिनामाच्या साराने आनंदी होतो.
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਤੇ ਏਹ ਨਿਹਚਉ ਪਾਈਐ ॥
सद्गुरूमुळे हे निश्चितच साध्य होते.
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਰਮਤ ਫਿਰਿ ਜੋਨਿ ਨ ਆਈਐ ॥੧੨॥
हे नानक! रामाचे नामस्मरण केल्याने मनुष्य जन्म-मृत्यूच्या चक्रात अडकत नाही. ॥१२॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਤੀਨਿ ਗੁਣਾ ਮਹਿ ਬਿਆਪਿਆ ਪੂਰਨ ਹੋਤ ਨ ਕਾਮ ॥
मायेच्या तीन गुणांच्या दबावाखाली जग अडकून राहते, त्यामुळे त्याची कार्ये पूर्ण होत नाहीत.
ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣੁ ਮਨਿ ਬਸੈ ਨਾਨਕ ਛੂਟੈ ਨਾਮ ॥੧੩॥
हे नानक! ज्याच्या हृदयात पतितांचा रक्षणकर्ता परमेश्वराचे नाम वास करतो तोच मोक्ष पावतो. ॥१३॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਤ੍ਰਉਦਸੀ ਤੀਨਿ ਤਾਪ ਸੰਸਾਰ ॥
त्रयोदशी : हे जग तीन गुणांच्या उष्णतेने त्रस्त आहे
ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਰਕ ਅਵਤਾਰ ॥
त्यामुळे तो जन्म-मृत्यूच्या चक्रात अडकून नरकात जातो
ਹਰਿ ਹਰਿ ਭਜਨੁ ਨ ਮਨ ਮਹਿ ਆਇਓ ॥
परमेश्वराची स्तुती त्याच्या मनात येत नाही.
ਸੁਖ ਸਾਗਰ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਮਖ ਨ ਗਾਇਓ ॥
आनंदाचा सागर असलेल्या परमेश्वराची मानव क्षणभरही स्तुती करत नाही
ਹਰਖ ਸੋਗ ਕਾ ਦੇਹ ਕਰਿ ਬਾਧਿਓ ॥
हे शरीर म्हणजे आनंद आणि दुःखाचा पुतळा आहे.
ਦੀਰਘ ਰੋਗੁ ਮਾਇਆ ਆਸਾਧਿਓ ॥
तो मायेच्या दीर्घ आणि असाध्य रोगाने ग्रस्त आहे.
ਦਿਨਹਿ ਬਿਕਾਰ ਕਰਤ ਸ੍ਰਮੁ ਪਾਇਓ ॥
तो रात्रंदिवस दुष्कृत्यांमध्ये गुंततो आणि पराभवाने खचून जातो.
ਨੈਨੀ ਨੀਦ ਸੁਪਨ ਬਰੜਾਇਓ ॥
डोळ्यात झोप घेऊन तो स्वप्नातही बोलतो.
ਹਰਿ ਬਿਸਰਤ ਹੋਵਤ ਏਹ ਹਾਲ ॥
परमेश्वराला विसरून माणूस या स्थितीत येतो.
ਸਰਨਿ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਪੁਰਖ ਦਇਆਲ ॥੧੩॥
नानकांनी दयेच्या घरी परमेश्वराचा आश्रय घेतला आहे.॥१३॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਚਾਰਿ ਕੁੰਟ ਚਉਦਹ ਭਵਨ ਸਗਲ ਬਿਆਪਤ ਰਾਮ ॥
परमेश्वर चारही दिशांनी आणि चौदा जगांत सर्वत्र विराजमान आहे.
ਨਾਨਕ ਊਨ ਨ ਦੇਖੀਐ ਪੂਰਨ ਤਾ ਕੇ ਕਾਮ ॥੧੪॥
हे नानक! परमेश्वराच्या खजिन्यात कोणतीही कमतरता दिसत नाही, परमेश्वराने केलेली सर्व कामे सफल होतात.॥१४॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਚਉਦਹਿ ਚਾਰਿ ਕੁੰਟ ਪ੍ਰਭ ਆਪ ॥
परमेश्वर स्वतः चारही दिशांना वास करत आहे.
ਸਗਲ ਭਵਨ ਪੂਰਨ ਪਰਤਾਪ ॥
त्याचा तेजस्वी तेज सर्व जगांत चमकत आहे.
ਦਸੇ ਦਿਸਾ ਰਵਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਏਕੁ ॥
एकच परमेश्वर सर्व दहा दिशांमध्ये सर्वव्यापी आहे.
ਧਰਨਿ ਅਕਾਸ ਸਭ ਮਹਿ ਪ੍ਰਭ ਪੇਖੁ ॥
पृथ्वी आणि आकाशात सर्वत्र परमेश्वराचा शोध घ्या.
ਜਲ ਥਲ ਬਨ ਪਰਬਤ ਪਾਤਾਲ ॥
पाणी, पृथ्वी, जंगल, पर्वत आणि पाताळ,
ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਤਹ ਬਸਹਿ ਦਇਆਲ ॥
दयाळू परमेश्वर या सर्वांमध्ये राहतो.
ਸੂਖਮ ਅਸਥੂਲ ਸਗਲ ਭਗਵਾਨ ॥
परमेश्वर संपूर्ण दृश्य आणि अदृश्य जगात विराजमान आहे.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਪਛਾਨ ॥੧੪॥
हे नानक! गुरुमुख परमेश्वराला ओळखतो. ॥१४॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਆਤਮੁ ਜੀਤਾ ਗੁਰਮਤੀ ਗੁਣ ਗਾਏ ਗੋਬਿੰਦ ॥
गुरूंच्या उपदेशाने गोविंदांची स्तुती करून आत्मा जिंकता येतो.
ਸੰਤ ਪ੍ਰਸਾਦੀ ਭੈ ਮਿਟੇ ਨਾਨਕ ਬਿਨਸੀ ਚਿੰਦ ॥੧੫॥
हे नानक! संतांच्या कृपेने भीती नाहीशी होते आणि शंका नाहीशी होते. ॥१५॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी ॥
ਅਮਾਵਸ ਆਤਮ ਸੁਖੀ ਭਏ ਸੰਤੋਖੁ ਦੀਆ ਗੁਰਦੇਵ ॥
ज्या व्यक्तीला गुरूंनी अमावस्येला तृप्ती दिली आहे त्याचा आत्मा प्रसन्न होतो.