Page 242
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
गउडी महला ५ ॥
ਰੰਗ ਸੰਗਿ ਬਿਖਿਆ ਕੇ ਭੋਗਾ ਇਨ ਸੰਗਿ ਅੰਧ ਨ ਜਾਨੀ ॥੧॥
मनुष्य प्रापंचिक सुख आणि दुर्गुणांचा उपभोग घेण्यात मग्न झाला आहे आणि या सुखांच्या संगतीत अडकलेला अज्ञानी व्यक्ती परमेश्वराला ओळखत नाही. ॥१॥
ਹਉ ਸੰਚਉ ਹਉ ਖਾਟਤਾ ਸਗਲੀ ਅਵਧ ਬਿਹਾਨੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥
तो म्हणतो की मी माया गोळा करतो, मला माया मिळते. त्याचं संपूर्ण आयुष्य असंच जातं. ॥रहाउ॥
ਹਉ ਸੂਰਾ ਪਰਧਾਨੁ ਹਉ ਕੋ ਨਾਹੀ ਮੁਝਹਿ ਸਮਾਨੀ ॥੨॥
तो म्हणतो, मी योद्धा आहे, मीच प्रमुख आहे, माझ्यासारखा दुसरा कोणी नाही. ॥२॥
ਜੋਬਨਵੰਤ ਅਚਾਰ ਕੁਲੀਨਾ ਮਨ ਮਹਿ ਹੋਇ ਗੁਮਾਨੀ ॥੩॥
तो म्हणतो की मी तरुण आहे, चांगल्या आचरणाचा आणि उच्च जातीचा आहे. तो मनातून इतका अहंकारी झाला आहे. ॥३॥
ਜਿਉ ਉਲਝਾਇਓ ਬਾਧ ਬੁਧਿ ਕਾ ਮਰਤਿਆ ਨਹੀ ਬਿਸਰਾਨੀ ॥੪॥
खोटी बुद्धी असलेला माणूस भ्रमात अडकून राहतो आणि मृत्यूच्या वेळीही आपला अहंकार विसरत नाही. ॥४॥
ਭਾਈ ਮੀਤ ਬੰਧਪ ਸਖੇ ਪਾਛੇ ਤਿਨਹੂ ਕਉ ਸੰਪਾਨੀ ॥੫॥
मृत्यूनंतर तो आपली संपत्ती आपल्या भाऊ, मित्र, नातेवाईक आणि मित्रांनाच देतो.॥५॥
ਜਿਤੁ ਲਾਗੋ ਮਨੁ ਬਾਸਨਾ ਅੰਤਿ ਸਾਈ ਪ੍ਰਗਟਾਨੀ ॥੬॥
ज्या वासनेने मन जडलेले असते ती वासना मृत्यूच्या वेळी दिसून येते. ॥६॥
ਅਹੰਬੁਧਿ ਸੁਚਿ ਕਰਮ ਕਰਿ ਇਹ ਬੰਧਨ ਬੰਧਾਨੀ ॥੭॥
माणूस अहंकारातून चांगले कर्म करतो. मग तो या बंधनात अडकून राहतो. ॥७॥
ਦਇਆਲ ਪੁਰਖ ਕਿਰਪਾ ਕਰਹੁ ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਦਸਾਨੀ ॥੮॥੩॥੧੫॥੪੪॥ ਜੁਮਲਾ
नानक म्हणतात, हे दयाळू अकालपुरुष! माझ्यावर कृपा कर आणि मला तुझ्या दासांचा दास कर.॥८॥३॥१५॥४४॥ जुमला॥
ੴ ਸਤਿਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिनामु करता पुरखु गुरप्रसादि ॥
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੧ ॥
रागु गउडी पूरबी छंत महला १ ॥
ਮੁੰਧ ਰੈਣਿ ਦੁਹੇਲੜੀਆ ਜੀਉ ਨੀਦ ਨ ਆਵੈ ॥
पतीपासून विभक्त झाल्यावर स्त्रीसाठी ती खूप वेदनादायक रात्र असते. प्रेयसीपासून विभक्त झाल्यामुळे तो झोपू शकत नाही.
ਸਾ ਧਨ ਦੁਬਲੀਆ ਜੀਉ ਪਿਰ ਕੈ ਹਾਵੈ ॥
पती प्रभूपासून विभक्त होण्याच्या वेदनेने जीवरूपी स्त्री अशक्त झाली आहे.
ਧਨ ਥੀਈ ਦੁਬਲਿ ਕੰਤ ਹਾਵੈ ਕੇਵ ਨੈਣੀ ਦੇਖਏ ॥
पती प्रभूपासून विभक्त झाल्यामुळे ती अशक्त झाली आहे, मी माझ्या प्रेयसीला माझ्या डोळ्यांनी कसे पाहणार आहे.
ਸੀਗਾਰ ਮਿਠ ਰਸ ਭੋਗ ਭੋਜਨ ਸਭੁ ਝੂਠੁ ਕਿਤੈ ਨ ਲੇਖਏ ॥
त्याच्यासाठी हार, अलंकार, मिठाई, सुख-भोग, भोजन हे सर्व खोटे असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजत नाही.
ਮੈ ਮਤ ਜੋਬਨਿ ਗਰਬਿ ਗਾਲੀ ਦੁਧਾ ਥਣੀ ਨ ਆਵਏ ॥
तरुणपणाच्या अभिमानाच्या दारूच्या नशेत ती उद्ध्वस्त झाली आहे. दूध पाजलेलं दूध पुन्हा स्तनांत येत नाही, तशी दुसरी संधीही मिळत नाही.
ਨਾਨਕ ਸਾ ਧਨ ਮਿਲੈ ਮਿਲਾਈ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਨੀਦ ਨ ਆਵਏ ॥੧॥
हे नानक! जीवरूपी स्त्री तिच्या पतीला भेटू शकते तरच तो तिला स्वतःशी जोडतो. तिला पतीशिवाय झोप येत नाही. ॥१॥
ਮੁੰਧ ਨਿਮਾਨੜੀਆ ਜੀਉ ਬਿਨੁ ਧਨੀ ਪਿਆਰੇ ॥
तिच्या प्रिय परमेश्वराशिवाय, प्रत्येक जीवरूपी स्त्री आदररहित आहे.
ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈਗੀ ਬਿਨੁ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥
त्याला हृदयात सामावून घेतल्याशिवाय तिला सुख-शांती कशी मिळेल?
ਨਾਹ ਬਿਨੁ ਘਰ ਵਾਸੁ ਨਾਹੀ ਪੁਛਹੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀਆ ॥
आपल्या मित्रांना विचारले तरी पती परमेश्वराशिवाय घरी राहण्यास सक्षम नाही.
ਬਿਨੁ ਨਾਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੁ ਨਾਹੀ ਵਸਹਿ ਸਾਚਿ ਸੁਹੇਲੀਆ ॥
नावाशिवाय प्रेम आणि आपुलकी नसते. ती तिच्या सद्गुरूसोबत आनंदात राहते.
ਸਚੁ ਮਨਿ ਸਜਨ ਸੰਤੋਖਿ ਮੇਲਾ ਗੁਰਮਤੀ ਸਹੁ ਜਾਣਿਆ ॥
सत्य आणि तृप्तीने मनुष्याला स्नेही परमेश्वराचे मिलन होते आणि गुरुच्या उपदेशाने पतीला देव समजते
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨ ਛੋਡੈ ਸਾ ਧਨ ਨਾਮਿ ਸਹਜਿ ਸਮਾਣੀਆ ॥੨॥
हे नानक! जी वधू जिवंत स्त्री नामाचा त्याग करत नाही, ती नामाने परमेश्वरात लीन होते. ॥२॥
ਮਿਲੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੜੀਹੋ ਹਮ ਪਿਰੁ ਰਾਵੇਹਾ ॥
माझ्या मित्रांनो! या, आपल्या प्रिय परमेश्वराची स्तुती करूया.
ਗੁਰ ਪੁਛਿ ਲਿਖਉਗੀ ਜੀਉ ਸਬਦਿ ਸਨੇਹਾ ॥
मी माझ्या गुरुदेवांना विचारेन आणि त्यांचा उपदेश माझा संदेश म्हणून लिहीन.
ਸਬਦੁ ਸਾਚਾ ਗੁਰਿ ਦਿਖਾਇਆ ਮਨਮੁਖੀ ਪਛੁਤਾਣੀਆ ॥
गुरूंनी मला खरे वचन दाखवले आहे पण स्वार्थी पश्चात्ताप करतील.
ਨਿਕਸਿ ਜਾਤਉ ਰਹੈ ਅਸਥਿਰੁ ਜਾਮਿ ਸਚੁ ਪਛਾਣਿਆ ॥
जेव्हा मी सत्य ओळखले तेव्हा माझे धावणारे चंचल मन स्थिर झाले.
ਸਾਚ ਕੀ ਮਤਿ ਸਦਾ ਨਉਤਨ ਸਬਦਿ ਨੇਹੁ ਨਵੇਲਓ ॥
सत्याचे आकलन नेहमीच नवीन असते आणि सत्याचे प्रेम नेहमीच नवीन असते.
ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਸਹਜਿ ਸਾਚਾ ਮਿਲਹੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀਹੋ ॥੩॥
हे नानक! सत्याचे अवतार असलेल्या परमेश्वराच्या कृपेने मनुष्याला सुख आणि शांती मिळते. माझे मित्र मैत्रिणी, त्याला भेटा. ॥३॥
ਮੇਰੀ ਇਛ ਪੁਨੀ ਜੀਉ ਹਮ ਘਰਿ ਸਾਜਨੁ ਆਇਆ ॥
माझी इच्छा पूर्ण झाली आहे आणि माझ्या मनाच्या घरात माझा प्रिय परमेश्वर आला आहे.
ਮਿਲਿ ਵਰੁ ਨਾਰੀ ਮੰਗਲੁ ਗਾਇਆ ॥
पती-पत्नीच्या मिलनावर मंगल गीते गायली गेली.
ਗੁਣ ਗਾਇ ਮੰਗਲੁ ਪ੍ਰੇਮਿ ਰਹਸੀ ਮੁੰਧ ਮਨਿ ਓਮਾਹਓ ॥
पतीच्या महिमा आणि प्रेमात शुभ आनंदाची गाणी गाऊन जिवंत स्त्रीचा आत्मा प्रसन्न झाला आहे.
ਸਾਜਨ ਰਹੰਸੇ ਦੁਸਟ ਵਿਆਪੇ ਸਾਚੁ ਜਪਿ ਸਚੁ ਲਾਹਓ ॥
मित्र आनंदी आणि शत्रू दुःखी आहे. सद्पुरुषाची उपासना केल्याने खरा लाभ होतो.
ਕਰ ਜੋੜਿ ਸਾ ਧਨ ਕਰੈ ਬਿਨਤੀ ਰੈਣਿ ਦਿਨੁ ਰਸਿ ਭਿੰਨੀਆ ॥
जीवरूपी स्त्री हात जोडून प्रार्थना करते की तिने रात्रंदिवस आपल्या परमेश्वराच्या प्रेमात लीन राहावे.
ਨਾਨਕ ਪਿਰੁ ਧਨ ਕਰਹਿ ਰਲੀਆ ਇਛ ਮੇਰੀ ਪੁੰਨੀਆ ॥੪॥੧॥
हे नानक! आता प्रिय भगवान आणि त्यांची पत्नी आत्मा एकत्र आध्यात्मिक आनंद घेतात आणि माझी इच्छा पूर्ण झाली आहे.॥४ ॥१॥