Page 929
ਸਾਧ ਪਠਾਏ ਆਪਿ ਹਰਿ ਹਮ ਤੁਮ ਤੇ ਨਾਹੀ ਦੂਰਿ ॥
પ્રભુએ પોતે જ આ સત્ય કહેવા માટે સાધુઓને સંસારમાં મોકલ્યા છે કે તે તારાથી ક્યાંય દૂર નથી.
ਨਾਨਕ ਭ੍ਰਮ ਭੈ ਮਿਟਿ ਗਏ ਰਮਣ ਰਾਮ ਭਰਪੂਰਿ ॥੨॥
હે નાનક! બધા ભ્રમ તેમજ ભય મટી ગયા છે, એક રાગ જ બધા જીવોમાં આનંદ કરી રહ્યો છે ॥૨॥
ਛੰਤੁ ॥
છંદ ॥
ਰੁਤਿ ਸਿਸੀਅਰ ਸੀਤਲ ਹਰਿ ਪ੍ਰਗਟੇ ਮੰਘਰ ਪੋਹਿ ਜੀਉ ॥
માગશર તેમજ પોષ મહિનામાં શીતળ શિશિર ઋતુ આવી છે અને પ્રભુ અંતરમનમાં પ્રગટ થઈ ગયો છે.
ਜਲਨਿ ਬੁਝੀ ਦਰਸੁ ਪਾਇਆ ਬਿਨਸੇ ਮਾਇਆ ਧ੍ਰੋਹ ਜੀਉ ॥
તેના દર્શન કરીને બધી જલન દૂર થઈ ગઈ છે અને માયાના બધા બંધન નાશ થઈ ગયા છે.
ਸਭਿ ਕਾਮ ਪੂਰੇ ਮਿਲਿ ਹਜੂਰੇ ਹਰਿ ਚਰਣ ਸੇਵਕਿ ਸੇਵਿਆ ॥
સેવકે હરિ-ચરણોની સેવા કરી છે અને પ્રત્યક્ષ પ્રભુથી મળીને બધી કામનાઓ પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.
ਹਾਰ ਡੋਰ ਸੀਗਾਰ ਸਭਿ ਰਸ ਗੁਣ ਗਾਉ ਅਲਖ ਅਭੇਵਿਆ ॥
બધાએ હાર શણગાર સહિત આનંદથી તે લક્ષ્યહીન, રહસ્યાતીત, પરમાત્માનું જ ગુણગાન કર્યું છે.
ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਗੋਵਿੰਦ ਬਾਂਛਤ ਜਮੁ ਨ ਸਾਕੈ ਜੋਹਿ ਜੀਉ ॥
જે ગોવિંદની પ્રેમ-ભક્તિની કામના કરે છે, યમ પણ તેને હેરાન કરતો નથી.
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭਿ ਆਪਿ ਮੇਲੀ ਤਹ ਨ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਛੋਹ ਜੀਉ ॥੬॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે જે જીવ-સ્ત્રીને પ્રભુએ સાથે મળાવી લીધી છે, તેનો પ્રેમ વિયોગ થતો નથી ॥૬॥
ਸਲੋਕ ॥
શ્લોક॥
ਹਰਿ ਧਨੁ ਪਾਇਆ ਸੋਹਾਗਣੀ ਡੋਲਤ ਨਾਹੀ ਚੀਤ ॥
જે સુહાગણે પતિ-પ્રભુને મેળવી લીધો છે, તેનું મન ક્યારેય વિચલીત થતું નથી.
ਸੰਤ ਸੰਜੋਗੀ ਨਾਨਕਾ ਗ੍ਰਿਹਿ ਪ੍ਰਗਟੇ ਪ੍ਰਭ ਮੀਤ ॥੧॥
હે નાનક! સંતોના સંયોગથી જ મિત્ર-પ્રભુ તેના હૃદય-ઘરમાં પ્રગટ થઈ ગયો છે ॥૧॥
ਨਾਦ ਬਿਨੋਦ ਅਨੰਦ ਕੋਡ ਪ੍ਰਿਅ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੰਗਿ ਬਨੇ ॥
પ્રિયતમની સાથે જ આનંદ, વિનોદ તેમજ સંગીત વગેરે બધી ખુશીઓ મળે છે.
ਮਨ ਬਾਂਛਤ ਫਲ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਭਨੇ ॥੨॥
હે નાનક! હરિ-નામનું જાપ કરીને મનવાંછિત ફળ પ્રાપ્ત થઈ ગયું છે ॥૨॥
ਛੰਤੁ ॥
છંદ ॥
ਹਿਮਕਰ ਰੁਤਿ ਮਨਿ ਭਾਵਤੀ ਮਾਘੁ ਫਗਣੁ ਗੁਣਵੰਤ ਜੀਉ ॥
હેમંત ઋતુ મનને ખૂબ સારી લાગે છે, મહા-ફાગણ મહિનો ખુબ ગુણવાન છે.
ਸਖੀ ਸਹੇਲੀ ਗਾਉ ਮੰਗਲੋ ਗ੍ਰਿਹਿ ਆਏ ਹਰਿ ਕੰਤ ਜੀਉ ॥
હે બહેનપણી, પ્રભુ હૃદય-ઘરમાં આવી ગયો છે, આથી તેનું મંગળગાન કર.
ਗ੍ਰਿਹਿ ਲਾਲ ਆਏ ਮਨਿ ਧਿਆਏ ਸੇਜ ਸੁੰਦਰਿ ਸੋਹੀਆ ॥
મનમાં તેનું ધ્યાન કર્યું છે અને હૃદય-ઘરમાં તે પ્રભુ આવ્યો છે અને મારી હૃદયરૂપી પથારી સુંદર તેમજ સોહામણી થઈ ગઈ છે.
ਵਣੁ ਤ੍ਰਿਣੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਭਏ ਹਰਿਆ ਦੇਖਿ ਦਰਸਨ ਮੋਹੀਆ ॥
વન, નીંદણ તેમજ ત્રણેય લોક બધા ખુશ થઈ ગયા છે અને તેના દર્શન કરીને મોહિત થઈ ગઈ છું.
ਮਿਲੇ ਸੁਆਮੀ ਇਛ ਪੁੰਨੀ ਮਨਿ ਜਪਿਆ ਨਿਰਮਲ ਮੰਤ ਜੀਉ ॥
મારો સ્વામી મને મળી ગયો છે, મારી કામના પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, ત્યારથી મનમાં તેના નિર્મળ નામ-મંત્રનું જ જાપ કર્યું છે.
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਨਿਤ ਕਰਹੁ ਰਲੀਆ ਹਰਿ ਮਿਲੇ ਸ੍ਰੀਧਰ ਕੰਤ ਜੀਉ ॥੭॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે રોજ આનંદ પ્રાપ્ત કર, ત્યારથી શ્રીધર હરિરૂપી પતિ મળી ગયો છે ॥૭॥
ਸਲੋਕ ॥
શ્લોક॥
ਸੰਤ ਸਹਾਈ ਜੀਅ ਕੇ ਭਵਜਲ ਤਾਰਣਹਾਰ ॥
સંત જ જીવોનો સહાયક છે, જે સંસાર-સમુદ્રથી પાર કરાવનાર છે.
ਸਭ ਤੇ ਊਚੇ ਜਾਣੀਅਹਿ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਪਿਆਰ ॥੧॥
હે નાનક! જે પ્રભુ-નામથી પ્રેમ કરે છે, તે જ સર્વશ્રેષ્ઠ મનાય છે ॥૧॥
ਜਿਨ ਜਾਨਿਆ ਸੇਈ ਤਰੇ ਸੇ ਸੂਰੇ ਸੇ ਬੀਰ ॥
જેને પ્રભુને ઓળખી લીધો છે, તે સંસારથી મુક્ત થઈ ગયો છે, તે જ શૂરવીર તેમજ પરાક્રમી છે.
ਨਾਨਕ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਹਰਿ ਜਪਿ ਉਤਰੇ ਤੀਰ ॥੨॥
હે નાનક! હું તેના પર બલિહાર જાવ છું, જે પરમાત્માનું જાપ કરીને પાર થઈ ગયો છે ॥૨॥
ਛੰਤੁ ॥
છંદ ॥
ਚਰਣ ਬਿਰਾਜਿਤ ਸਭ ਊਪਰੇ ਮਿਟਿਆ ਸਗਲ ਕਲੇਸੁ ਜੀਉ ॥
બધાની ઉપર પરમાત્માની કૃપા છે અને તેના તમામ દુ:ખ અને કષ્ટો દૂર થઈ જાય છે.
ਆਵਣ ਜਾਵਣ ਦੁਖ ਹਰੇ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਕੀਆ ਪਰਵੇਸੁ ਜੀਉ ॥
જેના હૃદયમાં પરમાત્માની ભક્તિનો પ્રવેશ થઈ ગયો છે, તેની આવકજાવકનું દુઃખ મટી ગયું છે.
ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਸਹਜਿ ਮਾਤੇ ਤਿਲੁ ਨ ਮਨ ਤੇ ਬੀਸਰੈ ॥
તે હરિ-રંગમાં લીન રહીને સરળ જ મસ્ત રહે છે અને તલ માત્ર સમય માટે પણ તેને પ્રભુ મનથી ભૂલતો નથી.
ਤਜਿ ਆਪੁ ਸਰਣੀ ਪਰੇ ਚਰਨੀ ਸਰਬ ਗੁਣ ਜਗਦੀਸਰੈ ॥
તે પોતાનો અહંકાર ત્યાગીને સર્વગુણસંપન્ન જગદીશ્વરના ચરણોની શરણમાં આવી ગયો છે.
ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਣ ਨਿਧਿ ਸ੍ਰੀਰੰਗ ਸੁਆਮੀ ਆਦਿ ਕਉ ਆਦੇਸੁ ਜੀਉ ॥
ગુણોના ભંડાર, શ્રીરંગ, સ્વામી, સૃષ્ટિનો આદિ તે ગોવિંદને અમારું શત શત નમન છે.
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਮਇਆ ਧਾਰਹੁ ਜੁਗੁ ਜੁਗੋ ਇਕ ਵੇਸੁ ਜੀਉ ॥੮॥੧॥੬॥੮॥
હે સ્વામી! નાનક વિનંતી કરે છે કે મારા પર દયા કર, યુગ-યુગાંતરોથી એક તારું જ અસ્તિત્વ છે ॥૮॥૧॥૬॥૮॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੧ ਦਖਣੀ ਓਅੰਕਾਰੁ
રામકલી મહેલ ૧ દક્ષિણ ૐકાર
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਓਅੰਕਾਰਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਉਤਪਤਿ ॥
ૐકારથી બ્રહ્મની ઉત્પત્તિ થઈ,
ਓਅੰਕਾਰੁ ਕੀਆ ਜਿਨਿ ਚਿਤਿ ॥
જેને મનમાં ૐકારનું જ ધ્યાન કર્યું,
ਓਅੰਕਾਰਿ ਸੈਲ ਜੁਗ ਭਏ ॥
અનેક પર્વત તેમજ યુગ ૐકારથી ઉત્પન્ન થયા અને
ਓਅੰਕਾਰਿ ਬੇਦ ਨਿਰਮਏ ॥
ૐકારે વેદોનું નિર્માણ કર્યું.