Page 884
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਅੰਗੀਕਾਰੁ ਕੀਆ ਪ੍ਰਭਿ ਅਪਨੈ ਬੈਰੀ ਸਗਲੇ ਸਾਧੇ ॥
પ્રભુએ મારો સાથ આપ્યો છે તથા તેને મારા બધા દુશ્મન વશીભૂત કરી દીધા છે
ਜਿਨਿ ਬੈਰੀ ਹੈ ਇਹੁ ਜਗੁ ਲੂਟਿਆ ਤੇ ਬੈਰੀ ਲੈ ਬਾਧੇ ॥੧॥
જે દુશ્મનોએ આ આખું જગત લૂંટી લીધું છે તેને તે દુશ્મન પકડીને બાંધી દીધા છે ॥૧॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਮੇਰਾ ॥
સદ્દગુરુ જ મારા પરમાત્મા છે
ਅਨਿਕ ਰਾਜ ਭੋਗ ਰਸ ਮਾਣੀ ਨਾਉ ਜਪੀ ਭਰਵਾਸਾ ਤੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે હરિ! હું અનેક રાજસુખ તેમજ ખુશીઓ પ્રાપ્ત કરું છું મને તારો જ ભરોસો છે અને તારું જ નામ જપું છું ॥૧॥વિરામ॥
ਚੀਤਿ ਨ ਆਵਸਿ ਦੂਜੀ ਬਾਤਾ ਸਿਰ ਊਪਰਿ ਰਖਵਾਰਾ ॥
હે મિત્ર! મને કોઈ બીજી વાત યાદ આવતી નથી કારણ કે પરમાત્મા જ મારા રક્ષક છે
ਬੇਪਰਵਾਹੁ ਰਹਤ ਹੈ ਸੁਆਮੀ ਇਕ ਨਾਮ ਕੈ ਆਧਾਰਾ ॥੨॥
હે સ્વામી! એક તારા નામના આધારે જ હું અચિંતીત રહું છું ॥૨॥
ਪੂਰਨ ਹੋਇ ਮਿਲਿਓ ਸੁਖਦਾਈ ਊਨ ਨ ਕਾਈ ਬਾਤਾ ॥
મને સુખદાયક પ્રભુ મળી ગયા છે જેનાથી હું સંપૂર્ણ સુખી થઈ ગયો છું તથા મને કોઈ વાતની કોઈ ખામી નથી
ਤਤੁ ਸਾਰੁ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਛੋਡਿ ਨ ਕਤਹੂ ਜਾਤਾ ॥੩॥
તત્વ સાર રૂપી પરમપદ મેળવી લીધું છે અને તેને છોડીને ક્યાંય જતું નથી ॥૩॥
ਬਰਨਿ ਨ ਸਾਕਉ ਜੈਸਾ ਤੂ ਹੈ ਸਾਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ ॥
હે સાચા લક્ષ્યહીન અપરંપાર! જેવો તું છે હું વર્ણન કરી શકતો નથી
ਅਤੁਲ ਅਥਾਹ ਅਡੋਲ ਸੁਆਮੀ ਨਾਨਕ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥੪॥੫॥
હે નાનક! મારા માલિક અતુલનીય, ગાઢ, અડોળ તેમજ આખા જગતનો સ્વામી છે ॥૪॥૫॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਤੂ ਦਾਨਾ ਤੂ ਅਬਿਚਲੁ ਤੂਹੀ ਤੂ ਜਾਤਿ ਮੇਰੀ ਪਾਤੀ ॥
હે હરિ! તું ખુબ બુદ્ધિમાન છે તું જ અટળ છે, અને તું જ મારી જાતિ-જ્ઞાતિ છે
ਤੂ ਅਡੋਲੁ ਕਦੇ ਡੋਲਹਿ ਨਾਹੀ ਤਾ ਹਮ ਕੈਸੀ ਤਾਤੀ ॥੧॥
તું અડગ છે અને ક્યારેય ડગતો નથી પછી મને કેવી ચિંતા હોય શકે છે ॥૧॥
ਏਕੈ ਏਕੈ ਏਕ ਤੂਹੀ ॥
હે હરિ! માત્ર એક તું જ છે
ਏਕੈ ਏਕੈ ਤੂ ਰਾਇਆ ॥
એક તું જ સંપૂર્ણ વિશ્વનો બાદશાહ છે
ਤਉ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારી કૃપાથી જ મને સુખ પ્રાપ્ત થયું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਤੂ ਸਾਗਰੁ ਹਮ ਹੰਸ ਤੁਮਾਰੇ ਤੁਮ ਮਹਿ ਮਾਣਕ ਲਾਲਾ ॥
તું ગુણોનો ઊંડો સમુદ્ર છે અને અમે તારા હંસ છીએ અને તારામાં જ માણેક અને રુબી છે
ਤੁਮ ਦੇਵਹੁ ਤਿਲੁ ਸੰਕ ਨ ਮਾਨਹੁ ਹਮ ਭੁੰਚਹ ਸਦਾ ਨਿਹਾਲਾ ॥੨॥
આપતા સમયે તલ માત્ર પણ શંકા કરતો નથી અને અમે તારાથી દાન મેળવીને હંમેશા આનંદ કરે છે ॥૨॥
ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੁਮ ਪਿਤਾ ਹਮਾਰੇ ਤੁਮ ਮੁਖਿ ਦੇਵਹੁ ਖੀਰਾ ॥
અમે તારા બાળકો છીએ તું અમારા પિતા છે અને તું જ અમારા મોમાં દૂધ નાખે છે
ਹਮ ਖੇਲਹ ਸਭਿ ਲਾਡ ਲਡਾਵਹ ਤੁਮ ਸਦ ਗੁਣੀ ਗਹੀਰਾ ॥੩॥
અમે તારી સાથે રમીએ છીએ તું લાડ લડાવે છે તું હંમેશા જ ગુણોનો ઊંડો સમુદ્ર છે ॥૩॥
ਤੁਮ ਪੂਰਨ ਪੂਰਿ ਰਹੇ ਸੰਪੂਰਨ ਹਮ ਭੀ ਸੰਗਿ ਅਘਾਏ ॥
તું સંપૂર્ણ છે સર્વવ્યાપક છે તારી સાથે લાગીને અમે તૃપ્ત થઈ ગયા છીએ
ਮਿਲਤ ਮਿਲਤ ਮਿਲਤ ਮਿਲਿ ਰਹਿਆ ਨਾਨਕ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਏ ॥੪॥੬॥
હે નાનક! હે પ્રભુ! અમે તારી સાથે મળતા-મળતા સંપૂર્ણ મળી ગયા છીએ આ મેળાપને વ્યક્ત કરી શકાતો નથી ॥૪॥૬॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਕਰ ਕਰਿ ਤਾਲ ਪਖਾਵਜੁ ਨੈਨਹੁ ਮਾਥੈ ਵਜਹਿ ਰਬਾਬਾ ॥
હાથથી તાલ, આંખથી પખાવજ અને માથા પર રબાબ વાગે છે
ਕਰਨਹੁ ਮਧੁ ਬਾਸੁਰੀ ਬਾਜੈ ਜਿਹਵਾ ਧੁਨਿ ਆਗਾਜਾ ॥
કંઠી મધુર વાંસળી અને જીભથી રાગની ધૂન ગુંજે છે
ਨਿਰਤਿ ਕਰੇ ਕਰਿ ਮਨੂਆ ਨਾਚੈ ਆਣੇ ਘੂਘਰ ਸਾਜਾ ॥੧॥
ઝાંઝરી તેમજ અન્ય વાજિંત્રો સાથે મન નૃત્ય કરીને નાચે છે॥૧॥
ਰਾਮ ਕੋ ਨਿਰਤਿਕਾਰੀ ॥
આ રામની રચનાનું નૃત્ય થઈ રહ્યું છે
ਪੇਖੈ ਪੇਖਨਹਾਰੁ ਦਇਆਲਾ ਜੇਤਾ ਸਾਜੁ ਸੀਗਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ જેટલો પણ સાંજ-શણગાર છે જોવાવાળા દયાળુ પ્રભુ તેને જોઈ રહ્યા છે ॥૧॥વિરામ॥
ਆਖਾਰ ਮੰਡਲੀ ਧਰਣਿ ਸਬਾਈ ਊਪਰਿ ਗਗਨੁ ਚੰਦੋਆ ॥
આ આખી ધરતી નૃત્ય કરવા માટે અખાડાનું મંચ બની રહી છે અને તેની ઉપર આકાશ રૂપી છત્ર બનેલું છે
ਪਵਨੁ ਵਿਚੋਲਾ ਕਰਤ ਇਕੇਲਾ ਜਲ ਤੇ ਓਪਤਿ ਹੋਆ ॥
આત્માનો પરમાત્માથી મેળાપ કરાવવા માટે પવન મધ્યસ્થી બનેલો છે અને એકલા જ મધ્યસ્થી થઈ રહ્યા છે આ શરીર મનુષ્યના વીર્ય રૂપી પાણીથી ઉત્પન્ન થયું છે
ਪੰਚ ਤਤੁ ਕਰਿ ਪੁਤਰਾ ਕੀਨਾ ਕਿਰਤ ਮਿਲਾਵਾ ਹੋਆ ॥੨॥
પરમાત્માના પાંચ તત્વો- આકાશ, હવા, પાણી, અને પૃથ્વી દ્વારા મનુષ્ય શરીરરૂપી પૂતળું બનાવ્યું છે અને કર્મોથી જ તેનો પરમાત્માથી મેળાપ થાય છે॥॥
ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੁਇ ਜਰੇ ਚਰਾਗਾ ਚਹੁ ਕੁੰਟ ਭੀਤਰਿ ਰਾਖੇ ॥
ચંદ્ર અને સૂર્ય રૂપી બે દીવા સળગી રહ્યા છે જેને ચારેય દિશામાં પ્રકાશ કરવા માટે રાખેલા છે
ਦਸ ਪਾਤਉ ਪੰਚ ਸੰਗੀਤਾ ਏਕੈ ਭੀਤਰਿ ਸਾਥੇ ॥
નૃત્ય કરવા વાળી વેશ્યારૂપી દસ ઈન્દ્રીયો અને સંગીત વગાડવા વાળા પાંચ વિકાર શરીરમાં એક જ સ્થાન પર એકત્રિત થઈને બેઠા છે
ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਹੋਇ ਭਾਵ ਦਿਖਾਵਹਿ ਸਭਹੁ ਨਿਰਾਰੀ ਭਾਖੇ ॥੩॥
આ બધા અલગ-અલગ થઈને પોટ પોતાનુ કમાલ દેખાડે છે અને બધા પોતાની અલગ-અલગ ભાષામાં બોલે છે॥॥
ਘਰਿ ਘਰਿ ਨਿਰਤਿ ਹੋਵੈ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਘਟਿ ਘਟਿ ਵਾਜੈ ਤੂਰਾ ॥
શરીર રૂપી ઘર-ઘરમાં દિવસ-રાત નૃત્ય થઈ રહ્યું છે અને દરેક હૃદયમાં વાજા વાગે છે
ਏਕਿ ਨਚਾਵਹਿ ਏਕਿ ਭਵਾਵਹਿ ਇਕਿ ਆਇ ਜਾਇ ਹੋਇ ਧੂਰਾ ॥
પરમાત્મા કોઈને નાચ નચાવે છે કોઈને યોનિઓમાં છે અને કોઈ જન્મ-મરણના ચક્રમાં પડીને નષ્ટ થાય છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੋ ਬਹੁਰਿ ਨ ਨਾਚੈ ਜਿਸੁ ਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ਪੂਰਾ ॥੪॥੭॥
હે નાનક! જેને સંપૂર્ણ ગુરુ મળી જાય છે તેને બીજીવાર નાચવું પડતું નથી ॥૪॥૭॥