Page 880
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੩ ਘਰੁ ੧ ॥
રામકલી મહેલ ૩ ઘર ૧॥
ਸਤਜੁਗਿ ਸਚੁ ਕਹੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥
સતયુગમાં બધા લોકો સત્ય બોલતા હતા અને
ਘਰਿ ਘਰਿ ਭਗਤਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਈ ॥
ગુરુની દયાથી ઘર-ઘરમાં ભક્તિ થતી હતી.
ਸਤਜੁਗਿ ਧਰਮੁ ਪੈਰ ਹੈ ਚਾਰਿ ॥
સતયુગમાં ધર્મના ચાર પગ સત્ય, સંતોષ, ધર્મ તેમજ દયા હતા.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਕੋ ਬੀਚਾਰਿ ॥੧॥
કોઈ ગુરુમુખ જ આ વિચારને સમજે છે ॥૧॥
ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਨਾਮਿ ਵਡਿਆਈ ਹੋਈ ॥
ચારેય યુગોમાં નામની જ કીર્તિ થતી રહે છે.
ਜਿ ਨਾਮਿ ਲਾਗੈ ਸੋ ਮੁਕਤਿ ਹੋਵੈ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਨਾਮੁ ਨ ਪਾਵੈ ਕੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે નામ-સ્મરણમાં લાગી જાય છે, તેની મુક્તિ થઈ જાય છે, પરંતુ ગુરુ વગર કોઈ પણ નામ પ્રાપ્ત કરી શકાતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਤ੍ਰੇਤੈ ਇਕ ਕਲ ਕੀਨੀ ਦੂਰਿ ॥
ત્રૈતયુગમાં ધર્મની એક બાજુ કાઢી નાખવામાં આવી હતી, એટલે કે ધર્મનો એક પગ ભાંગી ગયો હતો.
ਪਾਖੰਡੁ ਵਰਤਿਆ ਹਰਿ ਜਾਣਨਿ ਦੂਰਿ ॥
આનાથી જગતમાં પાખંડ પ્રવૃત્ત થઈ ગયો તથા લોકો પ્રભુને દૂર માનવા લાગી ગયા.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਸੋਝੀ ਹੋਈ ॥
પરંતુ જે ગુરુમુખ બનીને આ તફાવતને સમજે છે, તેને જ્ઞાન થઈ જાય છે.
ਅੰਤਰਿ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਸੁਖੁ ਹੋਈ ॥੨॥
જેના મનમાં નામ સ્થિત થઈ જાય છે, તેને સુખ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૨॥
ਦੁਆਪੁਰਿ ਦੂਜੈ ਦੁਬਿਧਾ ਹੋਇ ॥
દ્વાપરમાં દ્વેતભાવને કારણે જીવોના મનમાં મુશ્કેલીઓ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ.
ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਨੇ ਜਾਣਹਿ ਦੋਇ ॥
લોકો ભ્રમમાં ભુલાઈને બ્રહ્મ તેમજ માયાને બે અલગ શક્તિ સમજવા લાગી ગયા.
ਦੁਆਪੁਰਿ ਧਰਮਿ ਦੁਇ ਪੈਰ ਰਖਾਏ ॥
આ રીતે દ્વાપરમાં ધર્મના બે જ પગ રહી ગયા.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਵੈ ਤ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ॥੩॥
પરંતુ જે ગુરુમુખ બની જતો હતો, તે નામને મનમાં વસાવી લેતો હતો ॥૩॥
ਕਲਜੁਗਿ ਧਰਮ ਕਲਾ ਇਕ ਰਹਾਏ ॥
પછી કળિયુગમાં ધર્મની એક જ કળા રહી ગઈ અને તે એક જ પગ પર ચાલવા લાગ્યો.
ਇਕ ਪੈਰਿ ਚਲੈ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਵਧਾਏ ॥
દુનિયામાં ચારેય તરફ મોહ-માયામાં વૃદ્ધિ થઈ ગઈ.
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਅਤਿ ਗੁਬਾਰੁ ॥
આ માયાનો મોહ ગાઢ અંધકાર અર્થાત નિરા અજ્ઞાન છે.
ਸਤਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ਨਾਮਿ ਉਧਾਰੁ ॥੪॥
જે સદ્દગુરુથી મેળાપ કરે છે, તેનો નામ દ્વારા ઉધ્ધાર થઈ જાય છે ॥૪॥
ਸਭ ਜੁਗ ਮਹਿ ਸਾਚਾ ਏਕੋ ਸੋਈ ॥
બધા યુગમાં એક પરમાત્મા જ હાજર છે.
ਸਭ ਮਹਿ ਸਚੁ ਦੂਜਾ ਨਹੀ ਕੋਈ ॥
તે પરમ સત્ય બધામાં હાજર છે, બીજું કોઈ નહીં.
ਸਾਚੀ ਕੀਰਤਿ ਸਚੁ ਸੁਖੁ ਹੋਈ ॥
તે સાચાની સાચી સ્તુતિ કરવાથી જ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે,
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣੈ ਕੋਈ ॥੫॥
પરંતુ કોઈ દુર્લભ જ ગુરુમુખ બનીને નામ જપે છે ॥૫॥
ਸਭ ਜੁਗ ਮਹਿ ਨਾਮੁ ਊਤਮੁ ਹੋਈ ॥
બધા યુગોમાં નામ જ બધા ધર્મો-કર્મોથી ઉત્તમ છે,
ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਿਰਲਾ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ॥
પરંતુ કોઈ દુર્લભ ગુરુમુખ જ આ સત્યને સમજે છે.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ਭਗਤੁ ਜਨੁ ਸੋਈ ॥
જે હરિ-નામનું ધ્યાન કરે છે, તે જ ભક્ત છે.
ਨਾਨਕ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਨਾਮਿ ਵਡਿਆਈ ਹੋਈ ॥੬॥੧॥
હે નાનક! યુગ-યુગમાં નામની જ કીર્તિ થઈ છે ॥૬॥૧॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੧
રામકલી મહેલ ૪ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਜੇ ਵਡ ਭਾਗ ਹੋਵਹਿ ਵਡਭਾਗੀ ਤਾ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵੈ ॥
જો કોઈ ભાગ્યશાળીનું ખુબ ભાગ્ય હોય તો જ તે હરિ-નામનું ધ્યાન કરે છે.
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਨਾਮੇ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਹਰਿ ਨਾਮੇ ਨਾਮਿ ਸਮਾਵੈ ॥੧॥
પ્રભુનું નામ જપવાથી તેને સુખ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે અને હરિ-નામમાં જ જોડાય જાય છે ॥૧॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਕਰਹੁ ਸਦ ਪ੍ਰਾਣੀ ॥
હે પ્રાણી! ગુરુમુખ બનીને પરમાત્માની ભક્તિ કર;
ਹਿਰਦੈ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਹੋਵੈ ਲਿਵ ਲਾਗੈ ਗੁਰਮਤਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਣੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આનાથી હૃદયમાં જ્ઞાનનો આલોક થઈ જશે, પરમાત્મામાં ધ્યાન લાગી જશે અને ગુરુ મત પ્રમાણે હરિ-નામમાં જોડાય જઇશ ॥૧॥વિરામ॥
ਹੀਰਾ ਰਤਨ ਜਵੇਹਰ ਮਾਣਕ ਬਹੁ ਸਾਗਰ ਭਰਪੂਰੁ ਕੀਆ ॥
હરિનું નામ હીરા-રત્ન, જવાહર-માણેકની જેમ કીમતી છે અને ગુરુરૂપી સમુદ્રમાં પ્રભુએ પુષ્કળ કરેલું છે.
ਜਿਸੁ ਵਡ ਭਾਗੁ ਹੋਵੈ ਵਡ ਮਸਤਕਿ ਤਿਨਿ ਗੁਰਮਤਿ ਕਢਿ ਕਢਿ ਲੀਆ ॥੨॥
જેના માથા પર ખુબ ભાગ્ય પ્રકાશિત હોય, તે ગુરુ મત પ્રમાણે આને કાઢીને પ્રાપ્ત કરી લે છે ॥૨॥
ਰਤਨੁ ਜਵੇਹਰੁ ਲਾਲੁ ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਗੁਰਿ ਕਾਢਿ ਤਲੀ ਦਿਖਲਾਇਆ ॥
હરિનું નામ રત્ન-જવાહર તેમજ લાલ જેવું કિંમતી છે, જેને ગુરુએ પોતાના હાથના તળિયા પર રાખીને બધાને દેખાડ્યું છે પરંતુ
ਭਾਗਹੀਣ ਮਨਮੁਖਿ ਨਹੀ ਲੀਆ ਤ੍ਰਿਣ ਓਲੈ ਲਾਖੁ ਛਪਾਇਆ ॥੩॥
ભાગ્યહીન મનમુખોએ આને પ્રાપ્ત કર્યું નથી, લાખો રૂપિયાની કિંમતનું આ નામ ભૂસામાં છુપાયેલું છે ॥૩॥
ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਹੋਵੈ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਤਾ ਸਤਗੁਰੁ ਸੇਵਾ ਲਾਏ ॥
આરંભથી જ જેના ભાગ્યમાં લખેલું હોય તો જ સદ્દગુરુ તેને સેવામાં લગાવે છે.
ਨਾਨਕ ਰਤਨ ਜਵੇਹਰ ਪਾਵੈ ਧਨੁ ਧਨੁ ਗੁਰਮਤਿ ਹਰਿ ਪਾਏ ॥੪॥੧॥
હે નાનક! તે જીવ ધન્ય છે, જે રત્ન-જવાહરરૂપી નામને પ્રાપ્ત કરી લે છે અને ગુરુ ઉપદેશ દ્વારા પરમાત્માને મેળવી લે છે ॥૪॥૧॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
રામકલી મહેલ ૪॥
ਰਾਮ ਜਨਾ ਮਿਲਿ ਭਇਆ ਅਨੰਦਾ ਹਰਿ ਨੀਕੀ ਕਥਾ ਸੁਨਾਇ ॥
રામના ભક્તોને મળીને મનમાં આનંદ ઉત્પન્ન થઈ ગયો છે અને તેણે મને હરિની ઉત્તમ કથા સંભળાવી છે.
ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਗਈ ਸਭ ਨੀਕਲਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਬੁਧਿ ਪਾਇ ॥੧॥
હવે મનમાંથી દુર્બુદ્ધિની બધી ગંદકી નીકળી ગઈ છે અને સત્સંગતિમાં મળીને બુદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ ગઈ છે ॥૧॥