Page 847
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ
બિલાવલ મહેલ ૫ છંદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸਖੀ ਆਉ ਸਖੀ ਵਸਿ ਆਉ ਸਖੀ ਅਸੀ ਪਿਰ ਕਾ ਮੰਗਲੁ ਗਾਵਹ ॥
હે બહેનપણી! આવ, નિષ્ઠાપૂર્વક આવ, આપણે બધા મળીને પ્રભુનું મંગળગાન કરીએ.
ਤਜਿ ਮਾਨੁ ਸਖੀ ਤਜਿ ਮਾਨੁ ਸਖੀ ਮਤੁ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਭਾਵਹ ॥
હે બહેનપણી! પોતાના અભિમાનને ત્યાગી દે, કદાચ આ રીતે પ્રિયતમને ગમી જાય.
ਤਜਿ ਮਾਨੁ ਮੋਹੁ ਬਿਕਾਰੁ ਦੂਜਾ ਸੇਵਿ ਏਕੁ ਨਿਰੰਜਨੋ ॥
પોતાનો અહંકાર, મોહ તેમજ વિકારોને ત્યાગીને પવિત્રરૂપ પ્રભુની પૂજા કર.
ਲਗੁ ਚਰਣ ਸਰਣ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਗਲ ਦੁਰਤ ਬਿਖੰਡਨੋ ॥
તે દયાળુ પ્રિયતમના ચરણોની શરણમાં લાગી જા, તે બધા પાપ નાશ કરનાર છે.
ਹੋਇ ਦਾਸ ਦਾਸੀ ਤਜਿ ਉਦਾਸੀ ਬਹੁੜਿ ਬਿਧੀ ਨ ਧਾਵਾ ॥
પોતાની ઉદાસીને ત્યાગીને પ્રભુના દાસોની દાસી બની જા, પછી તારે બીજી વાર ભટકવું પડશે નહીં.
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਕਰਹੁ ਕਿਰਪਾ ਤਾਮਿ ਮੰਗਲੁ ਗਾਵਾ ॥੧॥
હે પરમેશ્વર! નાનક વિનય કરે છે કે એવી કૃપા કર કે તારું સ્તુતિગાન કરતો રહે ॥૧॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪ੍ਰਿਅ ਕਾ ਨਾਮੁ ਮੈ ਅੰਧੁਲੇ ਟੋਹਨੀ ॥
મારા પ્રિયનું અમૃત નામ અંધ માટે લાકડી સમાન છે.
ਓਹ ਜੋਹੈ ਬਹੁ ਪਰਕਾਰ ਸੁੰਦਰਿ ਮੋਹਨੀ ॥
સુંદર મોહિની અનેક પ્રકારથી જીવને આકર્ષિત કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે.
ਮੋਹਨੀ ਮਹਾ ਬਚਿਤ੍ਰਿ ਚੰਚਲਿ ਅਨਿਕ ਭਾਵ ਦਿਖਾਵਏ ॥
આ મોહિની ખુબ વિચિત્ર તેમજ ચંચળ છે અને જીવોને અનેક નખરા દેખાડે છે.
ਹੋਇ ਢੀਠ ਮੀਠੀ ਮਨਹਿ ਲਾਗੈ ਨਾਮੁ ਲੈਣ ਨ ਆਵਏ ॥
આ ઉદ્ધત બનીને મનને મીઠી લાગવા લાગે છે, આ કારણથી જીવને પરમાત્માનું નામ સ્મરણ થતું નથી.
ਗ੍ਰਿਹ ਬਨਹਿ ਤੀਰੈ ਬਰਤ ਪੂਜਾ ਬਾਟ ਘਾਟੈ ਜੋਹਨੀ ॥
આ ઘર, જંગલ, કિનારો, વ્રત-પૂજા કરતા સમયે, રાહ-ઘાટ દરેક જગ્યાએ છલકાતી રહે છે.
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਦਇਆ ਧਾਰਹੁ ਮੈ ਨਾਮੁ ਅੰਧੁਲੇ ਟੋਹਨੀ ॥੨॥
હે પરમાત્મા! નાનક વિનય કરે છે દયા કર; તારું નામ જ મારા અંધ માટે લાકડી સમાન છે ॥૨॥
ਮੋਹਿ ਅਨਾਥ ਪ੍ਰਿਅ ਨਾਥ ਜਿਉ ਜਾਨਹੁ ਤਿਉ ਰਖਹੁ ॥
હે પ્રિય નાથ! તને યોગ્ય લાગે, તેમ જ મારી અનાથની રક્ષા કર.
ਚਤੁਰਾਈ ਮੋਹਿ ਨਾਹਿ ਰੀਝਾਵਉ ਕਹਿ ਮੁਖਹੁ ॥
કોઈ ચતુરાઈ જાણતી નથી કે પોતાના મુખથી કાંઈ કહીને તેને ખુશ કરી શકું.
ਨਹ ਚਤੁਰਿ ਸੁਘਰਿ ਸੁਜਾਨ ਬੇਤੀ ਮੋਹਿ ਨਿਰਗੁਨਿ ਗੁਨੁ ਨਹੀ ॥
હું ચતુર, સુઘડ, સમજદાર તેમજ બુદ્ધિમાન પણ નથી. હું નિર્ગુણ છું અને મારામાં કોઈ ગુણ નથી.
ਨਹ ਰੂਪ ਧੂਪ ਨ ਨੈਣ ਬੰਕੇ ਜਹ ਭਾਵੈ ਤਹ ਰਖੁ ਤੁਹੀ ॥
ન મારું રૂપ, સૌંદર્ય છે અને ન તો સુંદર આંખ છે જેમ તને યોગ્ય લાગે છે, તેમ જ મને રાખ.
ਜੈ ਜੈ ਜਇਅੰਪਹਿ ਸਗਲ ਜਾ ਕਉ ਕਰੁਣਾਪਤਿ ਗਤਿ ਕਿਨਿ ਲਖਹੁ ॥
હે કરુણાપતિ! બધા લોકો તારી જય-જયકાર કરતા રહે છે અને તારી ગતિ કોઈ જાણતું નથી.
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਸੇਵ ਸੇਵਕੁ ਜਿਉ ਜਾਨਹੁ ਤਿਉ ਮੋਹਿ ਰਖਹੁ ॥੩॥
હે પ્રભુ! નાનક વિનય કરે છે કે હું તારો સેવક છું, મને પોતાની સેવાની તક આપ, તેમ તેને યોગ્ય લાગે, તેમ જ મારી રક્ષા કરે ॥૩॥
ਮੋਹਿ ਮਛੁਲੀ ਤੁਮ ਨੀਰ ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਕਿਉ ਸਰੈ ॥
હે પ્રભુ! હું માછલી છું અને તું પાણી છે, તારા વગર મારો ગુજારો કઈ રીતે થઈ શકે છે?
ਮੋਹਿ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਬੂੰਦ ਤ੍ਰਿਪਤਉ ਮੁਖਿ ਪਰੈ ॥
હું બપૈયો છું અને તું સ્વાતિ-ટીપું છે. હું ત્યારે જ તૃપ્ત થાવ છું જ્યારે આ ટીપું મારા મુખમાં પડે છે.
ਮੁਖਿ ਪਰੈ ਹਰੈ ਪਿਆਸ ਮੇਰੀ ਜੀਅ ਹੀਆ ਪ੍ਰਾਨਪਤੇ ॥
હે પ્રાણપતિ! આ ટીપું મુખમાં પડવાથી મારી તરસ ઠારી દે છે. તું મારું જીવન અને હૃદય છે.
ਲਾਡਿਲੇ ਲਾਡ ਲਡਾਇ ਸਭ ਮਹਿ ਮਿਲੁ ਹਮਾਰੀ ਹੋਇ ਗਤੇ ॥
હે વ્હાલા! તારો વહાલ લડાવવાથી અમારી ગતિ થઈ જાય છે.
ਚੀਤਿ ਚਿਤਵਉ ਮਿਟੁ ਅੰਧਾਰੇ ਜਿਉ ਆਸ ਚਕਵੀ ਦਿਨੁ ਚਰੈ ॥
જેમ ચકવીને આશા હોય છે કે દિવસ ઉદય થશે, તેમ જ હું ચિત્તમાં તને યાદ કરતી રહું છું કે મારું અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર મટી જાય.
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਪ੍ਰਿਅ ਸੰਗਿ ਮੇਲੀ ਮਛੁਲੀ ਨੀਰੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ॥੪॥
નાનક વિનય કરે છે કે મને પ્રભુએ પોતાની સાથે માલાવી લીધો છે અને માછલી સમાન પરમાત્મારૂપી જળને ભૂલતી નથી ॥૪॥
ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਹਮਾਰੇ ਭਾਗ ਘਰਿ ਆਇਆ ਪਿਰੁ ਮੇਰਾ ॥
મારું ભાગ્ય સારું છે કે પ્રભુ મારા ઘરમાં આવી ગયો છે.
ਸੋਹੇ ਬੰਕ ਦੁਆਰ ਸਗਲਾ ਬਨੁ ਹਰਾ ॥
મારા ઘરના દરવાજા સુંદર થઈ ગયા છે અને આખો બગીચો લીલો-છમ થઈ ગયો છે.
ਹਰ ਹਰਾ ਸੁਆਮੀ ਸੁਖਹ ਗਾਮੀ ਅਨਦ ਮੰਗਲ ਰਸੁ ਘਣਾ ॥
સુખ દેનાર સ્વામીએ મારુ જીવન ખુશહાલ કરી દીધું છે. હવે મનમાં ખૂબ આનંદ, ખુશી તેમજ સ્વાદ બની રહે છે.
ਨਵਲ ਨਵਤਨ ਨਾਹੁ ਬਾਲਾ ਕਵਨ ਰਸਨਾ ਗੁਨ ਭਣਾ ॥
મારો સુકુમાર પતિ હંમેશા નવીન તેમજ ખુબ સુંદર છે, પછી હું પોતાની જીભથી તેના ક્યાં એવા ગુણ વખાણ કરું?
ਮੇਰੀ ਸੇਜ ਸੋਹੀ ਦੇਖਿ ਮੋਹੀ ਸਗਲ ਸਹਸਾ ਦੁਖੁ ਹਰਾ ॥
મારી પથારી સુંદર થઈ ગઈ છે અને તેને જોઈને મારી બધી શંકા તેમજ દુઃખ સમાપ્ત થઈ ગયા છે.
ਨਾਨਕੁ ਪਇਅੰਪੈ ਮੇਰੀ ਆਸ ਪੂਰੀ ਮਿਲੇ ਸੁਆਮੀ ਅਪਰੰਪਰਾ ॥੫॥੧॥੩॥
નાનક વિનય કરે છે કે અપરંપાર સ્વામીના મિલનથી મારી આશા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે ॥૫॥૧॥૩॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ ਮੰਗਲ
બિલાવલ મહેલ ૫ છંદ મંગળ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸਲੋਕੁ ॥
શ્લોક॥
ਸੁੰਦਰ ਸਾਂਤਿ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰਭ ਸਰਬ ਸੁਖਾ ਨਿਧਿ ਪੀਉ ॥
મારો પ્રિય પ્રભુ ખુબ સુંદર, શાંતિનો પુંજ, દયાળુ તેમજ સર્વ સુખોનો ભંડાર છે.